Ignorowanie

Technika, która polega na pomijaniu milczeniem problemu.

Ma swoje zródla w przekonaniu, ze brak decyzji.Wywoła mniejszy konflikt niż odrzucenie zadan. Najczęściej stosuje ją jedna ze stron konfliktu, kiedy nie

słucha argumentów strony przeciwnej, nie przyjmuje ichdo wiadomosci i nie stara sie zrozumiec. Bezustanne powtarzaniewłasnego zdania i unikanie wymiany poglądówto glówna broń stosowana w ramach tej techniki

Jeśli rzecz ma miejsce w życiu publicznym (np. polityka).Strona stosująca te techmke, zmuszona czasami do podjęcia rozmów,bedzie stosowała ją nadal poprzez delegowaniedo rozmów przedstawicieli o małych kompetencjach,

bez pełnomocnictw i o małych zdolnościach w zakresie kontaktów interpersonalnych.

Odwlekanie

Sposób polegajacy na odroczeniu dzialania. Oczekiwaniena zmiany, które mogą nas trapić w miedzyczasie nazdarzenia losu. itp. czynniki, to podstawowy schemat myślenia w technce odwlekania. Konflikt traktowany w ten sposób ma wszelkie szanse na pogłębienie. Wraz z upływemczasu osoby zaangażowane nabieraja coraz głebszego przekonaniao własnych racjach, formalizują swoje poglady.Przedmiot konfliktu, czesto błahy i pozorny, zostaje czasem zapomnany na rzecz działań symbolicznych, mających nacelu obronę własnej godności, dobrego imienia, honoru itp.Sposób często współwystępujący z ignorowaniem.

Bliskie każdemu z nas sytuacje, które możemy spotkaćna co dzień, to odwlekanie rozwiązywania konfliktuz drugą osobą poprzez oczekiwanie na jej wyprowadzkędo innego mieszkania lub miasta, oczekiwanie na przejście

na emeryturę, jeśli spór toczy się w pracy, wreszcieoczekiwanie wrecz na smierc starszej osoby. Nierzadko odwlekanie jest bardziej męczace i kosztowne (w sensie kosztów psychologicznych), niż zdecydowane rozwiazanie

konfliktu .Niestety, odwlekanie jest niezwykle częstym pseudorozwiązaniem

stosowanym przez nasze sądy. Jest to metodaszczególnie irytujaca w sytuacji, kiedy dotyczy spraw istotnych społecznie. Haniebnym przykladem odwlekania

jest zachowanie się sądu w sprawie Andrzeja Leppera- przywódcy rolników indywidualnych blokujacych drogi w Polsce w 1999 roku.

Pokojowe współistnienie

W tej strategii zaangażowane sa obie strony. Udają one, ze konflikt nie istnieje, podkreślają wspólnotę, ignorują przyczyny sporów. Wspólpraca pomiedzy nimi jest pozornie dobra, lecz rzadko faktycznie wspólpracują one ze sobą w taki sposób, aby ich polączone wysiłki przynosiły maksymalne korzyści. Wspóldziałają ze soba raczej z obowiązku niz z zaangaąowania we wspólne cele. Poczucie. fałszu, jakiego nabierają obie strony, rodzi wiele podejrzeń 0 nieczyste intencje, a kontakt nabiera cech gry,uniemożliwiając komunikację.

Sposób radzenia sobie z konfliktem polegajacy na pokojowym współistnieniu jest bardzo charakterystyczny w kontaktach pomiędzy zarzadem a zwiazkami zawodowymi w niektórych przedsiebiorstwach. Bardzo czesto nieformalnie i oczywiście niepisane umowy zapewniaja spokój brak strjków w zamian za inne ustepstwa, np. tolerancję w stosunku do norm pracy. W rzeczywistosci obie

strony sa niezadowolone. Zarzad chciałby, żeby ustalone normy były wypełniane, związki zawodowe natomiast chciałyby, żeby były one niższe. Obie strony nie poruszają jednak tych problemów otwarcie, obawiając się rzekomych negatywnych skutków.

Deprecjonowanie

W kulturze wieziennej w przypadku konfliktów pomiedzy grupami i jej czlonkiem istnieje kilka możliwych sposobów działania.Wydalenie kogoś z grupy festów lub gitów nazywa się poszkodowaniem i jest równoznaczne z pozbawieniem go człowieczeństwa,tzn. prawa do posiadania honoru i ludzkiej godności oraz prawa domagania sie od innych respektowania tych

jakości.Istnieja trzy główne poszkodowania, wspólnie praktykowane przez festów i przez grypsujacych. Nabluzganie polega na skierowaniu przez kogoś do członka własnej grupy jednego ze zwrotów uznanych za bluzg. Zgnojenie

berłem polega na uderzeniu człowieka szczotka do czyszczenia ubikacji lub szmata do czyszczenia podłogi w celi. Może to przybrać formę pokropienia berłem (szmatą),co jest łagodniejszą formą poszkodowania, oraz formą przecwelenia…polegajacą na uderzeniu w odbytnicę berłem lub szmatą. Wrzucenie do kibla polega na włożeniu siłą do klozetu lub kibla ręki, a czasem głowy wieźnia, którego chce się zgnoić…Typowym rytuałem robiącym z kogoś cwela jest wypłacenie mu parola. Polega to na dotknięciu lub uderzeniu członkiem w twarz lub w odkrytą cześć ciała poszkodowanego. Wypłacanie

