Rachunkowość finansowa – ćwiczenia
Anna Kuzior
KONSULTACJE: wtorki
LITERATURA
"Rachunkowość finansowa" Z. Messner, wyd. AE, 2010
"Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF", Messner, Pfaff
Zbiór ćwiczeń "Rachunkowość finansowa", Rowińska, Kuzior, wyd. UE, 2010
+ ustawa o rachunkowości
+ gruby zeszyt w kratkę
+ kalkulator
ZALICZENIE PRZEDMIOTU
- 2 kolokwia w sumie na 20 pkt., I - koniec listopada/ początek grudnia
II - ostatni tydzień semestru
- punkty można zdobyć za aktywność (rozwiązanie zadania)
- punkty ujemne można otrzymać za brak przygotowania do zajęć
- trzeba przygotować krótkie prezentacje za 2 pkt.
OCENY
od 22 pkt. - bdb.
ok 13-14 pkt. – dost.
PREZENTACJE
- każdy musi przygotować jakiś temat
- czas ok 10 min.
- może być multimedialna
- informacje z ustawy o rachunkowość oraz książek
OBECNOŚCI
- maksymalnie 2 nieobecności
- nieobecność na kolokwium musi być usprawiedliwiona
ĆWICZENIA 1
rachunkowość związana jest z pomiotem, który prowadzi działalność gospodarczą
system, który funkcjonuje w tych podmiotach gospodarczych to system informacyjny
informacje dotyczą majątku przedsiębiorstwa oraz zdarzeń gospodarczych, które powodują zmiany w tym majątku i które to zdarzenia te generują często wynik finansowy (zbieramy informacje na temat sytuacji majątkowej i finansowej podmiotu)
zbieramy te informacje w odpowiedni sposób = wszelkie zdarzenia gospodarcze muszą być udokumentowane i wyrażone w mierniku pieniężnym
informacje są udokumentowane ciągle i sposób chronologiczny na kontach księgowych, gdzie stosuje się zapis dwustronny (metoda ujmowania)
rachunkowość prowadzi się, aby mieć kontrolę zarówno wewnętrzną jak i zewnętrzną
informacje płynące z rachunkowości są potrzebne głównie dla inwestorów oraz kredytodawców (inwestor dostarcza kapitału własnego), są to dwa podstawowe podmioty, które wykorzystują informacje z rachunkowości
Na podstawie tych informacji można ustalić ryzyko inwestycji, bank sprawdza, czy firma będzie mogła spłacić np. kredyt (ocenia zdolność kredytową, płynność jednostki gospodarczej)
Każda osoba prawna musi prowadzić rachunkowość
Osoby fizyczne prowadzące małą działalność gospodarczą nie muszą prowadzić pełnej rachunkowości, jedynie określone ewidencje o charakterze podatkowym
efektem tych wszystkich danych i dokumentów, które są ujmowane w rachunkowości jest sporządzenie na koniec roku sprawozdanie finansowe.
SPRAWOZDANIE FINANSOWE składa się z:
- BILANSU dostarczającego informacje o stanie aktywów i pasywów
- RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT - informacje o wyniku finansowym (ale wynik finansowy znajdziemy też w bilansie), ale ten wynik finansowy tutaj jest dopiero na końcu, stanowi ostatnią dolną linię, poprzedzony jest informacją o wszystkich przychodach i poniesionych kosztach, widzimy te elementy
- INFORMACJA DODATKOWA – informacje dodatkowe uzupełniające do pozostałych elementów sprawozdania, bilans to mało dla inwestora, on musi mieć dokładniejsze informacje o poszczególnych elementach
- RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
- ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM
+ sprawozdanie finansowe musi prowadzić każda osoba prawna, która prowadzi działalność gospodarczą, osoba fizyczna prowadzi rachunkowość wtedy, kiedy jej przychody przekroczą określony w ustawie pułap. (ewidencja VAT np. dla urzędu skarbowego, czyli dla celów podatkowych)
BILANS
ukazuje aktywa (środki gospodarcze) oraz pasywa ( źródła ich pochodzenia)
AKTYWA : dzielą się na trwałe i obrotowe; podział dokonywany jest ze względu na okres posiadania, użytkowania
Trwałe (okres użytkowania, posiadania dłuższy niż 1 rok) wyjątek : należności z tytułu dostaw i usług
Wartości niematerialne i prawne - są wykorzystywane gospodarczo, odróżniają się od innych aktywów tym, że nie mają postaci fizycznej
np. licencje, patenty, prawa autorskie, know-how, prace rozwojowe)
2. Rzeczowe aktywa trwałe - są wykorzystywane gospodarczo
- środki trwałe - jednostka gospodarcza wykorzystuje je w prowadzeniu działalności
np. grunty, budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu
- środki trwałe w budowie
np. maszyny w remoncie lub wymagające montażu, nie są kompletne, zdatne do użytkowania
3. Należności długoterminowe – kwoty, które jednostce winne są osoby trzecie , których okres wymagalności wynosi ponad 1 rok (bez należności z tytułu dostaw i usług)
4. Inwestycje długoterminowe - nie są wykorzystywane w działalności gospodarczej, są zakupywane dla korzyści ekonomicznych np. korzyść ze zbycia (bezpośrednia korzyść) a nie z użytkowania (pośrednia korzyść)
np. zakupione papiery wartościowe; zakupione praw autorskich w celu odsprzedaży, z których jednostka nie chce sama skorzystać; nieruchomości przeznaczone pod wynajem, grunty przeznaczone pod dzierżawę lub sprzedaż
!!! wszystkie aktywa są korzyściami, nie tylko inwestycje !!!
B. Obrotowe
1. Zapasy:
- materiały - składniki pochodzące z zakupu zużywane całkowicie, jednorazowo, w momencie ich wydania
- półprodukty i produkty w toku - składniki, które poddano obróbce i zakończono
jakąś fazę produkcji i są np. w magazynie
* produkcja w toku - składniki, które są aktualnie w trakcie obróbki produkcyjnej,
procesu produkcji
- produkty gotowe - składniki, które przeszły wszyskie fazy produkcji i są przeznaczone
do sprzedaży
- towary – składniki aktywów, których nie oddaje się do procesu produkcji, zakupiony
i oddany do sprzedaży
2. Należności krótkoterminowe
- z tytułu dostaw i usług = sprzedaż z odroczonym terminem płatności;
- od pracowników z tytułu pobranych zaliczek, niedoborów i szkód;
- z tytułu podatków nadpłaconych- roszczenia sporne =należności dochodzone na drodze sądowej (np. kiedy ktoś zwleka
z zapłatą)
3. inwestycje krótkoterminowe
- pożyczki dla innych podmiotów; bony skarbowe; akcje i obligacje do 1 roku
- środki pieniężne: w kasie i na rachunku bankowym
- inne środki pieniężne: czeki obce, weksle obce
PASYWA:
A. kapitał własny
1. podstawowy - wniesiony podczas założenia firmy, podstawa do powołania jednostki
gospodarczej
2. zapasowy
3. rezerwowy
4. wynik finansowy – zysk wielkość dodatnia, strata wielkość ujemna
B. kapitał obcy/ zobowiązania – kwoty, które jednostka jest winna osobom trzecim
1. długoterminowe - termin spłaty jest dłuższy niż 1 rok
np. pożyczki, kredyty bankowe
2. krótkoterminowe - termin spłaty poniżej 1 roku
- pożyczki i kredyty
- z tyt. dostaw i usług
- z tyt. podatków
- z tyt. Wynagrodzeń
!!!! Aktywa zawsze muszą się równać pasywom.!!!!
KONTA KSIĘGOWE
Konta bilansowe: aktywne, pasywne i aktywno-pasywne
KONTA AKTYWNE
Np. rachunek bankowy, materiały, środki trwałe
zwiększenie strona dt, zmniejszenie strona ct
saldo początkowe po stronie dt - może być pierwszym zwiększeniem
saldo końcowe debetowe wpisujemy po stronie ct (od wszystkich zwiększeń odejmujemy wszystkie zmniejszenia)
Dt ct
Sp.
Obroty obroty
Sk. Dt charakter salda końcowego wynika ze strony,
Suma końcowa która miała większe obroty,
KONTA PASYWNE
np. zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, kredyt bankowy
zwiększenia strona ct, zmniejszenia strona dt
saldo końcowe kredytowe po stronie dt
Konta wynikowe :
- konta kosztów
- konta przychodów
KOSZTY – działają jak aktywne, lecz nie mają sald.
wiążą się z użyciem na konkretny cel, w określonym czasie, wyrażone wartościowo
z konta głównego można wydzielić KONTO KORYGUJĄCE
np. konto "umorzenie środków trwałych" zostało wyodrębnione z konta "środki trwałe" w
wyniku podziału pionowego tego konta, jest to konto KORYGUJĄCE
korespondencja
konta wynikowe: ----------------------------------> konta bilansowe
amortyzacja -----------------------> umorzenie środków trwałych
1. Otrzymano fakturę za zużytą w rodukcji energię (100zł)
zużycie materiałów i energii ---------> zobowiązania wobec dostawców
2. Wydano do zużycia w produkcji materiały o wartości 30 zł.
zużycie materiałów i energii ---------> materiały
usługi obce --------------------------------> kasa np. zakup znaczków
Konta kosztów korespondują z kontami aktywnymi oraz kontami zobowiązań, nigdy nie z kapitałem własnym
2. PRZYCHODY
powstają w wyniku sprzedaży
powinny powstawać na poziomie wyższym, niż koszty wytworzenia produktów
wzrost przychodów księgujemy po stronie ct
np. sprzedajemy produkty, wystawiamy fakturę (100zł) i odraczamy klientowi płatność o tydzień.
konta przychodów korespondują z kontami aktywnymi oraz kontami zobowiązań (gdy jest umorzenie, rozliczenie saldami), nigdy nie z kapitałem własnym
WYCENA MATERIAŁÓW
Rzeczywista cena zakupu – nie obejmuje dodatkowych kosztów
Rzeczywista cena nabycia – obejmuje dodatkowe opłaty za zakup materiałów np. koszty
transportu, ubezpieczenia, opakowań itd.
Cena stała ewidencyjna – nie zmienia się w ciągu jakiegoś czasu, niezależnie od tego co było na fakturze. My się więc nie kierujemy tym, co jest na fakturze. Mogę sobie wymyśleć, że wszystkie materiały sprzedaję po 10 zł/szt, ale pod koniec okresu rozliczeniowego i tak muszę wziąć pod uwagę ceny rzeczywiste.
Mogą wtedy powstać nieprawidłowości między ceną rzeczywistą, a ceną stałą. Te różnice, to ODCHYLENIA OD CEN EWIDENCYJNYCH
FIFO – „pierwsze przyszło, pierwsze wyszło” - to co wydaję, wyceniam według pierwszej ceny, zaczynam od pierwszej dostawy, nawet jakbym już miała coś wcześniej, zapas początkowy też uwzględniamy.
LIFO – odwrotnie, zaczynam od ostatniej dostawy,
Ceny przeciętne
Zadanie . Wycenić rozchód materiałów i ustalić ich stan końcowy na dzień 7 marca wykorzystując 3 znane metody przy następujących założeniach :
1) 2 marca przychód 30 sztuk po 2 zł / szt
2) 5 marca przychód 150 sztuk po 3 zł / szt 830 zł (całość)
3) 6 marca przychód 80 sztuk po 4 zł / szt
4) 7 marca był rozchód 100 sztuk
Rozchód 7.03 Stan na 7.03
Cp = 830/ 260 (il. Sztuk) = 3,19 160 szt (zostało)x 3,19 = 510,4 zł
Cena przeciętna 3,19 x 100 = 319 zł
FIFO 80x4 + 20x3 = 380 zł 130x3 +30x2 = 450 zł
LIFO 30x2 + 70x3 = 270 zł 80x2 + 80x4 = 460 zł
EWIDENCJA KOSZTÓW
KOSZT - jest poniesiony po to, aby uzyskać korzyści
- jest to zużycie zasobów poniesione na określony cel, jest wyrażony wartościowo, w
określonym czasie
Możliwości w zakresie ewidencji kosztów:
1. Układ rodzajowy
2. Układ funkcjonalny / kalkulacyjny
1. Układ rodzajowy - podstawą jest treść ekonomiczna
amortyzacja - koszt zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
konto korespondujące: umorzenie środków trwałych lub wart. niematerialnych i prawnych
zużycie materiałów i energii - zużyte materiały na cele produkcyjne, administracyjne
konto korespondujące dla zużycia materiałów: materiały, kasa, rozliczenie zakupu materiałów
* metody wyceny według cen rzeczywistych : FIFO, LIFO i cena średnia ważona
konto korespondujące dla energii: zobowiązania z tyt. dostaw i usług (energia elektryczna, cieplna, woda, gaz, sprężone powietrze; energia od dostawców z zewnątrz)
usługi obce: usługi transportowe, telekomunikacyjne, pocztowe, remontowe, bankowe (opłata za prowadzenie rachunku bankowego) , prowadzenie rachunkowości, utrzymanie czystości, ochrona, usługi najmu i dzierżawy
konto korespondujące: zobowiązania z tyt. dostaw i usług
podatki i opłaty: podatki o charakterze kosztowym czyli zaliczane są do kosztów działalności
podstawowej np. od nieruchomości, opłaty administracyjne
konto korespondujące : zobowiązania publiczno-prawne
wynagrodzenia – koszt powstający w wyniku naliczenia wynagrodzeń
konto korespondujące : rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, fundusz pracy,
badania lekarskie, szkolenia pracowników
konto korespondujące : zobowiązania wobec ZUS
pozostałe koszty rodzajowe – delegacje, ubezpieczenia majątkowe
CECHY UKLADU RODZAJOWEGO
Układ ten ujmuje koszty poniesione w danym miesiącu (wszystkie) podstawowej działalności operacyjnej , niezależnie od okresu, którego dotyczą (istotna jest data ich poniesienia)
Są to koszty proste, czyli takie, których nie można w danej firmie podzielić bardziej elementarnie
Układ ten jest wspólny wszystkich branżom (czyli daje możliwość porównywania kosztów różnych jednostek)
Układ ten daje możliwość analizy makroekonomicznej oraz sporządzania sprawozdań finansowych
Ujmuje on koszty zwykłej działalności operacyjnej (podstawowej, pomocniczej, zarządu), nie ujmuje natomiast kosztów operacji finansowych, pozostałych kosztów operacyjnych oraz strat nadzwyczajnych
Ujmuje on koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym, mimo, że mogą one dotyczyć okresów przyszłych, lub minionych. W przypadku nabycia np. polisy ubezpieczeniowej na cały przyszły rok w grudniu danego roku, koszt zostaje poniesiony w grudniu, a dotyczy następnego roku obrotowego
Są to koszty proste, czyli takie, których w ramach danego podmiotu nie dzieli się na elementy składowe. Są to koszty stanowiące iloczyn ilości zużycia i ceny zakupu dyktowanej przez dostawcę.
2. Układ kalkulacyjny
produkcja podstawowa - koszty bezpośrednio związane z produkcją konkretnego wyrobu gotowego
materiały do produkcji; wynagrodzenia pracowników, pracujących tylko przy wyrobie jednego produktu; obróbka obca; amortyzacja (maszyna do produkcji konkretnego wyrobu)
koszty wydziałowe -koszty, które powstają w związku z działalnością podstawową produkcji, ale których się nie da lub których się nie opłaca dzielić pomiędzy wyroby gotowe, są to koszty pośrednie produkcji
amortyzacja maszyn i urządzeń ; remonty; energia; wynagrodzenie; opłaty za dzierżawę budynku, w którym produkuje się wyrób, lub jego amortyzacja;
koszty działalności pomocniczej - wydziały produkcji pomocniczej, to nie są te wydziały, w których odbywa się produkcja, służy np. usprawnieniu działalności prowadzonej przez jednostkę gospodarczą, nie zawsze te wydziały pomocnicze występują
wydział transportowy, remontowy
koszty zarządu - koszty ponoszone przez administrację czyli związane z administrowaniem, zarządzaniem i utrzymaniem jednostki jako całości
materiały biurowe, wynagrodzenia pracowników administracyjnych np. księgowych, koszty budynku administracji : czynsz, remont, sprzątanie, ochrona
koszty zakupu (materiałów)
transport, rozładunek, opakowania dodatkowe
koszty sprzedaży – jeśli umówimy się, że my poniesiemy te koszty
transport, rozładunek, opakowania dodatkowe, ubezpieczenia, koszty reklamy
Jak można ewidencjonować:
- w układzie rodzajowym –korespondencja z kontami aktywów i zobowiązań
- w układzie funkcjonalnym –korespondencja z kontami aktywów i zobowiązań, ale nie ma tutaj przełożenia 1:1
- w obu
PODWÓJNE KSIĘGOWANIE - w dwóch układach jednocześnie
zaczynamy od układu rodzajowego ponieważ ta ewidencja jest prostsza
przeksięgowujemy na konto "rozliczenie kosztów" na stronę ct
zaksięgowanie na konta funkcjonalne
*konto "rozliczenie kosztów" powstało w wyniku podziału pionowego wszystkich kont kosztów rodzajowych
PD przeczytać jaka jest zależność wartościowa pomiędzy kontami księgowanymi w układzie rodzajowym w układzie kalkulacyjnym, chodzi o to, czy jeśli w danym miesiącu księgujemy koszty i księgujemy je najpierw w układzie rodzajowym, to czy potem dokładnie ta sama kwota kosztów trafia w tym samym miesiącu do układu kalkulacyjnego
RACHUNKOWOŚĆ ĆWICZENIA 2
Cechy układu rodzajowego:
- ujmuje koszty według rodzaju, podstawą jest treść ekonomiczna
- ujmowane są koszty proste, czyli takie, których nie da się podzielić na bardziej elementarne
- jest to ewidencja prosta, nie bardzo skomplikowana
- informacje płynące z tego układu, muszą być przedstawione w sprawozdaniu finansowym
- koszty te przedstawiane są w porównawczym rachunku zysku i strat lub w informacji dodatkowej
- informacje o kosztach rodzajowych są przekazywane też do GUSu dla celów statystycznych, aby porównać koszty różnych jednostek, niezależnie od branży
- koszty zapisywane są w danym okresie sprawozdawczym, gdy powstały; niezależnie od okresu, którego dotyczą (wystąpią dopiero w przyszłości)
Np. prenumeraty, ubezpieczenia, abonament, czynsze (zaliczki),
- ujmuje koszty działalności operacyjnej zaś nie ujmuje kosztów operacji finansowych, pozostałych kosztów operacyjnych oraz strat nadzwyczajnych
Cechy układu funkcjonalnego:
- uwzględnia strukturę organizacyjna przedsiębiorstwa
- koszty ujmowane są według miejsc ich powstania
- na podstawie ewidencji w tym układzie można określić koszty wytworzenia danego produktu
- koszty zapisywane są w okresie, którego dotyczą; nie wtedy kiedy powstały ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI KOSZTÓW I PRZYCHODÓW
Np. Zapłacenie czynszu za lokal za pół roku z góry; w grudniu 2013 za rok 2014
*** KOSZT POŚREDNI PRODUKCJI – powstał w procesie produkcji; jego poniesienie było niezbędne jednak nie można jednoznacznie określić gdzie powstał lub to się nie opłaca.
