ŚLUZICE I MINOGI

• kręgouste

• wydłużone, wężowate ciało, bez płetw parzystych

• -naga skóra, bez łusek

• szkielet: struna grzbietowa, tk.łączna, chrząstka

• pływają za pomocą wijących się ruchów ciała (wywołane przez skurcz mięśni posuwających się wzdłuż ciała w kierunku ogona), ruch ku przodowi

• mięśnie są podzielone poprzecznymi przegrodami (z tk.łącznej) na odcinki zw. MIOMERAMI

• nad struną grzbietową leży rdzeń nerwowy otoczony osłoną łącznotkankową , z którego w każdym odcinku odchodzą 2 pary nerwów

NERWY ODCHODZĄCE

po stronie brzusznej po stronie grzbietowej

-zawierają włókna motoryczne -leża w tk.łącznej dzielącej mięśnie

-zaopatrują miomery -prowadzą włókna czuciowe z mięśni i skóry

oraz włókna motoryczne z narządów wewnętrznych

• po stronie brzusznej w miejscy gdzie gardziel łączy się z jelitem mieści się serce, składające się z 4 kurczliwych pęcherzyków zatoka żylna, przedsionek, komora i stożek tętniczy. Na granicach pęcherzyków mieszczą się zastawki, pozwalające na przepływ krwi tylko w jedna stronę. Serce spoczywa w chrzęstnej puszce, łączącej się z układem beleczek otaczającym gardziel.

• obecność nieparzystego nozdrza na przednim końcu ciała

ŚLUZICE

• wyłącznie w słonej wodzie morskiej

• pożywienie stanowią drobne bezkręgowce żyjące w mule na dnie (mięczaki, skorupiaki, wieloszczety), atakują tez większe ryby lecz są to osobniki osłabione (wyjadają je od środka)

• w jajach dużo żółtka, osobniki podobne do rodziców

• mają kilka serc – skrzelowe, ogonowe, wątrobowe, głowowe

• struna grzbietowa tylko do przysadki mózgowej

• 3 częściowy mózg

• Przegrody skrzelowe odtzrymują skrzela

• Umięśniona gardziel, aktywne pompowanie wody

• Jednokierunkowy przepływ wody

• Jelito umięśnione – perystaltyka

• Trawienie zewnątrzkomórkowe

• Obecne gruczoły trawiennie

• Liczne serca

• Brak kontroli nerwowej

• Krew transportuje gazy

• Obecność erytrocytów i hemoglobiny

• Brak płetwy grzbietowej i płetw parzystych

• Struna grzbietowa jako podpora dla mięśni

MINOGI

• bieżąca, słodka woda (żyją w niej one i ich larwy, składają jaja), woda morska

• pasożyty wodne

• dorosłe osobniki niektórych gatunków wędrują do morza, a na okres godowy wracają do strumieni

• w łącznotkankowej otoczce struny grzbietowej, po stronie grzbietowej leżą drobne pręciki chrzęstne (uważa się je za elementy homologiczne kręgów ryb i czworonogów)

• w okolicy ogonowej w każdym metamerze występują po dwie chrząstki (po prawej i lewej stronie ciała), czasami chrząstki te są zrośnięte w pojedynczy element.

• W kratownicy otaczającej gardziel można się dopatrzyć homologii ze szkieletem łuków skrzelowych ryb

• Szpary skrzelowe nieliczne

• Gardziel umięśniona

• Aktywne pompowanie wody

• Obecność erytrocytów i hemoglobiny

• Serce zlokalizowane brzysznie, trzykomorowe, kontrolowane przez nerwy

• Krew transportuje gazy

• Śródnercze zkłebuszkami , zróżnicowane długie kanaliki,

• Regulacja stężenia jonów

• Struna grzbietowa z pręcikami chrzęstnymi podpiera mięśnie

• V;kształtne miomery

• Brak płetw parzystych

LARWY

• liczą kilka milimetrów długości, bardzo różnią się od osobników dorosłych. Wyglądają jak maleńkie węgorzyki, spędzają życie płytko zakopane na dnie potoków. Po stronie brzusznej mieści się stale otwarte wejście do przewodu pokarmowego, w przednim odcinku gardzieli znajduje się fałd zwany żagielkiem. Ścianę gardzieli po obu stronach przebijają otwory, zw. szparami oskrzelowymi (elektrofiltr), po brzusznej stronie gardzieli znajduje się uchyłek zw. endostylem (powstają w nim enzymy trawienne). Gardziel pokryta jest orzęsionym nabłonkiem. Ich ciało jest sztywne, gdyż w jego długiej osi biegnie struna grzbietowa pełniąca role oparcia dla mięśni. W przednim końcu ciała larwy, po stronie grzbietowe struny znajduje się mózg otoczony chrząstką, która tworzy swego rodzaju puszkę mózgową. Oczy larwy ukryte są pod warstwą skóry, dlatego też nazywa się ją ŚLEPICĄ (do życia w mule oczy nie są potrzebne).

