Działalność korporacji transnarodowych c.d.

Strategie, które realizują korporacje transnarodowe

Strategia – jest to szeroki program wytyczania i osiągania celów organizacji; reakcja organizacji w czasie na oddziaływanie jej otoczenia

Korporacje muszą zdecydować w jaki sposób będą wchodziły na rynki zagraniczne (strategie wchodzenia na rynki zagraniczne). Tych strategii możemy wymienić wiele.

Najprostsza: np. eksport pośredni, eksport bezpośredni (otwarcie sieci sprzedaży poza granicami kraju), franchising, montaż za granicą, sprzedaż licencji czy patentów (jeżeli firma nie chce się bardzo angażować), fuzje, przejęcia, alianse strategiczne, bezpośrednie inwestycje zagraniczne.

Niektóre przedsiębiorstwa mogą wchodzić powoli na rynki zagraniczne (zaczynając od eksportu), natomiast korporacje od razu angażują się kapitałowo (przejmowanie przedsiębiorstw zagranicznych, fuzje, bezpośrednie inwestycje zagraniczne). Jeżeli już korporacja jest na rynku zagranicznym musi wybrać strategię działania wobec konkurencji na rynkach zagranicznych (strategię bazową).

Strategie bazowe:

1. Strategie ze względu na rodzaj przewagi konkurencyjnej:

   1. Niskich cen

   2. Dyferencjacji

   3. Koncentracji

2. Strategie ze względu na stosunek do konkurencji:

   1. Luk rynkowych

   2. Imitacji działań konkurencji

   3. Kooperacji

   4. Walki

   5. Rezygnacji i wycofania się z rynku

Krzywa „U” Portera (na osi pionowej stopa zysku, oś pozioma udziały w rynku; krzywa w kształcie litery U; od lewej po kolei: zróżnicowanie (najwyżej), koncentracja, przedsiębiorstwa które ugrzęzły (realizujące strategię hybrydową; tu znajdują się przedsiębiorstwa, które nie wybrały jednej strategii, lecz próbowały realizować różne strategie w jednym czasie), najniższy koszt (najwyżej po prawej))

Strategia niskich cen / najniższych kosztów

Należy ona do ofensywnych strategii konkurowania. Strategię tę mogą realizować przedsiębiorstwa posiadające silną pozycję na rynku, ale nawet te silne przedsiębiorstwa muszą spełnić pewne warunki aby realizując tę strategię korporacja odniosła sukces. Jakie warunki muszą być spełnione?

1. Musi być odpowiednio duży popyt na produkty danej firmy; dzięki temu osiągnie się korzyści skali produkcji i korzyści skali zbytu

2. Przedsiębiorstwo takie powinno ograniczyć zróżnicowanie asortymentowe swoich produktów, natomiast jednocześnie wydłużyć serie produkowanych wyrobów (wydłużyć cykl życia produktu)

3. Firma powinna ograniczyc się do dzialania w segmentach rynku o duzej liczebności a tym samym powinna zrezygnowac z docierania do segmentow o mniejszym znaczeniu

4. Przedsiębiorstwo powinno mieć korzystne mozliwosci finansowania swojej działalności (kapital wlasny albo możliwość tanich kredytow, pozyczek)

5. Przedsiębiorstwo powinno prowadzic efektywna kontrole swojej działalności, szczególnie kontrole w zakresie kosztow

Realizujac te strategie przedsiębiorstwo powinno minimalizowac koszty swojej działalności. Nie zawsze realizacja tej strategii oznacza sukces. Nie powinniśmy jej stosowac, wówczas gdy dla klientow cena nie jest jednym z ważniejszych kryteriow wyboru przy zakupie danych wyrobow. Również nie powinno się jej stosowac w kraju, w którym jest wysoka inflacja. Przyklady przedsiębiorstw, które realizuja te strategie: firmy wloskie Zanussi, Indesit, Ardo (branza AGD), Tata (branza motoryzacyjna).