parola zastąpiło najczęstszą kiedyś i najbardziej brutalną forme przecwelowania, jaka stanowił gwałt homoseksualny.Wydalenie z grupy przypomina w istocie śmierc voodoo.Wydalony z grupy nie jest nawet bity, lecz tylko poszturchiwany,

a inni traktuja go jak powietrze. (... ) W jednej chwili człowiek traci swoją podmiotowość, częstokroć skutkiem zaistnienia pewnych okoliczności od niego niezależnych, dopełnienia się rytuału itp. Utrata podmiotowości jest uznawana

przez wszystkich, łącznie z samym zainteresowanym.Ten przykład pozwoli nam dokładnie zrozumieć jak magiczne myślenie pomaga w rozwiazywaniu konfliktów,również tych wewnętrznych. Deprecjonowanie to nic innego

jak umowne pozbawienie wartosci przeciwnika w konflikcie. Jest to mechanizm myślenia pozwalający człowiekowi radzić sobie w wielu sytuacjach. Jesli powiemy o kimś” wapniak" osioł" beton" wykluczamy go automatycznie

ze świata ludzi." Jesli powiemy "kretyn", „schizol","idiota", poddajemy automatycznie w wątpliwość jego

zdolności do normalnego funkcjonowania. Badania psychologiczne

pokazują, że rzeczywiście o wiele łatwiej jest

nam kopnać człowieka, o którym wczesniej powiedzieliśmy

"asfalt", niż człowieka, o którym powiedzielismy ;,czarnuch".

Dzieje sie tak dlatego, ze chociaż oba określenia

są obraźliwe, odczłowieczają w różny sposób. asfalt to

substancja materialna, niezbyt cenna, me ma zadnych

cech wspólnych z ludzmi, podczas gdy "czarnuch"to

czlowiek, tyle że gorszego gatunku. Gdyby chcieć pokusić

się o odtworzenie procedury odczłowieczenia jaka

występuje w wielu kłótniach, to zauważymy, ze najpierw

poddawane są w wątpliwość zdolności umysłowe przeciwnika.

Padają takie mniej więcej określenia: "głupi",

"niedorozwinięty", "kretyn" itp. Związane z funkcjonowaniem

intelektualnym. W nastepnej fazie sugeruje się brak

zdrowia psychicznego u osoby deprecjonowanej

"oszołom", "wariat" itd. Dalszy krok to opuszczenie świata

ludzi (wszak nawet schizofrenik to jednak też człowiek)

i wkroczenie w świat zwierząt. "Osioł", "świnia",

"małpa", "żmija", "suka" to najbardziej potoczne określenia w tej fazie. Kolejny etap stanowi przyroda nieożywiona.

To już bardzo głęboki poziom dehumanzacji. ".Beton ,

młot" żelbet" gnój" - równiez i tutaj nie brakuje określeń. Gdyby jeszcze uwzględnić poddawanie w wątpliwość

moralności matki przeciwnika i powszechnie uważane za

wulgarne określenia niektórych cześci ciała, to da nam

pełen przegląd środków służących. deprecjonowaniu.

W sytuacjach kryzysowych (wojna, ostry konflikt) lub

też w sytuacjach wymagających dokładnego, obiektywnego,

nieosobistego działania (operacje chirurgiczne lub

praca saperów), takie zdehumanizowanie pełni jednak

pewne funkcje pozytywne, bo pozwala sprawmej funkcjonować.Działanie to nie jest obciążone zbędnymi emocjami. Przykladem jest postepowame

chirurgów, którzy ucza sie widzieć tylko wyizolowany fragment ciała nie koncentrując na całej osobie.

Reorientacja

N a początku 1923 roku Niemcy płacili za jednego dolara

7650 marek, na początku października już 3 miliardy,

a miesiąc pózniej 600 miliardów marek. Wrzenie społeczne

spowodowane taką hiperinflacja łączyło się z pragnieniem

odwetu za upokorzenie Niemiec podczas konferencji

wersalskiej w 1919 r. Wzrost nastrojów nacjonalistycznych

wyczuł doskonale Adolf Hitler. Wskazał tłumom

winnych - Żydów, którzy według niego sprawowali

rzady w republice weimarskiej . Wskazanie tzw. k o z l a

o f i a r n e g o bylo oczywistym odwróceniem uwagi od istoty

problemu. Takie obarczenie odpowiedzialnością za przyczyny

konfliktu jednostki bądź grupy (najczesciej mniejszościowej,

słabszej) nazywa się reorientacją.

Szukanie kozła ofiarnego, bo taki jest sens i istota

reorientacji, to jeden z najbardziej popularnych sposobów

radzenia sobie w sytuacji konfliktowej. Wskazanie

winnego i skierowanie na niego sił bioracych udzial w

konflikcie to według mniemania wielu ludzi bardzo skuteczna

metoda radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych.

W polityce czy w zarzadzaniu stosuje sie te metodę dla

uspokojenia niezadowolonych grup społecznych lub pracowników.

Co ciekawe, bardzo czesto na role kozła ofiarnego

jest skazana silna, elitarna grupa społeczna. Może

to być elita finansowa (jak np. Żydzi w Niemczech hitlerowskich),

elita intelektualna (w powojennej, komunistycznej

Polsce) czy silna mniejszość narodowa. Wynika

to stąd, że trudno jest uwierzyc, aby grupa słaba mogła

wywierac na nas zagrażający (czy jakikolwiek) wplyw.