Odzież ochronna to zawsze ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia nie zależnie czy własne czy od pracodawcy
Zużycie własnych narzędzi, odzieży itp. Pracowników to zawsze pozostałe koszty
Rozliczenia kosztów dokonuje się tylko w układzie funkcjonalnym
Rozlicza się koszty: produkcji podstawowej, działalności pomocniczej, wydziałowe, zakupu. Dokonuje się tego na koniec miesiąca
Kosztów zarządu i sprzedaży nie rozlicza się. Trafiają one od razu na Wynik Finansowy. Jest to obliczane na koniec roku
ZADANIE 4
AD. 6 - ROZLICZENIE KOSZTOW WYDZIAŁU POMOCNICZEGO
Co musimy wiedzieć o wydziale pomocniczym ?
- wiemy komu świadczył usługi: dla wydziału sprzedaży i dla zarządu
- wiemy ogólnie w jakich ilościach świadczył usługi: 100 km
- wiemy w jakich proporcjach świadczył usługi: 80km dla wydziału sprzedaży i 20 km dla zarządu
- wiemy jakie poniósł koszty: 600zł
I. Jako pierwszy należy obliczyć koszt jednostkowy
Koszt jednostkowy liczy się aby:
- wiedzieć jak zwiększą się koszty gdy wzrośnie ilość przejechanych kilometrów
- czy wydział jest opłacalny; czy w każdym miesięcy koszty są takie same
- kontrola poniesionych kosztów (podstawowe zadanie rachunkowości)
*** można to pominąć jeśli miesiąc w miesiąc ponoszony koszty i jego proporcje były takie same
II. liczymy wartość świadczeń przekazanych poszczególnym odbiorcom
III. sprawdzamy czy suma tych kosztów zgadza się z ogólnymi kosztami działalności pomocniczej
AD. 7 - ROZLICZENIE KOSZTÓW WYDZIAŁOWYCH
Dokonuje się za pomocą proporcji.
Liczymy wskaźnik narzutów kosztów wydziałowych (zawsze jest w %)
Obliczamy narzuty dla poszczególnych wyrobów (X i Y)
Sprawdzenie:
Czy koszt wytworzenia wyrobów X i Y jest równy produkcji podstawowej
Czy suma narzutów na X i Y są równe kosztom wytworzenia
Pokazać ile wynosi koszt wytworzenia wyrobu X i Y
AD. 8 - KOSZT WYTWORZENIA – ROZLICZENIE PRODUKCJI PODSTAWOWEJ: Przyjęto do magazynu wyroby gotowe X i Y wycenione według kosztu rzeczywistego. Produkcja w toku nie występuje
Otwieramy konto wyroby gotowe
Przeksięgowujemy wartości z kont analitycznych wyrób X i Y na konto wyroby gotowe
Zadanie 9.1
Ad. 10. – KOSZTY ZAKUPU
Obliczamy wskaźnik narzutów kosztów (stosunek kosztów do zużytych materiałów)
Liczymy narzuty na materiały w poszczególnych działach
Sprawdzenie:
suma poszczególnych narzutów musi być równa kosztom zakupu
podstawy naliczania narzutów: suma materiałów z poszczególnych narzutów musi być równa ogólnej liczbie materiałów
RACHUNKOWOŚĆ ĆWICZENIA 3
PREZENTACJA NR 1
Zasady rachunkowości – true and fair, memoriałowa, współmierności, kontynuacji
działania, ciągłości, istotności
Ogólnie zasady rachunkowości można określić, jako zbiór obowiązujących reguł, procedur i norm, które znajdują zastosowanie w praktyce w celu dostarczenia informacji pełnych, rzetelnych, jasnych i użytecznych o sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa oraz jego działalności gospodarczej i osiąganych wynikach finansowych.
Wszystkie zasady rachunkowości można podzielić na 3 grupy :
- uniwersalne
-podstawowe – nadrzędne
- szczegółowe – podrzędne
Zasady uniwersalne są powszechnie stosowane w rachunkowości we wszystkich krajach niezależnie od ustroju politycznego i systemu gospodarczego.
Do uniwersalnych zasad podstawowych stosowanych w rachunkowości zalicza się:
- zasadę dwustronnego zapisu każdej operacji gospodarczej
- zasadę periodyzacji, czyli okresowych sprawozdań finansowych
Zasada dwustronnego zapisu wynika z dwoistego rozpatrywania majątku podmiotu gospodarczego – według form (postaci) występowania majątku i według źródeł finansowania (pochodzenia) tego majątku, a w konsekwencji z dwoistego znaczenia każdego zdarzenia gospodarczego zaliczanego do operacji gospodarczych. Jest to jedna z najstarszych zasad stosowanych w rachunkowości.
Zasada periodyzacji polega na podzieleniu działalności gospodarczej każdego podmiotu gospodarczego na pewne stałe powtarzające się odcinki czasu np. miesiąc, kwartał, rok. Odcinki te nazywają się okresami obliczeniowymi, obrachunkowymi lub sprawozdawczymi. Między początkiem każdego okresu sprawozdawczego a jego końcem ujmuje się każdą operację gospodarczą chronologicznie i systematycznie na odpowiednich kontach, a na zakończenie sporządza się sprawozdania, którymi są bilans majątkowy, rachunek zysków i strat oraz inne sprawozdania w zależności od potrzeb i obowiązujących norm prawnych. Typowymi okresami sprawozdawczymi są poszczególne miesiące i rok kalendarzowy, który trwa zazwyczaj od 1 stycznia do 31 grudnia.
NADRZĘDNE zasady rachunkowości określone są w ustawie o rachunkowości, wpierają dostosowanie polskiego prawa o rachunkowości do prawa obowiązującego w Unii Europejskie.
Zasady te służą każdemu przedsiębiorstwu do prowadzenia polityki rachunkowości, a znalazły odbicie w założeniach koncepcyjnych Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Główną zasadą rachunkowości jest :
- prawdziwego i rzetelnego obrazu
Z tą podstawową zasadą łączy się zasada:
- przewagi treści nad formą
Pozostałe zasady nadrzędne to :
- memoriału
- kontynuacji działania
- ciągłości
- współmierności
- istotności
- ostrożności (ostrożnej wyceny)
PRAWDZIWEGO I RZETELNEGO OBRAZU (true and fair) - polega ona na tym, że rachunkowość musi odzwierciedlać rzetelny, a więc rzeczywisty i wiarygodny obraz stanu majątkowego konkretnego podmiotu gospodarczego, poprzez zastosowanie prawidłowej ewidencji operacji gospodarczych oraz odpowiednią sprawozdawczość. Zasada ta wymaga, aby w rachunkowości każdego przedsiębiorstwa obok takich sprawozdań jak bilans i rachunek zysków i strat, były sporządzane dodatkowe sprawozdania wyjaśniające np. stan płynności finansowej danego podmiotu gospodarczego. Dzięki tej zasadzie obraz majątku, wyniku finansowego i sytuacji finansowej jednostki jest prawidłowy. Zasada ta jest nadrzędną, główną zasadą rachunkowości, wszystkie inne zasady są jej podporządkowane.
ZASADA PRZEWAGI TREŚCI NAD FORMĄ – Zasada ta łaczy się z zasadą prawdziwego i rzetelnego obrazu. Polega ona na prezentowaniu zgromadzonej w rachunkowości informacji zgodnie z rzeczywistością, nawet kiedy jest to sprzeczne z wymogami formalnymi. Inaczej mówiąc, operacje gospodarcze muszą być ujmowane i rozliczane zgodnie z ich charakterem i rzeczywistością ekonomiczną.
ZASADA MEMORIAŁU – realizacja jej polega na ujmowaniu wszystkich operacji gospodarczych, dotyczących danego przedsiębiorstwa zarówno w zakresie przychodów, jak i kosztów, w momencie ich wystąpienia, a nie w momencie zapłaty, niezależnie od ruchu środków pieniężnych. W efekcie należy wykazywać przychody jednostki niezależnie od tego, czy należności z ich tytułu zostały spłacone, a koszty - bez względu na to, czy zobowiązania z ich tytułu zostały spłacone.
Przestrzeganie tej zasady zapewnia kompletność obrazu oraz pozwala na uniknięcie subiektywizmu w decyzjach dotyczących momentu wystąpienia zmian majątkowych wywołanych działalnością gospodarczą przedsiębiorstwa. Wynik finansowy ustalany jest w oparciu o zasadę memoriału, dlatego często nazywany jest również wynikiem memoriałowym.
Zasadą przeciwstawną do tej zasady jest zasada kasowa. Jest to historycznie wcześniejsza zasada. Według niej rejestruje się i rozlicza wpływy i rozchody środków pieniężnych, jako elementy wyniku jednostki. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzony jest na podstawie tej zasady stąd też jego inna nazwa „wynik pieniężny”.
ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI łączy się z zasadą memoriałową. Dotyczy ona prawidłowego ustalenia wyniku finansowego, a w efekcie również majątku jednostki. Zgodnie z tą zasadą elementami (przychodami, kosztami) wyniku finansowego danego okresu mogą być tylko te przychody i koszty, które dotyczą danego okresu, a więc są współmierne. Należy uwzględnić przychody danego okresu i koszty związane z uzyskaniem tych przychodów oraz koszty dotyczące tego okresu (będące funkcją czasu), a więc koszty współmierne do uwzględnionych przychodów. Stosowanie tej zasady napotyka trudności przy rozliczaniu i ewidencjonowaniu kosztów pośrednich oraz powoduje powstanie rozliczeń międzyokresowych kosztów i przychodów.
ZASADA KONTYNUACJI DZIAŁANIA – opiera się na założeniu, że podmiot, w którym prowadzi się rachunkowość, będzie kontynuował swoją działalność w najbliższej przyszłości (co najmniej jednego roku) i że nie przewiduje się jego likwidacji. Ważne jest również to, że jednostka musi prowadzić tę działalność w niezmienionym istotnie zakresie. Przestrzeganie tej zasady ma wpływ na wycenę majątku przedsiębiorstwa i jego ujęcie w bilansie.
ZASADA CIĄGŁOŚCI polega na stosowaniu w danym przedsiębiorstwie w sposób ciągły jednakowych i tych samych zasad grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, dokonywania odpisów amortyzacyjnych, ustalania wyniku finansowego. Realizacja tej zasady ma wpływ na porównywalność oraz przejrzystość informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych w poszczególnych okresach sprawozdawczych (kolejnych latach). Stosowanie tej zasady powoduje, że każdy bilans końcowy (sporządzany na koniec roku sprawozdawczego) jest jednoznacznie bilansem początkowym dla nowego okresu sprawozdawczego.
ZASADA ISTOTNOŚCI –polega na tym, że rozwiązania przyjęte w rachunkowości prezentują informacje, które mają ważne znaczenie dla podjęcia decyzji. Informacje te należy ujmować kompletnie i kompleksowo. Zasada ta jest głównie realizowana w rachunkowości zarządczej. Przed informację istotną (ważną) należy rozumieć taką informację, której pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć ujemnie na decyzje podejmowane przez odbiorców informacji (np. dyrekcje przedsiębiorstw, zarządy spółek lub potencjalnych inwestorów). Dopuszczane są uproszczenia w ewidencji, ale nie mogą one spowodować zniekształcenia w istotny sposób majątku i wyniku finansowego jednostki.
ZASADA OSTROŻNOŚCI (OSTROŻNEJ WYCENY) - polega na zachowaniu rozwagi przy wycenie poszczególnych składników majątku przedsiębiorstwa, tak, aby ich wartość prezentowana na dany dzień (tzw. dzień bilansowy) nie była zawyżona, a wynik finansowy nie został zniekształcony. Zgodnie z tą zasadą należy zastosować ostrożny, raczej „pesymistyczny” punkt widzenia na zasoby i źródła ich finansowania w jednostce. Składniki aktywów należy wycenić ostrożnie, a więc po niższej wartości. Natomiast zobowiązania, czyli szeroko rozumiane długi jednostki, należy przedstawić w wartości wyższej. Przestrzeganie tej zasady nie dopuszcza do wystąpienia „inflacyjnych” zysków w przedsiębiorstwie i dekapitalizacji jego majątku.
PREZENTACJA NR 2:
Podstawy prawne rachunkowości. Zakres rachunkowości według Ustawy o Rachunkowości.
Rachunkowość regulowana jest przez Ustawę o rachunkowości, która określa zasady rachunkowości, tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Zakres podmiotowy rachunkowości
Przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Polski:
spółek handlowych (osobowych oraz kapitałowych) oraz spółek cywilnych, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego
osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeśli ich przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro
jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów
gmin, powiatów, województw i ich związków, jak również:
państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych
gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych
państwowych funduszy celowych
jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej
osób zagranicznych, oddziałów i przedstawiciel przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej
jednostek niewymienionych powyżej, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych – od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro. W wypadku tym osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są zobowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
Krajowe standardy rachunkowości
W sprawach nieregulowanych przepisami Ustawy o rachunkowości, przyjmując politykę rachunkowości, jednostki mogą stosować Krajowe Standardy Rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości.
Do dnia dzisiejszego wydanych zostało siedem Krajowych Standardów Rachunkowości:
nr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych”
nr 2 „Podatek dochodowy”
nr 3 „Niezakończone usługi budowlane”
nr 4 „Utrata wartości aktywów”
nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa”
nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”
nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja”
Międzynarodowe standardy rachunkowości
W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostki mogą stosować Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR). Do dnia dzisiejszego wydanych zostało 41 MSR-ów.
MSR nr 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”
MSR nr 2 „Zapasy”
MSR nr 7 „Rachunek przepływów pieniężnych”
MSR nr 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych
i korygowanie błędów”
MSR nr 10 „Zdarzenia następujące po dniu bilansowym”
MSR nr 11 „Umowy o usługę budowlaną”
MSR nr 12 „Podatek dochodowy”
MSR nr 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”
MSR nr 17 „Leasing”
MSR nr 18 „Przychody”
MSR nr 19 „Świadczenia pracownicze”
MSR nr 20 „Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej”
MSR nr 21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych”
MSR nr 23 „Koszty finansowania zewnętrznego”
MSR nr 24 „Ujawnianie informacji na temat przedmiotów powiązanych”
MSR nr 26 „Rachunkowość i sprawozdawczość programów świadczeń emerytalnych”
MSR nr 27 „Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe”
MSR nr 28 „Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych”
MSR nr 29 „Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji”
MSR nr 31 „Udziały we wspólnych przedsięwzięciach”
MSR nr 32 „Instrumenty finansowe: prezentacja”
MSR nr 33 „Zysk przypadający na jedną akcję”
MSR nr 34 „Śródroczna sprawozdawczość finansowa”
MSR nr 36 „Utrata wartości aktywów”
MSR nr 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”
MSR nr 38 „Wartości niematerialne”
MSR nr 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena z wyjątkiem niektórych przepisów dotyczących rachunkowości zabezpieczeń”
MSR nr 40 „Nieruchomości inwestycyjne”
MSR nr 41 „Rolnictwo”
Międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej
`Od 2002 r. Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości rozpoczęła opracowywanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), których celem jest stopniowe zastępowanie dotychczasowych MSR.
MSSF nr 1 „Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy”
MSSF nr 2 „Płatności w formie akcji”
MSSF nr 3 „Połączenia jednostek gospodarczych”
MSSF nr 4 „Umowy ubezpieczeniowe”
MSSF nr 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana”
MSSF nr 6 „Poszukiwanie i ocena zasobów mineralnych”
MSSF nr 7 „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji”
MSSF nr 8 „Segmenty operacyjne”
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości oraz Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSR i MSSF) to standardy rachunkowości przyjęte na gruncie międzynarodowym (UE) i stanowiące podstawę zrozumienia zasad i metod rachunkowości stosowanych na świecie.
Dzięki stosowaniu w firmach MSR-ów i MSSF-ów rachunkowość jest porównywalna ze sposobem jej ujmowania w sprawozdaniach stosowanych w całej Unii Europejskiej oraz USA. Firma zyskuje przejrzystość wyników finansowych i zwiększa się czytelność stanu firmy zarówno dla jej partnerów jak i inwestorów. Firma ma też większe szanse i może też efektywniej pozyskać zagranicznego kontrahenta lub klienta.
Podmioty zobligowane do stosowania msr
Do podmiotów zobligowanych od 2005 roku do sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych zgodnie z MSR należą emitenci papierów wartościowych, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do publicznego obrotu na regulowanych rynkach krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, oraz banki.
Podmioty, które mogą stosować MSR
Do tego, aby jednostka, dla której przewidziano możliwość, a nie obowiązek, mogła stosować MSR, potrzebna jest odpowiednia decyzja. Decyzję tę, na potrzeby sporządzenia jednostkowych, a także skonsolidowanych sprawozdań finansowych, podejmuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe, czyli organ, który zgodnie z obowiązującymi podmiot przepisami prawa lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego jednostki. W przypadku jednostek wchodzących w skład grup kapitałowych decyzję o zastosowaniu MSR podejmuje zawsze organ zatwierdzający danej jednostki, a nie organ jednostki dominującej.
Podmiotami, które mogą dobrowolnie zastosować MSR, są:
podmioty ubiegające się lub zamierzające się ubiegać
o dopuszczenie wyemitowanych papierów wartościowych do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) na potrzeby sporządzenia jednostkowego sprawozdania finansowego,
podmioty wchodzące w skład grupy kapitałowej innej jednostki, która sporządza sprawozdania według MSR - na potrzeby sporządzenia jednostkowego i/lub skonsolidowanego sprawozdania finansowego
podmioty ubiegające się lub zamierzające ubiegać się o dopuszczenie do obrotu publicznego
oddziały przedsiębiorcy zagranicznego
Rozporządzenia ministra finansów dotyczące rachunkowości
Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi w drodze rozporządzenia szczególne zasady rachunkowości:
funduszy inwestycyjnych
domów maklerskich
jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji
banków
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych
Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi w drodze rozporządzenia szczególne zasady rachunkowości:
Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz funduszu rozliczeniowego funduszu gwarancyjnego
spółek prowadzących giełdy oraz rynek poza giełdowy
krajowych instytucji płatniczych
W 2010 r. Minister Finansów podpisał następujące rozporządzenia dotyczące
rachunkowości:
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2010 r. w sprawie kontroli wykonywania zawodu przez biegłych rewidentów i działalności podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 października 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego
W 2011 r. Minister Finansów podpisał następujące rozporządzenia dotyczące rachunkowości:
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 sierpnia 2011 r. w sprawie określenia wzorcowego planu kont dla banków
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych
W 2012 r. Minister Finansów podpisał następujące rozporządzenia dotyczące rachunkowości:
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 stycznia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie szczególnych zasad rachunkowości domów maklerskich
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie określenia wzoru informacji o przychodach (dochodach) wypłaconych lub postawionych do dyspozycji faktycznemu albo pośredniemu odbiorcy
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych
W 2013 r. Minister Finansów podpisał następujące rozporządzenia dotyczące rachunkowości:
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 lutego 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie postępowania kwalifikacyjnego na biegłych rewidentów
Ustawowy zakres rachunkowości
Rachunkowość jednostki obejmuje:
przyjęte zasady (politykę) rachunkowości
prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym
okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów
wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego
sporządzanie sprawozdań finansowych
gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą
poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą
PREZENTACJA NR 3.