Strategia dyferencjacji (zróżnicowania):

Polega na takim zróżnicowaniu (wyroznieniu) produktu aby klienci traktowali ten produkt jako cos wyjatkowego, jako produkt, którego nie posiadaja inni. Np. istnieje wiele motocykli ale jedyny Harley. Zazwyczaj sa to produkty z wyższej / najwyższej polki. Realizujac te strategie firmy realizuja wysokie zyski a mogą to zrobic dzieki temu, ze przy tej strategii (jej realizacji) przedsiębiorstwo staje się na rynku quasi monopolista.

Strategia koncentracji:

Roznie można rozumiec te strategie:

1. Koncentracja na wybranych segmentach rynku

2. Koncentracja na wybranych produktach

W obu przypadkach glowna korzyścią jest osiaganie efektow skali. Jeden produkt w duzych ilościach albo jeden opanowany segment rynku.

Jest to strategia koncentracji kapitalowej także, z formami takimi jak: fuzje, przejecia. (Omawialismy)

Strategia luk rynkowych:

Wiaze się z powstawaniem / kreacja tych luk. Czym jest i kiedy powstaje luka rynkowa? Powstaje wówczas, gdy w danym momencie istnieje popyt na dane produkty, dane usługi, natomiast podaz nie jest wystarczajaca w tym momencie i ten popyt nie może być zaspokojony z roznych względów. Dlaczego popyt może być nie zaspokojony w danym momencie? Wiaze się to z pewnym podzialem luk rynkowych:

1. Luki rynkowe typu imitacyjnego – w tym przypadku mamy do czynienia z taka sytuacja, ze powstawanie luk rynkowych związane jest z ogolna tendencja na rynku do skracania cyklu zycia produktu; często tak jest, iż produkty wycofywane sa z rynku, zastepowane nowymi produktami – wtedy gdy jeszcze istnieje popyt na te produkty; w związku z tym powstaje luka rynkowa; w takie luki rynkowe mogą wchodzic mniejsze przedsiębiorstwa oferując takie same bądź podobne produkty na które jest popyt a nie sa one już wytwarzane (szansa dla mniejszych przedsiębiorstw na współistnienie na rynku z duzymi korporacjami)

2. Luki rynkowe typu innowacyjnego – w tym przypadku mamy do czynienia z celowym kreowaniem luk rynkowych; kto może kreowac te luki? Luki rynkowe kreowane sa caly czas przez media, kreatorow mody, marketing, reklamy. Te luki rynkowe wykorzystywane sa przez wieksze przedsiębiorstwa czy korporacje transnarodowe.

Strategia imitacji działań konkurencji:

Strategia ta polega na naśladowaniu działań przedsiębiorstw konkurencyjnych. Jakie dzialania mogą być naśladowane: wybor podobnych produktow jak konkurencja, ustalanie podobnych cen, wykorzystywanie podobnych kanałów dystrybucji, wprowadzanie podobnych działań promocji, caly marketing mix. Co to daje: dzieki takiej strategii przedsiębiorstwo może obniżyć koszty, zamiast przygotowywac strategie, kupowac badania, nasladuje konkurencje. Realizacja tej strategii jest tania a najważniejsze jest zdobycie informacji o konkurencji a nastepnie jej naśladowanie. Te strategie możemy roznie oceniac, natomiast jest to zgodne z prawem. Jest jednak pewna odmiana, która nie jest zgodna z prawem – tzw. naśladownictwo (podobne logo, nazwa czy opakowanie).

Strategia kooperacji:

Strategia ta stosowana jest przede wszystkim wtedy gdy przedsiębiorstwo dziala na rynku atrakcyjnym, natomiast atuty konkurencyjne przedsiębiorstwa nie sa na tyle duze aby samodzielnie odnieść sukces na tym atrakcyjnym rynku. Wówczas dana firma wspolpracuje z firmami miejscowymi (dochodzi do kooperacji), np. w formie joint venture, ale najczęściej sa to alianse strategiczne. Jakie sa tego zalety – omawialiśmy.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Firmy konkurencyjne – sa to firmy, które oferuja podobne produkty.

