Zamieszczam zagadnienia egzaminacyjne, które Doktor przekazał dzisiaj na wykładzie.

1. Pojęcie postępowania sądowoadministracyjnego.
2. Przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego (sprawa sądowoadministracyjna).
3. Akty indywidualne jako przedmiot skargi do sądu administracyjnego.
4. Akty generalne jako przedmiot skargi do sądu administracyjnego.
5. Skarga na bezczynność administracji publicznej.
6. Zasady postępowania sądowoadministracyjnego (zasada legalności,
dwuinstancyjności, udzielania informacji, szybkości, jawności,
związania sądu ustaleniami wyroku skazującego, dyspozycyjności).
7. Sąd administracyjny (właściwość, skład, wyłączenie sędziego).
8. Pojęcie strony postępowania sądowoadministracyjnego.
9. Zdolność sądowa, procesowa i postulacyjna.
10. Pełnomocnictwo w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
11. Uczestnicy postępowania sadowoadministarcyjnego.
12. Legitymacja do wniesienia skargi do WSA.
13. Przesłanki dopuszczalności skargi sensu largo.
14. Przesłanki dopuszczalności skargi sensu stricto.
15. Skutki wniesienia skargi do WSA.
16. Podmiot i wymogi doręczenia w postępowaniu
sądowoadministracyjnym.
17. Sposoby doręczeń w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
18. Zasady obliczania terminów w postępowaniu
sądowoadministracyjnym.
19. Instytucja przywrócenia terminu.
20. Zawieszenie i umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego
(przesłanki, forma).
21. Rodzaje orzeczeń sądu administracyjnego.
22. Zasady orzekania przez sąd administracyjny (zasada niezwiązania
sądu granicami skargi, zakaz reformationis in peius, głębokość
orzekania – art. 135 Ppsa).
23. Budowa wyroku sądowego.
24. Zasady ogłaszania i doręczania wyroku.
25. Treść wyroku w zależności od przedmiotu skargi.
26. Postanowienia sądu administracyjnego.
27. Prawomocność orzeczeń sądu administracyjnego.
28. Przedmiot, legitymacja i podstawy skargi kasacyjnej.
29. Granice przymusu adwokacko – radcowskiego w
postępowaniu kasacyjnym.
30. Wymogi skargi kasacyjnej, tryb i termin jej wniesienia.
31. Zasady postępowania kasacyjnego.
32. Treść orzeczenia NSA.
33. Zażalenie na postanowienie WSA.
34. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego (podstawy
wznowienia, właściwość sądu).

dr hab. G. Łaszczyca
Postępowanie sądowo-administracyjne

Dyżury 1.39 poniedziałek od 16-17

Egzamin pisemny przed 15 grudnia-najpóźniej 23.12.2011. Zakres zagadnień na stronie, pytania nie wychodzą poza zakres.
Egzamin opisowy 3-4 pytań na każde pytanie 10 minut


Źródła prawa
1. Ustawa z dnia 25 lipiec 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych Dz. U. Nr 153 poz. 1269 z póź. Zm
2. !Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z późn. Zm + Postępowanie sądowo administracyjne komentarze pod redakcja T. Woś, drugi komentarz JP Tarno Prawo postępowanie przed sądami komentarz
3. Ustawa z dnia 30 Sierpnia 2002 Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. Nr 153, poz. 1271 z późn. zm. Trzeba pamiętać tylko o 01.01.2004 r. mamy nowe postępowanie i nowe funkcje w jakie został wyposażony sąd administracyjne

Literatura:
Postępowanie sądowo administracyjne pod redakcja Tadeusza Woś, wyd. LexisNexis
Postępowanie sądowo administracyjne Opracowanie szkoły Toruńskiej M. Pasterniak, Jaśkowska, Ochendowski.
„Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne” – Borkowski – może być
Komentarz – Tarno – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - komentarz
Komentarze do ustawy są w bibliotece głównej sygnatura 185357

Potrzebne ustawy:

Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U.nr 154, poz. 1269 ze zm.).
Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowanie przed sądami administracyjnymi ( Dz.U.nr 153, poz. 1270 z późn. zm.)
Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. przepisy wprowadzające ustawę- Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U.Nr 153 poz. 1271 ze zm.). Ważną ta druga USTAWA.
Na wykładach w 90% zajmować się będziemy ustawą Ppsa.

Sąd sprawuje funkcję kontroli administracyjnej.

Pierwsza ustawa jest zaliczana do ustrojowych, określa i organizację sądownictwa administracyjnego w Polsce, przesądziła o dwu instancyjności, ale tez ustala organizację wewnętrzną sądu.

My zajmiemy się drugą ustawą:

Ewolucja sądownictwa administracyjnego w Polsce
Konstytucja marcowa z 1921 zapowiedziała w art. 73 powołanie sądownictwa administracyjnego i określiła ogólnie jego ustrój , wskazując że na jego czele stoi Najwyższy Trybunał Administracyjny NTA. NTA nie zajmował się sprawami uznaniowymi
NTA powołany został do życia ustawą z dnia 3 sierpnia 1922.jako sąd jednoinstancyjny o kompetencjach kasacyjnych, orzekający w sprawach określonych klauzulą generalną z enumeracją wyjątków. Przyjęto ,że do NTA można, będzie zaskarżyć tylko.. nie można zaskarżyć decyzji uznaniowych. Kiedyś była swoboda uznania a dzisiaj jest ograniczone uznanie.
Mimo zapowiedzi. Sądy niższej instancji nie zostały powołane na całym terytorium kraju Funkcjonowały tylko sady wojewódzkie w Katowicach, Toruniu i Poznaniu. W Poznaniu i Toruniu WSA funkcjonowały około 2lat. WSA rozpoczęły swoja działalność w latach 30-tych. Pozostała część była objęta NTA.

Ustawą z dnia 26 marca 1935. Powołano Inwalidzki Sąd Administracyjny,(ISA) orzekający w kwestii legalności orzeczeń wydawanych w sprawach zaopatrzenia inwalidów wojennych i wojskowych oraz osób pozostałych po inwalidach
Po II wojnie światowej nie reaktywowano NTA, natomiast od 1946 r. działało dwuinstancyjne sądownictwo ubezpieczeń społecznych
Ustawą z dnia 31 stycznia 1980 r. o NSA oraz o zmianie k.p.a. Reaktywowano sądownictwo administracyjne
Po wojnie władza nie życzyła sobie kontroli sadów, ponieważ wg niej wystarczyła kontrola społeczna. Dopiero w latach 70-tych zaczęły napływać sygnały o zmianie podejścia.

NSA miał wyłącznie kompetencje kasacyjne, ale ograniczony zakres przedmiotowy, na zasadzie Klauzuli enumeracji pozytywnej, tzn. że można było do NSA zaskarżyć tylko wskazane decyzje. NSA był sądem jednoinstancyjnym, działającym w terenie poprzez ośrodki zamiejscowe

Początkowo NSA działał w oparciu o zasadę enumeracji pozytywnej przedmiotu zaskarżenia, ale od 1990 r. wprowadzono zasadę klauzuli generalnej,
W 1995 r. uchwalono nową ustawę o NSA, która odnosiła się do KK i KPA.
Konstytucja RP z 1997 r. formułuje wymóg funkcjonowania dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego.
Konstytucja stanowi, że postepowanie sądowe każde musi być, co najmniej II instancyjne. To wymagało dostosowania sądownictwa administracyjnego, ponieważ inne sądy były już dostosowane.

Było tak, że od NDSA nie można było się odwołać , ale była możliwość rewizji nadzwyczajnej dla kilku podmiotów, z tym, że zwykły obywatel nie był rewizją objęty. Konstytucja to zmieniła:

W przepisach końcowych KRP jest zapis:- 5 lat okresu przejściowego na dostosowanie do dwuinstancyjności. Prace dostosowawcze do konstytucji postępowały szybko, w 2000 roku narodził się pomysł III instancyjności,. ale próba stworzenia sadów administracyjnych na terenie powiatów nie powiodła się. Miały one być Ii instancyjne. Np. Decyzja Prezydenta Miasta byłaby ostateczna a od tego tylko odwołanie do NSA. Ostatecznie przyjęto model 2+2, czyli II instancyjna administracja i II instancyjny sąd. Ten model została zaakceptowany.

Pięcioletni termin został uchwalony na uchwalenie ustaw. Od 01.01.2004r Wojewódzkie Sadownictwo administracyjne rozpoczęło działalność w województwach a w świętokrzyskim i lubelskim od połowy 2005 roku.
Zewnętrzna kontrola sądowa sądownictwa administracyjnego jest wytworem systemu demokratycznego.

W światowych modelach funkcjonują 2 rozwiązania sądownictwa administracyjnego:

1. Wydzielony w państwie oddzielony od sądownictwa powszechnego pion sądownictwa administracyjnego(specjalne).

2. SPORADYCZNY- sprawa sadu administracyjnego jest klasyczną sprawą sądową i podlega rozstrzygnięciu sadów powszechnych np. SłowacjaKPC, Dania, Islandia=system brytyjski. Polski model jest wzorowany na austriackim Trybunale Administracyjnym.

1.Pojęcie postępowania sądowo administracyjnego
Definicja legalna.
Jest to Postępowanie sądowe przed sądami administracyjnymi , organem niezawisłym i nie ma nic wspólnego z postepowaniem administracyjnym, w sprawach z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w innych sprawach, do których stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

2.Przedmiot postępowania sądowo administracyjnego jest nim sprawa sądowo administracyjna czyli:
- sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej
- inne sprawy, do których stosuje się przepisy ustaw szczególnych.

Przedmiot = sprawa sadowo administracyjna = Sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz inna sprawa do której stosuje się wprost przepisy ustawy „ prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi”, natomiast przed SA z mocy ustaw szczególnych.

Sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej
1. Jest to pojęcie zdefiniowane, wyznaczone, normatywne, względnie ograniczone, bowiem kontroli podlegają jedynie działania w skazane w ustawie PPSA (art. 3 §2) . czyli sprawy z zakresu : Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy

zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzyga-jące sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1–3 akty lub czynności z zakresu administracji pu-blicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż

określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji pu-

blicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1–4a.

3. Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw

szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach.

Mimo formuły o kontroli „działalności”, wskazującej na kontrolę aktywności, kontroli podlega także bezczynność organów w sprawach indywidualnych (art. 3 §2 pkt. 8 Ppsa). Każdy ustawodawca poddając administracje kontroli wyznacza najważniejsze typy pod kontrolę sądu.

Działalność_ działanie, zaniechanie, przewlekłość, opieszałość.

Ustawa PPsa rozszerza kontynuację pojęć działalności do niedziałania również.

Polskie prawo administracyjne pozwala na dużą dowolność niejednoznaczne, dlatego nie można postawić zarzutu rażącego naruszenia prawa.

Konstytucyjne pojęcie działalności wymaga pojęcia samego i obejmuje tez bezczynność, ale tez ma to swoje granice, to nie znaczy, że można każdą bezczynność zaskarżyć.

SA orzekają także w sprawach o których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądowa kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach.
Inna sprawa, do której stosuje się przepisy Ppsa z mocy ustaw szczególnych
Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach
- przykład: odmowa udzielenia prasie informacji przez przedsiębiorców lub podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku może być zaskarżona do sądu (art. 4 ustawy z 26.01.1984 r. Prawo prasowe).

Należy zwrócić uwagę na Szczególną właściwość sądów administracyjnych wynikająca z art. 4 Ppsa.: „Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej.”

Jest ona regulowana samą ustawą i dotyczy sporów, do sądów administracyjnych należy rozstrzyganie sporów o właściwość i sporów kompetencyjnych tzn który organ jest właściwy bywa że organy uchylają się argumentując tym, że nie są w sprawie właściwe, gdy oba organy tak oświadczają to wtedy spór negatywny ( oba niewłaściwe), gdy dwa organy jednocześnie uznają SIEBIE WŁAŚCIWYMI TO JEST spór pozytywny.

Ustawodawca przyjął p mechanizm ; albo rozprawy administracyjnej albo drogi sądowej.

Są dwa rodzaje sporu: Spór o właściwość i spór kompetencyjny.

Spór o właściwość – spór wewnątrz organów administracji rządowej.

Spór kompetencyjny – spór pomiędzy administracją rządowa i samorządowy = zawsze właściwość SA.

Do Sadów administracyjnych należy rozstrzyganie sporów o właściwość między j.s.t. i między SKO, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz sporów kompetencyjnych między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Jest to wyłączna właściwość NSA (art. 15§1 pkt 4 Ppsa =art4.).

Spór o właściwość może powstać pomiędzy organami tego samego rodzaju,

Kompetencyjny_ pomiędzy organami różnego rodzaju tj. Administracją samorządową a rządową.

Taki spór nie jest do załatwienia w obrębie jednego pionu , jest to zawsze właściwość NSA. Np wojewoda i marszałek województwa to spór rozstrzyga NSA.

Art22Kpa ?...
Jeżeli mamy do czynienia ze sporem o właściwość , to spór o właściwość rozstrzyga wspólny organ wyższego stopnia. Np. spór prezydenta Katowice i prezydenta miasta Gliwice jest wyżej SKO lub w niektórych sporach Wojewoda, ponieważ rozstrzyga wspólny organ wyższego rzędu dla skonfliktowanych, ale jeśli Np. spór prezydenta Katowice i prezydenta miasta Zawiercie, to dotyczy to dwóch różnych województw, to wtedy nie ma wspólnego organu i rozstrzyga to NSA, eliminowana jest droga administracyjna i wchodzi to na drogę sądową. Tylko jeden sąd prowadzi to postepowanie i to jest NSA.
Cechą charakterystyczną prowadzonego postępowania o właściwość przez NSA jest, to że jest jednoinstancyjne, Od orzeczenia NSA nie ma środka zaskarżenia, gdyż problem nie dotyczy rozstrzygnięcia istoty sprawy, ale jest to spór wewnętrzny administracji, w kierunku wskazania, który organ ma prowadzić sprawę. To jest szczególna właściwość sądów administracyjnych
Zakres kontroli administracji publicznej jest sądowość administracyjna i wtedy jest dwu instancyjność.

Model sądowej kontroli działalności administracji publicznej w Polsce
Możliwe są różne modele sądowej kontroli administracji publicznej:
- kontrola wykonywana przez sądy powszechne
- kontrola wykonywana przez wyodrębnione sądy administracyjne (sądy szczególne)
- kontrola wykonywana zarówno przez sądy powszechne, jak i wyodrębnione (model mieszany)

Mieszany model kontroli administracji publicznej w Polsce

Kontrola administracji publicznej w Polsce wykonywana przez wojewódzkie sądy powszechne może być kontrolą bezpośrednią np.; rozpoznawać sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych lub pośrednią, najpierw orzeka organ administracji publicznej a potem sąd np. w sprawie o odszkodowanie na podstawie prawa wodnego, geodezyjnego i kartograficznego.

Decyzje ZUS nie podlegają kontroli administracji, rolą ustawodawcy było powierzenie tej kontroli sądowi Ubezpieczeń społecznych, który jest jednostką organizacyjną Sądu powszechnego.

Kontrolę też sprawują jednostki wydzielone z sadu powszechnego np. Sąd właściwy ds. konkurencji jest sąd okręgowy w Warszawie . Określone typy spraw poddane są kontroli sądu np. prawo o aktach stanu cywilnego (weryfikuje, wzruszanie jest pod kontrolą Sądu powszechnego).

W Polsce jest model mieszany, ale podstawowe znaczenie ma pion sadów administracji publicznej i kontrola spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych

Dominujące znaczenie kontroli administracji publicznej wykonywanej przez sądy administracyjne ma:

Zasada domniemania:

• Zasada rozpoznawania spraw sadowo administracyjnych przez sądy administracyjne (art2Ppsa =Do rozpoznawania spraw sądowo administracyjnych powołane są sądy administracyjne.) tj. domniemanie że ZAWSZE właściwość należy do Sądu Administracyjnego a gdy właściwy jest inny sąd to tylko na podstawie przepisu szczególnego.

