1. Typy zmienności w przyrodzie : warunek zachodzenia ewolucji

1. Genetyczna : Zmienność gen. jest bezkierunkowa i nieprzewidywalna, prowadzi do powstawania nowych kombinacji genów, a nawet do powstawania nowych genomów. Jest jednym z podstawowych źródeł zmian ewolucyjnych.

1. Rekombinacyjna - crossing-over, zapłodnienie;

2. Mutacyjna -

1. Środowiskowa :

- (nabyta)nie jest dziedziczona w następnym pokoleniu

1. Mutacje polegają na trwałej zmianie w materiale genetycznym, mogą dotyczyć różnych poziomów organizacji materiału genetycznego. Mutacje powodują powstanie nowych alleli genów. Mutacje :

1. Korzystne

2. Niekorzystne

3. obojętne

1. Dobór naturalny to główny mechanizm ewolucji opisany przez Darwina

- selekcja naturalna

- dobór naturalny działa na fenotypy, eliminuje osobniki słabiej przystosowane

A. Dobór stabilizujący – eliminowanie odchyleń od osiągniecia optymalnego poziomu przystosowania do środowiska

B. Dobór kierunkowy – selekcjonowanie np. szybszych osobników potrafiących uciec drapieżnikowi

C. Dobór rozgrywający

1. Dobór sztuczny - dostosowanie jest warunkowane subiektywną oceną i działaniami hodowcy. Dobór sztuczny zwykle produkuje osobniki o cechach nieprzydatnych w warunkach naturalnych. Dobór sztuczny został zauważony przez Karola Darwina

2. Specjacja – proces powstawania gatunków.

1. Allopatryczna - utrzymuje się ona nawet po ustaniu izolacji. Nowe gatunki nie krzyżują się ze sobą, gdyż różnią się sygnałami rozpoznawczymi, a powstałe potomstwo w wyniku mieszania genów jest gorzej rozwinięte.

2. Sympatryczna - powstaje przy zróżnicowaniu cech płciowych wśród spokrewnionych gatunków

1. Dowody na istnienie ewolucji:

1. bezpośrednie:

-martwe :skamieniałości: kości, odciski paproci i drobnych organizmów;

-żywe: zwierzęta wyst. teraz np. ryba trzonopłetwa, torbacze(wyst. tylko w Australii) oraz żółwie z Galapagos.

1. -pośrednie:

- narządy homologiczne(mające takie samo pochodzenie i budowę ale różne funkcje); -narządy analogiczne(mają różne pochodzenie i budowę ale spełniają te same funkcje); ---narządy szczątkowe(owłosienie ciała, wyrostek robaczkowy, ósemki w uzębieniu, mięśnie poruszające uszami);

-embriologia(podobieństwo zarodków we wczesnym stadium rozwojowym, trudno odróżnić zarodki kręgowców od siebie)

1. TEORIA DARWINA:

1.Nadprodukcja-liczba rodzącego się potomstwa jest zdecydowanie wyższa od liczby organizmów osiągających wiek reprodukcyjny.

2.Współzawodnictwo(konkurencja)-ponieważ mało potomstwa przeżywa organizmy konkurują ze sobą w świecie żywym

3.Zmienność-uzyskanie jak najlepszych cech dzięki którym możliwe jest przeżycie i przekazanie ich potomstwu.

4.Przeżyć aby się rozmnożyć-dzięki uzyskaniu jak najlepszych cech dzięki którym możliwe jest przeżycie, dzięki temu rozmnożenie się zapewnienie ciągłości DNA.

1. Cechy wspólne człowieka i małpy

-chwytne dłonie, 5 palczasta dłoń i paznokcie

- taki sam układ zębów ( w każdej połowie szczęki 2 siekacze, 1 kieł, 2 przedtrzonowce i 3 trzonowce)

-stadne życie

- genomy człowieka i szympansa składają się w co najmniej 95% z takiej samej informacji genetycznej.

-sekwencje aminokwasowe hemoglobiny ludzkiej i szympansa są identyczne

-wzrok skierowany do przodu

-białka osocza krwi nie różnią się prawie wcale

- zredukowany, niechwytny ogon (lub jego brak)

- silny rozwój mózgu, karmienie mlekiem matki, 7 kręgów szyjnych

- spionizowana podstawa ciała i chód dwunożny -> utrata chwytności stopy

-> wygięcie kręgosłupa

-> przesunięcie pod czaszkę otworu potylicznego

-> przebudowa miednicy

->spowolnienie rozwoju osobniczego (ontogenezy)

->skrócenie ciąży

-> delikatniejsze uzębienie, mniej wydatne kły

->zęby policzkowe pokryte grubszym szkliwem

-> wykształcona bródka

-> zanik łuków brwiowych

-> zwiększenie objętości mózgu

-> większe rozmiary ciała , redukcja owłosienia

16. Zróżnicowanie rasowe :

- Eskimosi – krótsze kończyny i nosy, krępe ciało

- mieszkańcy wilgotnych puszcz – szerokie nozdrza, niewielkie jamy nosowe

- mieszkańcy suchych terenów – wydatne nosy

- mieszkańcy wysokich gór – mają krew bogatszą w HGB

Czarna – negroidalna, biała – kaukazoidalna , żółta – mongoloidalna

Radiacja adaptacyjna- różnicowanie się na różne linie potomne o odmiennych przystosowaniach

Antropopresja – obciążenie środowiska powodowane działalnością człowieka głównie poprzez zanieczyszczenia środowiska, wycinanie lasów na wielką skale

Melanizm Przemysłowy - przykład mikroewolucji zachodzącej w populacji. Polega na liczniejszym występowaniu w regionach przemysłowych form ciemniej ubarwionych. Jest to uwarunkowane działaniem doboru naturalnego, który w środowisku zanieczyszczonym eliminuje osobniki o jasnej pigmentacji

Antropogeneza - to procesy zmian ewolucyjnych prowadzące do powstania człowieka

Hominizacja – uczłowieczenie, polega na pojawieniu się cech swoiście ludzkich na różnych etapach antropogenezy

Izolacja rozrodcza – bariera utrudniająca lub uniemożliwiająca krzyżowanie się gatunków

Izolacja geograficzna – gromadzenie przez obie populacje odmiennych mutacji

Mikroewolucja – odwracalna zmiana wewnątrzgatunkowa

Makroewolucja - zmiana na poziomie powyżej gatunkowym; prowadzi do powstania większego zróżnicowania; jest ona nieodwracalna.

Filogeneza - rozwój rodowy organizmów żywych i poszczególnych ich szczepów od chwili pojawienia się na Ziemi od czasów obecnych (lub do wymarcia).

Kreacjonizm - pogląd przyjmujący powstanie życia na Ziemi za akt twórczy, a także niezmienność postaci i liczby gatunków. Pogląd ten panował do czasu rozwoju teorii ewolucji organizmów

Lamarkizm - wyjaśniająca zasady zmienności jednego szeregu organizmów (nie wyróżniał on gromad, rodzajów itp.) i stopniowego przechodzenia jednych w drugie pod wpływem ciągłego rozwoju i dążenia do udoskonalenia się tych organizmów oraz wpływu środowiska na nie

Enzymy restrykcyjne – enzymy dzielące łańcuch DNA zawsze w tych samych miejscach u wszystkich organizmów;

Terapia genowa – polega na usunięciu wadliwego genu i wprowadzeniu w to miejsce prawidłowego