Zasady rachunkowości (na osobnych kartkach)
PREZENTACJA NR 4
KSIĘGI RACHUNKOWE - elementy i ich charakterystyka, ogólne zasady zapisów
Księgi rachunkowe
Dokumenty do których należy wprowadzić każde zdarzenie w postaci zapisu, które nastąpiły w okresie sprawozdawczym w porządku chronologicznym i systematycznym. Obejmują one zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) oraz sald. Księgi prowadzi się w języku polskim w walucie polskiej. Księgi rachunkowe przechowuje się przez co najmniej 5 lat. Konieczność prowadzenia ksiąg wynika z ustawy o rachunkowości
Elementy ksiąg rachunkowych:
Zestawienie obrotów i sald
Dziennik
Księga główna
Księgi pomocnicze
Inwentarz
Zestawienie sald kont ksiąg pomocniczych
Dziennik
Służy do chronologicznego zapisu zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Postać graficzna może być różna, w zależności od formy prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zapisy w dzienniku i na kontach księgi głównej powinny być powiązane ze sobą w sposób umożliwiający ich sprawdzenie.
W myśl obowiązujących przepisów, zapisy w dzienniku muszą być kolejno numerowane, a obroty liczone w sposób ciągły. Sposób dokonanych w nim zapisów powinien umożliwiać ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi.
Dziennik może być prowadzony wspólny (jeden) dla wszystkich operacji gospodarczych lub też można stosować dzienniki częściowe, odrębne dla jednorodnych operacji. W przypadku stosowania dzienników częściowych istnieje obowiązek zestawienia ich obrotów na koniec każdego okresu sprawozdawczego tzw. sporządzanie dziennika głównego.
Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera, zapis księgowy powinien posiadać :
automatycznie nadany numer pozycji, pod którą został wprowadzony do dziennika,
dane pozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu
powinna być zapewniona automatyczna kontrola ciągłości zapisów i przenoszenia obrotów
wydruk dziennika w postaci kolejno numerowanych stron powinien być sporządzany nie rzadziej niż na koniec roku obrotowego.
Konta księgi głównej
Zawierają zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zapisy na określonym koncie księgi głównej dokonuje się w kolejności chronologicznej.
Tworzą ją konta ujęte w Zakładowym planie kont, na których księguje się operacje gospodarcze zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, zarejestrowane uprzednio lub równocześnie w dzienniku.
Pod datą otwarcia ksiąg rachunkowych, na konta księgi głównej, wprowadza się salda początkowe aktywów oraz pasywów, a następnie dokonuje się zapisów za kolejne miesiące, zarejestrowanych uprzednio lub równocześnie w dzienniku zdarzeń zgodnie z zasadą podwójnego zapisu.
Konta księgi głównej dostarczają tylko informacji syntetycznych, wartościowych o składnikach majątkowych i procesach gospodarczych.
W przypadku używania komputera do prowadzenia ksiąg rachunkowych, zapisy dokonane na kontach księgi głównej, drukuje się lub przenosi na inny trwały nośnik danych nie rzadziej niż na koniec roku obrotowego
KSIĘGI POMOCNICZE
Konta ksiąg pomocniczych służą uszczegółowieniu i uzupełnieniu zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek, komputerowych zbiorów danych, uzgodniony z zapisami i saldami na kontach księgi głównej.
Ewidencja operacji gospodarczych na kontach księgi pomocniczej może być prowadzona ilościowo, ilościowo-wartościowo lub tylko wartościowo. Na kontach ksiąg pomocniczych można stosować zarówno jednostki pieniężne jak i naturalne. W takim przypadku na koniec okresu sprawozdawczego należy sporządzić zestawienie zapisów dokonanych na kontach ksiąg pomocniczych w jednostkach naturalnych i ustalić ich wartość.
Konta ksiąg pomocniczych prowadzi się w szczególności dla:
- środków trwałych,
- rozrachunków z kontrahentami,
- rozrachunków z pracownikami (w szczególności jako imienną ewidencję wynagrodzeń pracowników, zapewniającą uzyskanie informacji z całego okresu zatrudnienia),
- operacji sprzedaży (kolejno numerowane własne faktury i inne dowody, ze szczegółowością niezbędną na cele podatkowe),
- operacji zakupu (obce faktury i inne dowody),
- operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy,
- kosztów i innych istotnych dla jednostki składników aktywów
ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT KSIĘGI GŁÓWNEJ
Sporządza się je na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca, na podstawie zapisów na kontach księgi głównej, jego celem jest:
- sprawdzenie czy wszystkie księgowania były przeprowadzone zgodnie z zasadą podwójnego zapisu i wykrycie ewentualnych błędów naruszających tę zasadę,
- uzgodnienie obrotów kont księgi głównej z obrotami dziennika
- uzyskanie danych, w postaci trwałego zapisu, o kosztach, przychodach i stanach składników majątkowych za wybrany okres (miesiąc i narastająco od początku roku) i na dany dzień,
- przygotowanie danych do sporządzenia bilansu końcowego,
Powinno zawierać następujące dane:
- symbole lub nazwy kont,
- salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec danego okresu sprawozdawczego,
- sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, sumę obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz sumę sald na koniec okresu sprawozdawczego.ZESTAWIENIE SALD KONT KSIĄG POMOCNICZYCH
Sporządzane ono jest na koniec roku obrotowego, w praktyce sporządza się je częściej, po to by upewnić się co do poprawności informacji dostarczanych przez konta analityczne, dla kontroli wewnętrznej, dla rozliczenia osób materialnie odpowiedzialnych itd.
INWENTARZ
Sporządzany jest przez jednostki, które wcześniej nie prowadziły ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą. Jest to wykaz posiadanych składników majątkowych (aktywów) i źródeł ich finansowania (pasywów) sporządzony na określony dzień.
Inwentarz powinien stanowić odpowiedniki lub rozwinięcia poszczególnych pozycji bilansu otwarcia.
W pozostałych jednostkach, rolę inwentarza spełnia zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych, sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg.
ZASADAY ZAPISÓW
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe, które stwierdzają zajście konkretnej operacji gospodarczej, zwane „dowodami źródłowymi”.
Zapisy w księgach głównych są dokonane w sposób trwały, ręcznie lub maszynowo, bez zostawienia miejsc do ewentualnych poprawek, bądź zmian.
Zapis powinien zawierać co najmniej:
- Datę dokonania operacji gospodarczej,
- Określenie rodzaju oraz numeru indentyfikacyjnego dowodu księgowego,
- Zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji,
- Kwotę i datę zapisu,
- Oznaczenie kont, których dotyczy.
KSIĘGI RACHUNKOWE POWINNY BYĆ PROWADZONE:
Rzetelnie – czyli tak, aby dokonane w nich zapisy odzwierciedlały stan rzeczywisty,
Bezbłędnie – jeśli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie, mające być zakwalifikowane do zaksięgowania dowody księgowe, oraz mają zapewnioną ciągłość zapisów oraz bezbłędność stosowanych procedur obliczeniowych,
Sprawdzalnie – czyli tak, aby możliwe było stwierdzenie poprawności dokonanych w nich zapisów, sald oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych,
Na bieżąco – gdy pochodzące z nich informacje umożliwiają terminowe sporządzenie sprawozdań finansowych i innych, deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych (ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu detalicznego),
Księgi rachunkowe, prowadzone są zgodnie z zasadą memoriału. Polega ona na ujęciu przez jednostkę wszystkich osiągniętych, przypadających na jej rzecz, przychodów i obciążających ją kosztów, związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Oznacza to ujęcie w księgach rachunkowych, a w następstwie w sprawozdaniu finansowym ogółu operacji gospodarczych związanych z danym rokiem obrotowym, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Gdy księgi rachunkowe są prowadzone za pomocą komputera, istotą jest :
Czytelna postać zapisów zgodna z treścią dowodów księgowych,
Możliwość stwierdzenia źródła pochodzenia oraz osoby dokonującej zapisów,
Procedura zapewniająca sprawdzenie poprawności przetworzenia danych oraz kompletność i identyczność zapisów,
Ochrona przed zniszczeniem, modyfikacją, bądź ukryciem zapisów danych źródłowych w sposób niezmienny, przez okres odpowiedni dla każdego dowodu źródłowego.
PREZENTACJA NR 5
Księgi rachunkowe
Księgi rachunkowe prowadzone są na podstawie dowodów księgowych i ujmują zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym.
Prowadzi się je w siedzibie jednostki. Mogą być prowadzone poza siedzibą jednostki, w przypadku powierzenia ich prowadzenia jednostce do tego uprawnionej. W takiej sytuacji kierownik jednostki jest obowiązany:
powiadomić właściwy urząd skarbowy o miejscu prowadzenia ksiąg w terminie 15 dni od dnia ich wydania poza siedzibę jednostki,
zapewnić dostępność ksiąg rachunkowych do badania przez upoważnione organy kontrolne.
Cechy i zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
Księgi rachunkowe prowadzone są w języku polskim i walucie polskiej na podstawie dowodów księgowych (np. polecenie księgowania, lista płac, wyciąg z rachunku bankowego, przyjęcie materiałów itd.).
Księgi rachunkowe powinny być prowadzone:
rzetelnie,
bezbłędnie,
sprawdzalnie,
bieżąco. (Ustawa o rachunkowości Art. 24 pkt.1)
Rzetelność Zgodność ze stanem rzeczowym
Bezbłędność · Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bezbłędnie, jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do zaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe, zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych
Sprawdzalność · Księgi rachunkowe uznaje się za sprawdzalne, jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz stosowanych procedur obliczeniowych. Istnieje możliwość dostępu do zbiorów danych w dowolnym czasie za dowolny okres
Bieżące prowadzenie · Możliwość terminowego sporządzenia obowiązujących sprawozdań, deklaracji podatkowych i rozliczeń finansowych· Sporządzenie zestawień obrotów i sald za poszczególne okresy sprawozdawcze nie rzadziej niż na koniec miesiąca, a za rok obrotowy do 85 dnia po dniu bilansowym· ujęcie w dniu dokonania wpłat i wypłat gotówkowych czekami, wekslami, a także obrotów detalicznych.
Ustawa o rachunkowości przewiduje szereg wymogów ogólnych dotyczących prowadzenia ksiąg rachunkowych m.in. powinny być one:
trwale oznaczone nazwą jednostki,
wyraźnie oznaczone co do roku obrotowego,
przechowywane starannie w ustalonej kolejności.
Dokumentacja księgowa jest niezbędna w dokumentowaniu zdarzeń gospodarczych występujących w danym podmiocie.
Zapisy księgowe
Zapis w księgach rachunkowych powinien być pełny tzn. nie wskazane jest pozostawianie wolnych miejsc, a także powinien być trwały tzn. żeby nie uległ zniszczeniu np.: wymazaniu.
Zapis księgowy powinien zawierać:
datę dokonania operacji gospodarczej,
określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego oraz jego datę,
zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów,
kwotę i datę zapisu,
oznaczenie kont, których dotyczy. ( Ustawa o rachunkowości Art. 23 pkt.2)
Otwarcie ksiąg rachunkowych
Księgi rachunkowe otwiera się:
na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym,
na początek każdego następnego roku obrotowego,
na dzień zmiany formy prawnej, z zastrzeżeniem ust. 3,
na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki, powodujących powstanie nowej jednostki (jednostek),
na dzień rozpoczęcia likwidacji lub wszczęcia postępowania upadłościowego
Zamknięcie ksiąg rachunkowych
Księgi rachunkowe zamyka się :
1) na dzień kończący rok obrotowy,
2) na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie,
3) na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,
4) w jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę (na dzień wpisu do rejestru tego połączenia) ,
5) na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka ( na dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału),
6) na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości,
7) na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami ( nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych zdarzeń).
Elementy składowe ksiąg rachunkowych
DZIENNIK – hronologiczny wykaz 9rejestr) wszystkich operacji
KSIĘGA GŁÓWNA
Zapisy w systematycznym ujęciu, zgodnie z zasadą podwójnego zapisuj
Tworzą wszystkie konta syntetyczne
KSIĘGI POMOCNICZE
Konta analityczne czyli uszczegółowienie księgi głównej
Prowadzona zgodnie z zasadą powtórzonego lub jednostronnego zapisu
ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KSIĘGI GŁÓWNEJ – prowadzone okresowo np. raz w miesiącu
Weryfikuje poprawność danych
ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KSIĄG POMOCNICZYCH – sporządzane przynajmniej raz w roku
Weryfikują poprawność danych
INWENTARZ = WYKAZ SKŁADNIKOW AKTYWÓW I PASYWÓW 0 jest sporządzany tylko przez jednoski rozpoczynające swoją działalność
PREZENTACJA NR 6
Dowody księgowe
DOKUMENT A DOWÓD KSIĘGOWY
Zdarzenie gospodarcze
Nie jest operacją gospodarczą jest operacją gospodarczą
Dokument księgowy dowód księgowy
Ewidencja księgowa
DOWÓD KSIĘGOWY
Dokumentami stwierdzającymi dokonanie operacji gospodarczej są dowody księgowe, które zgodnie z ustawą o rachunkowości stanowią podstawę zapisów w księgach rachunkowych jednostki.
Dowód księgowy to inaczej dowód źródłowy musi być sporządzony rzetelnie i prawidłowo i potwierdzać wystąpienie operacji gospodarczej w określonym miejscu i czasie.
FUNKCJE DOWODÓW KSIĘGOWYCH
Kontrolna
Dowodowa
Księgowa
Informacyjna
CECHY FORMALNE DOWODU KSIĘGOWEGO
RZETELNY, odzwierciedla rzeczywisty pozbawiony niedopuszczalnych poprawek,
przebieg operacji gospodarczej,
KOMPLETNY, zawiera cechy opatrzony w oznaczenia identyfikujące go
określone w UoR z zapisami w księdze rachunkowej,
SPRAWDZONY POD WZGLĘDEM:
merytorycznym sprawdzony w języku polskim lub obcym
formalnoprawnym a dane w walucie obcej przeliczone są na walutę polską
rachunkowym
KLASYFIKACJA DOWODÓW KSIĘGOWYCH
według podstawy sporządzanai dokumentów
pierwotne (źródłowe)
wtórne (zbiorcze)
w zależności od jednostek wystawiających dokumenty
własne
obce
ze względu na przenzaczenie
zewnętrzne
wewnętrzne
w zależności od rodzaju przedmiotu ewidencji księgowej
kasowe
bankowe
magazynowe
płacowe
zakupu sprzedaży
Kryterium klasyfikacji dokumentów | GRUPY DOKUMENTÓW |
---|---|
1)według podstawy sporządzania dokumentów | -pierwotne (źródłowe), wystawione na podstawie zaistniałych operacji gospodarczych, np.: asygnaty kasowe(KP, KW), karty pracy, dokumenty magazynowe (Pz, Rw, Pw, Wz), itp. -wtórne (zbiorcze), wystawione na podstawie dokumentów pierwotnych, np.: raporty kasowe, listy płac, rozdzielniki zużycia materiałów, itp. |
2)w zależności od jednostek wystawiających dokumenty | -własne, wystawione przez komórki organizacyjne jednostki gospodarczej, np.: faktury VAT lub rachunki sprzedaży, asygnaty kasowe, listy płac, polecenia księgowania, noty odsetkowe wystawione odbiorcom, itp. -obce, wystawione przez komórki organizacyjne innych jednostek, np.: faktury VAT lub rachunki zakupu, noty odsetkowe otrzymane od dostawcy, wyciągi bankowe, itp. |
3)ze względu na przeznaczenie dokumenty własne dzielimy na: | -zewnętrzne, wystawione dla obcych jednostek, np.: faktury VAT lub rachunki sprzedaży, noty odsetkowe, -wewnętrzne, wystawione na potrzeby własne jednostki, np.: polecenia księgowania, karty pracy, listy płac, dokumenty magazynowe, itp. |
4)w zależności od rodzaju przedmiotu ewidencji księgowej | -kasowe, tj.: asygnaty kasowe, raporty kasowe, wnioski o zaliczkę; -bankowe, tj.: wyciągi bankowe, polecenia przelewu, czeki rozrachunkowe; -magazynowe, tj.: Pz, Pw, Rw, Wz, Mm, Zw; -płacowe, tj.: karty pracy, listy płac; -zakupu, tj.: faktury VAT lub rachunki; -sprzedaży, tj.: faktury VAT lub rachunki; |
ZEWNĘTRZNE:
Dowody księgowe zewnętrzne dotyczą zawsze transakcji z kontrahentami, a dzieli się je na:
ZEWNĘTRZNE OBCE – otrzymywane od kontrahentów
(np. weksle obce, faktura VAT zakupu)
ZEWNĘTRZNE WŁASNE – przekazywane kontrahentom
(np. czek rozrachunkowy, faktura VAT sprzedaży, protokoły reklamacyjne sprzedaży)
WEWNĘTRZNE:
Dowody księgowe wewnętrzne to dokumenty wystawione dla określonych komórek organizacyjnych w ramach tej samej jednostki gospodarczej, dotyczące operacji wewnątrz jednostki
(PZ- przyjęcie zewnętrzne, WZ- wydanie zewnętrzne, PT-przekazanie środka trwałego, Arkusz spisu z natury, LP- lista płac)
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych mogą być również sporządzone przez jednostkę dowody księgowe:
ZBIORCZE np. raport kasowy, wyciąg bankowy, zestawienie wypłat
KORYGUJĄCE np. PK- polecenie księgowania
ZASTĘPCZE np. faktury VAT
ROZLICZENIOWE
SPORZĄDZANIE DOWODÓW KSIĘGOWYCH
Dowody sporządza się w języku polskim, a jeśli dotyczy rozrachunku z kontrahentami zagranicznymi również w języku obcym.
Treść dowodu księgowego powinna być pełna i zrozumiała.
W treści dowodu dozwolone jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych.
Jeżeli dowód opiewa na waluty obce to podmiot posiadający ten dowód jest zobowiązany sporządzić odrębny dowód lub załącznik do dowodu wystawionego w walucie obcej zawierający przeliczenie po obowiązującym kursie na walutę polską, jeżeli układ dowodu na to pozwala to przeliczenie może być zamieszczone w wolnych polach tego dowodu.
WYSTAWIANIE DOWODÓW KSIĘGOWYCH
Dowody księgowe powinny być wystawione w sposób staranny, czytelny i trwały (atramentem, ołówkiem kopiowym, długopisem lub pismem maszynowym).
Podpisy na dowodach księgowych składa się odręcznie atramentem, długopisem lub ołówkiem kopiowym.
Dane dowodów księgowych nie mogą być zamazane, przerabiane, wycierane, wyskrobane lub usuwane w inny sposób.
BŁĘDY W DOWODACH KSIĘGOWYCH
!!! Niedopuszczalne jest dokonywanie w dowodach księgowych wymazywania i przeróbek!!!
W przypadku wystąpienia błędu w dowodach źródłowych zewnętrznych można je korygować jedynie przez wysłanie kontrahentowi odpowiedniego dokumentu zawierającego sprostowanie, wraz ze stosownym uzasadnieniem
W przypadku wystąpienia błędów w dowodach księgowych wewnętrznych mogą być one poprawione przez skreślenie błędnej treści lub kwoty, z utrzymaniem czytelności skreślonych wyrażeń lub liczb, wpisanie treści poprawnej i daty poprawki oraz złożenie podpisu osoby do tego upoważnionej
KONTROLA DOWODÓW KSIĘGOWYCH
Przed ujęciem w księgach rachunkowych, każdy dowód księgowy jest poddawany kontroli pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym.
Kontrola formalna – polega na stwierdzeniu, czy dowód księgowy posiada wszystkie elementy i czy jest sporządzony na odpowiednim formularzu.
Kontrola merytoryczna – polega na stwierdzeniu, czy dowód został wystawiony przez właściwy podmiot oraz czy operacja miała rzeczywiście miejsce i była celowa.
Kontrola rachunkowa – polega na stwierdzeniu poprawności obliczeń arytmetycznych.