Nierzadko role kozła ofiarnego pełni rzecznik prasowy. Usuniecie rzecznika

prasowego (np. pod pretekstem tego, ze bez udzielonego

pełnomocnictwa przedstawiał obietnice bez pokrycia)

uspokoi niezadowolonych na krótki czas. Sposób rozwiązywania

konfliktu przez reorientacje jest nieskuteczny. Pogodzenie sie w celu obrony ma

spowodować zyskanie sojuszników w walce z trzecią sila.

Stosowanie takiej metody świadczy o tym, ze po uporamu

się z przeciwnikiem sojusznik zostanie prawie na pewno

ponownie zaatakowany. Metode tę, na szczęście bez

powodzenia, próbowal zastosowac Saddam Husajn w czasie.

kryzysu w Zatoce Perskiej w 1991 roku.

Sposób radzenia sobie z konfliktem poprzez szukanie

zagrożenia zewnetrznego jest równiez częstym sposobem

w naszych codziennych sporach. Sytuacja kryzysu,zagrożenia sprzyja stłumieniu konfliktów na pewien czas.Kiedy zagrożenie mija,ujawnia się na nowo.

Separacja

Studenci uniwersytetu w stolicy Albanii - Tiranie bedą studiować

korespondencyjnie do konca tego roku akademickiego

- uchwałę tej tresci podjęło Ministerstwo Edukacji po serii

demonstracji na uniwersytecie i głodówce grupy studentów. W tak naiwnie prosty sposób rzad Albanii próbowal rozwiązać

powstały konflikt. Przy wprowadzeniu policyjnego

nadzoru nad studentami konflikt ten mógłby zostac wytłumiony,

ale nigdy rozwiazany. To jeden z najbardziej doraznych

sposobów radzenia sobie ze sporami. Usuniecie strony

konfliktu z dotychczasowej przestrzeni zyciowej jest stosowane

w sytuacjach społecznych i w sytuacjach naszych zwyczajnych

kontaktów z innymi. Przyjecie rozwiazania polegajacego

na separacji jest równoznaczne z utratą pewnych

wartości, które były wynikiem związku obecnie skonfliktowanych

stron. Tak więc, usunięcie z firmy pracownika, z

którym toczy sie spór, czesto jest utrata wysoko wykwalifikowanej

siły roboczej. Kłótnie w zespołach badawczych rozwiazane

poprzez separację to równoczesna rezygnacja z

mogacych powstać projektów i rozwiązań. Niestety, większość

konfliktów rodzinnych bywa rozwiazywana poprzez

separacje. Takie łatwe pseudorozwiazanie nie kończy jednak

sporu, a częstymi ofiarami takich rozwiązań sa dzieci

separowanych malżonków. Stąd też w niektórych krajach

(np. w Kanadzie) od skłóconych małżonków wymaga sie

poddania procedurze mediacji. Jesli zawodowi mediatorzy

- fachowcy od konfliktów uznają, ze konflikt nie moze zostać

lepiej rozwiązany, dopiero wówczas zezwalają na separację

badz rozwód, który jest formą radykalnej separacji.

Kompromis

Kompromis jest stylem opartym na przekonaniu,

ze ludzie nie mogą zawsze robić wszystkiego tak, jak by

chcieli ale czasami muszą znaleźć wspólną plaszczyznę

porozumienia, na ktorej mogliby koegzystować. Wszyscy,

którzy reagują w sposób kompromisowy w sytuacjach

konfliktowych szukają wykonalnych rozwiązań i są przekonani,

że ludze powinni chętniej rezygnować z pewnych swoich celów i wykazywać więcej zrozumienia dla interesów innych ludzi. Zgodnie z tym sposobem patrzenia

każda ze stron może coś zdobyć w wyniku konfliktu

ale też każda może coś stracić. Kompromis jest również pożyteczny w sytuacjach, gdzie brakuje czasu. Tymczasowy kompromis pozwala zażegnać konflikt i znależć w tym czasie

rowiązanie oparte o kompleksowej analizie problemu .

Równie popularna, jak i nieskuteczna strategia rozwiazywania

konfliktów. Bardzo czesto stosowana przez

polityków, przez przedstawicieli róznych grup spolecznych.

Oto jak o skuteczności kompromisu po kolejnych

wyborach parlamentarnych pisał jeden z wczesniejszych

jego propagatorów:

Potrzeba kompromisu czesto prowadzila polityków (... ) do

wypowiedzi nieklarownych i pokretnych, a także do milczenia

w sprawach istotnych. To z kolei stało sie źródłem ich słabości

wiara.w moc. kompromisu wyrasta z ukrytego przekonania

o nierozwiązywalności sporów. Przy stosowaniu tej

strategii zakłada się, że obie strony dojdą do porozumienia

jeśli każda zadowoli się osiągnięciem częściowego spełnienia swych rządań Takie połowiczne usatysfakcjonowane pozwala na uniknięcie konfliktu.

Być może dzisiaj niektórzy rodzice próbują naklonić

swoje dzieci do zapuszczenia chociaż króciutkich włosów,

być może niektórzy przekonują, że jednak kolory włosów

zbliżone do naturalnych sa bardziej szykowne od zielonego

czy niebieskiego. Faktem jednak pozostaje, ze rozwiazanie

kompromisowe nie jest rozwiązaniem, a jedynie oddaleniem

momentu konfrontacji i rzeczywistego ustalenia

własnych praw i interesów.