• Jest to co do zasady kontrola bezpośrednia - odnosi się wprost do określonej formy działania administracji, sad bada legalność decyzji, prawa miejscowego

• Ma charakter samoistny -stanowi wyłączny(główny) przedmiot działania sądów administracyjnych.

• Kontrola jest głównym działaniem SA.

1. Zasada rozpoznawania spraw sądowo administracyjnych przez sądy administracyjne (art. 2 Ppsa) = domniemanie że PPsa, a gdy inny sąd to na podstawie przepisu szczególnego.
2. Jest to, co do zasady kontrola bezpośrednia ( odnosi się wprost do określonej formy działania administracji)
3. Ma charakter samoistny (stanowi wyłączny przedmiot działalności sądów administracyjnych) Kontrola jest, głównym działaniem sądu administracyjnego.

Ważny jest wskaźnik , punkt odniesienia kontroli do stanu pożądanego , tj kryterium kontroli.

Kryterium kontroli administracji publicznej wykonywanej przez sąd administracyjny .

Sąd nie sprawuje nadzoru on kontroluje, kryterium czyli wskaźnik, odniesienie do wzorca , modelu.
1. Kontrola administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (kryterium legalności – art. 1 §2 Pusa) odpowiada na pytanie czy działanie jest legalne czy też nie. Kryterium legalności ma określone działanie i wynika z konstytucji.

Kryterium legalności, czy zaskarżona ustawa nie narusza prawa czy też go narusza.
2. Legalność rozumiana jest jako zgodność z Konstytucją oraz ustawami (art. 178 Konstytucji RP: sędziowie podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom)
Sąd działa poprzez sędziów, 3 osoby w pełni zawodowy, nie ma ławników tzw. czynnika ludowego., realizuje przepis konstytucji.
W systemie sądów administracyjnych nie ma tzw. czynnika ludowego brak ławników. Sąd składający się z sędziów w świetle konstytucji podlega dwóm aktom normatywnym tj. konstytucji i ustawom. Sędzia jakiegokolwiek sądu nie wiążą akty pod ustawowe, jeśli ten sędzia uzna iż akty pod ustawowe są sprzeczne z ustawą.
Kryterium legalności gdzie kontroluje się działania adm. Publicznej obowiązują bezwzględnie dwa akty normatywne konstytucja i ustawy.
Sądy nie są związane aktami podustawowymi , nie wiążą go rozporządzenia i akty prawa miejscowego. Dla organów administracyjnych i sadów są różne katalogi aktów prawnych.np opłaty probiercze.

Niezawisłość sędziowska

Jednym z elementów niezawisłości jest wskazanie katalogu aktów różnych dla SA.

SA nie jest związany aktami podstawowymi nawet, gdy mają charakter powszechny np. aktami prawa miejscowego czy rozporządzeń. Sąd badając legalność Administracji Publiczne może odmówić zastosowania aktów prawa miejscowego itp. jeśli sąd uzna je za sprzeczne z ustawą lub z konstytucją. (inny system źródeł prawa) ma prawo zakwestionować Rozporządzenia Rady Ministrów i prawa miejscowego. Np. Uchwała RM wiąze prezydenta Miasta, on ją musi zastosować ale SA nie musi , ponieważ Sądu Uchwała nie wiąże, Sąd podlega Konstytucji i Ustawom.

Pojawiają się nawet głosy aby SA miał prawo kontrolować ustawę , która on sam jest związany.
Legalność = zgodnośc z przepisami ustawy i Konstytucji>

Gdy przepisy ustawy są miejscowe , organ ma prawo gdy rozpatruje sprawę wątpliwą , sąd powinien sprawę zawiesić i wystąpić do TK o interpretację przepisu.

Nie każda niezgodność z ustawą prowadzi do uchylenia decyzji, stwierdzenia nieważności prawa miejscowego. Wykonując kontrolę , sąd stwierdził wadę to musi stwierdzić czy ma ona wpływ na wynik sprawy. Kryterium wpływu naruszenia legalności na wynik sprawy, jeżeli nie ma wpływu to jest zgodne z legalnością = legalne.

Zakres kontroli administracji publicznej
Obejmuje orzekanie w sprawach skarg na dwa typy zachowań organów administracji publicznej:
- działania tych organów (art. 3§2 pkt 1-7 Ppsa) = Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzyga-jące sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1–3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego
-zaniechania (bezczynność) organów (art. 3 §2 pkt 8 Ppsa) =bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1–4a.
Kontrola zachowań ,czyli działania i zaniechania związane z działaniem jak i nie działaniem, katalog zachowań ,zawiera działania a jeden pkt tylko dotyczy bezczynności w dodatku wąsko rozumianej.

Kontrola działań organów administracji publicznej
Zakres skarg na działania administracji publicznej
Skarga przysługuje na dwa typy działań określonych w ustawie:
- akty indywidualne – skierowane do konkretnego adresata, konkretyzowane podmiotowo. Skarga przysługuje na :
a. decyzje administracyjne- 80% skarg
b. określone postanowienia,
c. inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej – czynności materialno-techniczne
d. pisemne interpretacje prawa podatkowego od 2007 roku
Są to indywidualne akty objęte kontrolą sądową
- akty generalne – skierowane do adresata oznaczonego w sposób generalny odnosi się do grupy podmiotowej, która nie jest zindywidualizowana, ( używa się zwrotów każdy, kto, właściciel, student, kierowca, matka, przedsiębiorca, itp.)
a. wszystkie akty prawa miejscowego, (np. skarga na zarządzenie, uchwała)
b. inne akty organów samorządowych w sprawach z zakresu administracji publicznej, że wojewoda narusza samodzielność.
c. akty nadzoru nad j.s.t.= rozstrzygnięcie nadzorcze= skarga do SA np. wojewoda wydaje atkt nadzorczy, na który przysługuje skarga do SA

Wykład z dnia 17.10.2011.

3.Akty indywidualne jako przedmiot skargi do sądu administracyjnego

Zakres skarg na decyzje administracyjne

1. Obowiązuje klauzula generalna, co do zakresu zaskarżalności /także decyzje podatkowe, celne, budowlane/,

2. Jest to w istocie ujęcie materialne /każdy akt władczy, jednostronny, zewnętrzny, oparty na przepisach prawa powszechnie obowiązującego, rozstrzygającego indywidualną sprawę np. koncesję, zakaz, nakaz, rozkaz, zezwolenie, pozwolenia itp./,

3. Nie ma znaczenia charakter decyzji/ np. skarga służy także na decyzje uznaniową/.

Od kogo – do kogo – rozstrzygnięcie – podpis – TEŻ DECYZJA

Z punktu widzenia przedmiotowego=. Można skarżyć Wszystkie decyzje administracyjne, również i te pozytywne.

Skarga przysługuje na skargę ostateczną ale organu wyższej instancji(odwoławczego) np. na decyzje wójta nie można(zostanie odrzucona) ponieważ trzeba wyczerpać drogę administracyjną.

Co do zasady skarga przysługuje na każdą decyzję- zaskarżeniu podlega każdy rodzaj decyzji, nie ważne czy to będzie wywłaszczenie,

Pod względem rodzajowym ustawa przyjmuje zasadę klauzuli generalnej= każdy rodzaj. Ta zasada została wprowadzana w 1990 roku po raz pierwszy, przez pierwsze 10 lat istnienia sadownictwa adm. w Polsce skarga przysługiwała na wyraźnie wymienione pozycje tzw. wymienione enumeratywnie pozytywnej, od 1990 klauzula generalna i tak jest obecnie.

Ustawa posługuje się pojęciem decyzja administracyjna, nie ma klasycznego znaczenia, trzeba skrócić nazwę do Decyzji, ponieważ są różne rodzaje decyzji: administracyjna, podatkowa, np. koncesja, nakaz, polecenie, rozstrzygnięcie w formie rozkazu, ugoda itp. i dla sądu to jest tez decyzja administracyjna.

Decyzja= rozstrzygnięcie indywidualne podjęte przez organ na podstawie przepisów prawa. Wg orzeczenia decyzja to każde rozstrzygnięcie , które spełnia przynajmniej 4 elementy.

• Oznaczenie organu wydającego decyzje

• Oznaczenie strony

• Rozstrzygnięcie

• Podpis

Zatem może być rozstrzygnięcie, które będzie wg sądu decyzją zwykłe pismo spełniające powyższe 4 elementy. Wcale nie musi być słowa decyzja, pouczenia , ale gdy spełnia przesłanki to jest decyzją.

Od takiego pisma przysługuje odwołanie do organu odwoławczego, a gdyby ten takie pismo wydał organ odwoławczy, to przysługuje skarga do sądu. Nie forma decyduje o decyzji lecz 4 fundamentalne, konstytutywne przesłanki decyzji. Pozostałe przesłanki wg orzecznictwa nie wpływają na byt decyzji.

Klauzula zaskarżenia decyzji administracyjnej bez dookreślenia, nie tylko określa że można zaskarżyć do sądu każdą decyzję rodzajową, ale dla zaskarżenia też nie ma znaczenia charakter decyzji. ( patrz; Podział decyzji)- konstytutywne, deklaratoryjne, związane i swobodne, rzeczowe i osobowe, pozytywne i negatywne itp.) można na każdą.

Jedna z przesłanek procesowych skargi tzn. że musi odpowiadać wymogom pisma procesowego, jest określenie przez skarżącego naruszenia prawa lub interesu pokrzywdzonego i jest ona szeroko rozumiana.

Nie ma dzisiaj znaczenia czy mamy do czynienia z decyzją uznaniową czy normatywną, Skarga przysługuje na obie.

Wcześniej w okresie działania MTA nie przysługiwała na uznaniową, gdyż uważano ,że jeżeli organ może to przyjęto zasadę że każda Decyzja wydana w ramach uznania jest dobra i mieści się w ramach prawnych, zatem nie ma podstaw aby ja kontrolować.

Obecnie decyzje uznaniowe można zaskarżać, bo w państwie demokratycznym uznanie nie jest uznaniem swobodnym ii istnieją granice a rolą sądu jest kontrola tych granic, chociażby po to aby skontrolować czy przy wydawaniu decyzji uznaniowych nie ma naruszania zasad przepisów procesowych.

Zakres skargi na postanowienia służy na 4 rodzaje postępowań.

1. wydane w postępowaniu administracyjnych Na które służy zażalenie

2. Wydane w postępowaniu administracyjnym które kończą postępowanie adm., Np. stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia odwołania

3. Wydane w postępowaniu administracyjnym Rozstrzygające sprawę, co do istoty

4. Wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

Postępowanie procesowe jest równoznaczne z z postepowaniem administracyjnym , jest to akt procesowy.

Postępowanie z pktu 4 mają trochę inny charakter, bo jego istota jest zastosowanie środka egzekucyjnego, w tym postepowaniu nie wydaje się decyzji administracyjnych tylko same postanowienia.

Zaskarżalność do sadów postanowień odbywa się na zasadzie enumeracji pozytywnej.(inaczej niż w przypadku decyzji)

Zasada enumeracji pozytywnej- są wyszczególnione rodzaje postanowień na, które skarga przysługuje i tylko na te.

Skarga na postanowienia, nie objęte listą(nie mieszczą się w tej grupie) nie są uznawane jako skarga i sąd je odrzuci.

Ten podział można ,podzielić na 2 grupy:

1, postanowienia z postępowania administracyjne szeroko rozumiane w tym podatkowe itp.

2, postanowienia z postepowania egzekucyjnego i zabezpieczającego- skarga przysługuje wg kryterium formalnego, tzn; o tym na które postanowienia wydane w postepowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym służy skarga, jest oparte na prostym kryterium formalnym, tylko wtedy gdy na postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne służy zażalenie, po wyczerpaniu tego zażalenia przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Na postanowienie przysługuje zażalenie jeśli jest wydane w postępowaniu administracyjnym czy też egzekucyjnym , tylko wtedy gdy tak stanowi przepis prawa.

O ile odwołanie od decyzji jest środkiem ogólnym, o tyle postanowienia nie, w tym przypadku przepis musi wyraźnie powiedzieć w KPA ,że na postanowienie służy zażalenie.

Postanowienie na które nie służy zażalenie nie jest tez objęte kontrolą sądową.

Aktualnie istnieje 22 postanowienia na które służy zażalenie.

Pierwsza grupa- Ustawodawca przyjął zasadę podwójnej kontroli Decyzji i postanowień ,ale co do postanowień to trzeba wyczerpać drogę zażalenia na drodze administracyjnej, a gdy rozstrzygnięcie jest dla strony nie zadowalające to następnie przysługuje skarga do SA.

Druga grupa - Postanowienia z postepowania administracyjnego są te które kończą postepowanie, mają charakter wyjątkowy, ponieważ skoro zgodnie z zasadą postanowienia mają rozstrzygać kwestie w toku postępowania ukierunkowanego na wydanie decyzji, to aktem końcowym, rozstrzygającym, jest decyzja, zatem przysługuje skarga na decyzje.

Obecnie w KPA są 3 rodzaje postanowień, które kończą postepowanie administracyjne, na które jednocześnie NIE służy zażalenie. Dotyczą one ordynacji podatkowej, - istnieją 4 rodzaje, bo tam jest inny sposób uregulowany problem braku formalnego odwołania a które kończą postepowanie.

Jeżeli organ odwoławczy odmawia przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji , wymaga to wydania postanowienia, kodeks mówi wprost,że takie postanowienie jest ostateczne i kończy postępowanie, bo nie dopuszcza do wniesienia środka odwoławczego.

Drugi rodzaj Postanowień czyli dotyczące - Art. 134.KPA stanowi: Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.--> służy skarga do sądu. Ordynacja wyraźnie wskazuje że sa to postanowienia ostateczne.

Kolejny rodzaj postanowienia występuje tylko w postepowaniu podatkowym, =decyzja podatkowa, jeśli zostanie wniesione odwołanie od tej decyzji podatkowej, które musi spełniać wymagania określone w art. 222 ordynacji podatkowej , gdy te wymagania nie zostaną usunięte w wyznaczonym terminie ,to organ odwoławczy podatkowy pozostawi to odwołanie bez biegu, bez rozpatrzenia w formie postanowienia( w kpa to samo byłoby w zwykłej formie pisemnej), jest to postanowienie ostateczne, eliminuje możliwość dalszego odwołania , zatem od razu przysługuje skarga do SA.

Art. 222. Ordynacji podatkowej.- Odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

Jest to bardzo nieliczna grupa postanowień objętych kontrolą sadową , wyszczególniona do 3 w KPA i 4 w ordynacji podatkowej.

Kolejna grupa postanowień to postanowienia rozstrzygające co do istoty sprawy: Istota jest rozumiana jako szczególna decyzja administracyjna, tj . takie sytuacje w których postanowienie nakłada obowiązki, przyznaje merytoryczne uprawnienia, i to jest w formie postanowienia.

Zarówno w KPA i Ordynacji Podatkowej istnieje jedno postanowienie rozstrzygające co do istoty sprawy, tzn. to jest takie które wydaje organ współdziałający jeżeli przepis szczególny wymaga aby decyzja była wydana w trybie współdziałania dwóch organów.

Podstawa prawna jest art. 106 KPA

§ 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.

§ 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

§ 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.

§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

§ 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

Są różne formy współdziałania organów:

Opinia innego organu, Porozumienie z innym organem, konsultacje, za godą lub uzgodnieniem innego organu itp.

