Systematyka dyniowatych:

Rodzina: Dyniowate Cucurbitaceae

*Ogórek Cucumis dativus

*Melon: Cucumis Melo odm. botaniczne:M.cantaloupe C. Melo var cantalouoensis M. siatkowaty C. Melo var reticulatus, m. cukrowy C.melo var sacharinus; m. zimowy C.melo var indorus.

*Dynia olbrzymia Cucurbita maxima

* Dynia zwyczajna Cucurbita pepo odm. botaniczne: kabaczek C.pepo var. Giromontiina, cukinia C. pepo var. Giromontiina, dynia makaronowa C. penp var. Giromonttina, patison C. pepo var. Patissonia forma radiate; dynia oleista (bezlupinowa) C. pepo var. Oleifera;

*dynia figolistna- Cucurbita ficifolia

*kawon Citrullus vulgaris syn. C. lantalus

Charakterystyka dyniowatych: gat jednoroczne, ciepłolubne o wys wrażliwości na chlody, duże wym świetlne, są wrażliwe na wiatry. Wymagaja gleb ciepłych, przewiewnych,przepuszczalnych i żyznych. Ich czescia jadalna jest owoc spożywany w fazie dojrzałoścu użytkowej(ogórek, dynia zwyczajna) lub fizjologicznej ( dynia olbrzymia, melon, kawon).

*OGÓREK: Cucumis dativus L. roślina jednoroczna, zielna o palowym, płytkim systemie korzeniowym. Korzen wrażliwy na uszkodzenia dlatego nie należy go przesadzać. Dosyć łatwo wytwarza korzenie przybyszowe. Pędy długie i wiotkie, płożące się szorstko owłosione. Wkatach lisci wyrastaja wąsy czepne. Liście ogorka są 3-5 klapowane, zielone, owłosione. Ogórek jest roslina jednopienną. Kwaity o barwie żółtej są rozdzielnopłciowe, obcopylne i owadopylne. Bardzo dobrze znosza samozapylenie. Kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo na pędach bocznych , kwiaty męskie w pęczkach (baldachogronach) na pedzie głównym. Mogą powstawać kwiaty obupłciowe. Istnieja także odmiany partenokarpiczne które zawiązuja owoce bez zapłodnienia. Owocem ogórka jest rzekoma jagoda. Początkowo chropowata z brodawkami i ostrymi włoskami, potem gładka. Nanienniki ogorka mogą przybierac barwę pomarańczową, brązową, brunatno szarą, biało zieloną, białą lub pokryte siatką. Wewnątrz owocy komaora nasienna z nasionami. Nasiona o szpalcie jajowatym, wydłużonym ostro zakończone są płaski i bladożółte. 30-60szt/1g, okres kiełkowania 6-8 dni, żywotność 7-10 lat. , m1000z 16-20g; wschody w war optymalnych 5-10 dni; czystość 98 %, zdolność kiełkowania kl I 90, kl II 75.

Cechy odmianowe:

Pokrój: rozpierzchły z długimi pędami silnie rozgałęziającymi się; o krótkich pędach głównym i bocznym, tworząc zwarte rośliny. Liście roślin mogą rożnić się wielkością, wyrazistościa klap, głębokością wcięć, ostrościa zkończenia klap, powierzchnia może być gładka lub pofałdowana. Cechy odmianowe owoców: rodzaj i barwa owłosienia zawiązków (proste-wyrastajaco bezpośrednio z pow zawiazka; złożone- wyrastają z brodawek; mieszane); barwa włosków: biała brązowa, czarna. Owoce: kuliste, baryłkowate, walcowate, wrzecionowate, maczugowate, wężowate. Dł i kształt ow określa tzw współczynnik kształtu (stosunek dł ow do jego szerokości), który wynosi <2 dla owoców krótkich, 2-3 dla średniokrótkich, 3-4 dla półdługich i >4 dla owoców długich. W czasie dojrzałości użytkowej pow owocu może być gładka, szorstka, brodawkowata, barwa: biała, żółta, żółtozielona, jasnozielona, ciemnozielona; jednolita lub ze smugami lub plamami. Owoc może mieć szyjkę(zwężenie u nasady ogonka) lub być na końcu zaokrąglony. Niekorzystną cechą ogórków jest gorzknienie (kukurbitacyna), gorzki smak nasila się pod wpływem warunków siedliskowych (zbyt wys temp, Niedobów wody w podłożu). Pozostałe cechy odmianowe: plenność, długość ok. wegetacji ( wczesne, sredniowczesne, późne) odporność na choroby, wytrzymałość na niesprzyjające warunki uprawy. Przydatność do przetwórstwa: duża plenność, wierność plonowania i kształt owoców do końca zbiorów, koncentracja plonu, odporność i tolerancyjność na choroby, Owoce przeznaczone do przetwórstwa powinny mieć prosty, walcowaty lub cylindryczny, barwę skórki jednolitą, preferowana jest ciemnozielona. Ogorki dzielą się na sałatkowe, kwaszeniaki, konserwowe-grubobrodawkowe i drobnobrodawkowe oraz korniszone. Korniszone bez uzycia śr chemicznych śr 2,5 dł 2-6; konserwowe śr 2,5 dł 6-10 cm; do kwaszenia śr 2,5-5cm, dł. 10-15; powinny mieć podwyższoną zaw. S.m; zaw cukrów pow. 2%.

