Wykład 11
Pamięć
© Piotr Jaśkowski
Wykład 11
Pamięć
© Piotr Jaśkowski
Tradycyjny model pamięci
Wejście
-Dane ze
środowisk
a
Rejestry
sensoryczn
e
wzroko
wy
słuchow
y
dotykow
y
Pamięć
krótkotrw
ała (STM)
Czasowa
pamięć
operacyjn
a
Pamięć
długotrwał
a (LTM)
Trwały
magazyn
pamięciow
y
Wyjście-
Reakcja
Rejestr sensoryczny – badania
Sperlinga
C F
X
P L
A
N T
S
KARTA BODŹCOWA
KARTA Z
OZNACZNIKIEM
Co widzi osoba badana?
Odtwarzanie całościowe
i częściowe
Odtwarzanie
całościowe
i
częściowe
Czas przechowywania w
SIS
Poziom przypominania
przy sprawozdaniu
całościowym
Pamięć krótkotrwała
Przechowuje informacje, które
pozostają w świadomości po ich
spostrzeżeniu.
ekstremalnie ograniczona pojemność
(7 2)
kruchość – każde zakłócenie
powoduje zapominanie (np. liczenie
wstecz)
Przechowywanie - krzywa
pozycyjna
Efekt
pierwszeństwa
Efekt
świeżości
Przechowywanie - krzywa
pozycyjna
Efekt świeżości znika po kilku sekundach
Pamięć krótkotrwała
Pacjenci z syndromem Korsakoffa
mają bardzo złą pamięć długotrwałą –
jednak normalną pamięć krótkotrwałą
Pacjent K.F. z uszkodzeniem w obrębie
kory ciemieniowo-potylicznej – nie
miał problemów z pamięcią
długotrwałą, lecz z pamięcią
krótkotrwałą.
Pamięć operacyjna – model
Baddeleya
System, w którym wykonywane są
bieżące operacje umysłowe, takie
jak uczenie się myślenie i
rozumowanie
Pozwala na jednoczesne
przetrzymywanie kilku porcji
informacji i wykrywanie związków
pomiędzy nimi
Schemat modelu pamięci
operacyjnej
Centralny
element
wykonawc
zy
N
o
te
s w
zr
o
ko
w
o
p
rz
e
st
rz
e
n
n
y
P
ę
tla
fo
n
o
lo
g
ic
zn
a
Bufor
epizodyczny
Pętla fonologiczna
Zdolność do
odtwarzania jest
lepsza z krótkimi
niż z długimi
słowami.
Zablokowanie
powtarzania
blokuje zdolność
do odtwarzania
Pętla fonologiczna
Słowa prezentowane słuchowo
mają bezpośredni dostęp do
magazyny fonol., prezentowane
wzrokowo – nie.
Pacjentka PV, która nie mogła używać
pętli artykulacyjnej, miała zaburzenia
odtwarzania tylko w przypadku słów
pokazywanych wzrokowo.
Schemat pętli fonologicznej
magazyn
fonologiczny
słowa prezentowane
wzrokowo
słowa prezentowane
słuchowo
Notes wzrokowo-
przestrzenny
System przystosowany do
zapisywania informacji
przestrzennych
interferencja odtwarzania z zadaniem
percepcyjnym;
Centralny element
wykonawczy
System, w którym wykonywane są
bieżące operacje umysłowe, takie
jak uczenie się myślenie i
rozumowanie.
Pozwala na jednoczesne
przetrzymywanie kilku porcji
informacji i wykrywanie związków
pomiędzy nimi.
Procesy pamięciowe
Od czego zależy zapamiętywanie?
od głębokości przetwarzania
zapamiętywanie jest lepsze, jeśli badany
musi zrozumieć przekaz niż wtedy gdy
musi np. policzyć w nim konkretne litery
albo określić części mowy.
od odróżnialności
ślady pamięciowe, które są łatwe do
odróżnienia od innych lub unikalne są
łatwiej zapamiętywane.