Straszeni przez lata konfrontacją rozumianą jako próba

sił, walka, nauczyliśmy siś czcić kompromis jako jedyną

pokojowa drogę ustalania własnych stanowisk. Nic

bardziej blednego. Połowiczne spełnienie zadan i poczynione

ustepstwa sa ukrytym pretekstem do eskalacji konfliktu,

który nie wybucha od razu, ale rozwija sie w sprzyjajacych

warunkach.

Unikanie

To styl charakterystyczny dla ludzi, dla

ktorych same napięcie emocjonalne i frustracja spowodowana.

konfliktem są na tyle silne, że wolą wycofać się z konfliktu niż w sposób konstruktywny rozwiązać go. Takie

podejście prawdopodobnie spowodowane jesr tym, że

w przeszlości dana osoba została mocno zraniona że pamięć tego bólu powoduje wycofanie się…

Łagodzenie

Polega najogólniej rzecz ujmując napostępowaniu zgodnym z interesem strony przeciwnej.Postępują tak przede wszystkim osoby, które nastawionesą na utrzymanie dobrych stosunków z innymi bez

uwzględniania własnych interesów. Wolą zrezygnować zwłasnych celów przed obawą osamotnienia, utraty dobrychstosunków z innymi.

ESKALACJA

Jest to takie zachowanie, które prowadzi do uruchomienia całej nagromadzonej frustracji poznawczej i emocjonalnej oraz przyczynia sie do dalszego jej wzrostu.

Eskalacji towarzyszy polaryzacja - zwiekszenie i wyjaskrawienie

konfliktu, zwiekszenie wyrazistości i blokowanie

porozumienia. Przy czym ważne jest tutaj, czy

mamy do czymema ze spontaniczną, czy też ze strategiczną

reakcją eskalacyjną. Spontaniczne zachowanie

eskalacyjne najczesciej prowadzi do wyolbrzymiania konfliktu,

strony maja tendencje do łaczenia konfliktów dotyczących

faktów z tymi, które dotycza zagrożenia samooceny.Inną właściwością takiego zachowania jest atakowanie oponenta dążenie do dominacji, wymuszeń i rywalizacji

Glównym celem zachowania eskalacyjnego jest świadome

dążenie jednej ze stron do wzrostu napiecia w konflikcie,

aby poprzez jego wyższy poziom doprowadzic do zakończenia

sporu w sposób satysfakcjonujący obie strony. Przy

czym należy zaznaczyć, że sama eskalacja konfliktu nie prowadzi

do zakończenia sporu, a jedynie do jego ujawnienia.

Przykladem moga byc tutaj strajki okupacyjne. Funkcją tej

drastycznej metody eskalacji jest zmuszenie drugiej strony,

żeby przystąpiła do konfliktu, kiedy tamta unika go.

Częstym sposobem eskalacji strategicznej jest rozszerzanie

Bądź zmiana przedmiotu konfliktu. Polega to na tym, że, strona eskalująca "dokłada" do podstawowego

przedmiotu konfliktu dodatkowe, pogłebiające konflikt lub

pozwalające, zastąpić dotychczasowy tematami zastępczymi co więcej strona eskalująca może używac szeroko pojętej

dezinformacji, może poszukiwać sprzymierzeńców

poszerząc krąg osób uczestniczących w sporze, budując

własną pozycję poprzez uzyskanie moralnego poparcia.

Eskalacja jest samowzmacniąjacym się destruktywnym

procesem, chyba że jest świadomie kontrolowana.

Na czym polegala eskalacja? Jak pisalismy wczesniej,

jednym z elementów kontrolowanej eskalacji jest ujawnianie

róznic pomiedzy stronami.

Walka

Bowiem w strategii rozwiazywania

konfliktu poprzez walkę dchodzi bardzo często o to,

aby właśnie zostać pobitym! Nikt z normalnych, demonstrujących

ludzi w obecnych czasach nie wierzy przecież

w realne zwycięstwo nad oddziałami policji. A jesli nawet,

to nie może się spodziewać, że walne zwycięstwo

nad policjantami zmusi np. rzad do ustępstw. Natomiast

jesli uda sie zostać pobitym, pokonanym (a to me jest

trudne), zyskuje sie bardzo silny argument przetargowy

w negocjacjach i sympati opinii spolecznej. Wszak ofiary

zawsze wzbudzają większe wspólczucie niż agresor ..

Odnosząc się z najwyższym szacunkiem do wszystkich

ofiar walk ulicznych w naszym kraju należy jednak podkreślić,

jak często te właśnie ofiary służyły czy to formowaniu

opinii publicznej, czy to budowaniu silniejszego

oporu przeciw władzy, czy też podsycaniu nastrojów buntu

w sercach Polaków w tym sensie nie byly to ofiary

daremne. Na taki obrót sprawy liczą bardzo czesto demonstrujacy

(chociaz rzadko kto chcialby, zeby to wlasnie

na niego trafilo). Zdajac sobie z tego sprawę, dobrze

wyszkolona policja w krajach o rozwinietej demokracji

uprawia wlasnie taki "rytualny taniec" z manifestujacymi.

Ci drudzy licza szczerze na to, że uda się im pobudzić

emocje przeciwnika i że ten właśnie moment uda sie

uchwycic rzucajacym się w wir walki kamerzystom stacji

telewizyjnych.