Skontrolowane dowody księgowe podlegają dekretacji – podaje się konta i strony kont, kwoty oraz datę księgowania. Ponadto każdy dowód księgowy otrzymuje numer, pod którym jest księgowany i przechowywany.
PREZENTACJA NR 7
Inwentaryzacja
Przez inwentaryzację rozumie się ogół czynności zmierzających do ustalenia aktualnego stanu aktywów i pasywów danej jednostki na określony dzień, porównania tego stanu ze stanem księgowym, ustalenia i wyjaśnienia różnic wynikających z tego porównania oraz rozliczenia osób odpowiedzialnych z powierzonego im mienia.
Inwentaryzację musi przeprowadzić każda jednostka na dzień bilansowy. Jest ona podstawą wiarygodnej wyceny bilansowej i poprawnego sprawozdania finansowego.
Do przeprowadzenia inwentaryzacji, wyjaśnienia stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych i ustalenia przyczyn ich powstanie powołuje się komisję inwentaryzacyją. Obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji wynika z art. 26-27 ustawy o rachunkowości.
Art. 26.
1. Jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację:
1) aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papierów wartościowych w postaci materialnej, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, z zastrzeżeniem pkt 3, a także maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic;
2) aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej, należności, w tym udzielonych pożyczek, z zastrzeżeniem pkt 3, oraz powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów – drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic;
3) środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a także aktywów i pasywów niewymienionych w pkt 1 i 2 oraz wymienionych w pkt 1 i 2, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe – drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.
wszystkie składniki majątku. Inwentaryzację należy przeprowadzić na dzień bilansowy metodą :
spisu z natury - dokonywanyna podstawie bezpośrednich obserwacji i pomiarów środków majątkowych w jednostce gospodarczej
potwierdzenia sald - polega na uzgadnianiu stanu sald na podstawie potwierdzenia ich zgodności przez kontrahentów
weryfikacji – porównanie stanu ewidencyjnego z dokumentami źródłowymi (dotyczy aktywów i pasywów, których stanu nie można ustalić przez spis inwentaryzacyjny lub uzgodnienie sald
Spis z natury
Inwentaryzowane składniki:
• aktywa pieniężne (środki pieniężne w kasie PLN i w kasie walutowej, czeki)
• papiery wartościowe w postaci materialnej (obligacje, bony skarbowe, akcje, udziały innych jednostek)
• rzeczowe aktywa obrotowe (towary, materiały, produkty, półprodukty, produkcja w toku)
• środki trwałe, nieruchomości inwestycyjne
• środki trwałe w budowie (urządzenia, maszyny)
Art. 26.
2. Inwentaryzacją drogą spisu z natury obejmuje się również znajdujące się w jednostce składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania, powiadamiając te jednostki o wynikach spisu. Obowiązek ten nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.
Potwierdzenie sald
Inwentaryzowane składniki:
• środki pieniężne na rachunku bankowym
• aktywa finansowe przechowywane w innych jednostkach (m.in. papiery wartościowe w formie zdematerializowanej)
• należności
• pożyczki udzielone
• własne składniki majątku powierzone kontrahentom
Porównanie danych z dokumentami źródłowymi
Inwentaryzowane składniki:
• środki trwałe, do których dostęp jest utrudniony
• grunty
• prawa zakwalifikowane do nieruchomości
• należności sporne i wątpliwe
• należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych
• należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych
Inwentaryzacji należy dokonać na dzień bilansowy. Jeżeli rok obrotowy jednostki jest rokiem kalendarzowym, dniem bilansowym jest 31 grudnia 2013 r. Termin ten jest uznawany przez ustawę o rachunkowości za dotrzymany, jeżeli inwentaryzację rozpoczęto nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono 15 stycznia następnego roku. W przypadku jednostek, których rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy, oznacza to, że inwentaryzację można rozpocząć 1 października br. i trzeba skończyć do 15 stycznia 2014 r.
Trzeba jednak pamiętać, że na dzień bilansowy należy dokonać odpowiednich korekt z tytułu zwiększeń lub zmniejszeń, które nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia sald a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych. Stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym. Przy czym należy pamiętać, że podczas przeprowadzania spisu z natury nie powinno się dokonywać obrotów magazynowych.
Art. 26.
3. Termin i częstotliwość inwentaryzacji, określone w ust. 1, uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację:
1) składników aktywów – z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych, określonych w art. 17 ust. 2 pkt 4 – rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym;
2) zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową – przeprowadzono raz w ciągu 2 lat;
3) nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – przeprowadzono raz w ciągu 4 lat;
4) zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki – przeprowadzono raz w roku;
5) zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną – przeprowadzono raz w roku.
Termin inwentaryzacji | Składniki majątku |
---|---|
Raz w ciągu dwóch lat | Zapasy materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się na strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową |
Raz w ciągu czterech lat | Nieruchomości inwestycyjne lub zaliczone do środków trwałych oraz inne środki trwałe, maszyny, urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie, jeżeli znajdują się na terenie strzeżonym |
Raz w roku | Zapasy materiałów, towarów (opakowania), które są objęte ewidencją wartościową w punktach detalicznych jednostki. Zapasy drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną |
W przypadku pozostałych składników majątku termin inwentaryzacji na dzień bilansowy uznaje się za zachowany, jeżeli inwentaryzacja jest przeprowadzona w innym okresie niż 1 października roku obrotowego - 1 stycznia 2014 r. |
Art. 26.
5. Można odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji:
1) w przypadku ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli zgodnie z art. 12 ust. 3 pkt 3 jednostka nie zamyka ksiąg rachunkowych;
2) w przypadku połączenia lub podziału jednostek, z wyjątkiem spółek kapitałowych, jeżeli strony w drodze umowy pisemnej odstąpią od przeprowadzenia inwentaryzacji;
3) w przypadku zawieszenia działalności, jeżeli zgodnie z art. 12 ust. 3b jednostka nie zamyka ksiąg rachunkowych.
Porównanie stanów rzeczywistych składników majątku objętych inwentaryzacją z ich stanem ewidencyjnym (wynikającym z ksiąg rachunkowych) pozwala na stwierdzenie dwóch różnic inwentaryzacyjnych:
Niedobór (stan rzeczywisty niższy od stanu ewidencyjnego)
Nadwyżka (stan rzeczywisty wyższy od stanu ewidencyjnego)
EWIDENCJA
Art. 27.
1. Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych.
2. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
-
PREZENTACJA NR 8
ZAKRES SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO - OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW SPRAWOZDANIA
Sprawozdanie finansowe stanowi uporządkowane zestawienie informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, jej wyniku finansowym oraz przeprowadzonych przez nią transakcjach, sporządzone na określony moment, nazywany dniem bilansowym.
Celem sporządzenia sprawozdania finansowego określonego przedsiębiorstwa jest okresowa prezentacja z jednej strony aktualnego stanu aktywów, z drugiej zaś źródeł ich finansowania.
Ponadto w sprawozdaniu prezentuje się osiągnięte przychody z działalności gospodarczej, koszty uzyskania tych przychodów, straty i zyski nadzwyczajne a w konsekwencji ostateczny wynik finansowy osiągnięty w danym okresie sprawozdawczym.
Obowiązek składania rocznego sprawozdania finansowego mają zarówno osoby prawne, jak i jednostki nieposiadające osobowości prawnej, stosujące w pełnym zakresie zasady rachunkowości określone w ustawie.
Roczne sprawozdanie finansowe sporządza się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego. Kierownik jednostki przedstawia je właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, postanowieniami umowy lub statutu.
Sprawozdanie podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego.
Sprawozdanie finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta (jeśli firma podlega badaniu) oraz dokumentem zatwierdzenia i dokumentem dotyczącym podziału zysku lub straty jest składane we właściwym rejestrze sądowym w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie finansowe jednostek podlegających badaniu jest ogłaszane w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”.
Zakres sprawozdania finansowego w powiązaniu z rodzajem jednostki
Bilans,
rachunek zysków i strat, wszystkie jednostki prowadzące księgi rachunkowe
informacje dodatkowe
Zestawienie zmian w kapitale własnym, jednostki szczególne, których sprawozdanie podlega
rachunek przepływów pienięznych obowiązkowi badania
Sprawozdanie z działalności jednoski spółki kapitałowe, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe
ZAKRES PODSTAWOWY
Podstawowy zakres sprawozdania dla wszystkich jednostek prowadzących księgi rachunkowe obejmuje:
bilans,
rachunek zysków i strat,
informację dodatkową.
Od 1 stycznia 2002 r. informacja dodatkowa została rozbita na dwa elementy:
wprowadzenie do sprawozdania finansowego,
dodatkowe informacje i objaśnienia.
Dla wybranych jednostek roczne sprawozdanie obejmuje następujące dodatkowe elementy:
zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,
rachunek przepływów pieniężnych.
Szerszy zakres sprawozdań dotyczy jednostek podlegających obowiązkowi badania
i ogłaszania sprawozdania finansowego, takich jak:
banki oraz zakłady ubezpieczeń,
jednostki działające na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych,
jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
spółki akcyjne
pozostałe jednostki, które w poprzednim roku obrotowym spełniły co najmniej dwa z warunków:
średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w złotych co najmniej 2,5 mln euro,
przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w złotych co najmniej 5 mln euro.
Do rocznego sprawozdania dołącza się w formie opisu:
sprawozdanie z działalności jednostki,
jeśli taki obowiązek wynika z ustawy lub odrębnych przepisów.
Dotyczy to:
spółek kapitałowych,
towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,
spółdzielni,
przedsiębiorstw państwowych,
w których sprawozdanie to sporządza i podpisuje kierownik jednostki.
BILANS
Bilans prezentuje stan aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący
i poprzedni rok obrotowy.
Aktywa bilansu są uszeregowane według kryterium wzrastającej płynności, natomiast pasywa są uszeregowane według kryterium wzrastającej wymagalności.
Prawidłowo sporządzony bilans powinien spełniać określone wymogi formalne, którymi są:
dokładne oznaczenie podmiotu, dla którego bilans jest sporządzony,
oznaczenie dnia bilansowego,
określenie jednostek, w których wyrażone są dane liczbowe,
wyszczególnienie nazw i wartości poszczególnych grup aktywów i pasywów,
wartości wszystkich grup muszą być wyrażone w walucie polskiej, a bilans sporządzony w języku polskim,
wykazane sumy pośrednie grup aktywów i pasywów, sumy ogólne aktywów i pasywów muszą być sobie równe (zgodnie z zasadą równowagi bilansowej),
podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz kierownika jednostki,
podanie daty sporządzenia bilansu.
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Rachunek zysków i strat jest to zestawienie przychodów i kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych oraz obciążeń związanych z uzyskaniem przychodów – czyli podatków.
Rachunek zysków i strat jest narzędziem ustalania wyniku finansowego przez porównanie przychodów i kosztów, a także zestawieniem prezentującym wynik finansowy w danym okresie obrotowym.
Rachunek ten może być sporządzany wariantem kalkulacyjnym lub wariantem porównawczym.
Dzięki informacjom zawartym w tym elemencie sprawozdania możemy określić, czy działalność jednostki w ciągu okresu była rentowna.
Nie otrzymujemy jednak informacji o tym, czy w działalności osiągnęliśmy nadwyżkę czy niedobór środków pieniężnych.
Wyrażone w walutach obcych pozycje bilansu oraz RZiS przelicza się na złote po aktualnym na dzień bilansowy kursie danej waluty ogłoszonym przez NBP.
INFORMACJA DODATKOWA
Informacja dodatkowa powinna obejmować w szczególności wprowadzenie do sprawozdania oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.
Dodatkowe informacje i objaśnienia powinny zawierać dane i wyjaśnienia:
do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym,
proponowany podział zysku lub pokrycie straty,
podstawowe informacje o pracownikach i organach jednostki,
inne istotne informacje niezbędne dla zrozumienia sprawozdania finansowego.
Wprowadzenie do sprawozdania powinno w szczególności zawierać:
nazwę (firmę) i siedzibę, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwego sądu lub innego organu prowadzącego rejestr,
wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,
wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,
wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,
wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,
w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie, wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek, oraz wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów),
opis przyjętych zasad rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzania sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.
ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM
Obejmuje informacje o zmianach poszczególnych składników kapitału własnego za bieżący i poprzedni rok obrotowy.
Jeśli takie zestawienie jest sporządzane za inny okres niż obrotowy, to w sprawozdaniu wykazuje się zmiany za bieżący okres sprawozdawczy i poprzedni rok obrotowy.
Zestawienie jest oparte na układzie pozycji sprawozdawczych bilansu w grupie A Kapitały własne.
Dla każdej z tych pozycji są ukazane stany początkowe i zmiany tych stanów, powodujące ukształtowanie prezentowanego stanu końcowego pozycji.
Dodatkowo są ujęte skutki proponowanego podziału zysku lub pokrycia straty oraz korekty błędów podstawowych.
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
Element ten informuje o zmianach w stanie środków pieniężnych za okres sprawozdawczy, a w szczególności o tym, który rodzaj działalności przedsiębiorstwa przyczynił się i w jakim stopniu do tych zmian.
RPP ma duże znaczenie dla oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa.
W rachunku tym należy uwzględnić wszystkie wpływy i wydatki działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej z wyjątkiem tych, które są rezultatem zakupu lub sprzedaży środków pieniężnych.
W ustawie określono istotne cechy wymienionych zakresów działalności jednostki:
Działalność operacyjna jest rozumiana, jako podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje niezaliczane do działalności inwestycyjnej i finansowej.
Działalność inwestycyjna polega na nabywaniu lub zbywaniu składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych, i obejmuje wszystkie z nimi związane koszty i korzyści.
Działalność finansowa jest to pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania, przy czym chodzi o zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału własnego i obcego w jednostce oraz związane z nimi koszty i korzyści.
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI
Sporządzają je kierownicy jednostek, takich jak:
spółki kapitałowe,
spółki komandytowo-akcyjne,
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
towarzystwa reasekuracji wzajemnej,
spółdzielnie,
przedsiębiorstwa państwowe.
Sprawozdanie to powinno zawierać informacje:
charakteryzujące rzeczową stronę działalności w minionym roku obrotowym,
o ważniejszych zdarzeniach w roku obrotowym oraz o przewidywanych w przyszłości (m.in. inwestycje),
o przewidywanych kierunkach rozwoju,
o osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju technicznego,
o aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej.
PREZENTACJA NR 9
Ogólne informacje na temat badania sprawozdań finansowych.
Zasady ogłaszania sprawozdań.
Badanie sprawozdania finansowego a rewizja finansowa
Badanie sprawozdania finansowego polega na obiektywnym ustaleniu prawdziwości i określeniu zgodności z przyjętymi kryteriami informacji, które są przedstawione w sprawozdaniu finansowym oraz księgach rachunkowych, które stanowią podstawę jego sporządzania
Rewizja finansowa jest pojęciem szerszym, które obejmuje badanie sprawozdania finansowego, ale dodatkowo również propozycje niezbędnych korekt informacji, które są w nim zawarte oraz wydanie opinii o jego wiarygodności razem z uzupełniającym ją raportem.
Kogo dotyczy badanie sprawozdania finansowego?
Każda dowolna jednostka może na życzenie zlecić zbadanie swojego sprawozdania finansowego biegłemu rewidentowi, jednak art. 64 Ustawy o Rachunkowości zastrzega, że część jednostek ma taki obowiązek.
Obowiązkowi badania podlegają:
1) roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych.
2) roczne sprawozdania finansowe – kontynuujących swoją działalność:
a) banków, zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji,
b) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych czyli tzw. SKOK’ów,
c) jednostek, które działają na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi orazprzepisów o funduszach inwestycyjnych,
d) jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszyemerytalnych,
e) spółek akcyjnych,
f) i pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono
sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego wyniosła równowartość 2,5 mln euro,
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rokobrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 mln euro.
Cel badania sprawozdania finansowego
Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii (wraz z raportem uzupełniającym opinię) o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowaną polityką rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy badanej jednostki.
Biegły rewident ma za zadanie stwierdzić, czy sprawozdanie, jako całość jest poprawne i czy księgi rachunkowe, stanowiące podstawę jego sporządzenia są wolne od uchybień, które mogą polegać na pominięciu lub zniekształceniu ważnych dla odbiorców informacji, a także
czy te informacje są wiarygodne.
Wybór biegłego rewidenta
Do wyboru biegłego rewidenta uprawniony jest organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, np.
- w spółce cywilnej, w spółkach prawa handlowego (za wyjątkiem sp. komandytowo-akcyjnej) - wspólnicy,
- w spółce z o.o. - zwyczajne zgromadzenie wspólników,
- w spółce akcyjnej - zwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy,
- w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą - właściciel.
Chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej.
Zarząd jednostki nie może dokonać takiego wyboru.
Kierownik jednostki zawiera z biegłym rewidentem umowę o badanie sprawozdania finansowego.
Koszty wykonania czynności rewizji finansowej ponosi jednostka.
Rozwiązanie takiej umowy jest możliwe jedynie, gdy zaistnieją ku temu uzasadnione podstawy. Za taką podstawę nie może być uznana różnica poglądów w sprawie stosowania zasad rachunkowości lub standardów rewizji finansowej. O rozwiązaniu umowy o badanie lub przegląd sprawozdania finansowego kierownik jednostki oraz podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych informują niezwłocznie Komisję Nadzoru Audytowego.
Badanie sprawozdań finansowych musi odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa:
1) Ustawą o Rachunkowości (rozdział 7),
2) Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości,
3) Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej,
4) Ustawą o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzorze publicznym,
5) Krajowymi standardami rewizji finansowej, wydanymi przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w Polsce,
6) Aktualnymi ustawami podatkowymi,
7) I innymi przepisami prawa.
Przebieg badania sprawozdania finansowego
ETAP 1)
Badanie wstępne przeprowadzone przed
zamknięciem ksiąg rachunkowych. Obejmuje:
- kontrolę prawnych podstaw działalności,
- udział w inwentaryzacji i ocenę jej prawidłowości,
- analizę i ocenę organizacji rachunkowości, kontroli wewnętrznej, systemu informatycznego,
- badanie wybranych pozycji aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów.
ETAP 2)
Badanie zasadnicze, po przedłożeniu przez jednostkę
Pełnego sprawozdania finansowego. Obejmuje:
- sprawdzenie prawidłowości wyceny aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego,
- badanie prawidłowości rozliczeń z budżetem państwa,
- ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej w oparciu o analizę wskaźnikową, sprawdzenie prawidłowości sporządzenia rachunku przepływów pieniężnych i zmian w kapitale własnym,
- sprawdzenie poprawności sporządzenia wprowadzenia do sprawozdania finansowego oraz dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego,
- sprawdzenie prawidłowości sprawozdania z działalności.
ETAP 3)
Opracowanie opinii niezależnego biegłego rewidenta o prawidłowości i rzetelności sprawozdania finansowego,
raportu uzupełniającego z przebiegu badania wraz z analizą sytuacji finansowej jednostki.
ETAP 4)
Weryfikacja przez biegłego rewidenta rezultatów prac przeprowadzonych podczas badania sprawozdania
finansowego.
ETAP 5) Przekazanie klientowi w terminie wynikającym z umowy opinii i raportu (po weryfikacji) z badania
sprawozdania finansowego oraz w razie zaistnienia potrzeby pisma poufnego do Zarządu.