Rywale – czym się roznia od konkurentow? Oferuja zupełnie rozne produkty bądź usługi, ale rywalizuja o budzet klienta.

Oponenci – którzy utrudniaja dzialanie przedsiębiorstwa, np. urzad skarbowy, związki zawodowe, organizacje ekologiczne

Wrogowie – chca doprowadzic do upadłości inne firmy, realizuja strategie walki

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Strategia walki:

Ma na celu zniszczenie innej firmy na rynku, doprowadzenie jej do upadłości.

Strategia rezygnacji / wycofania się z rynku:

Restrukturyzacja firmy, podjecie innych działań w momencie, kiedy uznamy, ze nie mamy szans na danym rynku.

Które z tych strategii realizuja korporacje transnarodowe a które mniejsze firmy?

Korporacje: niskich cen, dyferencjacji, koncentracji, luk rynkowych typu innowacyjnych, kooperacji, walki.

Korporacje w przeciwieństwie do innych przedsiębiorstw mogą realizowac strategie ponadgraniczne.

Strategie ponadgraniczne – polegaja na optymalnym lokowaniu poszczególnych funkcji i operacji oraz realizujących je jednostek, ich specjalizacji, integrowaniu w koordynowaniu w taki sposób aby następowało podnoszenie miedzynarodowej przewagi konkurencyjnej oraz ogolnej efektywności korporacji. Można wyroznic 4 strategie ponadgraniczne: strategia wielonarodowa (prawy dol PD), strategia miedzynarodowa (LD), strategia globalna (LG) oraz strategia transnarodowa (PG). (Na osi poziomej presja na lokalne dostosowania, oś pionowa to presja na koszty).

1. Strategia wielonarodowa – polega na decentralizacji działalności filii zagranicznych a to pozwala na lepsze dostosowanie produkcji do zbytu, do potrzeb rynkow lokalnych. Dzieki takiemu dostosowaniu do rynkow lokalnych filie korporacji mogą bardziej penetrowac te firmy lokalne, natomiast jednoczesnie redukowane sa przy tej strategii korzyści skali; istnieje konieczność silnego rozbudowania kanałów dystrybucji a to sprawia, ze strategia wielonarodowa jest kosztowna.

2. Strategia miedzynarodowa – polega na nadzorowaniu i koordynowaniu przez centrale korporacji przekazywanych zasobow i zdolności poszczególnym filiom. Filie nie posiadaja tak duzej autonomii jak w przypadku strategii wielonarodowej a zakres uprawnien przenoszonych z centrali do filii jest maly, natomiast stopien kontroli stosunkowo duzy.

3. Strategia globalna – w tej strategii kladzie się nacisk przede wszystkim na redukcje kosztow. Procesy produkcyjne w tej strategii sa zwykle lokowane w kilku miejscach posiadających optymalne warunki, produkty sa raczej niezbyt zróżnicowane, posiadaja tez niskie ceny. Wszystkie procesy produkcyjno handlowe sa scisle zintegrowane i skoordynowane. Silna jest również integracja filii z centrala korporacji, natomiast integracja miedzy filiami jest niewielka lub w ogole jej nie ma.

4. Strategia transnarodowa – realizuje ja obecnie zdecydowana większość korporacji; laczy ze soba dzialania zmierzające do obniżenia kosztow produkcji z działaniami zmierzającymi w kierunku dostosowan do rynkow lokalnych.

Korporacje również maja rozne struktury organizacyjne. Natomiast struktura organizacyjna korporacji czy przedsiębiorstwa okresla kształt jaki przyjmuje przedsiębiorstwo w procesie realizacji swoich celow strategicznych.