Im więcej ofiar, tym łatwiej jest podtrzymywać

konflikt przypominając poniesione ofiary, tym dalej od

ewentualnych rozwiązań pokojowych. Jesli nawet przy

ogromnym wysiłku dyplomatów badź w wyniku presji

wywartej nalotami NATO uda sie wojne zakonczyć, to po jej zakończeniu konflikt w kazdej chwili moze wybuchnac

na nowo. Ktos po prostu w jakąś rocznicę przypomni

sobie zamordowanego ojca, grupa wyrostków przypadkiem

natknie sie na "obcego"... Wysilek w utrzymaniu pokoju

po takim rozwiazaniu konfliktu bedzie dużo większy niż

doprowadzenie do zakonczenia wojny. W tym przypadku

mamy niestety juz do czynienia z sytuacja przegrany- przegrany.

Fazy konfliktu

P i e r w s z a f a z a to okres, kiedy mówimy, ze "cos

jest nie tak". To faza przeczuć, drobnych napieć, okres, w

którym czasami objawy złego samopoczucia mieszają się

ze zwiastunami awantury. Czesto niezauważalnie faza ta przechodzi w

d r u g ą f a z ę wzajemnej wrogości: Teraz mamy juz do

czynienia z narastajacymi zarzutami, negatywnymi uwagami

i ocenami oraz coraz wiekszą iloscia i intensywnoscią

zachowań uznanych za detektory. Naturalną konsekwencją

tej fazy jest k u l m i n a c j a, czyli rozładowanie

napięcia we wszechogarniającej awanturze. Ta faza jest

bardzo krótka i najczęściej bardzo daleka od rozsądku.

Nienawiść i żal prowadzą do agresji. Zaślepienie rzadko

pozwala na uznanie jakichkolwiek rozumowych argumentów.

Ponieważ sytuacja awantury i stan wysokiego napięcia

emocjonalnego są stanem nienaturalnym i trudnym

do zniesienia, konflikt przechodzi automatycznie w

c z w a r t ą f a z ą - wyciszania. Jeżeli strony utrzymują ze soba komunikacje, bardzo często są w stanie spokojniej

rozważyć problemy, oddzielić emocje od faktów. To

prowadzi z kolei do p i ą t ej f a z y - porozumienia. Faza

ta pozwala na skonfrontowanie stanowisk, rozpatrzenie

wzajemnych interesów, co umożliwia dalsze działanie i koegzystęcję.

Integratywne rozwiazywanie sporów

Jest to metoda nastawiona na współprace. Jej złożeniem

jest przekonanie, że istnieją rozwiązania, które mogą

zostać zaakceptowane przez obie strony konfliktu. W tej

metodzie oponenci walczą z problemem raczej niż między

sobą. Zanim rozpocznie się właściwe rozwiązywanie sporu,

wzajemne stosunki muszą najpierw zostać doprowadzone

do sytuacji, kiedy możliwe będzie porozumiewanie

się. Metoda zakłada przeprowadzenie sześciu nastepujacych

po sobie kroków.

1. Przegląd i uzgodnienie wzajemnych stosunków.

Ten etap strony rozpoczynają od stworzenia środowiska,

w którym mogłaby zaistnieć współpraca. Strony powinny

wyrazić zgodę na poświęcenie dużej ilości czasu oraz zgodzić się na otwartą rozmowę.

2. Przegląd i uzgodnienie punktów widzenia. Strony musza ustalić stanowiska co do tego, że istnieje rozwiązanie korzystne dla obu stron. Jeśli nie będą o

tym przekonane, spotkanie będzie walka dwu stanowisk.

3. Przegląd i uzgodnienie postaw.

Strony powinny przedstawić i przedyskutować swoje

odczucia i przekonania. Na tym etapie mogą zostać zredukowane odczucia wrogości i nieufności. Jeśli pominie się ten etap, uczucia wrogosci moga przeszkadzac w dalszym etapie rozwiązywania sporu. Postawy powinny z

stać przedefiniowane w taki sposób, który spowoduje ich

depersonalizację. Zamiast mówic: "twoje działanie było

„bezmyślne", mozna powiedzieć: "w wyniku twojego działania poczulismy się zignorowani".

4. Definiowanie problemu.

Polega ono na jasnym ustaleniu potrzeb i celów obu

stron konfliktu. Jezeli zostaną wyrażone w sposób otwarty, pozwoli to jasno zdefiniowac problem. Poprawne definiowanie problemu powinno odbywac sie w sposób, który pozwoli uniknąć jednostronnych rozwiązań.

5. Poszukiwanie alternatyw.

Na tym etapie strony generują i poszukują wspólnych rozwiazań. Odbywa się to w sposób zgodny z zasadami

efektywnego rozwiązywania problemów, tzn. uczestnicy

unikają oceny rozwiazań do momentu, kiedy ich lista nie

jest pełna. Można również skorzystać z pomocy osób z zewnątrz.

6. Ocena i decyzja.

Teraz lista przygotowanych rozwiazan moze zostac oceniona

z uwzglednieniem dwu podstawowych kryteriów.

Pierwsze z nich to akceptowalność.Musimy sobie odpowiedziec na pytanie, czy proponowane rozwiązanie uwzglednia potrzeby i cele obu stron? Czy to rozwiązanie da się

wprowadzić w zycie? Czy jest realne?