To zajmowane stanowisko innego organu ma w pływ na wydanie decyzji przez główny organ, ponieważ On nie może wydać decyzji np. zanim nie uzyska określonej prawem materialnym formy współdziałania. Jeżeli organ współdziałający odmówi współdziałania lub wyda postanowienie które nas nie zadowala, to w świetle KPA i OP na takie postanowienie służy zażalenie.

Przepis ten ma znaczenie dla postanowień wydawanych na podstawie odrębnych przepisów nakładających obowiązki. Chodzi o takie sytuacje w których Powinna być zastosowana forma decyzji ale wprowadzono formę postanowienia np. prawo budowlane- organy wydają decyzje,

np. wstrzymanie budowy, dodatkowe obowiązki dla inwestora, to jest postanowienie rozstrzygające sprawę.

Zakres skargi na inne akty indywidualne. Skarga służy na inne akty niż decyzje i postanowienia – to jest wprowadzona w 1995roku do polskiego ustawodawstwa ,grupa pewnych czynności bądź aktów, które:

• są z zakresu administracji Publicznej i

• dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisu prawa

Przykład:

Wpis do niektórych ewidencji czy rejestrów, pobranie lub zwrot niektórych opłat.

Wprowadzono tę grupę, po to ,aby rozszerzyć zakres skargi , aby objąć kontrolą akty, które nie są decyzjami , nie są postanowieniami, ale mogą dotyczyć uprawnień i obowiązków wynikających z przepisów prawnych.

Formy działania- akty :

Decyzje, szcególne decyzje, postanowienia, czynności materialno techniczne.

Administracja podejmuje różne działania, rozstrzygnięcia wiążące które nie są decyzjami lub postanowieniami, ponieważ przepisy prawa na to nie pozwalają i to są te czynności faktyczne tj. Niektóre czynności z zakresu czynności materialno technicznych.

Z Ustawy z dnia 1995 roku wynika, obecnie PPSA, że ustawodawca obejmuje kontrolą niektóre czynności materialno techniczne czyli akty nie mające charakteru Decyzji lub Postanowienia ale z mocy prawa rozstrzygają.

Wtedy gdy taka czynność która , rozstrzyga, nakłada uprawnienia lub obowiązek wynikający z mocy prawa, dotyczy osoby która uważa ,że organ nie zrealizował uprawnienia , lub nie słusznie nałożył obowiązek, wówczas przysługuje skarga do SA.

Dopuszcza się możliwość wniesienia skargi na :

• wpis – ewidencje, rejestry - czynność techniczna dokonana niezgodnie z żądaniem lub odmowa, przepis nie przyznaje formy zaskarżenia( gdy odmowa wpisu to w formie decyzji). Prawo działalności gospodarczej stanowi, że wpis do ewidencji jest zwykła czynnością techniczną .

• Opłaty za wpis- działalność niektórych organów jest odpłatna , przyjęto kryteria ekwiwalentu za poniesione koszty, wprowadzono opłaty ryczałtowe. Orzeczenie TK np. stanowi ,ze opłaty są niedopuszczalne wówczas, taka osoba ma uprawnienie do zwrotu opłaty nienależnie pobranej. Takie działania wymykałyby się z pod kontroli , dlatego ustawodawca objął ja kontrolą.

Skara indywidualna obejmuje też _ Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego:

1. przedmiotem skargi do sadu adm. Są także od 1 lipca 2007 pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnej sprawie /art. 3 & 2 p.4A, Ppsa/

2. sama interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do SA.

Jest możliwość wystąpienia do Ministra Finansów o interpretację i on ją wydaje, ale może tez zlecić wydanie takiej interpretacji również innemu organowi. Obywatel ma prawo zaproponować też własną interpretacje przepisów podatkowych , ma również prawo zaskarżyć odpowiedź w formie interpretacji do sądu.

Interpretacja podatkowa nie jest ani decyzja ani Postanowieniem, jest to czynność informacyjna organu podatkowego, nie jest rozstrzygająca. Zatem powinna być umieszczona w grupie czynności materialno technicznych, ale posiada ona znamiona zawiadomienia, dlatego została ujętą osobno w artykule 3.2.pkt 4A PPsa(pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach) w zakresie pozycji objętych kontrolą sądową, na które służy skarga do SA.

4. Akty generalne, jako przedmiot skargi do sądu administracyjnego

Zakres skargi na akty generalne

1. akty prawa miejscowego – organów j.s.t. oraz terenowych organów adm. Rządowej zarówno zespolonej jak i niezespolonej

2. akty organów j.s.t. i ich związków inne niż akty prawa miejscowego podejmowane w sprawach z zakresu administracji Publicznej.

3. akty nadzoru nad działalnością organów j.s.t. /ich charakter co do generalności jest kwestią kontrowersyjną/.

Artykuł 87 Konstytucji RP, stanowi ,że:

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

z niego wynika że Kontrola Sądowa obejmuje

Kontrola sądowa obejmuje akty prawa miejscowego, akty podustawowe, ale z wyłączeniem rozporządzeń, które są wydawanych przez Ministra.

W polskim systemie prawnym przyjęto, że Kontrolą legalności rozporządzeń będzie się zajmował TK i zostało to zapisane w art. 188KRP.- Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:

1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

4. zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,

5. skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.

Prawo miejscowe podlega kontroli Sadów Administracyjnych Wojewódzkich a odwołanie do NSA.

W odniesieniu do prawa miejscowego, Ustawodawca przyjął konstrukcję klauzuli generalnej.

Organy JST i organy administracji Rządowej, Prawo miejscowe mogą stanowić organy JST i Rządowe, Nie ma znaczenia kto wydał akt, podlega on kontroli WSA, (na podstawie art. 78 ogólnego i 94KRP czyli w granicach ustaw),czy jest to akt powiatu czy województwa czy Dyrektora urzędu morskiego, ważne jest aby zdefiniować czy jest to akt prawa miejscowego, który zawiera normy wiążące wszystkich na określonym obszarze czyli aktu powszechnie obowiązującego terenowych organów.

Spora część tych aktów podlega kontroli administracyjnej wewnętrznej, w zasadzie nadzorowi sprawowanemu przez właściwe odniesienie choćby do aktów samorządowych prawa miejscowego. Każdy akt samorządowy obligatoryjnie musi być przekazany wojewodzie w ciągu 7 dni i on w terminie 30 dni może stwierdzić, nieważność tego aktu. Niezależnie od tego talki akt może być przedmiotem kontroli sądowej.

Wojewoda ten sam akt może zaskarżyć do sądu, albo każdy kto ma w tym interes prawny oczywiście po wyczerpaniu procedury, wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Jeżeli po wezwaniu do organu który wydał akt, organ ten nie podjął działań to niezależnie od tego jakie kroki podejmie organ nadzoru każdy ma prawo samodzielnie skarżyć, no chyba, że wojewoda unieważni albo taki akt wcześniej przestanie obowiązywać.

Drugi przepis generalny- Ustawodawca rozszerza Kontrolę działalności Samorządowej o znamionach ogólnych generalnych i przyjął zasadę że także inne uchwały JST i ich związków tj. powiatów, gmin które mają osobowość prawną, maja organy, prowadza działalność uchwałodawczą.

• Inne akty jeżeli są one podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznejnp uchwała.

Inne nie będące prawem miejscowym i nie mające zakresu administracji publicznej nie podlegają kontroli.

Co to znaczy zakres administracji publicznej?- nie ma definicji administracji publicznej, jest definicja prawa administracyjnego wg różnych poglądów.

Sprawy z zakresu administracji publicznej należy rozumieć przedmiotowo, wg niektórych jest czynność wykonywana przez organ administracji publicznej np. organ gminy, powiatu, zatem przyjmuje się ,że jest to sprawa odnosząca się do interesu publicznego, społecznego, do zadań publicznych.

Nie ma normatywnie sprecyzowanych wskaźników uznania sprawy, za sprawy z zakresu adm. Publicznej.

Orzecznictwo na ten temat:

Czy odwołanie Dyrektora szkoły zarządzeniem Wójta Burmistrza Prezydenta Miasta jest sprawą z zakresu administracji publicznej? Jedni mówią że jest to akt indywidualny ani ,że sprawa publ. Sam Sąd orzeka różnie.

Czy podjęta uchwała w sprawie opłat za dostarczanie wody do gospodarstw domowych jest sprawa z zakresu administracji publicznej?

Akty nadzoru nad działalnością JST

Odkąd powołano w Polsce Samorząd w 1990 roku , zasadą jest ze wykonuje on zadania zlecone oparte o kryterium legalności.

Pojawia się potrzeba utworzenia instytucji nadzorczej w JST, w ustawach o Samorządach pojawiły się organy nadzorujące czy JST działa wg Legalności.

W JST są nadzory nad działalnością gmin powiatów i województwa.

Wskazać tu należy w szczególności art. 171 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, że działalność samorządu podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Wg konstytucji są trzy grupy nadzoru:

Wojewoda; RIO; Prezes RM

Organ nadzoru(ON) może ingerować w działalności JST tylko wtedy, gdy wyraźnie mu na to pozwala przepis prawny.

JST działa zgodnie z prawem ON- konsultacje ale gdy ma do tego prawo.

W razie konfliktu: pomiędzy nadzorującym i nadzorowanym, ścisłej ,kiedy nadzorowany czyli JST zarzuci że ingerencja ON jest niedopuszczalna.

Ustawodawca stwierdził Jednocześnie, samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega sądowej ochronie (art. 165 ust. 2. U.o samorządzie,). jest zapewniona ochrona samodzielności Gminy Powiatu, Województwa i podlega ona ochronie Sądowej. Tzn. jeżeli JST uznaje że ingerencja ON została przekroczona, to na zasadzie ochrony sądowej samodzielności samorządu, JST ma prawo zażądać aby w tej sprawie wypowiedział się sąd. Rozstrzygnięciem sporu będzie się zajmował SA.

Na akty nadzoru przysługuje skarga do SA, która z założenia jest wnoszona przez organ , który podjął działanie samorządowe zakwestionowane przez ON.

Przykład: Gdy została stwierdzona nieważność uchwały RG to RG będzie przysługiwała skarga do sadu administracyjnego.

Istotny problem na tle tego przepisu jest odpowiedź na pytanie, co to jest akt Nadzoru?

Za akt nadzoru uważa się każdą ingerencję nadzorczą Wojewody, RIO, Prezesa RM skierowaną do działania organów JST.

W przypadku gdy czynności nadzorcze wykonuje wojewoda lub RIO to forma stosowania tego nadzoru jest nazywana rozstrzygnięciem nadzorczym.

Przykład

RG podejmuje uchwałę -->Wojewoda sprawdza legalność gdy jest sprzeczna z prawem wtedy wojewoda stwierdza jej nieważność wojewoda wydaje akt czyli rozstrzygnięcie nadzorcze.

RG podejmuje uchwałę związaną z BudżetemRIO sprawdza legalność gdy sprzeczna z prawem RIO stwierdza nieważność w trybie aktu nadzoru.

Prezes RM zgodnie z ustawą samorządową posiada kilka uprawnień nadzorczych podmiotowych.

1. Uprawnienie Prezesa RM do Zawieszenia organów JST i ustanowienie zarządu komisarycznego tzw. komisarz rządowy dla Gminy Powiatu i Województwa( art. 96,1w G; 83,1w P; 84,1w W).

2. Odwołanie organu wykonawczego tj. wójta przed upływem kadencji w trybie nadzoru.

3. Środkiem nadzoru jest również możliwość czyli wnioskowanie do Sejmu o rozwiązanie przez Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, pod warunkiem, że organ rażąco narusza Konstytucję lub ustawy (art. 171 ust. 3). oraz wyznaczenie osoby, która będzie pełniła jego funkcje.

Sejm musiałby podjąć uchwałę o rozwiązaniu RG czy Sejmiku, Pytanie czy ta uchwała jest zaskarżalna do sądu?- NIE, bo jest to akt nadzoru, ale nie podlega ochronie sadowej. Przyjmuje się zasadę, że SA nie może kontrolować ustawodawcy.

1. Uzgodnienie statutu gminy powyżej 300.000 Mieszkańców (art. 3 ust. 2UoG)

2. Uzgodnienie statutu województwa (art. 7 ust. 1UoW)

Kompetencje organów nadzoru są rozłączne. Wojewoda jest właściwy w tych sprawach, które nie należą do kompetencji Prezesa Rady Ministrów lub RIO, zatem można stwierdzić, iż jest organem nadzoru o kompetencji ogólnej.

Zastosowanie środków nadzoru możliwe jest tylko w przypadkach określonych przepisami ustaw. Wszelka ingerencja w działalność samorządów musi być oparta o zasadę legalizmu. Ustawy muszą określać sposób zastosowania środka nadzoru – formę (rodzaj) środka, przesłanki stosowania, organ właściwy, konsekwencje jego użycia.

Interpretacja przepisów dotyczących środków nadzoru nie może być rozszerzająca. Środki nadzoru są określone zarówno w ustawach ustrojowych, jak i w innych ustawach, np. w ustawie o pomocy społecznej czy u.r.i.o

Mój dopisek :

Ponadto wskazać należy, że działalność administracji publicznej podlega kontroli sądów administracyjnych – Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych. W zakresie kontroli znajduje się również badanie zgodności z prawem aktów prawnych wydawanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego (art. 184).

Kontrolę działalności organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych może prowadzić również Najwyższa Izba Kontroli. Szczegółowe przepisy dotyczące sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym są zawarte w ustawach ustrojowych. Są to: rozdział 10 ustawy o samorządzie gminnym, rozdział 8 ustawy o samorządzie powiatowym, rozdział 7 ustawy o samorządzie wojewódzkim. Uregulowania wszystkich tych ustaw w kwestii nadzoru są analogiczne.

W przepisach prawa nie ma definicji nadzoru nad samorządem terytorialnym. Pojęcie to jest również różnie definiowane w doktrynie. Można przyjąć (za G. Jyż, komentarz do art. 85 ustawy o samorządzie gminnym w A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki, Samorząd Gminny. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, 2005), że nadzór to możliwość władczego wkraczania organu nadrzędnego (organizacyjnie lub funkcjonalnie) w działalność innego organu. Ingerencja w postaci nadzoru może nastąpić tylko w granicach i formach określonych przepisami prawa i nie może naruszać samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. W tym przypadku jest to nadzór tzw. weryfikacyjny, czyli stosowany po dokonaniu czynności podmiotu nadzorowanego, a jego celem jest przywrócenie stanu prawidłowego. Środki nadzoru można podzielić na stosowane wobec organów jednostek samorządu oraz stosowane wobec aktów tych organów (uchwały, zarządzenia).

Ustawy ustrojowe jako kryterium nadzoru wskazują zgodność z prawem. Mimo redakcyjnej różnicy nie ma tu niezgodności z kryterium wskazanym w konstytucji, gdyż legalność to tyle co zgodność z prawem. Przy czym jako prawo należy rozumieć wyłącznie przepisy powszechnie obowiązujące, tj. Konstytucję, ustawy i rozporządzenia oraz ratyfikowane umowy międzynarodowe. Kwestią sporną i trudną do jednoznacznego rozstrzygnięcia jest problem zgodności z prawem Unii Europejskiej. Niewątpliwie kryterium legalności nie obejmuje aktów wewnętrznie obowiązujących, takich jak uchwały Rady Ministrów czy zarządzenia Prezesa Rady Ministrów lub ministrów.