Opinia biegłego rewidenta
Biegły rewident może:
- wyrazić opinię pozytywną,
- wyrazić opinię negatywną,
- wyrazić zastrzeżenia co do badanego sprawozdania finansowego,
- odmówić wyrażenia opinii.
Jeżeli w toku badania jednostki biegły rewident stwierdzi istotne, mające wpływ na sprawozdanie finansowe, naruszenie prawa, statutu lub umowy spółki, to powinien o tym poinformować w raporcie, a w razie potrzeby również w opinii.
a) czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych,
b) czy zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości,
c) czy jego treść i forma są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, statutem lub umową,
d) czy przedstawia jasno i rzetelnie wszystkie istotne dla danej jednostki informacje.
Raport powinien zawierać:
1) ogólną charakterystykę jednostki,
2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń;
3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości;
4) przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, ze wskazaniem na zjawiska, które w porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi w istotny sposób wpływają negatywnie na tę sytuację, a zwłaszcza zagrażają kontynuowaniu działalności przez jednostkę.
Publikacja i ogłoszenie sprawozdania finansowego
Kierownik jednostki ma obowiązek złożenia we właściwym dla jednostki sądzie rejestrowym rocznego sprawozdania finansowego, obejmującego bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych i informację dodatkową za rok obrotowy do ogłoszenia w przeciągu 15 dni od kiedy, zostały zatwierdzone razem z opinią biegłego rewidenta i odpisem uchwały lub postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty.
Firmy przekazują swoje sprawozdania finansowe do Krajowego Rejestru Sądowego, przy czym wzmianka o złożeniu rocznego sprawozdania finansowego w KRS jest przekazywana automatycznie do publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Łączny koszt złożenia sprawozdania finansowego przez firmy objęte KRS wynosi obecnie 290 zł.
Firmy, które muszą poddawać swoje roczne sprawozdania finansowe badaniu przez biegłego rewidenta, ale nie muszą ich składać do Krajowego Rejestru Sądowego (np. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne osób fizycznych), muszą zapłacić 500 zł za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
PREZENTACJA NR 10
ARCHIWIZACJA DOKUMENTÓW KSIĘGOWYCH
Archiwizacja dokumentów księgowych
pojęcie to oznacza trwałe lub okresowe należyte ich przechowywanie oraz ochronę w siedzibie podmiotu gospodarczego lub poza nim.
W tym drugim przypadku kierownik jednostki zobowiązany jest zawiadomić o tym właściwy urząd skarbowy.
Cel przechowywania i ochrony zbiorów dokumentów księgowych:
Stworzenie podstaw dowodowych do kontroli legalności i zasadności dokonywanych operacji
gospodarczych i ich zapisów w ewidencji księgowej,
Dochodzenia praw i udowadniania sposobu wypełniania obowiązków i praw w zakresie obowiązków badania i prowadzenia ksiąg rachunkowych,
Inwentaryzacji majątku,
Analizy ekonomicznej i rewizji dokumentalnej działalności jednostki w sprawach procesowych, spornych, kontraktowych i innych.
Obowiązek archiwizowania, podstawowe zasady przechowywania i ochrony zbiorów
dokumentów księgowych sensu largo, kategorie przechowywanych dokumentów oraz czas ich
przechowywania reguluje Ustawa o rachunkowości.
Zasady przechowywania dokumentów i dowodów księgowych:
a) Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne :
przechowuje się w siedzibie zarządu lub oddziału (zakładu) jednostki w oryginalnej postaci, w ustalonym porządku dostosowanym do sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w podziale na miesiące, w sposób pozwalający na ich łatwe odszukanie,
Roczne zbiory dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych oznacza się określeniem ich rodzaju oraz symbolem końcowych lat i końcowych numerów w zbiorze,
Dokumenty księgowe mogą być przechowywane w archiwum bieżącym i w archiwum stałym.
Archiwum bieżące prowadzi się bezpośrednio w miejscu pracy księgowego. Służy ono do przechowywania dokumentów będących w toku opracowywania i księgowania oraz dokumentów ujętych w urządzeniach ewidencyjnych.
Archiwum stałe urządzone jest w odrębnym pomieszczeniu. Przechowuje się w nim dokumenty zaksięgowane, urządzenia księgowe i sprawozdania finansowe.
Zaksięgowane dokumenty powinny być ułożone w porządku i w kolejności, które zależą od metody i techniki prowadzenia rachunkowości. Takie zbiory powinny być ułożone w teczkach wg ich numerów bieżących, w sposób zabezpieczający przed wymianą, kradzieżą lub zniszczeniem dowodów.
Podstawową klasyfikacją dowodów księgowych jest ich podział na: dowody kasowe, dowody memoriałowe, sprawozdania finansowe i urządzenia księgowe.
Numeracja dowodów może być prowadzona systemem liczbowym lub literowo-liczbowym.
Wyróżnia się następujące systemy przechowywania:
alfabetyczny,
chronologiczny,
numerowy,
rzeczowy,
kombinowany
np. dla faktur dostawców alfabetyczno-numerowy, dla pozostałych dowodów numerowo-chronologiczny itp.
b) Bilans i rachunek wyników oraz inne sprawozdania finansowe:
Należy przechowywać w teczkach na okładce których należy wpisać:
1) Nazwę przedsiębiorstwa i komórki organizacyjnej prowadzącej księgi rachunkowe
jednostki;
2) Znak kancelaryjny teczki, składający się z symbolu komórki organizacyjnej i symbolu
hasła określającego rodzaj akt umieszczonych w teczce;
3) Okres, którego teczka dotyczy (rok i miesiąc);
4) Określenie kategorii akt (kategoria A – akta przeznaczone do trwałego przechowywania, obejmujące roczne sprawozdania finansowe; kategoria B – akta pozostałe) i liczbę określającą termin przechowywania akt;
5) Pierwszy i ostatni numer dowodów (kart) w teczce;
6) Termin, po upływie którego akta mają być przeznaczone do archiwum państwowego
lub na makulaturę.
Teczki z dokumentami, a także oprawne księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe powinny być przechowywane w specjalnie na ten cel przeznaczonych pomieszczeniach, w szafach zabezpieczających akta księgowe przed uszkodzeniem, zgubieniem i zniszczeniem.
Zbiory jednostek, które zakończyły swoją działalność w wyniku połączenia z inną jednostką lub przekształcenia formy prawnej- przechowuje jednostka kontynuująca działalność.
W przypadku zlikwidowania jednostki dokumenty przechowuje wyznaczona do tego osoba, a o miejscu przechowywania likwidator, kierownik lub syndyk masy upadłościowej informuje sąd lub inny organ prowadzący rejestr lub ewidencję działalności gospodarczej ORAZ urząd skarbowy
Kategorie akt i terminy ich przechowywania:
Okresy przechowywania zbiorów rożnych rodzajów dokumentów księgowych, inwentaryzacyjnych, podatkowych i sprawozdań finansowych jednostek gosp. zależą od tzw. Kategorii aktów
Kategoria A
Dokumentacja archiwalna podlegająca trwałemu i bezterminowemu (wieczystemu) przechowywaniu akt w oryginalnej postaci. Do tej kategorii należą roczne sprawozdania finansowe.
Kategoria B
Zbiory pozostałej dokumentacji księgowej, krótkookresowe sprawozdania finansowe, dokumenty inwentaryzacyjne i księgi rachunkowe wraz z opisem zasad ich prowadzenia.
Termin przechowywania dokumentów
1) Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe – przechowywanie trwałe,
2) Księgi rachunkowe – 5 lat,
3) Karty wynagrodzeń pracowników lub też ich odpowiedniki – przez okres wymaganego dostępu do tych informacji, wynikający z przepisów emerytalnych, rentowych i podatkowych, nie krócej jednak niż 5 lat,
4) Dokumenty inwentaryzacyjne – 5 lat,
5) Dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaży detalicznej – do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej jednak niż do dnia rozliczenia osób, którym powierzono składniki aktywów objęte sprzedażą detaliczną ,
6) Dokumentacja przyjętego sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych – przez okres nie krótszy niż 5 lat od upływu jej ważności,
7) Dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji – 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniu reklamacji,
8) Dowody księgowe dotyczące środków trwałych w budowie, pożyczek, kredytów oraz umów handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym lub objętych postępowaniem karnym albo podatkowym – przez 5 lat od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym operacje, transakcje i postępowanie zostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczone lub przedawnione ,
9) Pozostałe dowody księgowe i dokumenty – 5 lat.
Wymienione terminy przechowywania zbiorów dokumentów księgowych oblicza się od początku roku następującego po roku, którego dane akta księgowe dotyczą.
Jednakże dowody dotyczące wieloletnich zadań inwestycyjnych, kredytów, spraw skierowanych na drogę postępowania sądowego należy przechowywać również po upływie wyznaczonych terminów do końca roku następującego po roku, w którym objęte nimi zadania, kredyty lub sprawy zostaną ostatecznie zakończone, spłacone i rozliczone.
Po upływie ustalonego okresu przechowywania akta księgowe kategorii B należy przekazać na makulaturę, po uzyskaniu na to zgody właściwego archiwum państwowego.
Dokumentacja finansowo – księgowa stanowiąca materiały archiwalne podlega przekazaniu do Archiwów Państwowych.
Udostępnianie akt:
1. Wydanie poszczególnych dowodów księgowych oraz teczek może nastąpić jedynie za pokwitowaniem, na podstawie pisemnego zezwolenia kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnionej.
2. Udostępnianie zbiorów lub ich części osobie trzeciej poza siedzibę zarządu (oddziału) jednostki- wymagają pisemnej zgody kierownika jednostki oraz pozostawienia w jednostce potwierdzonego spisu przejętych dokumentów, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej (uprawnienia organów kontroli, sądów, policji i prokuratury).
3. W przypadku wypożyczenia dokumentacji kontrolę zwrotu ułatwiają rewersy wystawione w dwóch egzemplarzach. Oryginał rewersu należy włożyć na miejsce brakujących dokumentów teczce, natomiast kopię przechowuje się według terminów zwrotu akt księgowych. Wraz z oddaniem dokumentów zarówno kopię jak i oryginał rewersu można wycofać z akt.
4. Rewers powinien zawierać takie dane jak: numer dowodu lub teczki, nazwisko osoby wypożyczającej, miejsce pracy osoby wypożyczającej, data zwrotu, podpis osoby wypożyczającej.
5. W przypadku zniszczenia lub zaginięcia dowodów, teczek, ksiąg rachunkowych, lub sprawozdań finansowych, kierownik przedsiębiorstwa lub instytucji powinien natychmiast sporządzić odpowiedni protokół. Ponadto, jeśli zachodzi podejrzenie przestępstwa, jest on zobowiązany zawiadomić organa powołane do ścigania przestępstw.
W jednostce powinny być określone zasady przekazywania, przechowywania, ewidencji i klasyfikacji akt księgowych oraz wypożyczania akt z archiwum. Zasady te powinno się ująć w formie krótkiej instrukcji zakładowej i załączyć wzory rewersów wypożyczenia, rejestru dokumentów przechowywanych w archiwum, wykazów akt przekazywanych protokolarnie z komórki rachunkowości do stałego archiwum zakładowego.
DOPISANE
PREZENTACJA 2 - Podstawy prawne rachunkowości. Zakres rachunkowości według Ustawy o Rachunkowości.
do MSRów – od 73 roku komitet opracował ich 41, ale część z nich została usunięta, więc to 41 oznacza dorobek tego komitetu,
- podstawowym aktem prawnym jest ustawa z 94 roku o rachunkowości
- w artykule 2 jest wskazana lista podmiotów, które muszą obligatoryjnie prowadzić rachunkowość (czyli ewidencję księgową) (rachunkowość = sprawozdanie finansowe) – nie musimy pamiętać słowo w słowo wszystkich jednostek, które zostały zaprezentowane, ale musimy pamiętać, że obowiązek prowadzenia rachunkowości ciąży na spółkach kapitałowych, czyli osobach prawnych, bankach, jednostek zajmujących się działalnością ubezpieczeniową, podmiotach zaliczanych do sektora finansów publicznych, (31:08)
-rachunkowość muszą prowadzić osoby fizyczne, które przekroczyły obroty ustalone na poziomie 1 200 000
euro- sprawdzamy ile wynosiła równowartość przychodów uzyskanych w roku 2013 i jeśli ten pułap zostanie
przekroczony to od roku kolejnego jednostka nie może już prowadzić ewidencji podatkowych tylko musi prowadzić rachunkowość. (euro x kurs na 30 września, żeby jednostka mogła się przygotować czy będzie prowadzić rachunkowość)
te wszystkie podmioty, które są w art. 2. Trzeba podzielić na dwie grupy, 1 grupa podmiotów to grupa, która prowadzi rachunkowość według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, co wynika z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego (2002 rok) i które zobowiązywało spółki, które sporządzają skonsolidowane sprawozdanie finansowe do tego, żeby począwszy od 1 stycznia 2005 sporządzało sprawozdanie nie według prawa krajowego, ale międzynarodowego.
spółki, które mogą/ muszą stosować standardy międzynarodowe to : spółki giełdowe ( spółki publiczne.), albo które się ubiegają o to.
to wiedzieć musimy : co mieści się w zakresie rachunkowości : to nie są tylko konta i bilans, ale to dokumentacja
przyjętych zasad rachunkowości, później są księgi rachunkowe, później inwentaryzacja itp.
PREZENTACJA 3 Zasady rachunkowości
każda jednostka gospodarcza musi opracować politykę rachunkowości w formie pisemnej, i odpowiedzialny jest za to kierownik jednostki
każda jednostka musi mieć opracowaną politykę rachunkowości, bo jest to instrukcja wewnętrzna dla wszystkich osób, które związane są z rachunkowością, jak należy dokumentować zdarzenie, jaki jest obieg tych dokumentów, jakie są zasady ich ewidencji i zasady (np. czy lifo czy fifo) to jest taka instrukcja prowadzenia rachunkowości , a w przypadku kontroli, osoba, która takiej kontroli dokonuje, zapoznaje się z polityką i wtedy może posiąść wiedzę na temat tego, jakie zasady określone w ustawie jednostka dla siebie wybrała. (np. czy metoda kalkulacyjna, czy rodzajowa itp.)
polityka rachunkowości to książka, można opracować same tę politykę i dostosowują do swojej specyfiki (większe firmy), można też zlecić bądź kupić.
PREZENTACJA 4 KSIĘGI RACHUNKOWE - elementy i ich charakterystyka, ogólne zasady zapisów
wszystko bardzo ważne
księga główna to zespół tych kont, do której stosuje się zasadę podwójnego zapisu, czyli obejmuje ona konta syntetyczne,
konta ksiąg pomocniczych – konta analityczne
inwentarz musi być sporządzany przez te osoby, które nie prowadziły dotychczas rachunkowości. (czyli np. ta osoba fizyczna, która od 2014 roku musi zacząć prowadzić rachunkowość)
PREZENTACJA 5 Księgi rachunkowe
wszystkie informacje bardzo ważne
PREZENTACJA 6 Dowody księgowe
Dopóki nie mamy dowodu księgowego nie możemy nic zapisać w księgach rachunkowych
trzeba porównywać zapisy, które wystąpiły w księgach rachunkowych ze stanem rzeczywistym (czyli np. czy to, co jest na koncie materiały pokrywa się z tym, co jest w magazynie) i temu celowi służy inwentaryzacja
PREZENTACJA 7 Inwentaryzacja
w przypadku niedoborów lub nadwyżek są one ujmowane najpierw na kontach służących do ich rozliczenia „rozliczenie nadwyżek i szkód” lub „rozliczenie niedoborów”
3 metody inwentaryzacji : spis z natury (np. środki trwałe, zapasy, materiały itp.) , potwierdzenie salda (należności, rozrachunki z bankiem) weryfikacja, porównanie z danymi wynikającymi z ewidencji (np. wartości niematerialne czy kapitały własne)
nie wszystkie składniki majątkowe muszą być inwentaryzowane corocznie, tak jest przeważnie ale można też co 2 lata (zapasy) lub co 4 lata.(nieruchomości inwestycyjne i niektóre środki trwałe)
PREZENTACJA 8 Zakres sprawozdania finansowego – ogólna charakterystyka elementów sprawozdania
Nie utożsamiajmy sprawozdania tylko z bilansem!
PREZNETACJA 9 Ogólne informacje na temat badania sprawozdań finansowych.
Zasady ogłaszania sprawozdań.
pamiętać i wiedzieć : obowiązek badania sprawozdań finansowych mają spółki akcyjne i znać kryteria do badania sprawozdań głównie przez spółki z o.o.
PREZENTACJA 10 Archiwizacja dokumentów księgowych
za tydzień – wynik finansowy i jego segmenty ,
rozliczenia międzyokresowe kosztów, 9.6 – 9.8 zapoznać się.
Ćwiczenia 4
Wynik finansowy ustalany jest na zasadzie memoriałowej
Np. firma nie zrealizowała należności za sprzedane produkty (a może tak być, bo kontrahenci często nie płacą w terminie) wynik finansowy ukazywany w sprawozdaniu finansowym jest mało realny, bo wynika z zasady memoriałowej (mieliśmy dostać 1 mln złotych a dostaliśmy 100 tys. resztę dostaniemy np. za pół roku)
Ten wynik finansowy możemy urealnić stosując zasadę ostrożnej wyceny.
Jeżeli jednostka gospodarcza ma ujęte w księgach rachunkowych należności, które są od dłuższego czasu nieściągalne, wówczas jednostka musi objąć je odpisami aktualizującymi uwzględniając prawdopodobieństwo ich spłaty.
Te odpisy są kosztem dla jednostki i obniżając wynik finansowy. W ten sposób eliminujemy wpływ niezrealizowanych przychodów.
Zasada współmierności łączy się z memoriałową i ma zastosowanie przy określonych procedurach rozliczeniowych.
Najbardziej czytelnym przykładem zastosowania tej zasady jest stosowanie konta Rozliczenia międzyokresowe kosztów.
Rozliczeniu w czasie podlegają zarówno koszty jak i przychody.
ROZLICZENIA MIĘDZY OKRESOWE KOSZTÓW
W jakich sytuacjach i dlaczego koszty polegają rozliczeniu ?
Rozliczenie czynne:
Jednostka gosp. ponosi z góry koszt dotyczący późniejszych okresów
Wpływ na wynik tego zdarzenia nastąpi dopiero w przyszłości
Trzeba wówczas wyeliminować wpływ tego kosztu z wyniku okresu bieżącego i następnie zaliczyć go do wyniku późniejszego
Np. w styczniu opłacamy ubezpieczenie majątkowe za I kwartał
Rozliczenia bierne:
Nastąpiło zużycie określonych zasobów, ale jeszcze nie zostało to odpowiedni udokumentowane
Polega to na zużyciu dostarczonych zasobów (usługa, energia), wywołało to powstanie kosztu jednak nie zostało to zafakturowane
Mamy 100% pewności, że faktura dotrze w późniejszym terminie i powstanie rozliczenie
Np. We wrześniu zużyto energie do produkcji, wiadomo, że trzeba będzie za nią zapłacić, powstał koszt zarządu. Wówczas we wrześniu na podstawie szacunków dotyczących kosztów zużytej energii należy zaliczyć go do kosztów okresu bieżącego ujmując go z drugiej strony, jako koszt podlegający rozliczeniu w czasie.
