Wymienić rodzaje wiązań, podać przykłady
2) co to są kwasy i zasady wg teorii Arrcheniusa, Brönsteda oraz Lewisa
Kwas - według klasycznej definicji Arrheniusa to każdy związek, który wprowadzony do roztworu wodnego zwiększa stężenie jonów oksoniowych H3O+ (zmniejsza pH roztworu).
Automatycznie zasadą jest każdy związek, który zwiększa stężenie jonów wodorotlenkowych OH-. Definicja ta ma głównie zastosowanie do roztworów wodnych.
W wyniku reakcji kwasów z zasadami powstają zazwyczaj sole.
Teoria kwasów i zasad Brønsteda.
Według teorii kwasów i zasad Brønsteda-Lowry’ego, kwas to każdy związek chemiczny, który w warunkach danej reakcji jest donorem, czyli inaczej dostarczycielem jonu wodorowego H+.
Z drugiej strony zasada to każdy związek chemiczny, który może być akceptorem, czyli inaczej przyjmującym jon wodorowy. W reakcji kwasu i zasady Brønsteda-Lowry’ego powstaje nowy kwas i nowa zasada. Np. w reakcji:
HA + B ⇌ A− + HB+
Związek HA jest kwasem a związek B zasadą. Jon A− jest nową zasadą, a HB+ nowym kwasem.
Przykład reakcji:
H2O + NH3 ⇌ OH− + NH+4
Związki chemiczne (z wyjątkiem niektórych bardzo mocnych zasad i kwasów) mogą w zależności od warunków pełnić rolę kwasu lub zasady.
Np. H2O + NH -> OH- + NH4+ ->> WODA KWASEM
H2 + H2O -> H3O+ ->> WODA ZASADĄ
Kwas to związek chemiczny, który jest akceptorem (przyjmującym) w warunkach danej reakcji parę elektronową (więc zasada jest donorem pary elektronowej).
Definicja nie obejmuje klasycznych kwasów (tj. kwasów protonowych np. HCl), które według teorii Brønsteda-Lowry'ego są kwasami, w myśl definicji Lewisa kwasami nie są. Stanowią one zaś addukty kwasowo-zasadowe.
Definicja Lewisa obejmuje natomiast związki chemiczne, które zachowują się jak kwasy, bo mają silny deficyt elektronów, mimo że w ogóle nie posiadają w swojej strukturze atomu wodoru (np. chlorek glinu). Związki są nazywane kwasami Lewisa.
W przypadku zasad – donor pary elektronowej, definicje Lewisa i Brønsteda-Lowry’ego praktycznie się pokrywają – tzn. nie istnieją takie związki, które by były zasadami według definicji Lewisa, a nie były nimi według definicji Brønsteda-Lowry’ego.
Jeszcze bardziej ogólnym od kwasów i zasad Lewisa podziałem związków chemicznych pod kątem nadmiaru lub deficytu elektronów są pojęcia elektrofila i nukleofila.
3) metody otrzymywania soli oraz ph w roztworze- hydroliza
Hydroliza – jest reakcją podwójnej wymiany, przebiegającą pomiędzy wodą oraz rozpuszczoną w niej substancją.
Hydroliza soli – reakcja chemiczna zachodząca zaraz po dysocjacji elektrolitycznej soli w trakcie rozpuszczania ich w wodzie. Reakcja ta powoduje, że roztwory wielu soli nie mają obojętnego pH lecz są bardziej lub mniej kwaśne lub zasadowe.