Negocjacje oparte na zasadach

1. Oddziel ludi od problemów-. Respektowanie tej zasady, pozwala zredukować wpływ emocji w naszym działaniu. Czasami stosunek do osoby, z którą toczymy

spór, potrafi zdominować konflikt. Powinniśmy

umieć oddzielić nasz stosunek do osoby od stosunku do problemu.

2. Skoncentruj się na interesach a nie na stanowiskach- W wiekszości przypadków w spór uwikłane są dwa poziomy.Jeden z nich, najczęściej jawny

to stanowIsko. Drugi to interes.Umiejetność przejścia z poziomu stanowiska

na poziom, interesów warunkuje możliwość znalezienia płaszczyzn porozumienia. Np. zadanie wyższych

zarobków przez pracowników może być w rzeczywitsości

uwarunkowane brakiem bezpieczeństwa brakiem uznania wysiłku wkładanego w pracę. Pracodawca, który

odkryje ten rzeczywisty interes, może zaproponować szereg

rozwiazań, które niekoniecznie wiążą się z podwyższaniem

wynagrodzenia.

3. Staraj sie znaleźc możliwości korzystne dla obu stron-.Żeby to osiągnąć,niezbędne jest potraktowanie problemu jako gry o sumie zerowe, gdzie możliwa jest sytuacja wygrany - wygrany.

Bez względu na to, czy jesteśmy stroną w konflikcie czy tez ingerujemy w spór jako osoba z zewnatrz pwinniśmy umieć spojrzeć na problem z punktu widzenia obu stron i umieć odpowiedzieć na pytanie, czy proponowane

rozwiazanie zaspokoi obie zwaśnione strony.

4. Nalegaj na stosowanie obiektywnych kryteriów- Ta zasada oznacza, że istnieją obiektywne

wskaźnki, przy pomocy których da się "zmierzyc" prawidłowość wypracowanego rozwiązania.

Spotkanie w milczeniu

To jedna z najstarszych technik mających z założenia,

pomagać w sytuacjach konfliktowych spowodowanych nieprecyzyjnością

i nieumięjetnością komunikacji werbalnej.

Zauważono,że przyczyna wielu konfliktów są błędy w komunikacji

miedzy ludzmi. Kiedy zwasnione strony zjawialy

się u mediatora z prośbą o rozstrzygnięcie sporu,

ten po rozpoznaniu przyczyn konfliktu zalecal próbę polegająca

na tym, żeby przez cały dzien przebywać i funkcjonować

w jednym pomieszczeniu. Jednocześnie zabraniał

wypowiadania w tym czasie choćby jednego słowa.

Niedozwolona byla równiez jakakolwiek agresja. Osoby

zmuszone byly przebywał razem, co uniemożliwiało im

próby rozwiazania konfliktu poprzez separacje, deprecjonowanie

czy tez odwlekanie zakaz komunikowania sie werbalnego

powodowal w sytuacji "spotkania w milczeniu" próby porozumienia

sie przy pomocy gestów, mimiki. Dostrzeganie

znaczenia, jakie ma wyraz oczu, uklad ciala, gest,

bardzo często powodowało zrozumienie sensu konfliktu i

bledów w trudnej sztuce komunikowania sie z drugim

człowiekiem. "Spotkanie w milczeniu" bardzo często kończyło

sie porozumieniem, a już na pewno obniżeniem napięcia

u obu stron i zmiana swojego własnego nastawienia

do konfliktu i do partnera.

Wywiad z osobistością

Sklócone osoby otrzymuja instrukcje, według której

mają odgrywać kolejno jedną po drugiej role dziennikarza

przeprowadzajacego wywiad z wazna osobistością

(skłócona osoba). Zadaniem dziennikarza jest zebranie

informacji dotyczacych bardzo ważnej osobistości, która

zjawiła się w naszym mieście. Informacje muszą być prawdziwe,

a zarazem powinny ukazywać tę osobę w szczególnie

korzystnym świetle. Kolejnym etapem jest przedstawienie

w możliwie atrakcyjnej i interesującej formie tej

osoby i przeprowadzenie z nia wywiadu, mającego również

ukazywać jej dobre strony. Po wykonaniu tego zadania

nastepuje zamiana ról, osobistość zostaje dziennikarzem,

dotychczasowy dziennikarz osobistością.

Technika ta opiera sie o szereg mechanizmów psychologicznych

(np. zmiana perspektywy percepcyjnej) powodujących,

ze osoby skłócone zaczną patrzeć na siebie w

sposób bardziej obiektywny, łatwiej dostrzegą pozytywy

u partnera i w oparciu o te jego dobre strony zaczną

rozwiązywać konflikt zamiast toczyć walkę. Oczywiście

zastosowanie tej techniki nie zawsze jest możliwe. Sytuacja

idealna dla przeprowadzenia "wywiadu z osobistocią"

jest sytuacją treningu grupowego.

Wymiana wizerunków

Kiedy spór nie jest jeszcze tak glęboki, że niemożliwe

jest jakiekolwiek współdziałanie, kiedy porozumienie być

może utrudnia zafałszowane spostrzeganie strony konfliktu,

możemy wówczas skorzystać z techniki polegającej

na wzajemnej wymianie wizerunków. W tym celu każda

ze stron sporządza wizerunek samej siebie (plusy i

minusy) oraz drugiej strony konfliktu. Szkice te powinny

być przygotowane w formie zupełnie swobodnej. Mogą to

być tylko przymiotniki, moga być zdania, a nawet rysunki.