Modele konfiguracji organizacyjnej struktur korporacji transnarodowych:

• Model wielonarodowy (federacja samodzielnych filii) – slaba pozycja centrali, pozycje filii silne, slabe przepływy miedzy centrala a filiami.

• Model miedzynarodowy (skoordynowana federacja) – silna pozycja centrali, srednie pozycje filii, slabe przepływy miedzy centrala a filiami.

• Model globalny (centralny osrodek) – silna pozycja centrali, slabe pozycje filii, silne przeplywy miedzy centrala a filiami.

• Model transnarodowy (zintegrowana siec) – silne pozycje zarówno centrali jak i filii, silne przepływy nie tylko miedzy centrala a filiami ale także pomiedzy samymi filiami (które powoduja, ze korporacja transnarodowa może obniżać koszty przy jednoczesnym dostosowaniu do potrzeb rynkow lokalnych).

Ekspansja korporacji na polski rynek i jej skutki

Podobnie jak w innych krajach, wchodzenie korporacji na polski rynek następowało pod wpływem roznych czynnikow, motywow czy grup motywow. Wśród tych grup motywow możemy wyroznic takie jak:

1. Motywy rynkowe – skłaniały korporacje do poszukiwania nowych rynkow zbytu, rynkow duzych, zamożnych czy chłonnych.

2. Motywy zasobowe – oznaczaly poszukiwanie zasobow wytwórczych o charakterze podstawowym (ziemia, surowce, niskokwalifikowana sila robocza) jak również o charakterze zaawansowanym (wysokie technologie, kwalifikacje, nowoczesna infrastruktura).

3. Motywy efektywnościowe – korporacje wchodząc na rynek polski dążyły do obniżki kosztow produkcji poprzez wykorzystywanie zagranica na tych rynkach roznych zdolności wytwórczych czy tez tańszego zaopatrzenia w rozne materialy, surowce, itd.

4. Motywy strategiczne – prowadza do przejmowania lokalnych przedsiębiorstw, dzieki czemu korporacje realizuja te strategie ponadgraniczne i staja się coraz bardziej efektywne.

Jeżeli popatrzymy na te motywy możemy wyroznic 2 okresy:

1990 – 1995 – dominacja motywow rynkowych oraz zasobowych,

po 1995 roku – dominacja motywow efektywnościowych i strategicznych.

Korporacje weszly na polski rynek i stosunkowo latwo opanowaly nasz rynek. Dlaczego? Ponieważ był duzy popyt, mialy atrakcyjne produkty, posiadaly duze kapitaly (o wiele wieksze niż rodzime przedsiębiorstwa), posiadaja nowoczesne technologie, kwalifikowanych menedżerów, posiadaja skuteczne srodki marketingu, dysponuja rozległymi sieciami korporacyjnymi.

Wchodzac na polski rynek korporacje robily to raczej szybko, przede wszystkim poprzez albo fuzje/przejecia polskich przedsiębiorstw (sektor bankowy, sektor spożywczy, samochodowy) jak również poprzez inwestycje typu greenfield. Najwieksze przejecie: TP SA przez France Telecom. Greenfield: Opel w Gliwicach, ekrany ciekłokrystaliczne Samsung / LG.

Jakie sa tego skutki dla naszej gospodarki?

+ wiecej miejsc pracy (greenfield)

+ restrukturyzacja, modernizacja wielu zakładów

+ poprawa konkurencyjności, umocnienie tych przedsiębiorstw na rynku miedzynarodowym

+ wpieranie transformacji polskiej gospodarki, integracji również

+ transfer nowych technologii

- zagrozenie procesami oligopolizacji

- wypychanie lokalnych przedsiębiorstw do roli niszowych dostawcow, poddostawcow

- w przypadki fuzji/przejec może dojsc do wzrostu bezrobocia

Porady dla naszych przedsiębiorstw:

• Polaczenie

• Tworzenie polskich korporacji

• Wybor strategii luk rynkowych

• Mogą stawac się kooperantami dla duzych korporacji