- Sól mocnej zasady i słabego kwasu wykazuje odczyn zasadowy
- Sól słabej zasady i mocnego kwasu - odczyn kwaśny
- Sól słabej zasady i słabego kwasu – odczyn obojętny
- Sól mocnej zasady i mocnego kwasu nie ulega hydrolizie
Metody otrzymywania soli
metal + niemetal
2Na + Cl2 → 2NaCl
Fe + S → FeS
metal + kwas
Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2
3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
metal + sól
Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu
Zn + 2AgNO3 → Zn(NO3)2 + 2Ag
tlenek metalu + tlenek niemetalu
MgO + SO2 → MgSO3
K2O + CO2 → K2CO3
tlenek metalu + kwas
CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O
Cr2O3 + 3H2SO4 → Cr2(SO4)3 + 3H2O
wodorotlenek + tlenek niemetalu
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O
Mn(OH)2 + SO3 → MnSO4 + H2O
wodorotlenek + kwas
Fe(OH)2 + HCl → FeCl2 + 2H2O
Cu(OH)2 + 2HNO3 → Cu(NO3)2 + 2H2O
wodorotlenek + sól słabej zasady
NaOH + NH4Cl → NaCl + NH3 + H2O
2KOH + FeSO4 → K2SO4 + Fe(OH)2
kwas + sól słabego kwasu
H2SO4 + Na2SiO3 → Na2SO4 + H2SiO3
2HClO4 + FeS → Fe(ClO4)2 + H2S
sól + sól
NaCl + AgNO3 → NaNO3 + AgCl
ZnSO4 + BaCl2 → ZnCl2 + BaSO4
Skala pH – ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych.
<7 odczyn kwaśny
7 odczyn obojętny
>7 odczyn zasadowy
4) teorie atomistyczne wg Daltona, Thompsona, Rutherforda, Bohra, Schrodringera
Teorie atomistyczne wg Daltona, Thompsona, Rutherforda, Bohra, Schrodringera
Wg Daltona: atom jest niepodzielną, najmniejszą cząstką materii, a także niepodzielną oraz najmniejszą częścią pierwiastka chemicznego, ale Dalton nie negował dalszego podziału materii. Każdy pierwiastek złożony jest z atomów tego samego rodzaju. Tak wiec, istnieje tyle samo rodzajów atomów, ile rodzajów pierwiastków.
Postulował, że każdy pierwiastek składa się z atomów jednego, unikalnego typu i że te atomy mogą się łączyć, tworząc związki chemiczne.
Według Daltona wszystkie cząsteczki określonej substancji prostej albo złożonej są identyczne, ponieważ zawierają taką samą liczbę takich samych atomów
Wg Thompsona: odkrył elektrony i doszedł do wniosku , że znajdują się one w każdym atomie. Tym samym obalił tezę, że atomy są ostatecznymi , niepodzielnymi elementami materii. Stworzył pierwszy model struktury atomu, w którym ujemnie naładowane elektrony unoszą się w jednorodnej , dodatnio naładowanej kuli.
Wg Rutherforda: odkrył on protony i stwierdził że występują one w każdym atomie. Tym samym stworzył nowy model atomu – w którym dodatni ładunek i większość masy atomu są skupione w niewielkim jądrze w jego centrum, a ujemne naładowane elektrony krążą wakół jądra.
Wg Bohra: na podstawie założeń Rutherforda stworzył nowy model, w którym uwzględnione zostały efekty kwantowe, według tego modelu elektron krąży wokół jądra jako naładowany punkt materialny, przyciągany przez jądro siłami elektrostatycznymi. Przez analogię do ruchu planet wokół Słońca model ten nazwano "modelem planetarnym atomu"
Zatem elektron może krążyć tylko po określonych orbitach zwanych stabilnymi (stacjonarnymi), ponadto – krążąc po tych orbitach – nie emituje promieniowania, mimo że z praw klasycznej elektrodynamiki wynika, że ładunek krążąc po orbicie stale powinien emitować promieniowanie elektromagnetyczne. W tym modelu promieniowanie jest emitowane tylko wówczas, gdy elektron zmienia orbitę.
Jednak model atomu Bohra musiał zostać odrzucony, ponieważ nie dawało się go zaadaptować do opisu atomów posiadających więcej niż dwa elektrony i nie można było za jego pomocą stworzyć przekonującej, zgodnej ze znanymi faktami eksperymentalnymi, teorii powstawania wiązań chemicznych
Wg Schrodringera : elektron posiada dwoistą naturę: zachowując się raz jak fala, innym razem jako cząstka (korpuskularno - falowa budowa materii).