*** remont może być rozliczany biernie w momencie, gdy nie został zakończony, nie ma jeszcze faktury, a jednostka czerpie już z tego tytułu zyski
Rozliczenia czynne: (są przeważnie krótkoterminowe)
Podatek od nieruchomości
Składki na ubezpieczenia majątkowe
Opłaty za użytkowanie gruntu, dzierżawę, czynsz (*** mogą być długoterminowe)
Prenumeraty
Koszty remontów środków trwałych o wyższej wartości wykorzystywanych w działalności produkcyjnej (*** robi się to, ponieważ ten remont podnosi koszt produktu)
Rozliczenia bierne dzielą się na 2 rodzaje:
Na rzecz jednostki zostały wykonane świadczenia będące dostawami niefakturowanymi, ale w postaci usług lub energii, które jeszcze nie zostały przez dostawce zafakturowane
Traktujemy je, jako zobowiązania
Ukazywane są w bilansie również, jako zobowiązania
Tworzenie rezerw (przyszłych zobowiązań) w ciężar kosztów produkcji podstawowej
Ukazywane są w bilansie, jako rezerwy (a – pozostałe,
b – dla pracowników)
Naprawy gwarancyjne
Np. firma sprzedaje produkt i daje dwu letnią gwarancje, w tym okresie w momencie zepsucia, firma ma obowiązek naprawić ten produkt)
Traktujemy je, jako koszty sprzedaży
Rezerwy na świadczenia na rzecz pracowników
Opłacanie składek z tytułu świadczeń emerytalnych
Zaliczamy je do __________________
Jak funkcjonuje konto RMK :
Jest to konto – aktywno – pasywne
Saldo kredytowe tego konta trafiają do pasywów, jako zobowiązania lub rezerwy (patrzy wyżej) i odpowiadają rozliczeniom biernym
Saldo debetowe to rozliczenia czynne i są zaliczone do aktywów – środków trwałych lub obrotowych
Przeważnie są to operacje krótkookresowe
PRZYKŁAD 1
Jeśli jednostka gospodarcza rozlicza koszty w sposób czynny to jak to ujmuje na kontach.
Jednostka otrzymała fakturę za remont maszyny 100.000 +23% Vat. Koszt postanowiono rozliczyć na
10 miesięcy.
Otwieramy RÓŻNE KONTA:
Rozrachunki z dostawcami: 123.000
Księgujemy koszty w UKŁADZIE RODZAJOWYM
Vat naliczony: 23.000
Usługi obce: 100.000 wniosek:, jeśli jednostka gospodarcza otrzymuje dokument potwierdzający poniesiony koszt (mp. Fakturę) to wtedy niezależnie
ROZLICZAMY KOSZT:
Przenosimy koszty na konto „Rozliczenie kosztów”
ROZLICZAMY KOSZT W CZASIE
Przepisujemy operacje na konto „Rozrachunki między okresowe kosztów”
(strona debet)
Dokonujemy odpisów
W każdym miesiącu odpisujemy 10.000
Zapisujemy operacje w UKŁADZIE FUNKCJONALNYM na koncie „koszty wydziałowe”
1.2.
2.1 2.2. 3.1. 3.2.
PRZYKŁAD 2
Wykorzystaliśmy energie elektryczna na potrzeby zarządu, za którą nie mamy faktury. Trzeba określić wynik finansowy na zasadzie współmierności kosztów i przychodów. Oszacowaliśmy wartość tej energii na wartość 1000 złotych. - rozliczamy koszty w sposób bierny
Otwieramy konto w UKŁDZIE FUNKCJONALNYM
Obciążamy konto „koszty zarządu”
Rozliczamy koszty w czasie
Przenosimy koszt na konto RMK
*** Tylko, gdy dostaniemy fakturę dokonujemy następujących operacji:
Otwieramy RÓŻNE KONTA:
„rozrachunki z dostawcami”
Księgujemy w UKŁADZIE RODZAJOWYM
Konto „zużycie materiałów i energii”
„Vat naliczony”
Rozliczenie kosztów:
Konto RMK koresponduje z kontem „Rozliczenie kosztów”
2.1. 2.2.
1.2. 1.1.
ZAD. 9.6./ 217
Mamy fakturę, więc powstają zobowiązania konto „rozrachunki z dostawcami” i „usługi obce”, „Vat naliczony
Ponieważ nastąpiła zapłata zmniejsza nam się rachunek bieżący oraz zobowiązania
Rozliczamy ten koszt w czasie; jest to operacja czynna i zapisujemy ja na stronie Dt konta „RMK”
Księgujemy operację, konta „Rozrachunki z dostawcami”, „usługi obce”, „Vat naliczony”
Rozliczamy koszt w czasie; jest to operacja bierna, bo tworzono wcześniej rezerwę oraz czynna, ponieważ rezerwa ta nie pokryła całości i koszt remontu będzie rozliczony w przyszłości
Wszystkie operacje zostają rozliczone w czasie
W czerwcu rozliczamy całe 80 zł bo jest to rozliczenie za I półrocze i należy je zapłacić na jego koniec tj. w czerwcu
Rozliczamy do końca roku, pozostało nam 7 miesięcy: 210 : 7 = 30 zł – kwota do zapłaty w czerwcu
Rozliczamy do końca roku: 245 : 7 = 35
Koszt remontu: 5300
- rezerwa: 2500 – ta część już została zaliczona do kosztów
= nierozliczony koszt 2800 – jest to czynna część, którą należy rozliczyć do końca roku
2800 : 7 = 400
Są to bierne rozliczenia kosztów, więc zaczynamy od układu kalkulacyjnego „koszty sprzedaży” i przenosimy go na RMK na stronę Ct
Zamykamy konto RMK
Zliczamy obroty strony Dt i Ct
Liczymy saldo końcowe strony Dt (CZYNNE): Sp + op. Zwiększające – operacje zmniejszające
Liczymy saldo końcowe strony Ct (BIERNE): Sp + op. Zwiększające – operacje zmniejszające
Ustalamy sumę końcową
ZAD. 9.8. / 219
*** nie ma tutaj osobnej operacji do rozliczenia kosztów w czasie dlatego ewidencjonujemy w obu układach jednocześnie
Księgujemy operacje w układzie rodzajowym
Przenosimy koszt do rozliczenia: jest to operacja CZYNNA ponieważ płacimy z góry
Rozliczamy koszt w czasie na 11 miesięcy: 49500 : 11 = 4500, księgujemy operacje w układzie funkcjonalnym
Księgujemy w układzie rodzajowym
!!! Nie ma rozliczenia w czasie ponieważ mamy luty a prenumerata jest dopiero od II kwartału, pierwsze rozliczenie nastąpi w kwietniu !!!
Nie ma faktury więc koszt ujmujemy w układzie funkcjonalnym i rozliczamy koszt w czasie w sposób bierny
!!! Dopiero gdy dostaniemy fakturę rozliczymy ten koszt w czasie i przeniesiemy go do układu rodzajowego !!!
Analogiczna do operacji 1
Ustalamy salda końcowe konta RMK
***Gdybyśmy teraz chcieli sporządzić bilans to:
SkDtC – przenieślibyśmy do aktywów obrotowych (ponieważ są to operacje krótkoterminowe)
SkCtB – są to rezerwy na remont za które firma nie otrzymała jeszcze faktury i byłyby przeniesione do zobowiązań z tytułu dostaw
ĆWICZENIA 5
Zadanie 9.7 / 218 str.
początek : otwieramy konta : rachunek bieżący, RMK, wpisujemy stany początkowe
1 operacja : od bieżącego miesiąca czyli od marca,
* skoro otrzymaliśmy fakturę to ujmujemy zobowiązanie na koncie: „Rozrachunki z dostawcami”,
* dalej „Usługi obce”, „Vat naliczony” i jeśli ujęliśmy koszt na jakimkolwiek koncie rodzajowym, to następny krok :
* ewidencja na „Rozliczenie kosztów” ,
* „RMK” po stronie Debet : 50 000zł – rozliczenia czynne, ale koszt rozliczono, więc 50 000 : 10 miesięcy = 5000,
bo ten koszt nie dotyczy tylko marca.
1b) Księgujemy 5000 zł po stronie Credit na „RMK” jakorozliczenia czynne
* księgujemu na koncie „Produkcja pomocnicza”
2 operacja : Ubezpieczenia składników majątkowych księgujemy na „Pozostałe koszty”
* po stronie Credit : „Rachunek bankowy”(bo zapłacono przelewem),
* Rozliczenie kosztów”,
* ten koszt nie dotyczy marca, więc ujmujemy go na koncie „RMK” czynnie, a więc po stronie Debet.
3 operacja : żeby zaksięgować na koncie rodzajowym musiałabym mieć FAKTURĘ, nie mam jej, ale zużyłam w marcu energię, więc dla zachowania zasady współmierności musiałam oszacować te koszty. Są to świadczenia niezafakturowane : księgujemy na „RMK” biernie (po stronie Credit), strona kredytowa zawsze koresponduje z układem kalkulacyjnym, więc :
* „koszty wydziałowe” – dalej nie księgujemy
4 operacja: księgujemy w układzie rodzajowym : „Wynagrodzenia” (20 000zł) , prawie zawsze koresponduje ono z :
*„Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” to są zobowi ązania, więc po stronie Credit, dalej „Rozliczenie kosztów”,
4a) „Produkcja podstawowa” 12 000zł,
4b) „Koszty sprzedaży” 6000zł
4c) „Koszty zakupu” 2000 zł.
5 operacja : rezerwy na naprawy gwarancyjne są dla nas „kosztami sprzedaży”,
* w „RMK” wpisujemy je biernie, po stronie Credit.
6 operacja : otrzymano fakturę, więc są to „Rozrachunki z dostawcami”,
* „Usługi obce” i „Vat naliczony”,
* „Rozliczenia kosztów”, oraz
* „RMK” dlatego, że stworzylismy na te naprawy gwarancyjne rezerwy, zapis na RMK będzie więc na stronie Debet, dlatego, że koresponduje z „Rozliczeniem kosztów” – po stronie Credit w RMK są zawsze ujmowane poniesione koszty! Ponieśliśmy koszty napraw gwarancyjnych 12 000 zł, na tę okolicznośc tworzona była rezerwa, pokryła ona całość napraw ( w marcu mamy rezerwę 15 000zł + 3500zł = 18500zł), zatem ta kwota ma formę rozliczeń biernych w takim znaczeniu, że wykorzystujemy określoną rezerwę.
Jeśli byłoby 19000 zł, to trzeba byłoby jeszcze 500 zł odnieść do kosztów sprzedaży.
7 operacja : składka została zapłacona w styczniu, i na początku marca została do rozliczenia na kwotę 30000zł, na 10 miesięcy to jest 3000zł:
* „RMK” strona Credit, jeżeli ta składka była już opłacona, ton ona w styczniu musiała już się znaleźć w układzie rodzajowym, więc nie możemy ponownie tego zaksięgować, księgujemy więc w kalkulacyjnym :
*„Produkcja pomocnicza”
+ 8 operacja – otrzymano fakturę za energię elektryczną zużytą w marcu w tym korekta wielkości szacunkowych ,
skoro otrzymałam fakturę za energię, to powoduje ona powstanie zobowiązań, więc :
* „Rozrachunki z dostawcami”,
*„Zużycie materiałów i energii”, „Vat naliczony”,
* później „Rozliczenie kosztów”,
to energia zużyta w marcu, a w kwietniu dostajemy fakturę, więc ten koszt musi być przedmiotem rozliczenia kosztów, więc :
* „RMK” po stronie Debetowej – to rozliczenia bierne (bo ta energia potwierdzona fakturą była juz przedmiotem ewidencji na RMK, bo tylko wykorzystujemy kwotę, którą już zaksięgowaliśmy).
!!! Oszacowaliśmy, że wartość zużytej energii to 8000zł, ale na fakturze widać, że zużyliśmy mniej, więc trzeba skorygować te wielkości – zmniejszamy koszty wydziałowe – STORNO CZERWONE (to rozliczenie bierne).
* Trzeba też zmniejszyć „RMK” po stronie Credit.
+ 9 operacja - utworzenie rezerwy na naprawy gwarancyjne,
* „RMK” strona Credit rozliczenia bierne,
* „koszty sprzedaży”
!!!! Musimy jeszcze rozliczyć kwoty w kwietniu ! ZATEM :
+ 10 operacja – Rozliczenie kosztów dzierżawy budynków (dot. Operacji 1.) –
*„RMK” po stronie Credit, rozliczenia czynne,
* zwiększenie „Produkcji pomocniczej”
+ 11 operacja – Rozliczenie kosztów ubezpieczenia majątkowego (dot. Operacji 2.) na okres 3 miesięcy, więc na kwiecień przypada 1000zł.
* Na „RMK” czynne, po stronie Credit,
* na funkcjonalnym „Koszty wydziałowe”
+ 12 operacja – Rozliczenie składki OC z salda początkowego , 30000zł :10 miesięcy = 3000zł , odnosimy do kosztów:
*„Produkcja pomocnicza” oraz
* „RMK” czynne po stronie Credit.
Rozliczamy konto „RMK”,
ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE PRZYCHODÓW
typy operacji, które są księgowane :
1) Jeżeli dostaliśmy wpływy z góry na cały rok, a jesteśmy firmą, która wydaje, publikuje czasopisma; czyli są to środki otrzymane na poczet świadczeń, które będą wykonane w przyszłych okresach sprawozdawczych; a więc z jednej strony u tego przedsiębiorstwa wydawniczenia mamy rozliczenia międzyokresowe przychodów, a z drugiej u jednostki gospodarczej, która opłaciła tę prenumeratę, mamy w tym momencie rozliczenia międzyokresowe kosztów.
2) Ujemna wartość firmy (kojarzymy z wartościami niematerialnymi i prawnymi) – jesteśmy firmą A, chcemy mieć w aktywach lub pasywach „wartość firmy”, musimy kupić jedną, całą jednostkę, czyli np. firmę B, płacimy za nią, ta firma B ma swój majątek, swoją strukturę organizacyjną, ma firmę. Majątek tej frmy wynosi 1000 jednostek, właściciele mogą sprzedać nie za 1000 jednostek, ale np. za więcej, gdy my przewidujemy , że ona przyniesie duże przychody (gdy firma jest znana, nie będziemy płacić za koszty reklamy, lub gdy chcemy wyeliminować firmę). Zgadzamy się zapłacić za firmę 1500 jednostek. Środki trwałe wtedy mogą być np. 500, wyroby gotowe 500, i 500 zł które zostało jest DODATNIĄ WARTOŚCIĄ FIRMY – pokazana w aktywach
- Może być sytuacja, gdy zapłacimy 700, gdy np. firma upada, nie jest w dobrej kondycji, i właściciele stwierdzili, że lepiej dostać 700 jednostek niż dalej prowadzić majątek. Powiedzmy, że 700 jednostek to tylko majątek trwały. Więc nasze składniki zwiększają się o 1000zł, płacimy za to z rachunku 700 zł, powstaje wartość firmy UJEMNA w kwocie 300 zł i ta wartośc będzie ujęta jako Rozliczenia międzyokresowe przychodów!
3) Przyjęte darowizny w postaci składników, które w przyszłości będą podlegały amortyzacji. Jednostka gospodarcza wtedy będzie używać ten środek w działalności, dalej będzie go amortyzować (to jest koszt), równolegle do amortyzacji trzeba będzie rozliczać ten przychód.
4) Środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych np. jakieś dotacje proekologiczne (oczyszczalnie ścieków, jakieś ekologiczne kominy itp.) „Rachunek bieżący” i „RMP”, trzeba będzie rozliczyć tę dotację i zaliczyć ją do przychodów, będzie ona zaliczona dopiero wtedy, gdy zostanie przyjęty ten środek do użytkowania i dokonujemy odpisów amortyzacyjnych i znów równolegle będziemy tę amortyzację rozliczać.
5) Należności z tytułu odszkodowań czy też kar (pozostałe przychody operacyjne bądź zyski nadzwyczajne) -> zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny, odnosimy tylko PEWNE przychody operacyjne bądź zyski nadzwyczajne, jeśli ktoś nie zapłaci , to te przychody są umorzone, uznawane jako nieściągalne, a fakt umorzenia zaksięgujemy jako zmniejszenie kategorii bilansu.
Jeżeli do końca roku zostaną nierozliczone kwoty przychodów w czasie, to wtedy RMK może wykorzystać tylko saldo kredytowe, będzie to wykazywane w pasywach.
AKTYWA PIENIĘŻNE
- krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy
1) krajowe środki płatnicze – waluta polska,
2) waluty obce – znaki pieniężne, które nie obowiązują w danym kraju np. Euro, Dolar...
3) dewizy – mają funkcje środka płatniczego
Jeżeli jednostka gospodarcza wykorzystuje środki pieniężne to one moga być przechowywane :
a) W KASIE – rozliczenia, obroty gotówkowe, z kontem „Kasa” – nie ma dużego znaczenia,
-obrót gotówkowy jest limitowany, czyli zwykle nie jest to forma rozliczeń dominująca , chyba, że jest to drobny handel detaliczny. Są limity w zakresie obrotu gotówkowego , dotyczą rozrachunków z kontrahentami (chodzi o kontrahentów, którzy tez prowadzą działalnośc gospodarczą), te ograniczenia wynikają z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, to ograniczenie polega na limitowaniu kwoty, której można przekazac czy przyjąc gotówką (max 15 000 Euro)
Bierzemy kurs z ostatniego dnia miesiąca poprzedniego.
- dla całego miesiąca mamy w związku z tym jednakową kwotę.
- wystawiliśmy fakturę kontrahentowi X na kwotę 70 000 zł, równowartość tych 15000 to 60000zł, ten kontrahent nie może przynieść w walizce 60000 a resztę przelać na rachunek! Bo chodzi o wartość JEDNEJ TRANSAKCJI.