*MELON: Cucumis Melo L. roślina zielna z płytkim palowym korzeniem, korzeń gł tworzy liczne korzenie boczne. Pędy wiotkie, płożące się, z prostyi nie rozgałęziającymi się wąsami, pokryte miękkimi włoskami. Liczba i dł pędów to cech odmianowa. Liście maja kształt trójkątny, pięciokątny, nerkowaty lub sercowaty, ich brzegi są powcinane lub całe, jasnozielone. Kwiaty rozdzielnopłciowe i obupłciowe, wys na tych samych roslinach w katach liści, żeńskie i obupłciowe-pojedynczo, a męskie- po kilku sztuk w pęczkach, barwa żółta. Owocem jest jagoda rzekoma o kształcie kulisty, kulisto spłaszczonym, owalnym, jajowatym, cylindrycznym, wężowatym o masie 1-4 kg. Skórka owoców o barwie zielone, zołtej, zielono szarej, szarej, jednolita lub niejednolita( paski lub plamy), pow skórki gładka, jednolita lub guzowata, siatkowana, żebrowana(kantalupa). Miąższ biały, zielony, pomarańczowy, czerwony, dwubarwny o konsystencj gładkiej lub ziarnistej, komory nasienne małe lub duże. Owoce z zalezności od odm mają różny smak i zapach. Liczba nasion w 1g: 20-30, mtz 30-50g, zdolność kiełkowania 7-10 lat, pierwsze wschody 5-10 dni, czystość 98%, zdolność kiełkowania kl. I 80, kl II 70; Melon cantaloup tw owoce śr wielkości, kuliste lub spłaszczone, silnie żebrowane, z brodawkami, twardą skórką. Melon siatkowany: owoce śr wielkości, owalne, lekko żebrowane, siatkowana skórka, miąższ zielony, żółty lub pomarańczowy. Melon cukrowy: ow śr wielkości, kuliste lub owalne o gładkiej skórce paskowane lub cętkowanej, cienkiej, miażdż bardzo słodki i aromatyczny. Melon zimowy: ow kuliste lub owalne lekko siatkowae, gładka i twarda skórka, mało aromatyczne. Odmiany różnia się okresem owocowania: długi >40 dni, średnie 20-40, krotki <20 . Cechą odmianową jest także trwałość owoców: odm wczesne trwałość 2-7 dni, niektóre europejskie 2-3 tyg, późne zimowe 3-6 mcy.