Zakres nadzoru obejmuje „działalność gminną” (art. 85 ustawy o samorządzie gminnym), „wykonywanie zadań powiatu” (art. 77 ustawy o samorządzie powiatowym) oraz „wykonywanie zadań województwa” (art. 79 ustawy o samorządzie wojewódzkim). Konstytucja z kolei stanowi o nadzorze nad „działalnością samorządu terytorialnego”. Dokonując wykładni pojęcia działalności komunalnej (art. 85 ustawy o samorządzie gminnym w poprzednim brzmieniu) Trybunał Konstytucyjny orzekł (uchwała z 27 września 1994 r., sygn. W 10/93, OTK 1994/2/46, LEX Nr 25335), że działalnością komunalną jest wszelka działalność gmin. Podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (w wyroku z dnia 8 grudnia 2006 r., sygn. II SA/Wa 1278/06, LEX Nr 287945) stwierdzając, że zawarte w art. 85 ustawy o samorządzie gminnym sformułowanie "nad działalnością gminną" oznacza, że nadzór sprawowany jest nad całą działalnością (bez wyłączeń). A zatem, cała działalność gminna podlega nadzorowi, poza decyzjami indywidualnymi, o których mowa w art. 102 ustawy o samorządzie gminnym Odmienna wykładnia dopuszczałaby do sytuacji, w których zarządzenia burmistrza pozostawałyby poza kontrolą organów nadzoru i sądów, co sprzeczne byłoby z obowiązującym porządkiem prawnym. Zakresem nadzoru jest zatem objęta cała sfera działania jednostek samorządu terytorialnego, natomiast różne są uprawnienia organów nadzoru – w zależności od sfery działania organów samorządu.ontroli. Kryteriami kontroli są legalność, gospodarność i rzetelność (art. 203 ust. 2)

SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ

Sądowa kontrola bezczynności organów administracji jest kontrolą ograniczoną. Nie można wnieść skargi do sądu zarzucając bezczynność organu w jakiejkolwiek sferze działania. Ustawa w art. 3 § 2 pkt 8 stanowi, że skarga taka jest dopuszczalna na te przejawy działań organów administracji publicznej, które nazywamy działaniami indywidualnymi, – czyli te określone w punktach art. 3 § 2 pkt 1-4a.

1. obejmuje wyłącznie bezczynność ( przewlekłe prowadzenie działania) polegającą na niewydaniu aktu indywidualnego w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 1-4 Ppsa tj. decyzji administracyjnej niektórych kategorii postanowień oraz innych aktów lub czynności indywidualnych.

2. nie jest dopuszczalna skarga na niepodjęcie aktu generalnego np. na brak podjęcia aktu prawa miejscowego lub innej uchwały (jest to problem związany z kryteriami kontroli podjęcia tych aktów może zależeć od wymogów celowości i gospodarności czy polityki, a te kryteria wymykają się z kontroli sądowej.

Trzeba pamiętać, że skarga na bezczynność do sądu będzie dopuszczalna dopiero wtedy, gdy zostaną uprzednio wyczerpane wszystkie środki zaskarżenia bezczynności na drodze administracyjnej.

Sprowadza się to do tego, że uprzednio wnieść trzeba zażalenie do organu wyższego stopnia i dopiero wtedy, gdy organ ten zajmie stanowisko albo go nie wyraża będzie przysługiwała skuteczna skarga do sądu administracyjnego.

Do tej pory była skarga na bezczynność ale od 3,12,2010, zmiana KPA a od 04/2011 weszła w życie i trzeba było zmienić Ustawę o postepowaniu przed sadami administracyjnymi.

Do KPA wprowadzono zażalenie na przewlekłe prowadzenie postepowania, które można zarzucić organowi:

• Bezczynność

• Przewlekłe prowadzenie postepowania

Jeżeli wg KPA do kwietnia było zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie to obecnie jest upływ terminu,

Zarzut przewlekłości jest wtedy gdy nie upłynął termin wydania postepowania. Ten zarzut ma sens w procedurach sądowych bo sąd nie jest związany terminem,wydania orzeczenia.

Zarzut przewlekłości dotyczy skargi o charakterze indywidualnym.

Nie jest dopuszczalna skarga na niepodjęcie aktu generalnego np. brak podjęcia aktu prawa miejscowego lub innej uchwały np. przez RG. Jest to problem związany z kryteriami kontroli, podjęcie tych aktów może zależeć od wymogów …….

Często nie podejmowanie aktów generalnych jest podyktowane względami politycznymi, skarga że RG nie podejmuje uchwały zostanie odrzucona.

Wyklad III z dnia 13.11.2011.

Zasady ogólne postepowania sądowo administracyjnego.

Zasady nie zostały wyodrębnione w katalogu, są one wyprowadzone z wstępnych przepisów ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

1. pojęcie zasad: normy obowiązującego prawa lub ich logiczne konsekwencje uznane za podstawowe dla całego systemu postępowania sądowo-administracyjnego lub jego określonego elementu.

Zasady ogólne są normami prawnymi i naruszenie zasady ogólnej jest tożsame z naruszeniem prawa.

2. charakter zasad: mają wymiar normatywny – są normami obowiązującego prawa: naruszenie zasad to naruszenie prawa. Muszą być respektowane w całości. Konsekwencje naruszenia zasad ogólnych mogą być różne.

Katalog zasad.

Katalog zasad postępowania sądowo-administracyjnego – nie ma odrębnego rozdziału, jak np. w k.p.a. w ordynacji podatkowej.

1. Zasada legalności – art. 178 ust. 1 Konstytucji, art. 3 $ 1 Ppsa, art. 1 $ 2 pusa

2. Zasada dwu instancyjności postępowania sądowo-administracyjnego – art. 176 ust. 1 Konstytucji

3. Zasada udzielania informacji nieprofesjonalnym stronom postępowania sądowo-administracyjnego – art. 6 Ppsa

4. Zasada szybkości postępowania sądowo-administracyjnego – art. 45 Konstytucji oraz art. 7Ppsa

5. Zasada jawności postępowania sądowo-administracyjnego – art. 10 Ppsa

6. Zasada związania sądów administracyjnych ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa – art. 11 Ppsa

7. Zasada równości stron i uczestników postępowania – art. 12 Ppsa

8. Zasada dyspozycyjności (rozporządzalność przedmiotem postępowania) – art. 60 Ppsa

9. Zasada kontradyktoryjności (sporności)

10. Zasady dowodowe (prawdy obiektywnej i swobodnej oceny dowodów)

ZASADA LEGALNOŚCI – jest konsekwencją zasady podstawowej dla całego systemu prawnego – zasady konstytucyjnej umocowanej w Konstytucji – organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

1. Kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 1 § 2Ppsa)

2. Sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie (art. 3 § 1 Ppsa)

3. Wąskie rozumienie legalności – sędziowie podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji).

Sąd nie będzie się zajmował prawem wewnętrznym, sąd posługuje się przepisami prawa powszechnie obowiązującego.

Kryterium kontroli sądowej jest dokonywane pod względem legalności, w tym zakresie sąd może podejmować takie konstrukcje procesowe, które są przewidziane w ustawie. Z uwagi na przepis konstytucyjny mówiący, że sędzia podlega tylko KRP i ustawom, Sąd administracyjny nie jest związany Rozporządzeniami i Aktami Prawa miejscowego.

Jest jednak taka procedura, że jeżeli sędzia w trakcie orzekania w konkretnej sytuacji podejmie wątpliwość, co do konstytucyjności ustawy ma prawo wystąpić do TK z pytaniem prawnym o konstytucyjność danej regulacji prawnej.

Podstawowymi aktami, którymi musi stosować jest Konstytucja i ustawa z tym zastrzeżeniem, że co do ustawy ma możliwość zadania pytania prawnego, a innymi aktami normatywnymi, jeżeli uzna je za niezgodne z aktami wyższego stopnia odmawia ich stosowania w konkretnym przypadku – istota zasady legalności w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

Sąd ma prawo odmówić zastosowania rozporządzenia w indywidualnej sprawie ale nie może go uchylić.

Sąd ma prawo rozpatrywać skargi na akty Prawa Miejscowego i może stwierdzić ich nieważność , jeżeli uzna ,że jest on nielegalny.

ZASADA DWU INSTANCYJNOŚCI POSTĘPOWANIA SĄDOWO-ADMINISTRACYJNEGO

To jest zasada konstytucyjna, ponieważ art. 176/1 konstytucji stanowi, że:.

1. Postępowanie sądowe jest, co najmniej dwuinstancyjne (art. 176 ust. 1 Konstytucji). Postępowanie sądowo-administracyjne jest rodzajem postępowania sądowego.

2. Sądy administracyjne to: WSA i NSA.

3. Domniemanie właściwości WSA w zakresie spraw należących do właściwości sądu w I instancji

Postępowanie sądowe, tutaj ustawodawca miała na myśli każdy sąd w tym również SA. Konstytucja z 1997roku wprowadzająca zasadę 2 instancyjności wymusiła reformę sądownictwa. Wg KRP każde orzeczenie wydane w I instancji może być zaskarżone do II instancji i może to zrobić każdy.

KRP wyznaczyła pięcioletni okres przejściowy na dostosowanie prawa i sądów do II instancyjności. Przyjęto metodę rozgraniczenia w kontekście zasady II instancyjności- Postepowanie jest, co najmniej II instancyjne” tzn, że może być więcej niż II instancje.

Utworzono dwa typy sądów :

I-instancja – WSA w liczbie 16 sztuk

II instancja –NSA- tylko 1 w Warszawie.

Domniemuje się że w I instancji sprawy z zakresu administracji należą do właściwości WSA, W razie Wątpliwości, najpierw do WSA a potem do NSA, ponieważ właściwość NSA musi być w przepisach wyraźnie przewidziana. Jeżeli przepis nie określa, który sąd jest właściwy to zawsze to będzie WSA. W ustawie znajduje się artykuł definiujący właściwość NSA dla określonych przypadków. Jeżeli powstaje spór o właściwość to właściwy jest NSA.

ZASADA UDZIELANIA INFORMACJI

1. ma ograniczony wymiar – tak podmiotowy jak i przedmiotowy (art. 6 Ppsa).

a) podmiotowy – sąd administracyjny udziela informacji tylko stronom występującym bez adwokata lub radcy prawnego - adwokat i radca są nazywani wykwalifikowanymi pełnomocnikami.

Jeżeli strona działa bez radcy, bez adwokata powstaje dla sądu obowiązek udzielania pomocy prawnej, jeżeli natomiast taki udział jest zapewniony nie ma obowiązku udzielania takich informacji.

b) Przedmiotowy – sąd udziela potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza ich o skutkach prawnych i skutkach zaniedbań tej zasady – m.in. art. 140 § 1 i 3 Ppsa – udzielenie wskazówek co do sposobu i terminu wniesienia środka odwoławczego.

---------------

Sąd udziela pomocy wtedy, kiedy ona jest potrzebna, niezbędna zwłaszcza zwraca uwagę na znaczenie określonych czynności procesowych takich w zakresie, których zaniedbania mogą powodować dla strony negatywne skutki.

Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika to sąd jest zwolniony z udzielania informacji9 w postępowaniu administracyjnym i skarbowym obowiązek taki istnieje zawsze i nie ma takiego rozgraniczenia).

WSA nie ma obowiązku udzielania informacji faktycznej, ponieważ sąd bada tylko legalność anie prowadzi się nowych ustaleń faktycznych, sąd pracuje na faktach już znanych, ustalonych w I instancji.

Art. 140 Ppsa dotyczy orzeczeń sadowych , nakłada obowiązek udzielania przez sąd informacji co do zaskarżalności orzeczenia SA tj. pouczenie o konsekwencjach np. nie dotrzymania terminów zawitych.

ZASADA SZYBKOŚCI POSTĘPOWANIA SĄDOWO_ADMINISTRACYJNEGO

Konkretnych terminów w procedurze sądowej nie można ustalić, bo dochodziłoby do kolizji dwóch wartości – szybkości i prawdy obiektywnej.

1. art. 45 Konstytucji „każdy ma prawo do …rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez …sąd”

2. art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – „rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie”.

3. art. 7 Ppsa – sąd administracyjny powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załatwienia sprawy i dążyć do jej rozpatrzenia na pierwszym posiedzeniu.

Rozwinięcie tej zasady m.in. art. 139 krótki termin na ewentualną publikację wyroku – 14 dni z jednorazowym przedłużeniem o 7 dni „Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na czas do czternastu dni”

art. 141 wyznacza14 dniowy termin na sporządzenie uzasadnienia wyroku - z prawnego punktu widzenia mają one charakter terminów instrukcyjnych.

------------

Sąd nie ma ustalonego terminu na rozstrzygnięcie sprawy, ale ma obowiązek szybkiego rozstrzygania sprawy. Co prawda przepisy nie określają jakiegoś okresu czasu na wydanie orzeczenia, ani jak szybko?. Art. 45 Konstytucji jest skierowany do wszystkich sądów, wyznacza on Klauzulę generalną, czyli Konstrukcję „Prawo do Sądu „i wskazuje on że te postepowania powinny być szybkie i prowadzone bez nieuzasadnionej zwłoki. Natomiast Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która została przyjęta przez Polskę, w art. 6 mówi o rozsądnym terminie(tutaj też nie ma określonego limitu czasu).

Europejski Trybunał Sprawiedliwości mówi, że trzeba brać pod uwagę ,czy sprawa jest zawiła i jak zachowywały się strony postepowania - chodzi o to czy strona nadużywa czynności procesowych. Powołano funkcję zastępczego sędziego, bo zgodnie z zasadą bezpośredniości dowodów wyrok powinien wydać ten sam skład sędziowski. Jeżeli zmienia się skład postepowanie trzeba prowadzić od początku, zastępstwo eliminuje celowe przedłużanie procesu przez strony.

Art. 7 Ppsa stanowi, - co do zasady SA rozstrzyga sprawę na posiedzeniu pierwszym bo SA nie jest ukierunkowane na ustalanie faktów ale ma ocenić czy już wydana decyzja odpowiada prawu. Nie prowadzi postepowania wyjaśniającego, nie przesłuchuje się świadków za wyjątkiem nowych dowodów wynikających z dokumentów. Rolą SA jest ocena stanu już zaistniałego.

Sądowi Administracyjnemu nie można wyznaczyć terminu na wydanie rozstrzygnięcia , ale można mu wyznaczyć termin na wykonanie określonych czynności procesowych. W tym zakresie przepisy takie są , które to regulują np. termin odroczenia wyroku- odroczenie nie może być dłuższe niż na 14 dni i można go przedłużyć tylko raz na kolejne 7 dni.(razem 21 dni max)

Wyrok niezależnie czy z urzędu czy na wniosek Sąd ma obowiązek uzasadnić w terminie 14 dni, z tym że na wniosek prezesa sądu może ten termin zostać wydłużony.( w praktyce najlepszy mechanizm przyspieszenia rozpatrywania spraw j. zwiększenie ilości sędziów)

ZASADA JAWNOŚCI POSTĘPOWANIA SĄDOWO_ADMINISTRACYJNEGO

1. Rozpoznawanie spraw (rozprawa) odbywa się jawnie chybże przepis szczególny stanowi inaczej (art. 10 Ppsa)

2. Posiedzenie sądowe, co do zasady jest jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie (art. 90 §1 Ppsa)

3. na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają – poza stronami i osobami wezwanymi – tylko osoby pełnoletnie (art. 95)

Osoby pełnoletnie zawsze, a niepełnoletnie tylko na wezwanie sądu lub te na prawach pełnoletnich np. przez małżeństwo.

1. posiedzenia przy drzwiach zamkniętych – to wyjątek, może ono następować z urzędu (m.in. jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności, bezpieczeństwu państwa, możliwość ujawnienia okoliczności objętych tajemnicą państwową lub służbową albo na wniosek strony (m.in. ochrona życia prywatnego strony lub inny ważny interes strony) – art. 96 Ppsa.

Posiedzenie niejawne prowadzi się z wyłączeniem publiczności, ale strony postepowania uczestniczą zawsze. Samo rozpoznanie wniosku odbywa się tajnie, ale treść postanowienia będzie ogłoszona publicznie. Bez względu na to, w jakim trybie toczyło się posiedzenie rozprawa czy przy drzwiach zamkniętych czy otwartych ogłoszenie orzeczenie końcowego jest zawsze jawne.

