1.

USB - blachy na najtrudniejsze wytłoczki,

SSB - blachy na szczególnie trudne wytłoczki,

SB - blachy na bardzo trudne wytłoczki,

B - blachy bardzo głęboko-tłoczne,

G - blachy do głębokiego tłoczenia.

2.

PN-90/H-04408 - Technologiczna próba zginania;

PN-90/H-04407 - Próba przeginania blach i taśm;

PN-79/H-04400 - Próba tłoczności metodą Erichsena;

PN-76/M-82001 - ZAWLECZKI;

PN-84/M-81000 - GWOŹDZIE;

3.

Symbolem próby Erichsena jest IE, który stosujemy, gdy wymiary narzędzi odpowiednio wynoszą: d₁ = 20 mm, d₂ = 27 mm, d₃ = 33 mm - najczęściej stosowane w praktyce. W przypadku zastosowania innego kompletu narzędzi do liter IE dodajemy w dolnym indeksie wielkość średnicy matrycy d₂. Jeżeli moment pęknięcia określono na podstawie nagłego obniżenia siły wtłaczania, symbol rodzaju próby uzupełnia się górnym indeksem N

4.

Wzór Lankforda

gdzie:

R_śr - średnia wartość współczynnika anizotropii normalnej,

R_o - wartość współczynnika anizotropii normalnej dla próbki „0",

R₄₅ - wartość współczynnika anizotropii normalnej dla próbki „45",

R₉₀- wartość współczynnika anizotropii normalnej dla próbki „90".

5.

Próba Erichsena stosowana jest powszechnie w krajach basenu morza Bałtyckiego do pomiaru tłoczności cienkich blach, taśm, pasów i bednarki o grubości od 0,1 mm do 2,0 mm oraz szerokości 13 mm i większej, wykonanych ze stali, metali nieżelaznych i ich stopów. Próba Erichsena jest jedyną próbą tłoczności w Polsce, ujętą przez PKN w normie PN-79/H-04400 [78]. Próba polega na powolnym wtłaczaniu w próbkę, dociśniętą do matrycy pierścieniem dociskowym, kulisto zakończonego stempla do momentu powstania w próbce pęknięcia przechodzącego na wskroś, oraz pomiarze głębokości wtłoczenia. Wymiar średnicy stempla d₁ i odpowiadające mu średnice matrycy d₂ i pierścienia dociskowego d₃, dobiera się w zależności od szerokości b badanej blachy

h_śr - miara tłoczności (średnia arytmetyczna n wyników pomiarów),

h_i - głębokość i-tego pomiaru,

n - liczba pomiarów.

Próba Fukui to jedna z dwóch możliwości oceny tłoczności blachy.

kryterium minimalnej średnicy wytłoczki, wg tego kryterium wytłacza się stożkową miseczkę z krążka o ustalonej średnicy d₀, aż do momentu pęknięcia miseczki w wierzchołku, przy czym za miarę tłoczności blachy uważa się wskaźnik Fukui η_F, który definiujemy wzorem

gdzie:

d_s= 0,5 (d_min+ d_max ) - średnia średnica stożkowej miseczki,

d₀- średnica krążka blachy.

Dużą zaletą próby jest to, że wartość wskaźnika Fukui prawie nie zależy od grubości blachy, a tym samym próba Fukui pozwala bezpośrednio porównać tłoczność blach o różnej grubości.

6. Normy

Polska - PN, Niemcy - DIN, Rosja-GOST, Węgry - MSZ, Francja - NF, USA-ASTM, Wielka Brytania - BS, Hiszpania - UNE, Czechy - CSN, Japonia - JIS, Chiny - GB, Szwecja - SS.

7. jednokierunkowe skręcanie

Przedmiotem normy PN-ISO 7800/luty 1996 jest próba jednokierunkowego skręcania drutu. Norma określa metodę wyznaczania odporności drutu metalowego, o średnicy lub grubości w granicach 0,3-10 mm, na deformacje plastyczną podczas próby jednokierunkowego skręcania. Próba polega na skręcaniu próbki drutu wokół jej osi w jednym kierunku.

Aby proba była wykonana poprawnie:

- próbę przeprowadzać w temperaturze 10-35°C,

- odległość pomiędzy uchwytami powinna być zgodna z przyjetymi normami

- stałe obciążenie rozciągające próbkę

- prędkość skręcania powinna być stała

- jeżeli próbka nie spełnia wymagań normy przedmiotowej, a także jeśli nastąpiło pękniecie,

w odległości mniejszej niż 2d od uchwytu, próba jest nieważna i powinna być powtórzona.

Miarą próby jest liczba skręceń - N_S. Jedno skręcenie to skręt drutu wokół jego osi o kąt 360°. Wynik próby to ilość skręceń:

- do momentu osiągnięcia wymaganej liczby skręceń - N_SN ,

- do wystąpienia zerwania - N_SZ .

8. Przeginanie blach

Próba wielokrotnego przeginania blach i taśm o grubości poniżej 3 mm, służy do oceny przydatności tych materiałów do dalszych odkształceń plastycznych Próba polega na odkształcaniu

plastycznym w temperaturze otoczenia (20!{o°C) próbki o przekroju prostokątnym z blachy lub taśmy o grubości a, zamocowanej jednym końcem w uchwytach mocujących narzędzia, przez jej wielokrotne przeginanie na przemian w jedną i drugą stronę o kat 90° od położenia wyjściowego, na wymiennych rolkach lub szczękach oporowych o określonym promieniu r

9.Zginanie

próba zginania służąca określeniu zdolności wyrobów z metali i stopów do odkształceń plastycznych, pod wpływem sił zginających. Istnieje kilka sposobów realizacji próby zginania [70, 80]. W tym podrozdziale przedstawiony zostanie jeden sposób, gdyż celem jest tu pokazanie możliwości zastosowania technologicznej próby zginania do wyznaczania kąta p sprężystego powrotu blach. Próbę zginania przeprowadza się na uniwersalnej maszynie wytrzymałościowej, w urządzeniu do zginania, składającym się z dwóch nastawnych podpór o promieniu R, odległych od siebie o wymiar L i trzpienia o grubości D. Wymiary próbek wycinanych z blach, taśm, lub wyrobu o grubości a:

- szerokość próbki b:

• próbki z wyrobu o szerokości < 20 mm zachowują szerokość wyrobu,

• próbki z wyrobu o szerokości > 20 mm winny mieć szerokość 20+5 mm;

- długość próbek określa się w zależności od grubości próbki a oraz od warunków prowadzenia próby (grubość trzpienia D),

Orientacyjną długość próbki 1 oblicza się wg wzoru

-l = 2(a + D)+(l00-s-150)

10. Wpływ czynnikow na zmiany kąta sprężynowania

- geometryczne (w zależności od kąta gięcia i grubości blachy)

- zależne od materiału (kąt sprężynowania wzrasta wraz ze wzrostem granicy plastyczności)

- technologiczne. Prędkość gięcia wpływa na naprężenie uplastyczniające. Zwiększenie prędkości odkształcenia powoduje zwiększenie oporu odkształcenia, a więc podnosi się granica plastyczności. Dlatego ze wzrostem prędkości zaginania wzrasta kąt sprężynowania.

11. Spłaszczanie rur

Próba ma na celu ocenę zachowania się rur metalowych o przekroju okrągłym, podczas

spłaszczania w kierunku prostopadłym do osi wzdłużnej rury. Próba może być stosowana dla

rur o średnicy zewnętrznej d < 600 mm i grubości ścianki g < 0,15 D.