*KAWON: Citrullus vulgaris syn C. lanatus. Roslina jednopienna z palowym korzeniem, włośniki mają b dużą siłę ssącą (kawon jest tolerancyjny na suszę). Łodyga wiotka, cienka płożąca się pokryta miękkimi włoskai (dł 2-6m). pędy maja b dobrze rozwinięte naczynia przewodzące. Wąsy czepne są silne, 2-3 dzielne. Liście pierzasto dzielne, powcinane na dł ogonkach, szarozielone. Pow liści pokryka jest warstwą bezbarwnych komórek chroniącymi przed wysuszeniem. Kwiaty rozdzielnopłciowe, żółte, samopyle lub obcopylne( owady). Owoc rzekoma jagoda, o masie 0,5-20kg.Jednocześnie na pędzie rosną 4 owoce, kolejne rozwijają się gdy poprzednie zostana zerwane, wzrost 30-50 dni. Miąższ luźny z łożyskiem z nasionami. Owoc otoczony jest kilkoma warstwami. Owoce kuliste, kulisto spłaszczone, eliptyczne, cylindryczne, jajowate, gruszkowate. Duże >22cm, średnie i małe <18cm. Powierzchnia owoców gładka lub lekko segmentowana. Barwa skórki: ciemnozielona, jasnozielona, zołta, biała, jednolita, pasiatka lub plamiasta. Warstwa okrywająca gruba >1,5-2 cm, średnia i cienka <1 cm. Barwa miąższu: czerwona, malinowa, różowa, żółta, biała. Intensywność zaleczy od il karotenoidów. Inne cechy odmianowe: przezroczystość miąższu, konsystencja (grubo włóknista, ziarnista, delikatna), soczystość oraz zawartość cukrów. Liczba nasion w 1g: 16-35, mtz 30-60g, zdolność kiełkowania: 5-8 lat, wschody po 5-10dni, czystość 98%, kl I 80, kl II70.

*Dynia olbrzymia Cucurbita Maxima L. roślina zielna jednopienna. Płytki sys korzeniowy, sielnie rozgałęziony, tw korzenie przybyszowe. Pędy płożące się, puste, szorstko owłosione (dł do 12). Wys również odmi o pokroju krzaczastym i półkrzaczastym. Na łodydze wąsy czepne. Liście duże, okrągłe lub nerkowate, nie wcinane lub do lekkim wzięciu. Jednolicie zielone zabarwienie, szorstko owłosione. Kwiaty rozdzielnopłciowe, b duże, żółte, w kątach liści. Kwiaty ęskie rosna na dl, cienkich szypułach, żeńskie pojedynczo na krótkich szypułkach. Owocem jest jagoda rzekoma o masie od 50 kg. Kształt kulisty lub lekko spłaszczony, o barwie białej, żółtej, pomarańczowej, zielonej, szarej. Pow owoców gładka lub lekko spekana, słabo lub silnie żebrowana. Nasiona duże, biało lub kredo białawe, spłaszczone. Liczba nasion w 1 g: 2-3szt, kiełkowanie 8-10 dni, żywotność 4-8 lat.

*Dynia zwyczajna: Cucurbio pepo L. Cechy morfologiczne zbliżone do cech d, olbrzymiej, niektóre odm dyni zwyczajnej maja pokrój krzaczasty i tw krótkie pólsztywne pędy, bez wąsów czepnych. Kwiaty męskie i żeńskie znajdują się blisko podstawy. Liście klapowane z szerokimi wcięciami, zielone( często z białymi plamami). Pedy żłobkowane. Odmiany biologiczne : cukinia: ma pokrój krzaczasty lub płożący z krótkimi pędami, Wytwarza dł cylindryczne owoce o masie do 3kg. Barwa owoców: jasnozielona, ciemnozielona,zółta, jednolita lub ze smugami.; kabaczek: pokrój krzaczasty z krótkimi półsztywnymi pędami, owoce cylindryczne 2-3 kg, jasnozielone potem bielejące; patison: pokrój krzaczasty. Owoce o kształcie dysku o masie 0,5-2kg, białe, żółte i zielone; dynia makaronowa pokrój półkrzaczasty, wydłuzone baryłkowate owoce, kreowożółte, żółtozielone; dynia bezłupinowa: pokrój krzaczasty, owoce 3-4 kg, jasnozielone, nasiona pozbawione okrywy owocowo nasiennej, zabarwienie oliwkowo zielone (do bezpośredniego spożycia i przetwórstwa). Liczba nasion w 1g: 2-5; mtz 200-440g, żywotność 7-9 lat, wschody 6-8 dni, czystość 99%, kl I 85, kl II 70.

* Dynia figo listna: Cucrbita ficifoliaL.pędy figo listne są długie, płożące, liście głęboko wcinane. Owoce elipsoidalne, ciemnozielone z białymi plamkami. Odporne na Fusarium i Verticilium. Podkładka do szczepienia melona i ogorka.