Następny etap to wymiana wizerunków. Strony mają

okazje do zapoznania się z tym, co tak naprawde druga

osoba o nich myśli i jak jest w rzeczywistosci spostrzegana. Otrzymanie takiego wizerunku ma na celu również

analizę własnego zachowania, mająca dostarczyć odpowiedzi na pytanie co faktycznie w moim zachowaniu spowodowało taki a nie inny obraz u danej osoby.Konkluzje

powstajace na podstawie tych analiz są drugiej stronie

komunikowane i omawiane na kolejnych spotkaniach

Jeśli w spotkaniach uczestniczy mediator, może on kontrolować występowanie zachowań agresywnych, powstawanie

niekontrolowanych emocji negatywych wynikające z takiej wymiany pogladów.

Ostatecznie technika ta ma doprowadzić do zredukowania

rozbieżności pomiędzy wizerunkiem wlłasnym a tym

jego obrazem, jaki wytworzyła sobie strona przeciwna.

Przy czym zmiana tego wyobrażenia ma polegać nie tylko

na usilnym przekonywaniu, lecz również na eliminacji pewnych zachowań czy ich modyfikacji, uwzględnianiu

niektórych życzen itp. Technika ta, poza zapewnieniem

dużej ilości informacji o nas samych i uzyskaniem

wgladu w zachowania drugiej osoby, jest w stanie również

przyczynić się do swoistej psychologicznej wentylacji uwalniającej nas od zbędnego balastu negatywnych emocji.

Postaw się w jego sytuacji

Prezentowana technika rozwiązywania konfliktów polega

właśnie na symbolicznej, dokonywanej w wyobrazni

zamianie ról. Możemy próbować wyobrazić sobie sytuację

naszego przeciwnika. To pozwoli nam oszacować szanse

na spełnienie naszych zadań i wycofac się z tych zupełnie

nierealnych. Stopień, w jakim będziemy w stanie

wczuć się w rolę przeciwnika, będzie decydował o tym,

na ile trafne będą nasze prognozy dotyczące rozwoju konfliktu,kolejnych kroków dokonywanych ustępstw.

Ja jestem tobą - ty mną

W psychoterapii grupowej bardzo często stosuje się

technikę tzw. psychodramy scenkach pewnych okreslonych ról. Dla tego celu,

jakim jest rozwiązywanie konfliktów, najlepiej nadaje się

psychodrama zatytułowana ,ja jestem tobą - ty mną",

Rzecz polega na zamianie ról pomiedzy np. mężem i żona. Osoby powinny odegrać krótkie scenki dotyczące konkretnych sytuacji, starając

się możliwie wiernie naśladować charakterystyczne zachowania,

typowe powiedzenia, gesty i mimikę ich partnera

znane z codziennych doświadczeń.

Technika ta pozwala na lepsze wczucie sie w osobowość

postaci odtwarzanej i zrozumienie kierujacych nią

motywów, umożliwia pewną dramatyzację faktów, co czyni je automatycznie mniej realnymi i łatwiejszymi do analizy.

Ten sposób podejścia do konfliktu nie jest łatwy dla

skłóconych stron. Jednak sam fakt pokonania pewnych

oporów przed przystąpieniem do gry powoduje pózniej

latwiejsze radzeme sobie z konfliktem.

Burza mózgów

"Burza mózgów"opiera się na prostej zasadzie: "najpierw odkryj, decyduj

pózniej". "Burza mózgów" to działanie grupowe, w któym

niezbedne jest uwzglednienie kilku podstawowych

tapów.

Przed przystapieniem do spotkania nalezy zdefinioać

cel - pomyśleć o tym, z czym chcielibyśmy wyjść z tego spotkania. Spotkanie powinno się odbyć w grupie czyli na tyle duzej, aby powstające pomysły wzajemnie sie stymulowały, a jednocześnie odpowiednio małej, aby panująca w niej atmosfera zachecała do swobodnego tworzenia. Uczestnikami mogą być wybrani przyjaciele i znajomi,badź dodatkowo strona konfliktu i jej znajomi, a także wspólni znajomi. Oczywiście wariant z udziałem obu

zwaśnionych stron jest dużo trudniejszy do przeprowasdzenia, ale jednoczesnie znacznie bardziej efektywny. Kolejne

zalecane drobiazgi to odmienność czasu i miejsca.

Chodzi o to, aby uczestnicy czuli sie inaczej niz w codziennym, powszechnym funkcjonowaniu. Przy tworzeniu

atmosfery dobrze byłoby również poprosić uczestników o

np. zdjęcie krawatów albo o przyjscie na spotkanie w strojach sportowych, co dodatkowo wzmocni nieformalność sytuacji. Ostatnim krokiem przygotowawczym jest wybór przewodniczącego spotkania albo raczej prowadzącego dyskusje. Powinna to byc osoba najbardziej neutralna,

pilnująca przestrzegania reguł dyskusji i powstrzymującaod oceniania.

W czasie trwania "burzy mózgów" uczestnicy powinni

siedzieć obok siebie, na krzesłach ustawionych w półkole,

Jak pokazują badania, takie usytuowanie sprzyja nastawieniu

na problem.

KRUSZENIE OBIEKTU

Konfrontacyjna technika rozwiązywania sporów o za-

sadzie działania odwrotnej do "burzy mózgów". Szczególnie

godna polecenia w sytuacji, kiedy mamy juz proponowane

rozwiazanie, które zamiast przynosic stronom zakonczenie

- zaognia sytuacje. Może być stosowana również

przez mediatorów jako metoda

gwarantujaca poprawność wypracowanych rozwiazań.