PRZEOBRAŻENIE

• u niektórych gatunków rozwijają się narządy rozrodcze, zwierzęta składają jaja i giną.

• u innych gatunków jelito odtwarza się ,zwierzę spływa do większych rzek jezior lub morza, gdzie odżywia się pożerając w całości mniejsze zwierzęta lub wyżerając otwory w ciele ryb (służą im do tego podobnie jak u śluźnic ostre rogowe ząbki otaczające otwór gębowy i pokrywające język)

ROZRÓD - LARWA

• w wodach słodkich

• larwa jest długożyjąca

• osiadły tryb życia

• jest filtratorem

• nazywamy ją ŚLEPICĄ

• oczy

• gardziel ze skrzelami

• endostyl

• 3 pęcherzykowe mózgowie, rdzeń przedłużony

• Umięśnione jelito

• Narządy wydalania

Przekrój całościowy przez część gardzielowa

• rdzeń kręgowy

• struna grzbietowa

• naczynie krwionośne

• epistyl (rozproszone kom w środku)

• elementy kosza skrzelowego/kosz skrzelowy

• endostyl (z wysokimi kom orzęsionymi produkujące śluz)

Przekrój całościowy przez część tułowiową

Po okresie wzrostu minogi powracają do strumieni, w których odbywa się tarło i złożenie ja, po tym osobniki rodzicielskie giną.

ŚLUZICE i MINOGI zaliczamy do KREGOWCÓW, chociaż rolę szkieletu osiowego pełni struna grzbietowa – NIE MAJA KRĘGOSŁUPA.

Budowa MINOGA

LANCETNIK

• bezczaszkowiec

• wody morskie, zagrzebany w gruboziarnistym piasku

• wzdłuż ciała przebiega struna grzbietowa (biegnie aż do przedniego końca ciała)

• układ nerwowy nad struną grzbietową

• przedni odcinek jelita przebity szeregiem otworów, które spełniają taka rolę jak szpary skrzelowe larwy minoga

• woda napędzana jest ruchem rzęsek kom nabłonkowych (inaczej niż u ślepicy, tam ruch powodowany jest skurczami gardzieli)

• nabłonek wyścielający dolna warstwę gardzieli tworzy rowek ENDOSTYL

• HOMOLOGIA: jelito tworzy ślepy uchyłek, który uważany jest za utwór homologiczny do wątroby kręgowców

• Nerwy grzbietowe jak u kręgoustych, do brzusznej powierzchni Ce nerwowej sięgają pęki plazmatycznych wypustek komórek mięśniowych, po których przebiegają podrażnienia z układu nerwowego do mięśni

• Ciało pokryte nabłonkiem jednowarstwowym (u kręgowców zazwyczaj wielowarstwowy)

• Szpary skrzelowe nie otwierają się bezpośrednio na powierzchnię ciała, lecz do specjalnej przestrzeni JAMY OKOŁOSKRZELOWEJ

• Brak serca, krew wprawiana jest w ruch poprzez rytmiczne skurcze przesuwające się wzdłuż wszystkich naczyń krwionośnych

• Narządy wydalnicze składają się z pęków komórek (CYRTOPODOCYTY), które jednym biegunek stykają się z układem krwionośnym, a drugim wyciągniętym w rurkę sięgają do jamy okoloskrzelowej

• Nie ma czaszki, nie ma złożonych narządów zmysłów, w jego przedniej części ciała znajduje się pęcherzykowate rozszerzenie cewki nerwowej (przedni koniec cewki nerwowej jest homologiczny do mózgu kręgowców) HOMOLOGIA

• Przegrody skrzelowe wzmocnione kolagenem

• Jelito bez mięśni – ruch rzęsek

• Fagocytoza

• Brak czerwonych ciałek krwi i barwników

• Krew nie transportuje gazów

• Brak serca

• Brak nerki

• Solenocyty i komórki płomykowe otwierające się do jamy atrialnej

• Struna grzbietowa stanowi podpore mięśni

• Brak płetw

• Vkształtne mięśnie

Budowa LANCETNIKA