Tuwim

1. Biografia

Julian Tuwim urodził się w Łodzi w 1894 w rodzinie mieszczańskiej pochodzenia żydowskiego. W Łodzi ukończył gimnazjum, pisał i drukował pierwsze wiersze. Związek poety z tym miastem widoczny będzie w jego późniejszej twórczości. W 1916 roku Tuwim przenosi się do Warszawy, gdzie zaczyna studiować prawo i filozofię, szybko jednak porzuca studia. Zaangażowany w twórczość poetycką zdobywa rozgłos. Wiersz „Wiosna” ogłoszony w 1918 roku staje się wielkim wydarzeniem. Pojawiają się głosy oburzenia i protestu – takich wierszy do tej pory w Polsce nie pisano. Tuwim w tym samym roku publikuje swój pierwszy tomik „Czyhając na Boga”, staje się coraz bardziej popularny. Poeta wiążę się w tym okresie z kabaretem „Pikador” – pisze teksty piosenek, skecze. Wchodzi w skład grupy poetyckiej Skamander (patrz: Skamandryci – charakterystyka grupy). Kolejne tomiki Tuwima m.in.: „Sokrates tańczący” (1919), „Siódma jesień” (1921) cieszą się wielką popularnością. Za najaktywniejszy okres twórczości Tuwima uznać należy połowę lat dwudziestych i lata trzydzieste. Ukazują się wtedy, uznawane za najlepsze, zbiory liryków: „Słowa we krwi” (1926), „Rzecz czarnoleska” (1929), „Treść gorejąca” (1936) oraz wybór satyr „Jarmark rymów” (1934). Lata wojny Tuwim spędza na emigracji: we Francji, później w Ameryce. W okresie przymusowego wygnania powstaje cykl pięknych wierszy zebranych w zbiorze „Kwiaty polskie”. Po powrocie do kraju w 1946 roku osiedla się w Warszawie. Pisze już niewiele wierszy; oddaje się innym pracom i pasjom kulturalnym, m.in. działalności przekładowej, układaniu księgi wierszy polskich XIX wieku. Umiera nagle w grudniu 1953 roku w Zakopanem, dokąd wyjechał wraz z rodziną na urlop.

1. Cechy charakterystyczne twórczości

Wczesna liryka, m.in. zbiory „Czyhanie na Boga”, „Sokrates tańczący”, łączyła w sobie akcenty buntu przeciw poezji Młodej Polski – zwłaszcza dekadenckim nastrojom – z wyraźnym uleganiem młodopolskiej nastrojowości.
U podstaw wierszy Tuwima leżały teorie Henri Bergsona. Z nich wywodził się witalizm, biologizm i kult życia liryki poety Skamandrytów. Tuwim zgodnie z programem grupy sięgał do języka potocznego. Stosował wulgaryzmy i trywializmy. Tego typu język był w swoim założeniu przeciwstawieniem się modernistycznej poetyckości. Wiersze zawierają wypowiedzi, których tonacja przypomina wypowiedź mówioną. Składnia utworów jest potoczna, wypowiedzi przerywane, występują liczne wykrzykniki oraz ogromna ilość pytań.

Z czasem Tuwim zaczyna odchodzić od młodzieńczego optymizmu. Podejmuje tematykę społeczną - w jego poezji często pojawia się krytyka współczesnej mu rzeczywistości widoczna np. w utworze „Mieszkańcy”. Pojawia się charakterystyczny dla twórczości Tuwima bohater, tzw. „prosty człowiek”. Niekiedy jest on postacią pozytywną, czasem zaś uosobieniem kołtuńskiej tępoty. W późniejszych tomach Tuwima: „Rzecz czarnoleska” (1929), „Biblia cygańska” (1933), „Treść gorejąca” (1936), nasilają się nastroje refleksyjne. W zbiorach tych Tuwim sięga po wzory klasyczne. Źródła odnajduje zarówno u klasyków polskich, m.in. Kochanowskiego, jak i obcych: Horacego, Puszkina. Zmienia się stosunek Tuwima do tzw. języka potocznego. Jego elementy jeszcze pojawiają się w niektórych utworach, ale równocześnie widać wielką dbałość o kunszt języka.