Z wyłączeniem jawności tzw przy drzwiach zamkniętych sąd przeprowadza zawsze , gdy pojawi się w trakcie postepowania problem wykorzystania danych objętych ochroną.-podstawa prawna art. 96Ppsa oraz ustawa o informacjach niejawnych.

Inne przesłanki to konstrukcje oparte o przesłanki nieostre, niedookreślone i co jest taka przesłanką decyduje Sąd.

Jawność może zostać wyłączona również na wniosek strony na podstawie okoliczności dotyczących ochrony życia prywatnego strony lub z powodu ważnego lintersu prywatnego strony. Ten przepis przeniesiono jawnie do Ppsa z KPC gdzie występuje szerzej, takie wyłączenie na wniosek w Ppsa jest raczej rzadko stosowane.

ZASADA ZWIĄZANIA SĄDU ADMINISTRACYJNEGO USTALENIAMI WYROKU SKAZUJĄCEGO ,CO DO POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA

1. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny– art. – 11 Ppsa

2. Znaczenie ma wyłącznie wyrok prawomocny skazujący

3. istotą tej zasady jest dążenie do uniknięcia sprzecznych ustaleń – poczynionych przez różne sądy w sferze odpowiedzialności karnej. (Identyczna zasada jest w K.C. i wiąże się z niezawisłością sądu)

Ustawodawca ustalił relacje pomiędzy SA a sadem Karnym, nie ma związania SA wyrokiem Sądu cywilnego. Nie ma takiego przepisu ale wyrokiem sądu karnego tak. Praktyka mówi, że Sąd uwzględni wyrok sądu cywilnego ale w kategoriach swobodnego uznania dowodu. Prawomocny wyrok skazujący wiąże SA ale co do okoliczności ,ze popełniono przestępstwo, natomiast nie ma związania co do kary.

Przykład- …?(ze str 5)

ZASADA DYSPOZYCYJNOŚCI ( zwana też zasadą rozporządzalności przedmiotem)

1. skoro wniesienie skargi jest uprawnieniem skarżącego, to jego prawem jest także możliwość cofnięcia skargi (art. 60 Ppsa);

2. co do zasady – cofnięcie skargi wiąże sąd;

3. wyjątki od zasady;

jeżeli cofnięcie skargi zmierza do obejścia prawa (bardzo niejasne pojęcie) lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności – sąd wówczas uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne;

Sąd działa na wniosek, legitymowany podmiot ma uprawnienie do wniesienia skargi, SA nie działa z urzędu ( zasada skargowości). W postepowaniu SA rozstrzyga się o uprawnieniach lub obowiązkach, które mają wpływ na obrót publiczny.

Np. skarga na nieważną decyzję i następuje wycofanie skargi, wówczas to spowoduje iż ta nieważna decyzja pozostaje w obrocie publicznym, to Sąd w takim zakresie oświadczenia nie uwzględni(nie wycofa skargi) i zakończy postępowanie wydaniem orzeczenia o charakterze merytorycznym czyli podda dany akt kontroli. Sąd dostrzegając wadę nieważności stwierdzi taką nieważność. Jeżeli sąd administracyjny uznałby, że cofnięcie jest dopuszczalne wyda postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego. Jest to postanowienie, które kończy postępowanie w sprawie, a zatem na to postanowienie będzie przysługiwała skarga kasacyjna.

Sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, jakie są granice dysponowania rozporządzania przez stronę postępowania (w istocie przez tę stronę skarżącą) przedmiotem postępowania. Czy skarżący ma wpływ na istnienie procesu, a tym samym na utrzymywanie przedmiotu zaskarżenia czy też jest takiej możliwości pozbawiony albo jakie są granicę rozwiązania środkowego. W niektórych rodzajach postępowania administracyjnych np. tych wszczynanych z urzędu strona postępowania nie ma żadnego wpływu na przedmiot, organ wszczyna wyznacza przedmiot postępowania.

Z kolei rozwiązaniem przeciwnym mogą być procedury sądowe – zwłaszcza w postępowaniu cywilnym, gdzie można bez jakichkolwiek ograniczeń cofnąć pozew – tam mamy ochronę interesu jednostkowego – sąd będzie takim cofnięciem będzie związany. Natomiast w postępowaniu sądowoadministracyjnym ustawodawca przyjął rozwiązanie które to można nazwać mieszanym – sformułował zasadę i ta nawiązuje do rozwiązań typowo sądowych ale mamy od niej wyjątki.

Zasadą jest dopuszczalność (możliwość) cofnięcia skargi wniesionej przez skarżącego i skoro art. 60 ustawy określa takie prawo jako zasadę to musimy kierować się zasadą natomiast wszelkie wyjątki od tej zasady będą miały zastosowanie jedynie tylko w granicach wykładni językowej natomiast nie jest dopuszczalne rozszerzające stosowanie wyjątków od zasady. Zasada jest, że można cofnąć skargę wniesioną do sądu administracyjnego. Ale w postępowaniu przed sądem administracyjnym mamy wyjątki od tej zasady.

PODMIOTY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO

Kategorie podmiotów postępowania sądowoadministracyjnego:

1. sąd administracyjny;

2. strony postępowania; (po stronie skarżącej)

3. uczestnicy postępowania (podmioty fakultatywne);

4. prokurator , RPO i RPD jako podmioty na prawach strony; tak zdecydował ustawodawca na podstawie artykułu 8Ppsa.

Dwie pierwsze grupy to podmioty obligatoryjne – nie ma takiego postępowania, które toczyłoby się bez udziału sądu i stron postępowania. Z prawnego punktu widzenia nazwalibyśmy takie postępowanie postępowaniem nieistniejącym.

Dwie pozostałe grupy to są podmioty fakultatywne – nie ma obowiązku, aby w każdym postępowaniu takie podmioty uczestniczyły, natomiast będzie to wiele zależało od przedmiotu zaskarżenia, od układu podmiotowego np. w samym postępowaniu administracyjnym a w przypadku RPO, RPD czy prokuratora od woli tych podmiotów. Żaden przepis ich nie zmusza, aby uczestniczyć.

Strona ma prawo do wniesienia skargi w ciągu 30 dni a prokurator , RPO i RPD w ciągu 6 mcy.

Aby złożyć skutecznie skargę do SA Np. na decyzję trzeba wyczerpać drogę odwoławczą.

W postepowaniu przed SA nie ma świadków , biegłych itp. ponieważ na tym etapie bada się legalność a materiał dowodowy może być jedynie uzupełniony w postaci dokumentów.

W Sądzie administracyjnym istotne są podmioty obligatoryjne. Natomiast uczestnicy, prokurator, RPO i RPD to są podmioty fakultatywne. Jeżeli nie będzie stron i sądu to nie będzie postepowania. Fakultatywne w niektórych postepowaniach występują w innych nie , ich pozycja ma znaczenie wtórne.

SĄD ADMINISTRACYJNY

Zasadą jest ustrój sądownictwa powszechnego – wyodrębnienie sądownictwa administracyjnego trzeba potraktować jako powołanie sądów szczególnych . Mówiąc o sądzie administracyjnym istotne jest podkreślenie zdolności tego sądu do orzekania. Na problem tej zdolności składa się kilka elementów:

1. musi być właściwy w sprawie sądowoadministracyjnej – w przypadku stwierdzenia swojej niewłaściwości – przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia (art. 59 Ppsa) na które służy zażalenie (art. 194. par.1 pkt.1)

Problem przekazywania skargi wiąże się wyłącznie z naruszeniem właściwości miejscowej. (Jeżeli zostanie wniesiona skarga z naruszeniem właściwości rzeczowej to będzie od razu ta skarga odrzucona postanowieniem.)

To zażalenie, o którym mowa przysługuje wyłącznie podmiotowi wnoszącemu skargę natomiast nie przysługuje sądowi, które skargę przekazuję.

Postanowienie o przekazaniu skargi wiążę sąd, któremu taką skargę przekazano z 1 wyjątkiem – nie wiążę NSA. NSA może powiedzieć że to pomyłka i może wydać swoje postanowienie i przekazać dalej.

2. co do zasady – orzeka w składzie trzech sędziów (skład zawodowy)

wyjątek - skład jednoosobowy (na posiedzeniu niejawnym jeżeli orzeka sąd np. w zakresie badania formalnej dopuszczalności skargi, prowadzenie postępowania mediacyjnego); wyjątki muszą wynikać jasno z ustawy.

3. (bezstronność sądu) Ppsa reguluje problem wyłączenia sędziego:

a) z mocy samej ustawy (art.18) oraz

b) na podstawie postanowienia sądu administracyjnego wydawanego na posiedzeniu niejawnym w składzie 3 sędziów (art. 19-20, 22Ppsa);

--------------

Nie ma właściwości rzeczowej, SA odrzuci skargę, jako niedopuszczalną (art69Ppsa) ponieważ nie ma sądu właściwego rzeczowo. SA w swoim funkcjonowaniu zostały oparte na sądach zawodowych, orzeka zawodowy skład trzyosobowy i nie ma czynnika społecznego w postaci ławników.

Sprawy administracyjne są sprawami fachowymi, złożonymi i podmioty społeczne nie są w stanie ich znać. Dopuszczalny jest skład jednoosobowy w przypadku postepowania mediacyjnego lub w zakresie postepowania uproszczonego.

Wyłączenie sędziego od udziału w postepowaniu- z mocy prawa na podstawie art. 18Ppsa. Sędzia ma obowiązek badania, rozważania okoliczności bezstronności. Ma czuwać nad tym i nie dopuszczać do takich sytuacji.

Na wniosek – strona może zgłosić wniosek o wyłączenie danego sędziwego z prowadzenia postepowania jeżeli zachodzą przesłanki że sędzia nie jest obiektywny. Sąd wówczas wyda postanowienie o odsunięciu sędziego d prowadzenia określonej sprawy.

Ta przesłanka jest często wykorzystywana do wydłużenia prowadzenia postepowania.

STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO

1. ustawa wyróżnia dwie strony postępowania administracyjnego:

• skarżący (podmiot, który wniósł skargę)

• organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi;

1. ze stronami wiąże się problem zdolności sądowej, procesowej i problem zdolności postulacyjnej (zdolności osobistego działania w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

Na gruncie ustawy o postępowaniu przed sądami problem zdolności postulacyjnej się pojawia z powodu wprowadzenia przez ustawę przymusu radcowsko-adwokackiego w zakresie sporządzenia skargi kasacyjnej- w tym względzie ulega wyłączeniu zdolność postulacyjna strony postępowania, bo trzeba określoną czynność powierzyć do wykonania ściśle określonej osobie – radcy lub adwokatowi.)

Jest to postepowanie kontradyktoryjne tzn. trójelementowe, ponieważ oprócz SA występują jeszcze dwie strony uczestniczące w sporze.( w postepowaniu administracyjnym są zawsze dwie organ w podwójnej roli, jako strona i organ władczy a także druga strona-zazwyczaj petent). W Ppsa pozycje strony i organu są równe i obie mają taki sam status strony.

Jeżeli WSA wydaje wyrok to prawo do zaskarżenia tego wyroku ma tak samo osoba prywatna jak i inny organ, którego ten wyrok dotyczy, np. wojewoda Katowic do NSA.

ZDOLNOŚĆ SĄDOWA

1. to zdolność do występowania przed sądem ,jako strona postępowania;

2. zdolność sądową posiadają:

• osoby fizyczne;

• osoby prawne;

• państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;

• inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa publicznego przyznają im zdolność administracyjnoprawną. Tymi jednostkami organizacyjnymi będą np. spółki osobowe handlowe np. jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-partnerska.

• organizacje społeczne, nie tylko we własnej sprawie, ale także w zakresie ich statutowej działalności w sprawach innych osób;

Ustawa, zatem wskazuje grupy podmiotów, którym przyznaje prawo do udziału w postępowaniu ,jako strona. O tym czy taki podmiot będzie mógł uczestniczyć w KONKRETNYM postępowaniu administracyjnym będzie jeszcze potrzeba wykazania ze ona posiada w tej sprawie interes prawny.

Spółka Jawna posiada zdolność prawną zatem może się ubiegać o wydanie licencji , zgody itp. , z tego tytułu ma prawo się również odwoływać od wydanych decyzji do SA , zatem będzie stroną.

Spółka cywila w prawie publicznym nie istnieje, wspólnicy takiej spółki tak , jako osoby fizyczne , ale niektóre przepisy podatkowe dostrzegają SC jako spółkę i w tym zakresie ma ona zdolność podatkową, zatem wynikająca z tego tytułu skarga na decyzje podatkową będzie złożona do SA i wówczas SC staje się stroną i ma zdolność administracyjnoprawną

Każdy przepadek należy rozpatrywać indywidualnie.

Organizacja społeczne – ma zdolność i może występować na prawach strony , wtedy gdy działa we własnym interesie lub w cudzej sprawie. Organizacja społeczna może wnieść do SA skargę tylko wtedy gdy brała udział w postepowaniu na prawach strony, w innych przypadkach nie może.

Wykład z dnia 27.11.2011

ZDOLNOŚĆ PROCESOWA

1. to zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowoadministracyjnych; w istocie chodzi o wskazanie przez ustawodawcę momentu, w którym podmiot uczestniczący w postępowaniu może takie czynności wykonywać samodzielnie i skutecznie.

2. zdolność procesową posiadają:

• osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych; ( te które ukończyły 18 lat za wyjątkiem kobiet przed osiemnastym rokiem życia a które wstąpiły w związek małżeński, osoby ubezwłasnowolnione częściowo za pośrednictwem kuratora a całkowicie ubezwłasnowolnione za pośrednictwem opiekunów ustawowych)

• osoby prawne; (ma zawsze zdolność sądową i zdolność do czynności procesowych, działa za pośrednictwem organów)

• jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową w postępowaniu sądowoadministracyjnym; jeżeli jakaś jednostka org. ma zdolność sądową to jednocześnie ma zdolność procesową.( działają na zasadzie osób prawnych)

OGRANICZENIA I BRAK ZDOLNOŚCI PROCESOWEJ

1. osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, które może dokonywać samodzielnie (art. 26 par. 2 Ppsa);

2. osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego;(są nimi rodzice albo opiekunowie ustanowieni przez sąd).

Przedstawiciel ustawowy – to są prawni opiekunowie ,rodzice albo osoby ustanowione orzeczeniem sadowym.

Osoba niezdolna do czynności prawnych – to jest osoba , która nie ukończyła 13 lat życia, ograniczenie oznacza, ze taka osoba ma pewne prawa , ma zdolność sądową ale czynności procesowe może wykonywać w tym zakresie w jaki może wykonywać taka osoba w życiu codziennym, w sądzie może ona wykonywać czynności procesowe tylko przez przedstawiciela ustawowego (rodzice, kurator , opiekun ) ponieważ nie może ona dokonywać rozporządzeń.

ZDOLNOŚĆ POSTULACYJNA

1. to zdolność do samodzielnego działania w postępowaniu, tj. osobistego, a nie przez pełnomocnika procesowego, podejmowania czynności procesowych;

2. brak tej zdolności może wynikać z przyczyn faktycznych (ułomność fizyczna osoby, nieznajomość języka urzędowego) lub prawnych (obowiązek ustanowienia pełnomocnika, np. przymus adwokacko-radcowski w zakresie sporządzenia skargi kasacyjnej – art. 175 Ppsa)

Przykład1- nieumiejętność pisania, nieumiejętność czytania, upośledzenie umysłowe itp.

Przykład2- przepis nakazuje że do wystąpienia z kasacją konieczne jest jej sporządzenie przez fachową pomoc tj. adwokata, radcę prawnego, albo doradcę podatkowego czy rzecznika patentowego.

