Stopy z pamięcią kształtu – materiały inteligentne, w których zachodzi odwracalna, termosprężysta przemiana martenzytyczna lub zmiana orientacji krystalicznej martenzytu pod wpływem zewnętrznego pola magnetycznego.

Najpowszechniej i najczęściej stosowanymi materiałami z pamięcią kształtu są stopy niklowo-tytanowe Ni-Ti. Ogólna nazwa tych stopów to Nitinol.

Zastosowanie materiałów z pamięcią kształtu:

• aparatura medyczna

• mikro pompy,

• mikro silniki ciała stałego,

• dożylne filtry skrzepów,

• klamry chirurgiczne,

• medycyna

• druty ortodontyczne (druty łukowe),

• implanty długo- i krótkookresowe,

• igły do lokalizacji guzów piersi,

• rdzenie drutów prowadzących,

• napinacze,

• implanty do rozszerzania np. żył,

• filtry krwi,

• urządzenia do okluzji,

• urządzenia ortopedyczne,

• klamry i płytki do osteosyntezy,

• gwoździe kostne,

• tulejki dystansowe do leczenia schorzeń kręgosłupa,

• zaciski,

• narzędzia chirurgiczne o kształcie dostosowanym do pacjenta w czasie operacji,

• aktywne endoskopy

Rys. 1. Przemiany jednokierunkowe i dwukierunkowe materiałów z pamięcią kształtu

Przykładowe zastosowanie materiałów z pamięcią kształtu:

Rys. 2. a) Rozporka tkanek, b) sonda wieńcowa, c) komponenty wycinane laserowo, d) komponenty chirurgi mózgu

Rys. 3. Drut ortodontyczne (druty łukowe)

Rys. 4. Rodzaje stentów wieńcowych: a) siateczkowe, b) rurkowe z nacięciami, c) w kształcie zwoju, d) pierścieniowe

Rys. 5. Komplet klamer o wysokiej sprężystości z pamięcią kształtu

Rys. 6. Proponowane płytki do pobudzania osteosyntezy kości ramiennej i obojczykowej a) płytka ramienna dalsza przyśrodkowa, b) płytka obojczykowa z hakiem