- czy oprócz rozliczeń z kontrahentami sa tez inne płatności, które trzeba wyonywać w sposób bezgotówkowy? Składkki ubezpieczeń społecznych i podatki, co wynika z ordynacji podatkowej i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. -> jest to wygodniejsze , Urząd skarboiwy nie jest też przystosowany do przechowywania takich ilości pieniędzy
jeżeli jednostka gospodarcza prowadzi tę gospodarkę kasową, to są dowody charakterystyczne :
a) dowód KP– kasa przyjmie –każde przyjęcie gotówki do kasy
b) dowód KW – kasa wypłaci, nie zawsze musi być, najpierw powinny być źródłowe dokumenty np. wnioski o zaliczkę, lista płac, faktury opłacone gotówkowe, powinno być tak, że dopiero jak nie ma tych źródłowych to wystawia się KW.
jeżeli jednostka gospodarcza prowadzi tę gospodarkę, dokumetuje w odpowiedni sposób te wpływy i wydatki z kasy, to musi tez sporządzić raport kasowy (obowiązek) dokument zbiorczy obejmujący wystawienie dokumentów pierwnotych. Trzeba codziennie wprowadzić do raportu wszystkie operacje, które wystąpiły, chyba, że nie ma ich dużo, to może być co tydzień itp. I kwota środków, która nam wyjdzie w raporcie kasowym jako stan konta kasa musi odpowiadać rzeczywistemu stanowi tych środków pieniężnych.
za stan środków w kasie odpowiada kasjer, jeżeli jest mało tych przyjęc do kasy to może to być też księgowy.
konto kasa to konto aktywne, nie może funkcjonowac inaczej! W sprawozdaniu jest to pokazywane w aktywach obrotowych
b) NA RACHUNKU BANKOWYM , obroty bezgotówkowe, z kontami:
- rachunek bieżący
- rachunek pomocniczy
- rachunek lokat terminowych
- rachunek dewizowy
- inne rachunki bankowe
operacje księguje się na podstawie wyciągów bankowych
Jeżeli jednostka gospodarcza posiada rachunek bankowy to może stosować formy rozliczeń :
a) wypłata środków z rachunku bankowego do kasy - idziemy do banku i składamy dyspozycje, możemy
mieć też czek gotówkowy lub idziemy do bankowmatu i wyciągamy pieniądze.
b) z kasy do banku można wpłacić gotówkę korzystając z wpłatomatu bądź zanieść do banku
Jeżeli chcemy wykonywać transkacje bezgotówkowe, to mogą to być transakcje :
a) polecenie przelewu – z inicjatywą zapłaty wychodzić dłużnik, on musi złożyć dyspozycję
b) polecenie zapłaty – to werzyciel jest inicjatorem zapłaty (musi być umowa między bankami, musi być
porozumienie pisemne między dłużnikiem a wierzycielem)
Jeżeli mamy rachunek to możemy mieć do niego też:
a) czeki : podobnie jak polecenie przelewu, będąc winnym pieniądze, dajemy mu kartkę papieru, podaje numer
rachunku jeśli to czek rozrachunkowy, i bank przelewa na jego rachunek tę kwotę. Z punktu widzenia
wierzyciela to mniej wygodna forma, bo musi wykonać jeszcze czynności.
b) czek potwierdzony – wiadomo, że ten czek będzie w ciągu 30 dni zrealizowany, bank potwierdza czek czyli
przybija pieczątkę, znaczy to, że środki są zablokowane na specjalnym rachunku, na potrzeby realizacji tego
konkretnego czeku, te pieniądze są zarezerwowane lub
c) akredytywa – zarezerwowanie środków, taka sytuacja, gdy jest dwóch kontrahentów, i jeden ma świadczyć
usługi na rzecz drugiego, ale jest brak zaufania, i jeden chce się zabezpieczyć, wtedy pośredniczy bank, i on na
podstawie umowy zablokuje środki, jeżeli umowa wykonana – to środki zostaną przelane. Podobne jak czek
potwierdzony, ale wszystko odbywa się bezgotówkowy
Rachunek bankowy może działać jak konto aktywne, ale też aktywno – pasywne,
- aktywno pasywne jest gdy mamy podpisaną z bankiem umowę dot. korzystana z kredytów rachunków bieżących, aktywno pasywne może być – kredytowe i debetowe, kredytowe oznacza że mamy zaciągniety kredyt , debetowe oznacza, że mamy środki na rachunku , salda kredytowe wykazujemy jako pasywa, zobowiązania krótkoterminowe, kredyty bankowe.
jeżeli jednostka gospodarcza otrzymałaby od kontrahenta czek lub weksel, to one są zaliczane do „innych środków pieniężnych” , otrzymanie weksla czy czeku wtedy po stronie debet,
jeżeli jednostka wystawi czek zwykły, wtedy księguje się jak zwykłe polecenie przelewu
jeżlei wystawimy czek potwierdzony, to „inne rachunki bankowe”
jeżeli obracamy wekslami to oprócz kwoty należności bądź zobowiązania może też być zawarte dyskonto, czyli po prostu odsetki, może być kosztem finansowym jeśli płacimy lub przychodem finansowym
środki pienięzne w drodze – gdy środki znajdują się pomiędzy dwoma rachunkami bankowymi i nie mamy jeszcze wyciągów bankowych, albo jeśli między rachunkiem a kasą, można też to konto stosować gdy np. jednostka przekaże czeki obce do realizacji do banku.
na następne – środki pieniezne + rozrachunki tylko z dostawacami i odnbuorvsmi, waluty obce, i odpisy aktualizujace ale tlyko skiegowanie tych ooperacji, przygotować, przjerzeć! ( 2.2, 2.4, 2.6, 2.7, 2.8)
ĆWICZENIA 6
Zad 1.2
Nie mamy dokumentu WB (wyciąg bankowy) więc musimy zaksięgować ta operację z wykorzystaniem konta „środki pieniężne w drodze”
Mamy dowód KP (kasa przyjmie) więc musimy zaksięgować zwiększenie stanu na koncie „kasa”
Mamy dowód KW (kasa wypłaci) więc zmniejszamy stan konta „kasa” , będą to również „inne rozrachunki z pracownikami”
Zakupione znaczki przeznaczamy od razu do zużycia konto „zużycie materiałów i energii”
Wypłacono pracownikom ekwiwalent na podstawie listy ekwiwalentów, który działa podobnie do listy płac.
Aby doszło do wypłaty środków musiało dojść wcześniej do następujących czynności:
Pracownikowi należy się jakiś ekwiwalent (miał dostać od pracodawcy herbatę bo tak ma w umowie a nie dostał)
Zostaje sporządzona lista ekwiwalentów, którą należy zaksięgować
Regulacja świadczeń wynikających z listy
Wypłata ekwiwalentów
Te czynności powodują powstanie następujących operacji (które miały miejsce w przeszłości):
Powstanie zobowiązania wobec pracownika
Powstanie kosztów „ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” w korespondencji z kontem „inne rozrachunki z pracownikami”
Te przeszłe operacje spowodowały powstanie kredytowego salda początkowego konta „inne rozrachunki z pracownikami”
Operacja podana w zadaniu polega tylko na wypłaceniu ekwiwalentów, które wcześniej już zostały naliczone:
Zmniejszenie stanu konta „kasa”
Zmniejszenie zobowiązań wobec pracowników na koncie „inne rozrachunki z pracownikami”
Mamy saldo początkowe na koncie „wynagrodzenia” co oznacza, że już wcześniej ustalono koszt z tytułu zawartych umów z pracownikami
Zmniejszenie stanu konta „kasa” oraz zmniejszenie zobowiązań wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń
Przekazano darowiznę więc jakieś aktywa muszą się zmniejszyć - w tym wypadku „kasa” bo mamy dowód KW
Każda darowizna niezależnie od formy zaliczana jest do „pozostałych kosztów operacyjnych”
Zmniejszamy zobowiązania wobec dostawców co księgujemy na koncie „rozrachunki z dostawcami” oraz zmniejszamy stan konta „kasa”
Mamy dowód KP więc trzeba zwiększyć stan konta „kasa”
Przyjęto gotówkę tytułem zapłaty za dostawę – oznacza to, że nasz odbiorca zapłacił za wykonaną dostawę, dostaliśmy gotówkę następuje spłata należności, zmniejszamy tan konta „rozrachunki z odbiorcami” strona Ct
Zwiększamy stan konta „ kasa”
Zmniejszamy należności na koncie „inne rozrachunki z pracownikami”
Działania inwentaryzacyjne
Stwierdzono powstania niedoboru
Ustalenie przyczyn wystąpienia takiej sytuacji i ustalenie okoliczności i osoby odpowiedzialnej za ten niedobór
!!! poza przyczynami losowymi (napad, pożar) odpowiedzialność za niedobór spada
na kasjera lub inna osobę odpowiedzialną za stan gotówki w kasie
!!! uznaje się, że w kasie nie występują tzw. niedobory niezawinione
Rozliczenie stwierdzonych niedoborów
W sytuacji podanej w zadaniu mamy tylko podpunkt „i” – stwierdzony niedobór więc:
Zmniejszamy stan konta „kasa”
Księgujemy brakującą kwotę na koncie „rozliczenie niedoborów i szkód”
Przekazano gotówkę do banku
Zmniejszamy stan konta „kasa”
Żeby obciążyć konto „rachunek bankowy” = zaksięgować operacje po stronie Dt, musimy mieć dowód WB, a skoro go nie mamy to musimy zapisać operacje na koncie „środki pieniężne w drodze”
Zamykamy konto „kasa”
PD uzupełnić załącznik do zadania RAPORT KASOWY
Zad. 1.7.
Otrzymano wyciąg z rachunku bankowego więc wiemy ze księgować będziemy na koncie „rachunek bieżący”
Bank przyznał kredyt w rachunku bieżącym oznacza to, że
Konto jest aktywno – pasywne – punktu widzenia rachunkowego
Wyrazem tego jest, że może wystąpić saldo kredytowe
Możemy wydać więcej niż mamy na rachunku
Co charakteryzuje kredyt w rachunku bieżącym (czym różni się od zwykłego kredytu):
Kwota nie jest przelewana na konto w momencie zawarcia umowy gdy jednostka ma pieniądze na koncie to w ogóle nie wykorzystuje kredytu
Odsetki są naliczone tylko od wykorzystanej kwoty
W momencie gdy potrzebujemy pieniędzy nie musimy za każdym razem występować z wnioskiem o udzielenie kredytu
Każdy wpływ środków na konto powoduje redukcje zadłużenia
Można stosować tutaj dwa konta (według uznania):
Osobne konto „akredytywa”
Jedno konto „inne rachunki bankowe”, gdzie poza akredytywa będą się wliczać tez czeki potwierdzone.
Księgujemy operacje:
Zmniejszamy stan środków na koncie „rachunek bankowy” = blokujemy je na innym koncie
Zwiększamy stan konta „inne rachunki bankowe”
Zmniejszamy zobowiązania wobec dostawców
Zmniejszają się należności od odbiorców
Prowizja od dokonanych operacji jest kosztem zwykłej działalności operacyjnej (ponieważ mamy obowiązek posiadania rachunku i dokonywania przelewów) i będzie księgowane na koncie „usługi obce”
spłacamy zobowiązania wobec dostawców i zmniejszamy stan konta „akredytywa”
zwrot niewykorzystanej akredytywy oznacza przelanie tych środków ponownie na „rachunek bieżący”, dzieje się tak ponieważ zazwyczaj akredytywę otwiera się na większą kwotę niż przewiduje umowa z dostawcą
Naliczone przez bank odsetki zaliczane są do „kosztów finansowych” i zmniejszają stan konta „rachunek bieżący”
Wnosimy udziały = kupujemy udziały, oznacza to dla nas inwestycje (przeważnie są one długoterminowe) – konto „długoterminowe aktywa finansowe”
Zamykamy konto rachunek bankowy – saldo końcowe Ct oznacza kredyt w rachunku bieżącym
Kwotę 38.300 w bilansie zaprezentujemy jako zobowiązania – krótkoterminowe kredyty bankowe
Zad. 1.9.
Zadanie przedstawia, że środki pieniężne możemy mieć w innej formie np. weksli i czeków.
Skoro dostajemy zapłatę za dostawę towarów to wcześniej musiały powstać należności od odbiorców.
Płatność wekslem zmienia nam zwykłą należność na inną kategorię ewidencyjną: weksel zaliczany jest do „innych środków pieniężnych”. Można otworzyć konto o takiej nazwie i wtedy będą się tam tez wliczać czeki niepotwierdzone lub samodzielne konto „weksle obce”.
Konto dla weksli i czeków będzie ujmowane w bilansie jako aktywa więc zwiększenie zawsze będziemy księgować po stronie Dt.
Wartość należności - 24.400 – oznacza to iż w danym dniu odbiorca powinien nam tyle zapłacić, ale ponieważ weksel przesuwa tą zapłatę w czasie to muszą być naliczone dodatkowe odsetki zmniejszamy należności
Dyskonto – 480 – to są naliczone odsetki uzyskujemy przychody finansowe
Suma wekslowa – 24.800 – jest to kwota, która jest zapisana na wekslu i oznacza, że w danym terminie odbiorą odda nam całą to kwotę (należność +odsetki za zwłokę) otrzymujemy inne środki pieniężne
Przekazanie weksla do dyskonta oznacza, że bank wykupuje ten weksel od nas i go spienięża. Dokonując tego bank potrąca sobie jaką kwotę aby mieć zysk. Jest też tak dlatego iż kwota dyskonta należy nam się po jakimś czasie, a gdy oddajemy weksel do banku wcześniej to mamy prawo tylko do części naliczonych odsetek
Zmniejszamy „inne środki pieniężne”
Nie wiemy co się dzieje dalej z tym wekslem, nie mamy pewności czy dostaniemy tą kwotę więc księgujemy na koncie „środki pieniężne w drodze”
W poleceniu mamy zaksięgować operacje również na kontach pozabilansowych (jednostronnie):
WEKSE DYSKONTOWANE – oddane do spieniężenia do banku
WEKSE INDOSOWANE – zastosowane do zapłaty za zobowiązania wobec dostawców
Przez księgowanie pozabilansowe ukazuje fakt, że mam weksel przekazany do dyskonta i utrzymuje tutaj ten weksel aż nie dostane informacji z banku, że jego wystawca wykupił ten weksel i zwrócił pieniądze bankowi. Jeżeli tego nie zrobi to ja muszę oddać bankowi pieniądze, które otrzymałem, bo jako osoba, która przekazał ten weksel to również za te zobowiązania odpowiadam
W tej operacji mamy do czynienia z dyskontowaniem więc otwieramy konto „weksle obce dyskontowane”
Dopiero teraz mamy pewność, że dostajemy pieniądze za ten weksel
Wartość nominalna – 28.880 – wiemy że mamy te pieniądze więc zmniejszamy konto „środki pieniężne w drodze”
Pobrane dyskonto – 320 – potrącone przez bank odsetki „koszty finansowe”
Wartość netto – 24 560 – jest to nasz faktyczny zysk z tego weksla zwiększamy stan konta ”rachunek bieżący”
Zmniejszamy stan kasy i księgujemy koszty „zużycie materiałów i energii”
Zmniejszamy stan konta „rozrachunki z odbiorcami” a czeki obce zaliczamy do „innych środków pieniężnych”
Przenosimy środki na konto „środki pieniężne w drodze” bo nie wiemy czy będzie potwierdzenie tego czeku
Ponownie przenosimy tę kwotę na konto „inne środki pieniężne” i wyjaśniamy tą sprawę
nie wolno tego wpisać w koszty !!!
Zmniejszamy należności i zwiększamy inne środki pieniężne
Zmniejszamy stan konta „inne środki pieniężne” oraz zmniejszamy zobowiązania wobec dostawców
Aby taka operacja była możliwa musieliśmy dostać czek na okaziciela
Nie stosujemy tutaj księgowania pozabilansowego ponieważ czeki mają krótki termin płatności
ROZRACHUNKI
To wynik współpracy jednostki gospodarczej z innymi kontrahentami, instytucjami
Dotyczą osób trzecich
Nie możliwe jest, aby nie prowadzić rozrachunków
W rachunkowości trzeba stosować zasadę memoriałową więc jeśli mamy składki np. dla ZUS to musimy je zaksięgować w danym czasie niezależnie od tego kiedy nastąpiła płatność lub niezależnie od tego jakiego okresu dotyczą
Z kontrahentami powstają rozrachunki ponieważ następuje przesunięcie w czasie pomiędzy wykonaniem świadczenia a terminem zapłaty
Wynikają z tego dwie kategorie: należności i zobowiązania
NALEŻNOŚCI
Są to przyszłe korzyści ekonomiczne wynikające z przeszłych zdarzeń
ZOBOWIĄZANIA
Są to przyszłe wydatki jednostki
Jest to obowiązek wykonania w przyszłości świadczenia o wiarygodnie określonej wartości
Obowiązek ten musi wynikać ze zdarzeń przeszłych
Wykonanie tych świadczeń wiąże się z utrata w przyszłości posiadanych już korzyści ekonomicznych
Z czego wynikają rozrachunki z odbiorcami:
Sprzedaży produktów, materiałów i usług
Z czego wynikają rozrachunki z dostawcami:
Zakupu materiałów, towarów, usług i energii
!!! nie można kupić produktu ponieważ on zawsze będzie dla nas materiałem, surowcem !!!
Jak można dzielić rozrachunki z dostawcami i odbiorcami
Do każdych rozrachunków trzeba prowadzić ewidencje analityczną gdzie tytułem są poszczególni kontrahenci, ponieważ musimy wiedzieć dokładnie od kogo mamy należności i wobec kogo mamy zobowiązania , aby móc to kontrolować i w przypadku wystąpienia jakichś niejasności odpowiednio reagować:
Dochodzić kto i ile nam nie zapłacił
Samemu płacić odpowiednie kwoty i w odpowiednim terminie aby nie zostały naliczone odsetki
Może być jedno konto „rozrachunki z dostawcami i odbiorcami” ale tylko wtedy jakby był wyłącznie jest odbiorca i dostawca w tej samej osobie.
Ale ogólnie nie stosuje się jednego konta ponieważ ustalanie sald było by bardzo trudne
Nie stosujemy osobno kont zobowiązań i należności ponieważ mogły by one wykazywać tylko jedno saldo końcowe
??? kiedy możemy mieć zobowiązanie wobec odbiorcy???
odbiorca się pomylił i zamiast zapłacić 10.000 zapłacił nam 100.000
Jeżeli sprzedamy odbiorcy swoje produkty powstaną należności 10.000, odbiorca je zapłaci, ale po obejrzeniu produktów zgłasza reklamacje bo część lub całość ich jest wadliwa. Ważne jest również to iż my musimy uznać tą reklamację
??? kiedy powstają należności wobec dostawcy??
My nadpłacimy za dostarczony towar, materiały
Reklamujemy towar, który otrzymaliśmy i za który zdążyliśmy już zapłacić
Są sytuacje kiedy konto „rozrachunki z odbiorcmi” na poziomie syntetycznym trzeba będzie podzielić:
Gdy jednostka gospodarcza prowadzi transakcje z kontrahentami zagranicznymi mamy rozrachunki krajowe i rozrachunki zagraniczne
Dzieje się tak ponieważ rozrachunki z tymi kontrahentami dokonuje się w innej walucie. Jest inna wycena.
Zad. 2.2.
Konta: „przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych”, „rozrachunki z odbioracami”, „VAT należny”
Konta: „usługi obce”, „VAT naliczony”, „rozrachunki z dostawcami”
Mamy wyciąg bankowy więc jednym z kont zawsze jest rachunek bankowy!
Zwiększenie stanu konta „inne rozrachunki bankowe” – gdzie będą księgowane i akredytywa i czeki potwierdzone, przy zmniejszeniu „rachunku bieżącego”
Zmniejszają się należności a zwiększa nasz stan na rachunku bankowym
Zmniejszenie stanu naszego rachunku bankowego na rzecz spłaty zobowiązań
Otrzymano fakturę za zakupione surowce więc musimy otworzyć konto „rozliczenie zakupu materiałów”
Wartość materiałów– konto „rozliczenie zakupu materiałów”
Podatek – „VAT naliczony”
Suma faktury - zobowiązania wobec dostawcy
Zwiększają się tutaj zobowiązania wobec dostawców i są to koszty finansowe
Księgujemy otrzymanie weksla na kontach: „inne środki pieniężne”, „przychody finansowe” oraz zmniejszamy należności od odbiorców
Zwiększenie konta „środki trwałe” oraz „VAT naliczony” oraz konto „pozostałe rozrachunki”, które stosuje się przy zakupie środków trwałych
Zwiększają nam się „inne środki trwałe” a zmiejszają należności od odbiorców
Czek był wystawiony na dokładnie taką kwotę więc nie następuje już zwrot żadnych środków
Zmniejszamy stan na koncie „inne rachunki bankowe” oraz zobowiązania wobec dostawców
Przenosimy pozostałe środki z konta „inne rachunki bankowe” (akredytywa) na „rachunek bieżący”
Trzeba ustalić o które materiały chodzi – możemy powiązać tą operację z operacją 4 gdzie otrzymaliśmy fakturę za zakupione materiały oznacz to, że ta operacja będzie odwrotna do 4
Zmniejszamy wartość zakupionych materiałów
Zmniejszamy „VAT naliczony”
Zmniejszamy zobowiązania wobec dostawców w kwocie brutto
Przedawnione należności oznaczają, że tych środków już nie odzyskamy więc należy zmniejszyć wartość tych należności na koncie „rozrachunki z odbiorcami i wpisać je w koszty (pozostałe operacyjne)
Tak się robi zawsze o ile nie są to należności z tytułu pożyczek!