NSA rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, dlatego musi być sporządzona profesjonalnie, ponieważ sąd odniesie się do tylko tego, co jest podniesione w skardze kasacyjnej.

PEŁNOMOCNICTWO W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

Zasada pełnomocnictwa fachowego w postępowaniu przed sądem administracyjnym – co do zasady pełnomocnikiem może być osoba mająca odpowiednie przygotowanie zawodowe. Krąg osób, które mogą występować w charakterze pełnomocników:

1. adwokat lub radca prawny;

2. inny skarżący lub uczestnik postępowania;

3. osoby najbliższe dla strony, czyli rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony raz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia;

4. inne osoby, przewidziane w przepisach szczególnych (np. doradca podatkowy, rzecznik patentowy, pracownik osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, pracownik państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej)

Pełnomocnictwo jest to jednostronne oświadczenie osoby (mocodawcy), na mocy ,którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy. Innymi słowy, każda czynność wykonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.

RODZAJE PEŁNOMOCNICTW (kryterium – granice umocowania do działania w imieniu mocodawcy przed sądem administracyjnym)

1. ogólne – do prowadzenia wszystkich spraw w każdym postepowaniu – bez określenia rodzaju sprawy- spraw przed sądami administracyjnymi;

2. szczególne – do prowadzenia poszczególnych spraw do niektórych tylko czynności w postępowaniu np. w sprawie o cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami kat B; zawsze musi być określony w takim pełnomocnictwie podmiot, przedmiot sprawy ( rodzaj ).

3. do niektórych tylko czynności w postępowaniu: zwykle dotyczy jednej konkretnej czynności , nie obejmuje całej sprawy, np. strona sama wniosła sprawę ale przed sądem zastępuje ją adwokat. W tej kategorii pełnomocnik może mieć uprawnienia do wykonywania grupy czynności

Pełnomocnictwo ogólne i szczególne obejmuje z mocy prawa umocowanie do:

a) wszystkich łączących się ze sprawą czynności (także skargi o wznowienie postępowania);

b) udzielenia substytucji na zasadach określonych w odrębnych przepisach;

c) cofnięcia skargi w całości lub części, chyba, że czynności te wyłączono w pełnomocnictwie;

d) odbioru kosztów postępowania.

Zakres pełnomocnictwa zależy od mocodawcy, to on zawęża lub rozszerza zakres w zależności od jego potrzeb i uznania.

Jeżeli udzielone pełnomocnictwo nie jest pełne , sąd ma obowiązek zbadać czy ograniczenie pełnomocnictwa nie zostało przekroczone. Wszelkie działania pełnomocnika obciążają stronę i nawet jeżeli będą nie fachowe to konsekwencje obciążają stronę np. uchybienie terminowi… wówczas strona nie może powoływać się na te okoliczność że zawinił pełnomocnik, najwyżej otrzyma zarzut od sądu że źle wybrała pełnomocnika.

WYGAŚNIĘCIE PEŁNOMOCNICTWA

1. z mocy ustawy: na skutek śmierci strony lub utraty przez nią zdolności sądowej (w tym przypadku ustawa stanowi że pełnomocnik powinien w postępowaniu działać do czasu zawieszenia postępowania, ale problem polega na tym, że przeważnie śmierć strony spowoduje, że postępowanie zostanie umorzone a nie zawieszono), śmierci pełnomocnika bądź utraty przez niego zdolności procesowej np. zostanie ubezwłasnowolniony albo zdolności bycia pełnomocnikiem np. straci uprawnienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;

2. z woli stron: na skutek wypowiedzenia (art. 42 Ppsa), tak przez mocodawcę jak i pełnomocnika (jednak jeżeli wypowiada to pełnomocnik to ma obowiązek działania dla mocodawcy przez dwa tygodnie, chyba, że nastąpi wyraźne zwolnienie) bądź z woli (zgodnej) obu stron;

3. ze względu na cofnięcie prawa pomocy (art. 249 Ppsa) tzw prawo ubogich które przewiduje wyznaczenie pełnomocnika do bezpłatnego reprezentowania strony np. sytuacja materialna strony nie usprawiedliwiała przyznanie jej prawa pomocy.- Sąd cofnie taką pomoc i wtedy następuje wygaśnięcie.

UCZESTNICY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRAYCJNEGO – grupa fakultatywna

Wyróżnić można dwie grupy uczestników postępowania sądowoadministracyjnego (ze względu na sposób uzyskania statusu uczestnika):

1. uczestnicy na prawach strony (art. 33 par.1 Ppsa) – uzyskują taki status z mocy prawa z chwilą wszczęcia postępowania;

2. pozostali uczestnicy postępowania (art. 33 par. 2 Ppsa) – muszą się o niego ubiegać - mogą uzyskać taki status po zgłoszeniu wniosku, jeżeli zostaną dopuszczeni przez sąd na mocy postanowienia; na akt odmowny służy zażalenie do NSA.

Uczestnicy na prawach strony

To osoby, które spełnią jednocześnie 3 warunku:

1. brały udział w postępowaniu administracyjnym w charakterze strony postepowania; w istocie kategoria tych uczestników pojawi się wtedy gdy przedmiotem skargi jest decyzja lub postanowienie np. podjęto decyzję – jedna strona jest oczywiście zadowolona inna nie i ta inna wnosi skargę, a ta druga czyli nieskarżąca staje się uczestnikiem, bo to dotyczy jej sfery interesu prawnego. Równa jest pozycja między skarżącym uczestnikowi uczestnikiem z jednym Zastrzeżeniem – uczestnikowi na prawach strony nie wolno podejmować czynności rozporządzających w postaci cofnięcia skargi.

2. nie wniosły skargi do sądu; (np. przy decyzji pozytywnej dla niej)

3. wynik postępowania sądowoadministracyjnego dotyczy ich interesu prawnego; czyli np. jedna ze stron postępowania administracyjnego o spornych interesach, która nie wniosła skargi ze względu na korzystną treść decyzji administracyjnej;

Uczestnik na prawach strony jest równoznaczny ze stroną postepowania.

POZOSTALI UCZESTNICY POSTĘPOWANIA

1. osoby, które nie brały udziału w postępowaniu administracyjnym, (czyli w postępowaniu nie miały statusu strony, nie brały udziału), jeżeli wynik tego postępowania dotyczy ich interesu prawnego bez względu na powód nie brania udziału w postepowaniu np. została pominięta ze względu na wielość stron i żąda udziału w tym postępowaniu.

2. organizacje społeczne, działające w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy ich statutowej działalności; Podobnie jak na gruncie KPA przedmiot sprawy musi być zgodny z celami statutowymi.

POZYCJA PROKURATORA I RPO

1. podmioty te mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, czyli przystąpić do już toczącego się postępowania; ( wystarczy złożenie oświadczenia ,że przystępuje).

Natomiast art. 8 uregulował uprawnienia tych 2 podmiotów w zakresie wszczynania postępowań – mogą żądać a konsekwentnie do żądania wnosić skargę do sądu wojewódzkiego i uruchamiać postępowanie pierwszoinstanycjne, drugoinstancyjne bo mają prawo do wniesienia skargi kasacyjnej, mają prawo do wniesienia zażalenia na postanowienia oraz mogą uruchomić postępowanie nadzwyczajne w przedmiocie wznowienia postępowania.

2. mają prawo do wniesienia skargi do WSA, skargi kasacyjnej do NSA, zażalenia na postepowanie w postepowaniu administracyjnym oraz skargi o wznowienie postępowania tj, wzruszenie orzeczenia prawomocnego.

3. przesłanką skorzystania z uprawnień jest wymóg ochrony praworządności (prokurator) lub praw człowieka i obywatela (RPO) oraz ochrony praw dziecka (RPD).

4. po skorzystaniu z uprawnienia uzyskują status podmiotu na prawach strony

Jeżeli podmiot wniósł którąkolwiek z w/w czynność to automatycznie staje się uczestnikiem na prawach strony.

Ograniczenia :

Każdy musi wykazać pewien związek ze swoją funkcją ustawową.

Ustawa o prokuraturze zawiera zapis, że prokurator strzeże praworządności, zatem prokurator Na podstawie ustawy ma swoiste prawa do kontroli administracyjnej, ale też w procesie sądowym.

Prokuratora nie dotykają ograniczenia zaskarżania.

RPO- to podmiot stojący na straży praw człowieka i obywatela

RPD – ro podmiot broniący praw dziecka.

Oba te podmioty są dotknięte ograniczeniami i mogą zaskarżać w zakresie pełnienia funkcji.

Ograniczenia RPO- i RPD , ich udział jest dopuszczalny w sprawie jeżeli wykażą interes tj. ochrona praw dziecka albo obywatel i człowieka. W innych sprawach ani RPD ani RPO nie mogą występować. Np. nie mogą zaskarżyć decyzji organu celnego.

PRZESŁANKI DOPUSZCZALNOŚCI ZASKARŻENIA

- to grupa wymogów o charakterze procesowym, które rzutują na wniesienie skargi o charakterze skutecznym.

1. pojęcie: to wszystkie warunki formalne wymagane przepisami prawa od zaistnienia których zależy skuteczność złożenia skargi do sądu administracyjnego jako pismo procesowego

2. skutki ich braku – co do zasady – odrzucenie skargi – art. 58 Ppsa – w formie postanowienia (tj. brak wszczęcia postepowania).

3. do przesłanek formalnych dopuszczalności skargi nie należy w postępowaniu przed sądem administracyjnym wymóg posiadania interesu prawnego - w pojęciu tym nie mieści się wymóg materialny w postaci posiadania legitymacji skargowej – jego brak skutkuje oddaleniem skargi, nie zaś jej odrzuceniem .

Odrzucenie skargi – (odmowa wszczęcia)-to zakończenie postępowania z przyczyn formalnych. Jest to instytucja, która powoduje, że postępowanie nie jest uruchamiane. Jest to postanowienie kończące postępowanie w sprawie. Na to postanowienie, będzie przysługiwała skarga kasacyjna.

Oddalenie skargi – postępowanie jest wszczynane, przeprowadza się postepowanie i sąd dochodzi do wniosku że skarga merytorycznie nie zasługuje na uwzględnienie np. zaskarzona decyzja jest zgodna z prawem. ( jest to orzeczenie merytoryczne wydawane po zakończeniu merytorycznego postępowania sądowego).

Oddalenie następuje wówczas:

- gdy nie ma legitymacji skargowej

- po rozpatrzeniu sprawy sądowoadministracyjnej sąd stwierdzi, że skarga była niezasadna.

Legitymacja skargowa- co do zasady , że skargę wnosi podmiot do tego uprawniony ale tego się nie bada, gdy sąd dojdzie do wniosku ,że brak legitymacji skargowej danego podmiotu , skargę oddali.

LEGITYMACJA SKARGOWA – art. 50 Ppsa

Przysługuje:

1. każdemu, kto ma w tym interes prawny

2. prokuratorowi

3. RPO, RPD.

4. organizacji społecznej w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących innych osób ,jeżeli brały udział w postępowaniu administracyjnym (wystarczy np. że przystąpiła na etapie postępowania odwoławczego). W przeciwnym razie odrzuci skargę

5. innemu podmiotowi, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi (np. organowi j.s.t., organowi nadzoru np. wojewoda, RIO, gmina); może więc wynikać z przepisów szczególnych.

Ustawa Ppsa przyznaje legitymację skargową Prokuratorowi, RPO i RPD.

Organizacja społeczna nie może złożyć skargi z zakresu np. prawa budowlanego ponieważ nie może udowodnić, że brała udział w postepowaniu administracyjnym.

Interes prawny: (art. 28KPA) , ordynacja podatkowa definiują stronę i dowołują się do interesu prawnego. Interes prawny w Ppsa jest pojmowany szerzej ponieważ skarga do sądu przysługuje nie tylko na zażalenie i decyzje. Jest to pojęcie zbiorcze i obejmuje różne interesy prawne w tych postępowaniach, na które przysługuje skarga.

Jeżeli przysługuje skarga na decyzję to interpretujemy interes prawny według KPA; gdy na uchwałę to trzeba ustalić czy skarżący ma interes prawny i czy uchwała oddziałowuje na jego interes prawny.

Interes prawny musi być:

- musi być własny, osobisty

- musi być indywidualny (musi dotykać sfery prawnej określonego podmiotu)

- musi być bezpośredni (musi być związek pomiędzy działaniem organu, a sferą prawną podmiotu skarżącego)

- musi to być interes prawny aktualny w momencie skarżenia

KLASYFIKACJA PRZESŁANEK FORMALNYCH DOPUSZCALNOŚCI ZASKARŻENIA: sensu largo i sensu stricte.

Jeżeli określoną przesłankę nazwiemy przesłanką sensu largo – istnieje pod określonymi warunkami, to taka przesłanka, która dopuszcza możliwość konwalidacji, naprawienia.

Natomiast przesłanki sensu stricte to takie gdzie o żadnej konwalidacji mowy nie ma.

Jak przesłanka sensu stricte nie będzie spełniona ,Sąd Administracyjny bezwzględnie odrzuci skargę, a gdy przesłanka sensu largo nie zostanie spełniona , wówczas sąd podejmie czynności zmierzające do usunięcia wad np. skierowanie jej do innego podmiotu.

PRZESŁANKI SENSU LARGO= 5 przesłanek.

a. zachowanie ustawowego(określonego) terminu do wniesienia skargi

b. wniesienie prawidłowej skargi, jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie

c. wniesienie skargi przez podmiot mający zdolność sądową i zdolność procesową

d. wniesienie wymaganego wpisu

e. zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

ad 1) Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi.

Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi – art. 53 Ppsa (1-sensu largo)

Zauważyć można, że mamy dwie grupy terminów pod względem długości do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, z tym, że ten drugi termin jest ograniczony podmiotowo – przypadki, w których prokurator, RPO, RPD, powzięliby czynności zmierzające do ochrony praworządności bądź ochrony praw i wolności obywateli.

1. zasadą jest termin 30-dniowy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Do terminów nie stosujemy reguł k.p.a czy ordynacji podatkowej, ale są odrębne reguły sądowe jak obliczyć termin np. na gruncie k.p.a sobota jest dniem powszednim a nasza ustawa sądowa mówi, że jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Termin biegnie na drugi dzień od doręczenia.

2. w pozostałych przypadkach - 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi na piśmie organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a w przypadku braku odpowiedzi – w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania (w przypadkach kiedy przedmiotem skargi jest inne działanie niż decyzja lub postanowienie np. jakaś czynność materialno-techniczna skreślenie z ewidencji, a to narusza mój interes prawny – ja mam wtedy prawo wnieść skargę do sądu, ale najpierw muszę wezwać ten organ w ciągu 14 dni do usunięcia naruszenia prawa, jeżeli odpowiedź negatywna mam prawo skargi)

3. dla Prokuratora i RPO: termin 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia; od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności.Termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego

4. jest to termin zawity - powinien być dotrzymany bo uchybienie tego terminu spowoduje bezskuteczność czynności, ale jest to jednocześnie termin przywracalny: jeżeli strona nie dotrzymała go bez swojej winy; wymaga to uprawdopodobnienia (zawsze na wniosek strony)

ad. 2. Wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie.

WYMOGI SKARGI JAKO PISMA PROCESOWEGO – art. 57 Ppsa (2-sensu largo.)

Obowiązek wniesienia skargi jako pisma procesowego spełniającego wymagania.

Są dwie grupy wymagań, które odnoszą się do skargi jako pisma procesowego. Po pierwsze skarga jest zwykłym pismem procesowym i dlatego musi spełniać wymagania, które są przewidziane dla typowego pisma procesowego określone w art. 57PPsa..