Procesy pamięciowe
Teorie przypominania i
zapominania
teoria interferencji –
zapominamy, ponieważ później nauczone
fakty wypierają fakty nauczone wcześniej
(interferencja retroaktywna)
zapominamy, ponieważ nowe fakty
interferują z tym, co nauczyliśmy się
wcześniej (interferencja proaktywna).
Interferencja pro i
retroaktywna
Zapamiętywanie
A
Zapamiętywanie
B
Odtwarzanie A
Odtwarzanie B
RETR
O
PRO
Procesy pamięciowe
Teorie przypominania i zapominania
teoria dwóch procesów –
przypominanie składa się z dwóch stadiów
poszukiwanie w pamięci
decyzja
łatwiej nam stwierdzić, czy coś znamy niż
przypomnieć to sobie;
intensywne poszukiwanie w pamięci
pomaga odnaleźć właściwą informację
Procesy pamięciowe
Teorie przypominania i zapominania
specyficzności kodowania Tulvinga –
zapamiętywany element jest zapisywany w
pamięci wraz z kontekstem tworząc
unikalny ślad pamięciowy.
prawdopodobieństwo przypomnienia sobie
tego elementu zależy od tego jak dalece
„wywołanie” pokrywa się ze śladem
pamięciowym.
Procesy pamięciowe
Teorie przypominania i zapominania
specyficzności kodowania Tulvinga –
czy amnezja polega na deficycie specyficzności
kodowania?
doświadczenie Hupperta i Piercy’ego (1976): badani
zapamiętywali listę obrazków I dnia i podobną listę
II dnia. Część obrazków się powtarzała. Następnie
badani byli proszeni o odtworzenie tylko tych, które
były II dnia.
w doświadczeniu kontrolnym badani byli proszeni,
aby rozpoznawać, czy kiedykolwiek widzieli dany
obrazek.
Procesy pamięciowe
Pamięć jawna i utajona
Pamięć implicite i explicite -
jawna i utajona
odpowiadanie na pytania – świadomie
działa tak by zreprodukować lub
rozpoznać określoną informacje;
jednostka wykorzystuje zapamiętane
informacje bez świadomości, że je
odtwarza np. efekty torowania
Pamięć jawna i utajona
Dowody na istnienie
(Tulving i in. 1982):
osoby badane uczyły się listy słów
1 h później proszone je o
uzupełnianie wyrazów (np. kom-
puter, post, promitacja)
osoby uzupełniały słowami z listy,
chociaż nie potrafiły ich sobie
przypomnieć w jawnym teście.
Pamięć jawna i utajona
Dowody na istnienie
(Jacoby i in. 1982):
osoby badane uczyły się listy słów
1 h później proszone je o uzupełnianie
wyrazów, ale nie wolno im było
używać słów z listy (test wykluczania)
lub właśnie słowami z listy (test
włączania).
mimo to osoby w teście wykluczania
używały słów z listy.
Badania pamięci – studia
przypadków
Amnezja – znaczna utrata pamięci
Amnezja następcza
pacjent H.M.
Amnezja wsteczna
Amnezja dziecięca
Mnemoniści –pamięć wybitna
S.F. – mnemonista Łurii
Badania pamięci – studia
przypadków
Jakie zdolności pozostają
nienaruszone w różnych
przypadkach amnezji
pamięć krótkotrwała (pacjent HM)
zdolność uczenia się czynności
prymowanie
krótko prezentowane słowo jest zwykle
lepiej rozpoznawalne, gdy pokazuje się
je po raz drugi. Ten efekt pozostaje taki
sam u osób z amnezją następczą
Czy istnieje pamięć
epizodyczna i
semantyczna?
Pamięć epizodyczna – przeżycia
Pamięć semantyczna - słownik
Przypominanie sobie epizodów
angażuje płaty czołowe a słów
skroniowe.
Pacjenci z amnezją nie mają
kłopotów z używaniem języka
...ale jednak mają problemy z
przyswajaniem nowych słów