5) podstawowe cząsteczki elementarne w atomie ( scharakteryzuj masa, ładunek, położenie)
Proton p | Neutron n | Elektron e |
---|---|---|
– składnik jądra atomowego - cząstka obdarzona jednostkowym ładunkiem dodatnim – masa ~ 1u – zbudowany z kwarków – z greckiego protos, czyli pierwszy |
- składnik jądra atomowego – cząstka pozbawiona ładunku elektrycznego – masa ~ 1u – zbudowany z kwarków – szybki rozpad poza atomem – z łaciny neutrum, czyli obojętne, nijakie |
- cząstki poruszające się wokół jądra po powłokach – cząstka obdarzona jednostkowym ładunkiem ujemnym – masa ~ (1/1836)u – trwała cząstka – z greckiego elektron, czyli bursztyn |
6) metody otrzymywania tlenków, wodorotlenków, kwasów (np otrzumaj h2no4- konkretny przykład)
Tlenki są to związki tlenu z innymi pierwiastkami.
Otrzymywanie:
1. Bezpośrednia reakcja pierwiastka z tlenem
2. Utlenianie tlenków, np.:
2SO2 + O2= 2SO3
3. Redukcja tlenków:
CO2 + C = 2CO
4. Rozkład termiczny (wywołany ogrzewaniem) soli lub wodorotlenków, np.:
CaCO3 = CaO + CO2
Wodorotlenki- są to związki zbudowane z jednego atomu metalu i przynajmniej jednej grupy wodorotlenowej. Grupa ta składa się z jednego atomu wodoru i jednego atomu tlenu i zawsze jest jednowartościowa.
Otrzymywanie:
a) Metal+ woda =wodorotlenek+ wodór
np. 2K + 2H2O ---> 2KOH + H2
b) Tlenek metalu + woda =wodorotlenek
np. CaO + H2O ---> Ca(OH)2
c) Wodorotlenki nierozpuszczalne w wodzie można otrzymać w reakcji wytrącania osadu
np. FeCl3 + 3 NaOH ---> Fe(OH)3 + 3NaCl
Kwasy-są to związki składające się z przynajmniej jednego atomu wodoru i tak zwanej reszty kwasowej.
Otrzymywanie:
1. Większość kwasów tworzy się po przez reakcje tlenku kwasowego z wodą (SO2 + H2O= H2SO3)
2. reakcja strącania osadu (Na2SiO3 + 2HCl = H2SiO3 + 2NaCl)
3. Kwasy beztlenowe otrzymuje się przez rozpuszczenie w wodzie odpowiedniego wodorku (H2S woda H2Sroztwór wodny)
8) reakcje kwasów z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami. Przykład
Patrz – otrzymywanie soli
9) rodzaje wody i reakcje
Rozróżnia się następujące rodzaje twardości wody:
- twardość węglanowa (Tw)
- twardość niewęglanowa zwana stałą (Ts)
- twardość ogólna lub całkowita (To)
Twardość węglanowa (Tw) zwana też przemijającą spowodowana jest obecnością kwaśnych węglanów wapnia i magnezu. Twardość tę można usunąć przez zagotowanie wody.
Twardość niewęglanowa (Ts) spowodowana jest zawartością w wodzie chlorków, azotanów, siarczanów, krzemianów i innych rozpuszczalnych soli wapnia i magnezu.
Łączenie się jonów Ca2+, Mg2+, Sr2+, Ba2+ traktuje się jako twardość ogólną To – twardość węglanowa i niewęglanowa.
