IMIĘ i NAZWISKO	NR ĆW.	TEMAT ĆWICZENIA	OCENA
Janusz Bukowski	2.	Szkic
ROK	GRUPA	DATA
2010/2011	12M2	22.10.2010

Tworzywa odlewnicze:

• żeliwo – stop żelaza z węglem 0.2-6.67% węgla,

• staliwo – stal lana (odlana do formy),

• stopy metali kolorowych – miedzi, aluminium, cyny.

Żeliwo:

• odlewy głównie ze stopu żeliwa szarego,

• żeliwo białe wykorzystywane jako półwyrób do żeliwa półciągliwego,

• żeliwo szare – stop żelaza z węglem o zawartości węgla od 3-4.5% (nazwa pochodzi z koloru przełomu).

Żeliwo szare:

• zwykłe – niska wytrzymałość na rozrywanie, zupełnie nie plastyczne, tłumi drgania, samosmarowność, doskonałe własności odlewnicze (niski skurcz, wysoka lejność, łamliwy wiór),

• modyfikowane – otrzymywane przez dodatek do kadzi odlewniczej modyfikatorów w postaci: Fe-Si, Ca-Si. Krzem powoduje wzrost zarodków krzepnięcia (grafit krzepnie w mniejszych płatkach i większych grupach). Zwiększa to wytrzymałość i plastyczność żeliwa, bez pogorszenia ich własności odlewniczych i tłumiących.

• sferoidalne – posiada kulki grafitowe, sferoidyzacje przeprowadza się poprzez dodawanie związków magnezu, który powoduje zwiększenie napięcia powierzchniowego grafitu (otrzymane żeliwo ma własności mocniejsze od stali, ale zachowuje też wszystkie cechy żeliwa).

Żeliwo ciągliwe – wykonane z żeliwa białego, ale ma własności takie same jak stal. Otrzymuje się je przez wyżarzanie odlanych elementów z żeliwa białego w temperaturze 1000°C przez ok. 100 godz. w atmosferze utleniającej bądź obojętnej. W tym czasie następuje rozpad cementytu Fe3C na węgiel wolny i żelazo, a węgiel krystalizuje w postaci kauczuków.

Żeliwo – produkuje się w żeliwiaku. Piece szybowe, mniejsze od węglowych, pracują ciągle. Wszystkie produkty ładujemy od góry rurami, złomem do kadzi, następnie zlewamy do kadzi wyłożonej grafitem, wlewamy do form, rozbicie form, wyciągnięcie materiałów.

Zasada doboru płaszczyzny podziałowej:

1. musimy umożliwić wyciągnięcie modelu z formy,

2. musimy przechodzić przez największą powierzchnię przekroju modelu,

3. musimy umożliwić formowanie w minimalnej liczbie skrzynek formierskich (dwie),

4. większa część odlewu powinna być formowana w dolnej skrzynce,

5. powierzchnie odpowiedzialne powinny być formowane na dole odlewu.

Surowy odlew – jest to rysunek elementu wyjęty z formy. Zawiera w stosunku do rysunku wykończeniowego następujące elementy:

• naddatki technologiczne – umożliwiają wykonanie zadanego elementu, w technologii odlewania są to najczęściej zalania niedużych otworów (rowków) niż podcięć. Ułatwiają np. dobór płaszczyzny podziałowej lub będące uchwytami do dalszej obróbki – żebra usztywniające.

• naddatki na obróbkę skrawaniem – nanosimy tylko i wyłącznie na powierzchnie, które będą w dalszym procesie obrabiane skrawaniem. Dzielą się na: naddatki poziome i naddatki pionowe.

• pochylenia odlewnicze – nanosimy tylko na ściany pionowe w kierunku płaszczyzny podziałowej. Zadaniem ich jest umożliwienie wyjęcia modelu z formy.

• promienie odlewnicze – zapobiegają zerwaniu masy przy wyciąganiu modelu z formy.

Model – odzwierciedla tylko i wyłącznie zewnętrzny kształt odlewu. Nie ma wnętrza, robi się je z drewna klejonego. Dzielony jest na płaszczyźnie dodatkowo:

• znaki rdzeniowe – służą do ustalenia jednoznacznego modelu na płycie podmodelowej,

• kołki ustalające – umieszczone na otworze służą do odciśnięcia w masie gniazd rdzeniowych pod rdzenniki rdzenia,

• miarę skurczową – model musi być większy odlew.

Rdzenie – wykonuje się z masy rdzeniowej w rdzennicach. Dzielą się na: ręczne (wykonane ręcznie) oraz maszynowe (wykonane maszynowo).

Masy formierskie – masy z których robi się formy.

• do formowania i rdzeniowe (przymodelowe i wypełniające, niskiej jakości),

• naturalne (substancje naturalne) i syntetyczne (żywice syntetyczne),

• wilgotne i suche (wypalane).

Skład mas formierskich:

• piaski (więcej niż 50% osnowy ziarnistej, reszta lepiszcze) i gliny (więcej niż 50% lepiszczu, reszta osnowa ziarnista) formierskie. Im wyższa temperatura tym więcej glin formierskich.

• spoiwa – woda, oleje mineralne, roślinne, syntetyczne.

• żywice, kleje, tworzywa sztuczne utwardzane chemicznie bądź termicznie.

• pudry formierskie – mielony piach kwarcowy – zapobiega przywieraniu masy formierskiej do modelu.

• czarnidła – zapobiegają przywieraniu masy formierskiej do metalu (mielony grafit z olejem).