1. Skarga powinna odpowiadać wymaganiom pisma procesowego (art. 46 Ppsa), czyli

zawierać oznaczenie sądu, oznaczenie stron, (także przedstawicieli i pełnomocników), miejsca zamieszkania (siedziby) bądź adresu do doręczeń, rodzaju pisma, a także nadto konieczny jest podpis oraz wymienienie załączników (np. dołączonego pełnomocnictwa).

2. ponadto powinna zawierać;

a)wskazanie podmiotu zaskarżenia , (Co skarżymy?), (decyzji, postanowienia, aktu, czynności)

b)oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy

c)określenie naruszenia prawa lub na czym polegało naruszenie interesu prawnego – (wydaje się, że nawet wyrażenie w skardze niezadowolenia z decyzji będzie spełniało ten wymóg).

3. Dlaczego jest to przesłanka w znaczeniu szerokim? – ponieważ jeżeli skarga wpłynie i będzie zawierała braki podlegają uzupełnieniu (ewentualnie poprawieniu) na wezwanie przewodniczącego, w terminie 7 od wezwania dni pod rygorem odrzucenia skargi (jest to wyjątek od zasady pozostawienie pisma bez rozpoznania zatem jest to przesłanka dopuszczalności skargi, bo braki będą skutkować odrzuceniem, a nie pozostawieniem pisma bez rozpoznania). To jest procedura naprawcza – 7 dni na korektę, naprawiono , droga dalej biegnie, brak naprawy = odrzucenie w postaci postanowienia

Orzecznictwo sadowe podchodzi dosyć liberalnie do trzeciego wymogu dlatego ,że WSA nie jest związany granicami skargi, ponieważ niezależnie co skarżący oznaczył to i tak WSA

Wykład z dnia 11.12.2011

Ad. 3. Wniesienie skargi przez podmiot mający zdolność sądową i zdolność procesową.

ZDOLNOŚĆ SĄDOWA I PROCESOWA PODMIOTU SKARŻĄCEGO (3 przesłanka-sensu largo.)

Jest to przesłanka szeroka, bowiem istnieje możliwość podjęcia czynności zmierzających do naprawienia braków w zakresie jej wystąpienia, choć w bardzo różnym zakresie. Jeżeli przyjrzymy się bliżej konstrukcji ustawy sądowej to dojdziemy do wniosku, że bardzo rzadkie byłyby przypadki możliwości usuwania braków w zakresie zdolności sądowej. Wydaje się, że ewentualnie mogłaby być to możliwość, rozważenia przez sąd i wezwania w tym zakresie do uzupełnienia zdolności sądowej, jeżeli w trakcie wnoszenia skargi doszłoby do jakiś przeobrażeń np. w zakresie jednostek organizacyjnych, mógłby by się w związku z tym pojawić problem następstwa prawnego np. dotychczasowa jednostka organizacyjna, która nie miała zdolności administracyjnoprawną na skutek przeobrażeń uzyskałaby zdolność administracyjnoprawną.

Najczęściej w zakresie tej przesłanki pojawia się problem działania w imieniu określonej osoby, określonego skarżącego przedstawiciela ustawowego, – bo jeżeli mówimy, że zdolność sądową ma osoba małoletnia musi być reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego a wniosła by skargę samodzielnie, albo skargę w imieniu osoby prawnej wniósłby podmiot, który do tej reprezentacji powołany nie jest to skarga nie zostanie od razu odrzucona, tylko sąd będzie wzywał do udzielenia odpowiedzi czy rzeczywiście jest to skarga osoby prawnej.

1. posiadanie wskazanych zdolności jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi, lecz o charakterze względnym

2. w tym przypadku sąd odrzuci skargę dopiero wówczas gdy brak zdolności sadowej lub procesowej skarżącego, niedziałania przedstawiciela ustawowego lub brak w składzie organów jednostki skarżącej – nie zostanie uzupełniony

(np. podpisanie skargi przez osobę nieuprawnioną do działania w imieniu skarżącego – osoby prawnej – wymaga uprzedniego uzyskania oświadczenia tej osoby);

4. Wniesienie wymaganego wpisu

UISZCZENIE WYMAGANEGO WPISU – art. 214 i 220 Ppsa (4-s.l.)

1. do uiszczenia kosztów sądowych (czyli także wpisu) obowiązany jest ten kto wnosi pismo podlegające opłacie (art. 214 Ppsa)

2. sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma od którego nie zostanie uiszczona opłata. W braku opłaty wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 § 1 Ppsa)

3. skarga od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu podlega odrzuceniu. Jest jeden wyjątek a dotyczy pełnomocników wykwalifikowanych tj.:

4. jeżeli skargę wnosi adwokat lub radca prawny a wpis jest stały i nie zostanie uiszczony – sąd odrzuca skargę bez wezwania o uiszczenie. Sąd nie będzie wzywał!

Mamy odrębne przepisy, które regulują wysokość wpisów w sprawach sądowo-administracyjnych. Co do zasady przepisy ten dzielą wpisy na proporcjonalne (stosunkowe) tzn. takie gdzie można określić wartość przedmiotu zaskarżenia np. sprawa dot. podatku – kwota podatku to wartość przedmiotu zaskarżenia, natomiast spotykamy się z wpisami stałymi – przepisy wprost określają spraw sądowoadministracyjnych i z taką sprawą wiążą wysokość wpisów. Przepisy co do zasady przyjęły widełki 100 złotych 100.000 zł.

Ad. 5. Zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

TRYB WNIESIENIA SKARGI – art. 54 Ppsa (5-s.l.)

a. Ppsa ustanowiło pośredni tryb wniesienia skargi do sądu administracyjnego czyli skargę wnosi się za pośrednictwem organu którego działanie na bezczynność zaskarżono:

Przepisy szczególne mogą wprowadzać wyjątki (np. ustawa z 1990 roku „Prawo o zgromadzeniach” wprowadza tryb bezpośredni wniesienia skargi).

2. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z skompletowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia wniesienia; istnieje tu możliwość (na wniosek skarżącego) wymienieniu organowi grzywny za niewykonanie wskazanych obowiązków w formie postanowienia

3. organ ma prawo autokontroli własnego rozstrzygnięcia – może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy – można przekonać organ, że jego decyzja jest niesłuszna – postępowanie sądowe okaże się zbędne, pod warunkiem, że uwzględni w całości. Organ uchyli, więc dotychczasową decyzji i rozstrzygnie sprawę na korzyść zgodnie z żądaniem skarżącego. Ta znowu może być przedmiotem skargi do sądu. Natomiast w zakresie tej pierwszej skargi na tą decyzję, którą wyeliminowano z obrotu to taka skarga wraz z aktami mimo wszystko jest przekazywana sądowi z tym, że sąd wykona tylko 1 czynność – umorzy postępowanie, skoro zaskarżona decyzja przestała obowiązywać. Zatem czynności w zakresie autokontroli też są poddane sądowi.

4. wniesienie skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego lub innego organu (niewłaściwego) może wpływać na zachowanie terminu do wniesienia skargi:

za date wniesienia uznaje się wówczas dzień nadania skargi przez sąd (inny organ) na adres właściwego organu administracji publicznej

PRZESŁANKI SENSU STRICTO

1. istnienie drogi sądowo administracyjnej – (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w zakresie właściwości) sądów administracyjnych

2. wyczerpanie środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 Ppsa

3. brak zawisłości sprawy sądowoadminstracyjnej (lis pendens) lub jej prawomocnego rozstrzygnięcia (res iudicata);

ad. 1. Istnienie drogi sądowo administracyjnej – (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w zakresie właściwości) sądów administracyjnych.

ISTNIENIE DROGI SĄDOWOADMINISTRACYJNEJ (1-sensu stricto)

1. skarga jest dopuszczalna tylko wówczas gdy przedmiotem jest sprawa należąca do właściwości sądów administracyjnych (właściwość rzeczowa). Można skarżyć do sądu tylko takie zachowania działania które są objęte właściwością rzeczową sądu.

Jeżeli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego (zasadniczo chodzi o właściwość miejscową) sąd, który stwierdzi swoją niewłaściwość przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia) postanowienie to wiąże sąd któremu sprawę przekazano, poza przypadkami gdy sprawę przekazano poza przypadkiem gdy sprawę przekazano do NSA; na postanowienie to służy zażalenie.

Wyczerpanie środków zaskarżenia art. 52 Ppsa (przesłanka – 2 sensu stricto)

1. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia takich jak : zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,

2. skargę na inne akty lub czynności (art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa) można wnieść po wezwaniu na piśmie organu – w terminie 14 dni od dowiedzenia się lub możliwości dowiedzenia się przez skarżącego o wydanie aktu – do usunięcia naruszenia prawa,

3. w odniesieniu do innych aktów – konieczne jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, chybże przepis stanowi inaczej (np. ustawy samorządowe) nie stosuje się terminu 14 dniowego.

4. Wymóg „wyczerpania| nie dotyczy Prokuratora i RPO – wniesienie skargi przez te podmioty nie może zależeć od zachowania się strony postępowania administracyjnego, a jednocześnie nie jest możliwy ich udział w każdym postępowaniu administracyjnym.

Brak zawisłości sprawy – art. 58 § 1 pkt 4 Ppsa (przesłanka – 3 sensu sricto)

1. nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie sądowoadministracyjnej, co do której postepowanie pozostaje w toku (konieczność tożsamości podmiotowej i przedmiotowej),

2. powyższy zakaz odnosi się także do sprawy już prawomocnie osądzonej.

Skarga do WSA na bezczynność

1. środkiem „zaskarżenia” w rozumieniu art. 52 Ppsa jest także zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie w rozumieniu art. 37 k.p.a.

2. warunkiem skutecznego wniesienia skargi jest wykazanie przez skarżącego wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia

3. nie ma istotnego znaczenia dla dopuszczalności skargi sposób rozpoznania zażalenia przez organ wyższego stopnia

4. wyczerpanie zażalenia otwiera drogę do wniesienia skargi na bezczynność – przedmiotem skargi nie jest w tym przypadku postanowienie wydane przez organ wyższego stopnia (chyba że pośednio możemy kwestionować długość terminu wyznaczonego na załatwienie sprawy) lecz stan bezczynności.

Skarga do WSA na bezczynność

Skutki wniesienia skargi

1. Wniesienie skargi spełniającej wymogi formalne wszczyna postępowanie sądowoadministracyjne.

2. Wniesienie skargi do sądu wyklucza możliwość wszczęcia nadzwyczajnego postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu, wniesienia skargi po wszczęciu takiego postępowania, powoduje zawieszenie postępowania sądowego (art. 56 Ppsa)

3. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykazania aktu, ale może wstrzymać takie wykonanie organ (brak wskazania pozytywnych przesłanek wstrzymania) bądź po przekazaniu skargi sądowi – sąd (przesłanki: niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków).

DORĘCZENIA w postępowaniu sądowoadministracyjnym

1) Pojęcie – to czynność procesowa sądu, o charakterze technicznym zmierzająca do umożliwienia adresatowi zapoznania się z pismem, dokonywana za potwierdzeniem odbioru.

2) Ppsa przyjmuje zasadę oficjalności doręczeń: doręczeń dokonuje sąd; wadliwość w doręczeniu to wadliwa czynność procesowa sądu: wyjątek – zasada dyspozycji stron – w toku sprawy adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty (art. 66§ 1).

3) Przepisy o doręczeniach nie są przepisami instrukcyjnymi, lecz przepisami ius cogens.

4) Podmioty doręczające: poczta, pracownicy sądu, inne uprawnione przez sąd osoby lub organy.

Podmiot doręczeń

1) Osoba fizyczna: doręczenia dokonuje się jej osobiście; gdy nie ma zdolności procesowej jej przedstawicielowi ustawowemu; jeżeli ustanowiła pełnomocnika – tylko pełnomocnikowi

2) Osoba prawna lub jednostka organizacyjna; doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pisma.

3) Pełnomocnik kilku osób doręcza się jeden egzemplarz pisma i załączników

4) Jeżeli jedna strona ustanowiła kilku pełnomocników – doręcza się tylko jednemu z nich.

Wymogi doręczeń

1) miejsce doręczeń: mieszkanie adresat, miejsce pracy, sekretariat sądu, miejsce gdzie się adresata zastanie, siedziba organu uprawnionego do reprezentowania osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej

2) Pora doręczeń: w dni powszednie, w porze dzienne – 7-2 w dniu ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej – można doręczać tylko wyjątkowo za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu

Sposoby doręczeń

1) właściwie czyli doręczenie do rąk własnych adresata – zasada

2) zastępcze (art. 72) – doręczenie dorosłemu, domownikowi, a gdyby go nie było administracji domu lub dozorcy (jeżeli adresata nie zastanie w mieszkaniu)

3) subsydiarne (art. 73) – złożenie pisma w placówce pocztowej lub urzędzie gminy – przepis jest niekonstytucyjne w zakresie ustanowienia 7 – dniowego terminu złożenia pisma i brak wykonania innych obowiązków (ponowienia zawiadomienia)

4) konkludentne – art. 74 – odmowa przyjęcia pisma

5) elektronicznie (art. 65 § 3) – doręczenia za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej, dowodem doręczenia jest wówczas potwierdzenie transmisji danych.

Zasady obliczania terminów procesowych

- odesłanie do reguł określonych w KC

1. terminy oblicza się wg. przepisów prawa cywilnego (zasada)

2. sobota jest dniem o takich samych skutkach, jak dzień ustawowo wolny od pracy (jeżeli koniec terminu przypada na sobotę można w postępowaniu sądowym czynności dokonać w najbliższy dzień powszedni). W świetle k.p.a sobota jest dniem powszednim.

3. równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu jest:

a) oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym

b) oddanie pisma w polskim urzędzie konsularnym

c) złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej

d) złożenie pisma przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego

e) złożenie pisma przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku

Instytucja przywrócenia terminu art. 86-89 – ściśle związana z terminami procesowymi, po spełnieniu określonych warunków sąd może przywrócić termin do dokonania czynności procesowej; k.p.a, ordynacja, k.p.c. - podobnie

a) oparta jest na zasadzie skargowości: przywrócenie tylko na wniosek strony (nie ma możliwości z urzędu)

b) termin do złożenia wniosku: 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu

c) przesłanka przywrócenia: niedokonanie w terminie czynności bez swojej winy: przesłanka ta wymaga uprawdopodobnienia (nie ma potrzeby udowadniania) jeżeli sąd ma wątpliwości czy ta przesłanka uprawdopodobnienia została spełniona może we własnym zakresie podjąć czynności sprawdzające, przesłankę braku winy należy oceniać według kryteriów obiektywnych – musi wystąpić rzeczywiście istotna przyczyna natury obiektywnej która uniemożliwia dokonania czynności procesowej

d) równocześnie z wnioskiem należy dokonać czynności, której strona nie dokonała w terminie

e) forma orzeczenia: postanowienie, na które służy zażalenie (tak o przywrócenie, jak i o odmowie)

Przerwanie biegu postępowania sądowoadministracyjnego

1. obejmuje dwie odrębne instytucje procesowe: zawieszenie postępowania (wywołane przeszkodą usuwalną) oraz umorzenie postępowania (wywołane przeszkodą trwałą)

2. formą orzeczeń w tych kwestiach jest postanowienie sądu, które może być wydane na posiedzeniu niejawnym

wyjątek stanowi zawieszenie z mocy prawa w razie zaprzestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej;

Zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego

1) ma postać obligatoryjną bądź fakultatywna

2) (umieć kilka nie trzeba wszystkich) Przesłanki zawieszenia obligatoryjnego a) śmierć strony, jej przedstawiciela ustawowego, utrata przez nich zdolności procesowej, utrata przez stronę zdolności sądowej, utrata przez przedstawiciela ustawowego takiego charakteru, chyba że przedmiot dotyczy praw i obowiązków osobistych – wówczas umorzenie, bo postępowanie byłoby zbędne, bezprzedmiotowe – np. skarg na odmowę wydania prawa jazdy – po co zawieszać skoro prawo jazdy nie jest dziedziczne jest to uprawnienie natury osobistej

b) wystąpienie braków w składzie organów jednostki organizacyjnej uniemożliwiającej jej działanie c) pozostawanie przez stronę w miejscowości pozbawionej komunikacji z sądem np. śnieżyca d) wszczęcie postępowania upadłościowego gdy sprawa dot. przedmiotu wchodzącego do masy upadłościowej e) przedstawienie przez sąd w tym postępowaniu pytania prawnego do TK f) wniesienie skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego nadzwyczajnego (np. wznowieniowego czy np. w przedmiocie stwierdzenia nieważności)

Przesłanki zawieszenia fakultatywnego

Na egzaminie podać przykłady np. 2

13-39

1) prejudycjalność : zależność rozstrzygnięcia sprawy od wyniku toczącego się postępowania administracyjnego lub sądowego lub przez TK

2) ujawnienie się czynu, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej

Można powiedzieć, że Te 2 pierwsze przesłanki wspólnie mają ten element prejudycjalności w sobie.

