5. Przedstaw różnicę pomiędzy subwencją ogólna a dotacjami dla samorządu terytorialnego. Omów konstrukcję subwencji ogólnej dla gmin.

Subwencja ogólna a dotacje dla samorządu terytorialnego – różnice:

- dotacja ma charakter uznaniowy: podmiot, który ubiega się o dotacje musi spełniać określone wymagania, środki z dotacji są rozdysponowane przez organ nadający a subwencja ma charakter roszczenia prawnego: jeżeli budżet przewiduje subwencję dla danego podmiotu, to musi ją zrealizować a środkami dysponuje organ, który otrzymał subwencje;

-dotacja zawsze będzie przeznaczana na realizację zadań publicznych a subwencja jest przeznaczona po to, aby jednostka mogła realizować zadania własne i zlecone.

Subwencja ogólna jako źródło dochodów gminy składa się z trzech części:

1. wyrównawczej:

- umożliwia porównanie i ustalenie, które gminy są silne, a które słabe finansowo,

- składa się z sumy kwoty podstawowej i uzupełniającej,

- kwotę podstawową otrzymuje ta gmina, w której wskaźnik dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest mniejszy niż 92% wskaźnika dochodu podatkowego dla wszystkich gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca,

- kwotę uzupełniającą otrzymuje gmina, w której gęstość zaludnienia jest niższa niż średnia gęstość zaludnienia kraju, gdy wskaźnik jest większy niż 150% gmina nie otrzymuje kwoty uzupełniającej,

1. oświatowej:

- kwota tej subwencji jest określana przez parlament corocznie w ustawie budżetowej i dotyczy ogółu jednostek samorządowych,

-podział subwencji ustala minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w drodze rozporządzenia,

- subwencja dla poszczególnych samorządów musi uwzględniać:

a) typy i rodzaje szkół i placówek prowadzonych przez te jednostki,

b) stopnie awansu zawodowego nauczycieli,

c) liczbę uczniów w szkołach i placówkach.

1. równoważącej:

- dotyczy obciążenia gmin nowymi zadaniami związanymi z pomocą społeczną oraz dodatkami mieszkaniowymi,

- ustala się ją w wysokości sumy łącznej kwoty wpłat gmin oraz łącznej kwoty uzupełniającej ( części wyrównawczej) i dzieli się ją następująco:

*50% dla gmin miejskich, w których wydatki na dodatki mieszkaniowe na 1 mieszkańca były wyższe niż 80% średnich wydatków mieszkaniowych we wszystkich gminach miejskich,

*25% dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, gdzie dodatek mieszkaniowy w przeliczeniu na 1 mieszkańca był wyższy niż 90% średnich wydatków mieszkaniowych we wszystkich gminach wiejskich i wiejsko-miejskich w przeliczeniu na 1 mieszkańca,

*25% dla gmin w których suma dochodów w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest niższa niż 80% średnich dochodów w tych samych tytułów we wszystkich gminach miejskich i miejsko-wiejskich w przeliczeniu na 1 mieszkańca.

6. Wyjaśnij pojecie zadań własnych i zleconych samorządu terytorialnego. W jaki sposób są one finansowane. Scharakteryzuj główne kierunki wydatków gmin.

Zadania własne:

- są to zadania publiczne służące do zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej,

- realizowane są z własnych środków finansowych stanowiących dochody jednostek samorządu terytorialnego,

- zadania własne poszczególnych szczebli samorządu są określone ustawami, które gwarantują ich samodzielność realizacji.

- dodatkowo w przypadku gmin, istnieje tak zwane domniemanie kompetencji, czyli zasada, która mówi, że do zakresu działania gminy należą wszelkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami dla innych podmiotów.

Zadania zlecone:

- określane są jako zadania państwowe, ponieważ są realizowane z uwagi na zaistniałe potrzeby państwa. Nie są to bezpośrednio zadania samorządu terytorialnego lecz są to zadania z zakresu administracji rządowej.

-środki na ich realizacje zapewniane są przez organy administracji rządowej,

- zadania zlecone dzielą się na:

a) zadania przekazane z mocy ustawy,

b) zadania przekazane w drodze porozumienia.

Wydatki gmin są odzwierciedleniem realizacji ich zadań. W wielkości poszczególnych rodzajów wydatków znajdują odbicie kierunki i zakres zadań powierzonych gminom do wykonania. Wszystkie wydatki powinny być planowane zgodnie z prawnymi uregulowaniami ustalającymi zadania dla gmin oraz charakterze, jaki nadają przepisy ustawowe poszczególnym zadaniom.

Wydatki gminy możemy podzielić na 12 sektorów:

- rolnictwo,

- transport,

- gospodarka komunalna,

- gospodarska mieszkaniowa,

- oświata i wychowanie,

- kultura i sztuka,

- ochrona zdrowia,

- opieka społeczna,

- kultura fizyczna i sport,

- turystyka i wychowanie,

- administracja państwowa i samorządowa,

- urzędy naczelnych organów.

Ważniejsze kierunki wydatków gminy:

a) majątkowe: wydatki inwestycyjne, dotacje, zakup i objęcie akcji,

b) bieżące:

- są związane z realizacją podstawowej funkcji samorządu, czyli wykonywaniem zadań, poprzez które gmina zaspokaja zbiorowe potrzeby, czyli dostarcza dóbr i usług niezbędnych dla prawidłowego, codziennego funkcjonowania mieszkańców oraz przedsiębiorstw,

- zaliczamy do nich wydatki służące utrzymaniu szkół, zapewnienie usług komunalnych, wynagrodzenia, zakup materiałów i usług, świadczenia społeczne,

c) pozostałe wydatki.