METODY ZMIĘKSZANIA WODY: (nie trzeba chyba reakcji umieć)
- wapienno sodowa; dodatek wodorotlenku wapniowego i węglanu sodowego („soda”) usuwa twardość węglanową:
Ca(OH)2 + Ca(HCO3)2 → 2CaCO3↓ + 2H2O,
2Ca(OH)2 + Mg(HCO3)2 → Mg(OH)2↓ + 2CaCO3↓ + 2H2O
oraz niewęglanową:
Ca(OH)2 + MgSO4 → Mg(OH)2↓ + CaSO4↓,
Na2CO3 + CaSO4 → CaCO3↓ + Na2SO4,
- fosforanowa; dodatek fosforanu sodowego usuwa oba rodzaje twardości:
2Na3PO4 + 3Ca(HCO3)2 → Ca3(PO4)2↓ + 6NaHCO3,
2Na3PO4 + 3CaSO4 → Ca3(PO4)2↓ + 3Na2SO4;
Metoda ta ze względu na wysoki koszt fosforanów jest stosowana raczej jako odmiękczanie
- wymiany jonowej; zastosowanie wymieniaczy jonowych – jonitów nieorganicznych (permutyty) lub organicznych (wofatyty) – pozwala na dwustopniowe odsolenie wody:
Wymiana kationu
Kt-H2 + CaSO4 → Kt-Ca + H2SO4,
Gdzie Kt-H2 – kationit w postaci wodorowej,
Wymiana anionu
An-(OH)2 + H2SO4 → An-SO4 + 2H2O
10) podaj reakcje dysocjacji elektrolitów wody
Cząsteczka wody ulega dysocjacji zgodnie ze schematem:
H2O ↔ H+ + OH-
Dysocjacja to proces odwracalny,
11)podaj definicje iloczynu jonowego i wartości w tem 25 stopni C
Iloczyn stałej dysocjacji wody i równowagę stężenia molowego wody (ok.55,5) można uważać za stałą, zależną jedynie od temperatury. Nosi ona nazwę iloczynu jonowego wody KW, którego wartość w temperaturze standardowej (25˚C) wynosi:
KW = CH + COH = 10-14
13) Definicja ph- Ph= ilog[h+]
Skala pH – ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych.
Tradycyjnie pH definiuje się jako:
pH = -log10[H3O+]
Czyli ujemny logarytm dziesiętny aktywności jonów hydroniowych wyrażonych w molach na decymetr sześcienny.
Pojęcie pH wprowadził duński biochemik Søren Sørensen w 1909 r. Oryginalnie pH zostało zdefiniowane jako ujemny logarytm stężenia jonów wodorowych (H+).
<7 odczyn kwaśny
7 odczyn obojętny
>7 odczyn zasadowy
14) dysocjacja elektrolityczna
Dysocjacja elektrolityczna wody – rozpad cząsteczki wody na kilka części prostych.
Cząsteczki wody, ze względu na znaczny udział wiązania atomowego pomiędzy atomami tlenu i wodoru, tylko w niewielkim stopniu ulegają dysocjacji. Cząsteczka wody ulega dysocjacji zgodnie ze schematem:
H2O ↔ H+ + OH-
Dysocjacja to proces odwracalny, zgodnie z prawem mas stała dysocjacji elektrolitycznej wody Kw jest równaniem:
15) co to jest elektrolit - . Elektrolitami są roztwory kwasów, zasad i soli. Im bardziej wiązanie jest spolaryzowane tym łatwiej następuje dysocjacja.
Miarą mocy elektrolitów jest stopień dysocjacji:
α=$\frac{N}{\text{No}}$
gdzie N- liczba cząsteczek zdysocjowanych substancji rozpuszczonej
No- liczba ogólna cząsteczek substancji rozpuszczonej
Stopień dysocjacji elektrolitów zależy od:
- rodzaju substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika,
- temperatury substancji rozpuszczonej; ze wzrostem stężenia maleje.
17) co to jest hydratacja
Hydratacja – uwodnienie – jest to proces, w wyniku którego woda zostaje chemicznie związana. Wyróżnia się hydratację soli i hydratację jonów. Procesy hydratacji odgrywają ważną rolę podczas wiązania mineralnych spoiw budowlanych, a niekiedy są utożsamiane z wiązaniem spoiwa, np. hydratacja cementu.
Podczas hydratacji soli cząsteczki wody – jako woda krystalizacyjna mogą zostać wbudowane w strukturę kryształu: - - bezpośrednio – jako woda sieciowa
- jako woda konstytucyjna – po rozbiciu cząsteczki wody w postaci grup wodorotlenowych