Polega ona na swobodnym ocenianiu, a nawet krytykowaniu

zaproponowanych rozwiazan w celu wykrycia

jak największej liczby możliwych do wykonania ulepszeń.

Po ustaleniu przedmiotu "kruszenia" uczestnicy spotkania

rozpoczynają wyliczanie jego wad według pewnych

zasad. Przede wszystkim nie wolno krytykować zgłaszanych

wad (podobnie jak w burzy mózgów nie wolno krytykowac

zgłaszanych rozwiazań). Druga zasada mówi, ze im

więcej wad, tym lepiej, bo polepsza to końcową jakość przyjętego

rozwiązania. "Kruszenie" rozpoczyna się od nieskrępowanego

wyliczania wad - od totalnej krytyki. Po wyczerpaniu

zastrzeżeń i po ich zapisaniu rozpoczyna sie kolejny,

najważniejszy etap - kategoryzacja wyliczonych wad, ich

analiza i ulepszanie proponowanych wcześniej rozwiązań.

Admonicja

Kolejna metoda należaca do strategii miekkich, stosowana najczesciej w zarzadzaniu. Polega ona na podejmowaniu przez przełożonego, aktywnie nie uczestniczącego w rozwiązywaniu konfliktu, prób pośredniego nacisku na zwaśnione strony, by spór jak najszybciej zażegnały. Ad

monitio oznacza napomnienie, naganę, pouczenie. Dlatego też admonicja przybierac może forme publicznie artykulowaneg niezadowolenia z racji rozwijajacego sie konfliktu lub odwoływania sie do nadrzednych, niepartyku

larnych interesów, których realizacje blokuje toczony właśnie

spór. Występuje ona również jako przedstawianie

stronom rysującego się obopólnego zagrożenia, dodatkowo potegowanego przez impas. Technika ta polega na

odwróceniu uwagi od rozgrywanego konfliktu i obniżenia jego znaczenia w obliczu jakiegoś innego zagrożenia.

Koncyliacja

Polega ona na tym, że powołuje sie specjalnąkomisje, która bada sytuację i wysuwa konkretne propozycje nie majace charakteru wiążących zaleceń. W realizacji tego

celu osoba ingerująca w konflikt może posługiwać się opisanymi przez nas gotowymi technikami rozwiązywania sporów. Będą to glównie: "prowokowanie wątpliwosci"Technika ". Aby to osiągnąć,

nakłania się strony do sformułowania na piśmie

spornego problemu, z uwzglednieniem przedmiotu konfliktu,

stanowiska własnego i strony przeciwnej. Nastepnym zadaniem jest podkreslenie na czerwono wszystkich

słów, sformułowań, które budzą jakiekolwiek wątpliwości.

Próba pisemnego definiowania budzących wątpliwości

słów, stwierdzeń, ich dookreślenie i ewentualne przedefiniowanie,

stwarza możność uzyskania jasnego wglądu

w kwestie majace zasadnicze znaczenie dla zaistniałego

konfliktu.

Moderacja

Moderalio oznacza umiarkowanie, powściągliwość. Metoda ma zastosowanie zwłaszcza wtedy, gdy stosunki między stronami, wskutek eskalujacego konfliktu nacechowane są silnymi, negatywnymi emocjami. W takiej sytuacj

moderator pełni .funkcję bufora, na którym maja rozbić się

kolejne fale wzajemnych animozji, irytacji, gniewu i złości

Dopiero gdy emocje opadną, może on podjąć próby zmodyfikowania stosunku stron wobec siebie i toczonego sporu.

Jego celem jest przesilenie i zmęczenie emocjonalne skłóconych, doprowadzenie ich do koniecznosci współpracy i lepszego wzajemnego poznania się. Stawiając im coraz trudniejsze zadania udziela

systematycznie zwiekszanej pomocy i wsparcia, także w rozwiązywaniu

uprzednio ujawnionego konfliktu.

Arbitraż

Kiedy dwoje dzieci walczy o posiadanie tej samej zabwki,

bardzo często zwracają sie do rodzica z prośba o

rozstrzygniecie sporu. Taki sposób radzenia sobie w syuacji

konfliktowej występuje również wsród dorosłych.

Odwolywanie sie do prawodawstwa, do woli wspólnego

zwierzchnika, do sądu autorytetu w danej dziedzinie naywamy

arbitrazem. Wysmienitym przykładem jest arbiraż

przeprowadzony przez króla Salomona.

Inkwizycja

Termin, zanim znaczenie nadała mu instytucja kościelna

powołana do tępienia herezji oznaczał chodzenia śledztwo. W praktyce ingerowania w spory rola inkwizytora charakteryzuje się tym, że posiada wy

soki poziom kontroli zarówno nad procesem, jak i nad

wynikiem sporu. On sam decyduje o sposobie, w jaki strony będą rozwiązywały spór, aktywnie kontroluje informacje, jakie docierają do zainteresowanych stron, decyduje o rozwiązaniach i niemalże wymusza ich przyjęcie

przez obie strony. Inkwizytor nie stara sie diagnozować

konfliktu zbyt głeboko i ma nawet skłonność do podejmowania pochopnych decyzji.Tutaj narzuca sie stronom zarówno sposób prowadzenia

sporu (wplyw na proces), jaki jego rozwiązanie.