3) brak lub wskazanie złego adresu skarżącego lub niewykonanie przez skarżącego innych zarządzeń i związany z tym skutek w postaci niemożności nadania sprawie dalszego biegu

4) śmierć pełnomocnika, chyba że strona działa przed sądem osobiście

5) zgodny wniosek stron (spoczywanie postępowania) (wniosek skarżącego oraz zgoda organu) – max na 3 lata. Przez 3 lata od daty postanowienia w zawieszeniu, po tym terminie jeżeli brak wniosku o podjęcie, sąd umarza postępowanie

Skutki zawieszenia postępowania

1) Wstrzymanie biegu wszelkich terminów, które zaczynają biec dopiero od początku od dnia podjęcia postępowania; terminy sądowe wyznacza się w miarę potrzeby na nowo; wyjątek:, gdy zawieszono na wniosek stron (spoczywanie) lub ze względu na niemożność nadania sprawie dalszego biegu (strona własnym działaniem uniemożliwia dalsze prowadzenie postępowania) – zawieszenie wstrzymuje tylko terminy sądowe, które biegną dalej od podjęcia postępowania

2) Wstrzymanie czynności sądowych, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo wstrzymanie wykonania aktu lub czynności

Podjęcie zawieszonego postępowania:

1) co do zasady, sąd podejmuje postępowanie z urzędu, gdy ustała przyczyna zawieszenia np. w przypadku śmierci strony – od dnia zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych; w przypadku prejudycjalności – od uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie prejudycjalne

2) Jeżeli postępowanie spoczywa jego podjęcie następuje na wniosek którejkolwiek ze stron, ale nie wcześniej niż po upływie 3 m-cy od zawieszenia postępowania (postępowanie musi spoczywać co najmniej 3 m-ce)

Przesłanki umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego

1) skuteczne cofnięcie skargi przez skarżącego

2) śmierć strony, jeżeli przedmiot postępowania dot. prawa i obowiązków osobistych

3) bezprzedmiotowość postępowania z innych przyczyn (np. przestał istnieć przedmiot skargi ze względu na uchylenie aktu w trybie autokontroli – skargę wnosi się bowiem za pośrednictwem organu który wydał decyzję – skarga i tak jest kierowana do sądu, nawet jeżeli organ uchyli taką zaskarżoną decyzję, ale dla sądu jest ona już wtedy bezprzedmiotowa, inna bezprzedmiotowość gdy np. postępowanie jest zawieszone bo toczy się postępowanie do. Stwierdzenia nieważności i taką nieważność organ stwierdzi więc dla sądu stanie się sprawa już bezprzedmiotowa, ustanie stanu bezczynności organu; zmiana stanu prawnego po wszczęciu postępowania

4) bezczynność stron (w przypadku spoczywania postępowania) – brak wniosku w terminie 3 lat od zawieszenia

ORZECZENIA SĄDOWE

1) jest to najistotniejsza czynność sądowa, może się ona odnosić do toku postępowania lub innych kwestii wpadkowych bądź do istoty sprawy sądowoadministracyjnej,

2) rodzaje orzeczeń sądowych :

a) wyroki,

b) postanowienia,

c) zarządzenia przewodniczącego sądu (charakter prawny tych ostatnich jest sporny).

WYROK A POSTANOWIENIE

1) wyrok rozstrzyga sprawę co do istoty sprawy sądowoadministracyjnej rozstrzyga czy decyzja administracyjna jest legalna, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (np. postanowienie NSA o rozstrzygnięciu sporu o właściwość).

2) postanowienie – to co do zasady akt procesowy, wpadkowy (incydentalny) np. postanowienie w kwestii zawieszenia postępowania, umorzenia, wydawany w przypadku gdy ustawa nie przewiduje wydania wyroku.

Wyrok- zasadnicze cechy

1) tylko wyrok ma formę solenną (uroczystą) - tzn. sąd wydaje go w imieniu RP,

2) co do zasady – wydawany jest po przeprowadzeniu rozprawy, postanowienia najczęściej wydawane na posiedzeniu niejawnym

3) jedynie prawomocnemu wyrokowi przysługuje powaga rzeczy osądzonej art. 171 Ppsa

nie korzysta z takiej powagi postanowienie

Zasada niezwiązania sądu granicami skargi – art. 134 Ppsa

1) sąd jest związany granicami sprawy sądowoadministracyjnej – „rozstrzyga w granicach danej sprawy” – nie może wkraczać w inną nową sprawę,

2) sąd nie jest związany granicami skargi, tzn. ma prawo dokonać oceny zgodności z prawem przedmiotu zaskarżenia (np. decyzji) także wówczas, gdy określony zarzut nie został w skardze podniesiony, nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną (o ile taką wskazano)

Zakaz reformationis in peius art. 134 § 2 Ppsa zakaz pogarszania pozycji skarżącego, zakaz zmiany na gorsze. W praktyce tej zasady się nie dostrzega.

Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi

naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub

czynności – motywem jest aby nie stwarzać dla skarżącego obawy ze jak złoży skargę to jego sytuacja prawna zostanie jeszcze bardziej pogorszona, chyba że mamy do czynienia z aktem nieważnym – nie może być w obrocie prawnym nielegalnych decyzji.

1) nasuwa szereg kontrowersji: wyłącza zasadę niezwiązania sądu granicami skargi, ogranicza funkcję kontrolną sądu w zakresie oceny zgodności z prawem działań administracji publicznej

2) ogranicza w sposób bezpośredni możliwości orzecznicze sądu,

3) w sytuacji stwierdzenia przez sąd innych wad niż skutkujących nieważnością aktu lub czynności – sąd nie może uchylić aktu, jeżeli w jego ocenie w ponownym postępowaniu przed organem administracyjnym mógłby zostać wydany mniej korzystny dla skarżącego.

Głębokość orzekania (ingerencji) przez sąd administracyjny art. 135 Ppsa

1) przy rozstrzyganiu sprawy sąd może zastosować środki w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy (np. w odniesieniu do decyzji organu I instancji przy rozpatrywaniu skargi na decyzje wydane w trybach nadzwyczajnych może odnosić się do decyzji wydanej w trybie zwykłym),

2) przesłanką takiej „głębokości orzekania” jest niezbędność dla końcowego załatwienia skargi. Przedmiotem skargi może być decyzja stwierdzająca nieważność innej decyzji. Rozpatrując skargę na decyzję stwierdzającą bądź odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji może sąd zaingerować w tą decyzję pierwotną co do której toczyło się postępowanie w sprawie nieważności. To samo przy wznowieniu jeżeli w wyniku wznowienia organ wydał decyzję „odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej” i na to została złożona skarga do sądu sąd skontroluje nie tylko decyzję odmawiającą uchylenia decyzji dotychczasowej ale i pierwotną.

Ogłoszenie wyroku

1) Powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę (zasada)

Wyjątek: publikacja wyroku – problem odroczenia ogłoszenia wyroku – sąd może zamknąć rozprawę ale jeszcze przemyśleć wyrok – może więc odroczyć jego ogłoszenie

Dopuszczalne jest odroczenie ogłoszenia wyroku na czas do 14 dni (termin instrukcyjny) z możliwością przedłużenia tylko raz o 7 dni; odroczenie wymaga wydania postanowienia, w treści, którego należy wskazać termin ogłoszenia wyroku; samo postanowienie należy ogłosić niezwłocznie po zamknięciu rozprawy

2) Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym (zasada) poprzez odczytanie sentencji i podanie ustanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia.

Budowa wyroku

Wyrok składa się z 3 części :

1) części wstępnej tzw. komparycji,

2) właściwego rozstrzygnięcia (tenor, formuła sentencji), nazywane także rubrum wyroku

3) uzasadnienia.

Część wstępna wyroku obejmuje :

1) sygnaturę akt,

2) nagłówek „w imieniu RP”

3) oznaczenie sądu,

4) wskazanie imion i nazwisk sędziów, protokolanta, prokuratora jeśli brał udział,

5) datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku,

6) oznaczenie skarżącego,

7) oznaczenie przedmiotu zaskarżenia.

Rozstrzygnięcie (tenor)

1) obejmuje rozstrzygnięcie o żądaniu skarżącego (rozstrzygnięcie o istocie sprawy sądowoadministracyjnej) oraz o innych kwestiach wynikających z przepisów np. koszty postępowania,

2) jego treść zależy od zasadności skargi (jeżeli sąd uznaje, że jest nieuzasadniona to nie ma wtedy znaczenia przedmiot skargi bo ją oddali – sąd zbadał sprawę i stwierdził że skarga na decyzję postanowienie akt praw miejscowego inną czynność jest nieuzasadniona. Jeżeli uzna za uzasadnioną to trzeba brać pod uwagę przedmiotu skargi tzn., czego skarga dotyczyła) oraz przedmiotu zaskarżenia

3) w przypadku nieuwzględnienia skargi, - treść rozstrzygnięcia brzmi : oddalić skargę art. 151 Ppsa, jego skutkiem pośrednim jest utrzymanie w mocy aktu lub czynności; wyrok oddalający ma charakter deklaratoryjny (skuteczność ex tunc orzeczenia)

Treść wyroku uwzględniającego skargę na decyzję lub postanowienie

WSA :

1) uchyla decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi :

a) naruszenie prawa materialnego,(błędna wykładnia, niewłaściwe zastosowanie przepisu) które to miało wpływ na wynik sprawy (związek przyczynowy między treścią decyzji, a naruszeniem normy materialnej poza naruszeniem „rażącym”)

b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (przyczyny określone w art. 145 $1 i art. 145a K.p.a.) np. jeżeli sąd uzna ze zostało naruszono prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu

c) inne naruszenie przepisów procesowych, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (z reguły chodzi na naruszenia zasad dowodowych poza wznowieniowymi i „rażącymi”).

2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (w całości lub części), jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kpa lub innych przepisach szczególnych np. wydana z rażącym naruszeniem prawa

3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, w przypadkach wystąpienia przyczyn określonych w przepisach kpa lub innych przepisach. (art. 151 $ 2 w zw. Z art. 146$ kpa art. 158$ 2 w związku z art. 156 $ 2)

Treść wyroku w pozostałych przypadkach (przedmiotem skargi może nie być, bowiem decyzja lub postanowienie ale np. czynności mat-techniczne)

1) uchylenie aktu lub stwierdzenie bezskuteczności czynności (np. aktu rejestracji, czynności materialno-technicznej), albo uznanie uprawnienia lub obowiązku (gdy wynika bezpośrednio z mocy przepisów prawa np. korzystanie z biblioteki publicznej np. komuś zabroniono korzystania z biblioteki a on składa skargę na taki akt odmowny – sąd uzna uprawnienie tego człowieka) (art. 3$ 2 pkt 4 Ppsa)

2) stwierdzenie nieważności uchwały lub aktu, o których mowa w art. 3$2 pkt 5 i 6 Ppsa (jeżeli skarga dot. aktu samorządowego jeżeli skarga będzie zasadna sąd nie uchyli uchwały, ale stwierdzi nieważność) jeżeli naruszenie prawa jest istotne, gdy ma wymiar nieistotny – sąd wskazuje, że uchwałę wydano z naruszeniem prawa (forma wynikająca z ustaw samorządowych)

3) uchylenie aktu nadzoru nad j.s.t., jeżeli jest zasadna

4) zobowiązanie organu do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności – w przypadku skargi na bezczynność

Pytania 26 i 27

PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ SĄDU ADMINISTRACYJNEGO

1) Formalna- W znaczeniu formalnym prawomocność oznacza niemożność zaskarżenia orzeczenia w toku instancji, czyli przy pomocy zwykłych środków odwoławczych.

Materialna- „ Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd który je wydał, lecz także inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby

2) Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy.

3) Skutki prawomocności orzeczenia:

- związanie stron i sądu treścią rozstrzygnięcia. Ponadto prawomocne orzeczenie wiąże także inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W przypadku, gdy orzeczenie sądu wiąże oprócz stron postępowania także inne osoby mówi się, że orzeczenie ma rozszerzoną prawomocność.

- tzw. powaga rzeczy osądzonej. Prawomocny wyrok sądu administracyjnego ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Powaga rzeczy osądzonej wyklucza możliwość ponownego postępowania w tej samej sprawie między tymi samymi stronami.

4) Prawomocność orzeczenia stwierdza WSA, na posiedzeniu niejawnym, bądź NSA dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie. Sąd stwierdza prawomocność orzeczenia na wniosek strony.

5) Przypadki wzruszenia prawomocnego orzeczenia- skarga o wznowienie postępowania; unieważnienie prawomocnego orzeczenia przez NSA (wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podległa orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania).

POSTANOWIENIA

1) Postanowienia wydawane są kwestiach, w których przepisy nie przewidują wydania wyroku.

W szczególności sąd orzeka postanowieniem w kwestiach proceduralnych, formalnych.

2) Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje postanowień:

• postanowienia kończące postępowanie w sprawie- w przypadku orzekania o całym postępowaniu w sprawie, we wszystkich wypadkach, w których brak jest przesłanek do wydania wyroku (np. postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej).

• postępowania nie kończące postępowania w sprawie- wydawane są przez sąd w związku z przeprowadzeniem danego postępowania, mogą dotyczyć także okoliczności, które pojawiają się w toku postępowania (np. postanowienie o zawieszeniu postępowania).

3) Jeżeli sąd wyda postanowienie na posiedzeniu niejawnym- ma obowiązek z urzędu doręczyć stronom postanowienie. Ponadto, jeżeli na takie postanowienie służy środek zaskarżenia sąd ma obowiązek doręczyć postanowienie wraz z uzasadnieniem.

Jeżeli postanowienie wydawane jest na rozprawie- sąd uzasadnia je (termin 7 dni od wydania)

i doręcza je stronom, jeżeli podlega ono zaskarżeniu.

4) Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd:

- od chwili podpisania z uzasadnieniem (gdy uzasadnienie istnieje),

- od chwili podpisania sentencji (gdy uzasadnienia brak).

5) Postanowienie wydane na posiedzeniu jawnym- wiąże od chwili jego ogłoszenia.

6) Postanowienia niekończące postępowanie w sprawie, mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

7) Postanowienia, jeżeli ustawa tak stanowi, mogą być zaskarżone zażaleniem.

8) Sąd wydaje postanowienia min. w następujących sprawach:

- o wyłączenie sędziego,

- odrzucenia skargi,

- o przywrócenie terminu na dokonanie czynności procesowej,

- odrzucenia skargi kasacyjnej