Umorzone zobowiązania oznaczają iż nie musimy spłacać tych zobowiązań więc należy je zmniejszyć na koncie „rozrachunki z dostawcami” i jest to dla nas sytuacja korzystna bo są to „pozostałe przychody operacyjne”
Jedynie od tej kwoty musimy zapłacić podatek jest to jednak tylko 19% a nie całość
Zwiększamy „inne środki pieniężne” oraz zmniejszamy należności od odbiorców
Odpis aktualizujący należności oznacza ich zmniejszenie dlatego jest księgowanie po stronie Ct konta „odpisy aktualizujące należności”. Zabieg ten stosuje się, gdy jest duże prawdopodobieństwo, że nie otrzymamy tych należności, że będą nieściągalne (są przedawnione lub sporne). Należy to wpisać w „pozostałe koszty operacyjne”
Stosujemy konto korygujące a nie księgujemy na zwykłym koncie ponieważ:
Nie można mylić tego ze spłatą należności
Na razie jest to tylko prawdopodobieństwo, że tych pieniędzy nie otrzymamy
Rodzi to konsekwencje sprawozdawcze zmniejszenie wartości należności więc ich wartość zmniejszy się też w bilansie
Robi się tak aby nie zawyżać sumy aktywów bo w bilansie musza być wiarygodne informacje a skoro spodziewamy się takiego czegoś musimy to uwzględnić (pesymistyczny punkt widzenia)
Wpisanie w koszty powoduje zmniejszenie wyniku finansowego bo nie można uwzględniać korzyści ekonomicznych które nie nastąpiły
Ale trzeba pamiętać, że koszt nie dokładnie taki jak odpis ponieważ np. my wyprodukowaliśmy produkt za 400 zł, sprzedaliśmy za 900, zysk byłby 500, ale że nie dostaliśmy zapłaty to naszym kosztem jest tylko koszt wytworzenia tj. 400 zł
Odsetki od należności również księgujemy na koncie „odpisy aktualizujące należności”, ale wpisujemy je do „kosztów finansowych”
ROZRACHUNKI WALUTOWE
W jaki sposób wycenia się należności wyrażone w walutach obcych:
W walucie obcej oraz w złotówkach (po przeliczeniu odpowiedniego kursu walutowego), niezależnie od tego jaki rachunek bankowy się posiada
Kiedy dokonujemy wyceny zobowiązań wyrażonych w walutach obcych:
W momencie kiedy jednostka otrzymuje fakturę i wprowadzamy operację do ksiąg rachunkowych
W momencie otrzymania zapłaty
Gdy pomiędzy tymi dwoma momentami jest dzień bilansowy
Według jakich kursów wycenia (przelicza) się operacje:
Zobowiązania i należności w momencie pierwotnego ujęcia tej kwoty- średni kurs NBP obowiązujący w dniu poprzedzający operację
Wyceniamy wprowadzone do ksiąg należności i zobowiązania, które do dnia bilansowego nie są uregulowane - średni kurs NBP obowiązujący w dniu bilansowym
Regulacja rozrachunków z odbiorcami = regulacja należności – bankowy kurs kupna
Regulacja rozrachunków z dostawcami = regulacja zobowiązań – bankowy kurs sprzedaży
Regulacja rozrachunków zależy od tego czy jednostka posiada rachunek walutowy czy nie:
Jeżeli nie posiada to trzeba od razu przeliczyć (jak powyżej) na złotówki
Jeżeli jednostka posiada rachunek dewizowy to wpływ należności wycenia się po średnim kursie NBP obowiązującym na dzień poprzedzający transakcje
Gdy mamy rachunek dewizowy to mamy własne waluty obce i wycenia rozchody z tego rachunku (spłata zobowiązań, pobranie środków) według kursu historycznego, a przez to, że kursy są zmienne trzeba wybrać
jedną z 3 metod:
FIFO
LIFO
Cen przeciętnych
Kiedy pojawiają się różnice kursowe:
Na dzień bilansowy i są różnicą między kursem na dzień powstania rozrachunków a kursem w dniu bilansowym
W momencie spłaty należności zobowiązań - różnice pomiędzy średnim kursem NBP a dzień poprzedzający powstanie rozrachunku a kursem kupna/sprzedaży
Jakie są różnice kursowe:
Dodatnie = korzystne – przychody finansowe
Ujemne = niekorzystne – koszty finansowe
Dla zobowiązań: spadek – dodatnie, wzrost - ujemne
Dla należności: wzrost – dodatnie, spadek dodatnie
Na następne zajęcia: „przygotować się do zajęć to pójdzie sprawnie”
Odpisy aktualizujące
Rozrachunki publiczno-prawne
2.16 – rozrachunki związane z wynagrodzeniami:
Jak rozlicza się ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Jak rozlicza się podatek dochodowy od osób fizycznych
Ustalić obciążenia pracodawcy
ĆWICZENIA 7
zad. 2.6
1. a) Jeżeli jednostka sprzedała kontrahentowi produkty za 10tys Euro, to z punktu widzenia rozrachunków
powstają „rozrachunki z odbiorcami „(to są odbiorcy zagraniczni).
b) powstaje też należność związana ze sprzedażą produktów – równolegle powstają przychody.
Sprzedaż produktów dla odbiorcy zagranicznego zgodnie z fakturą.
Wycenimy tę operację zgodnie z kursem NBP z dnia poprzedzającego przedzającego transakcję
10 000 Euro x 4,10 zł. = 41 000
Przychody ze sprzedaży to może być jedno uniwersalne konto przychodów i tam mieści się sprzedaż produktów, towarów, aukcji, środków trwałych itd. -> ale na podstawie takiej ewidencji nie zrobilibyśmy rachunku zysków i strat. MUSI BYĆ OKREŚLONE CO BYŁO PRZEDMIOTEM TEJ SPRZEDAŻY.
2. a) powstają należności od odbiorcy.
Podstawą tej operacji jest wpływ 10 000 Euro, do wyceny tej operaccji stosujemy kurs kupna, a więc przeliczamy
tę kwotę stosując kurs 3,97 = 39700
b) otwieramy konto „rachunek bankowy” , na ten rachunek wpływa kwota 39700.
c) zmniejszamy należności od odbiorcy zagranicznego.
3. Ale to nie wszystko! Mamy taką sytuację, że należało nam się 10 000 Euro, i je dostaliśmy, ale kwoty wynikające z
przeliczenia tej samej kwoty waluty są INNE! (zmieniły się one na skutek zmiany kursu walutowego) Trzeba
sprawdzić czy wystąpiły, a jeśli tak to w jakiej kwocie różnice kursowe.
Wystarczy porównać te 2 kwoty, które mamy na koncie „rozrachunków z odbiorcami” i te różnice kursowe mają
charakter ujemny (są niekorzystne dla jednostki).
a) Są to koszty finansowe – otwieramy konto.
1300 zł – kwota różnicy.
b) Z drugiej strony : ta kwota różnic kursowych musi spowodować zbilansowanie zapisów na stronie należności. Bo
bez tego mielibyśmy jakieś saldo – wyglądałoby to tak, że jakaś część należności nie została spłacona.
Otwieramy dodatkowe konto, bo tak robiliśmy na wykładzie „Rozrachunki z odbiorcami (Euro)”
Tutaj powinien być taki zapis : operacja równoległa do operacji pierwszej oraz drugiej.
zad 2.7
Jednostka uregulowała całość zobowiązań wobec dostawcy zagranicznego – musimy rozpocząć od wprowadzenia stanów początkowych. – Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi.
Otwieramy konto syntetyczne (pozabilansowe), gdzie zapisy będą w walutach obcych - Rozrachunki z dostawcami (USD).
1. a) Spłata zobowiązań wobec dostawcy – wpłacamy 5000 USD – stosujemy kurs sprzedaży banku (bo bank nam
sprzedaje walutę) 5 000 USD x 2,90 = 14 500. Zobowiązania maleją.
b) Stan konta „Rachunek bankowy” również maleje.
Operacją towarzyszącą musi być operacja związana z różnicami kursowymi.
2. Pojawiają się różnice kursowe – mają one charakter dodatni – powstanie „ przychodów finansowych”.
(3 – 2,90 = 0,10) x 5000 = 500zł.
zad. 2.8.
Musimy wycenić nasze zobowiązania.
Skoro mamy podaną informację o kursach na dzień bilansowy,to będziemy musieli wycenić należności i zobowiązania nie spłacone na dzień bilansowy.
Będziemy też wyceniać wpływ należności i wpłaty zobowiązań.
Otworzyć konto saldem początkowym – Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi.
Sprzedaż towarów po kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień transakcji – Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi, Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi, Przychody ze sprzedaży towarów.
1. Powstanie należności wyrażonych w walucie obcej.
2. Wycena na dzień bilansowy zobowiązań wyrażonych w walucie obcej według średniego kursu NBP z dnia
bilansowego.
a) Zobowiązania : było ich 10 000 USD x 2,90zł = 29 000zł. – to oznacza, że na dzień bilansowy te zobowiązania mają
mieć wartość 29 000zł.
W księgach figuruje zobowiązanie w kwocie 31 000zł. (z dnia powstania zobowiązania jest ta kwota)
b) „Różnice kursowe” wynoszą 2 000zł (różnica kursowa dodatnia – przychody finansowe)
3. Wycena bilansowa należności według średniego kursu NBP z dnia bilansowego
a) Należności : 5 000 USD – po tym samym kursie (x2,90zł) = 14 500 zł, a mamy 15 300, więc 800 to różnice ujemne,
„koszty finansowe”.
W księgach mamy kwotę z dnia powstania 15 300zł.
Zamykamy konta rozrachunków.
Rok 200X + 1
Koszty , przychody zostały przeniesione na wynik finansowy, czyli absolutnie nie przenosimy tych wielkości na kolejny rok.
1. a) wpływ nalezności od odbiorcy : 5000 USD, przeliczamy po kursie bankowym KUPNA.
5000US x 2,88 = 14 400zł.
b) zmniejszamy „ Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi”, ta kwota wpływa na „rachunek bankowy”.
c) zmniejszamy należności na koncie pozabilansowym (o 5000 USD)
2. Ustalenie różnic kursowych
a) 14 400 porównujemy z 14 500, różnice kursowe to 100 zł, one są ujemne, bo kurs się zmniejszył. -> „Koszty
finansowe”.
3. a) Spłacono „zobowiązania wobec dostawcy”. 10 000 USD x 2,95 = 29 500
b) Likwidujemy zapis ewidencji pozabilansowej 10 000
c) Zmniejszamy zobowiązania o 29 500
d) Zmniejszamy stan środków na „rachunku bankowym”.
4. Ustalenie różnic kursowych.
a) Pomiędzy kwotą 29 500 a kwotą wynikającą z wyceny bilnasowej 29 000 = 500 zł, ujemne
(wydaliśmy na spłatę zobowiązań więcej niż wynikałoby z poprzedniej wyceny)
Zadanie 2.15
Zaczynamy od otwarcia kont.
Nadpłacony podatek jest dla nas należnością.
W sumie mamy 4500 zł z tytułu innych rozrachunków z tytułu podatków.
3. a) Jest to zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego. -> „Pozostałe rozrachunki z tytułu podatków”.
b) Dywidenda – jednostka gospodarcza musiała ją wcześniej zadeklarować i z niej pobierany jest podatek
dochodowy.
Zadeklarowaną dywidendę mamy na „rozrachunkach z akcjonariuszami” , ale odejmujemy podatek dochodowy
więc zmniejszamy tę kwotę o 1800zł.
4. a)” Pozostałe rozrachunki publiczno prawne”, zmniejszamy „rachunek bankowy”.
b) Zmniejszamy „rachunek bankowy”, „Pozostałe rozrachunki”.
5. a) „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” 4120zł
b) „Rozrachunki z ZUS”
6. a) Są to „rozrachunki z Urzędem Celnym”, a dokładniej zobowiązania wobec niego.
b) Cło jest elementem zwiększającym wartość materiałów, opłaty manipulacyjne są kosztem, ponieważ wynikają
one z zakupu materiałów, to możemy ująć tę kwotę jako rozliczenie „zakupu materiałów”.
7. a) „Pozostałe rozrachunki publiczno prawne”.
Jest to podatek dochodowy od osób prawnych, spotykamy się z tym przy wyniku finansowym (ostatni element
przenoszony na niego), więc na pewno nie mogą to być podatki i opłaty, bo jest to układ rodzajowy, który przy
metodzie porównawczej jest przenoszony w pierwszym segmencie
b) Mamy do tego osobne konto, które może się nazywać albo „podatek dochodowy” albo „obowiązkowe
obciążenia wyniku finansowego”. -> działa jak konto kosztów. (zmniejszenie korzyści ekonomicznych)
Zad. 2.21
Będziemy prowadzić konta analityczne do konta „Rozrachunki z pracownikami”
Rachunek za prace zlecone – ujęto w nim 2000zł, ona będzie podlegała ewidencji księgowej,
żeby ustalić , ile pracownik dostanie z 2000zł musimy policzyć kwotę podatku dochodowego,a żeby dojść do tego musimy ustalić koszty uzyskanych przychodów.
Te koszty zostały ustalone w wysokości 20% wynagrodzenia. Koszty uzyskania przychodów wynoszą 400zł. Podstawą opodatkowania jest więc 1600zł, ta kwota wzięła się po odjęciu od wynagrodzenia brutto kosztów uzyskania przychodów.
Od 1600 zł ustalamy kwotę podatku od osób fizycznych, który ustalamy po 18% z kwoty 1600 zł daje nam 288zł.
Jeżeli jest to umowa zlecenie, to zaliczka na podatek dochodowy jest dzielona na 2 części : częściowo faktycznie stanowi ona wpłatę na poczet podatku dochodowego, a częściowo z tej zaliczki pokrywane jest ubezpieczenie zdrowotne. W sumie wynosi 9%. Z zaliczki na podatek dochodowy płacimy 7,75% tego ubzpieczenia, a 1,25% jest potrącana z wypłaty.
Podstawą ustalenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne . Ale ponieważ tutaj nie mamy ubezpieczeń społecznych, to mamy wynagrodzenie brutto – 0 składek na ubezpieczenia społeczne, czyli podstawą jest 2000zł. Skoro podstawą jest 2000zł, a trzeba zapłacić 9% to ubezpieczenia zdrowotne = 180 zł.
7,75% z tych 9%, = 155zł pomniejszy zaliczkę na podatek dochodowy. Reszta 25zł będzie potrącona z wypłaty pracownika.
Mamy teraz do ustalenia należną zaliczkę na podatek dochodowy, w sumie on wynosi 288zł, ale z tego musimy oddać do ZUSu z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego kwotę 155zł, do Urzędu Skarbowego trafi więc 133zł. Wynika to z faktu, że ustalona zaliczka w kwocie 288zł musi być pomniejszona o 155zł.
Księgujemy więc wynagrodzenie brutto w kwocie 2000zł, potem księgujemy zaliczkę na podatek 133zł, zostanie przekazana do Urzędu Skarbowego. ZUSowi trzeba przekazać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 180zł, czyli cała składka na ubezpieczenie zdrowotne musi trafić do ZUSu.
Pracownik dostanie 1687zł = KWOTA BRUTTO – podatek –ubezpieczenie zdrowotne.
KSIĘGOWANIE :
a. wynagrodzenie brutto - jest to koszt pracodawcy - konta „rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” i
„wynagrodzenia”
Teraz będziemy księgować potracenia od tego wynagrodzenia zmniejszamy zobowiązania wobec
pracowników, konto „rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” oraz:
e. składka na ubezpieczenia zdrowotne – 180 zł –płacone do ZUSu – konto „Rozrachunki z ZUS”
f. zaliczka na podatek dochodowy – 133 zł - płacona do Urzędu Skarbowego - konto „pozostałe rozrachunki
z tytułu podatków”
g. zmniejszamy „rachunek bankowy”
a. wzrasta wartość „materiałów” oraz zmniejszamy należności od pracownika K na koncie syntetycznym „Inne rozrachunki z pracownikami” oraz na koncie analitycznym
b. zwiększenie w „kasie” oraz zmniejszenie należności od pracownika na koncie syntetycznym i analitycznym
zmniejszenie należności od pracownika N w kwocie 200 zł (strona Ct) oraz powstanie zobowiązania w kwocie 60 zł (strona Ct ) w sumie można zapisać 260 zł bo nie zmieni to salda; Powstają w tym momencie również koszty które księgujemy na koncie „Pozostałe koszty”
Ujmujemy to też na koncie analitycznym „Pracownik N”
Trzeba wyodrębnić tę kwotę w ewidencji syntetycznej przenosząc ją z „należności od odbiorców” na „należności dochodzone na drodze sądowej”
Zmniejszenie się stanu „rachunku bieżącego” i powstanie kosztów, które nie należą do podstawowej działalności jednostki więc zapisujemy je na koncie „Pozostałe koszty operacyjne”
Musimy urealnić wartość należności i wynik finansowy dlatego robimy odpis aktualizujący powstają koszty księgowane na „PKO” oraz „odpisy aktualizujące należności”, które jest kontem korygującym do konta „należności”
Zmniejszamy stan konta „kasa” oraz zmniejszamy zobowiązania wobec pracowników na koncie „Inne rozrachunki z pracownikami”
Ujmujemy operacje na koncie analitycznym „Pracownik N”
Zwiększeniu stanu „Kasy” oraz zmniejszenie należności od pracowników – konto „inne rozrachunki od pracowników”
Ujmujemy operacje na koncie analitycznym „Pracownik G”
Zmniejszenie stanu „Kasy” oraz zwiększenie należności od pracowników
Ujęcie na koncie analitycznym „Pracownik D” (trzeba je otworzyć)
Zwiększanie stanu konta „Kasa” oraz zmniejszenie należności od pracowników
Ujęcie w analityce „Pracownik J”
ZADANIE DODATKOWE:
Stan konta wyroby gotowe – 20.000 zł
Jednostka gospodarcza sprzedała odbiorcy X wyroby gotowe, których koszt wytworzenia wynosił 15.000 zł cena sprzedaży tych wyrobów to 20.000 zł. Odbiorca nie uregulował należności w terminie, okazało się, że został postawiony w stan likwidacji. W związku z tym dokonano aktualizacji należności. Po upływie kilku miesięcy na rachunek wpłynęła kwota 18.000 zł, resztę należności uznano za nieściągalną.
Operacje
Sprzedaż wyrobów
Rozchód sprzedanych wyrobów – 15.000
Faktura za sprzedane produkty (bez podatku) – 20.000
*** po tej operacji Wynik Finansowy wyniósł by 5.000 zł
Przeksięgowanie należności w związku ze zwłoką w zapłacie i postawieniem dłużnika w stan likwidacji
*** w tej chwili jednostka osiąga wynik ze sprzedaży: strata 15.000 zamiast zysku 5.000
Zaksięgowanie odpisu aktualizującego wartości należności – 20.000 zł
*** wartość bilansowa należności : saldo konta należności od dłużników (20.000) i saldo końcowe odpisy
aktualizujące (20.000) należności wynoszą 0
*** wynik finansowy: przychody (20.000) – koszt wytworzenia (15.000) - pozostałe koszty operacyjne (20.000)
strata 15.000
Wpływ należności od odbiorcy – 18.000
Rozwiązanie odpisu aktualizującego
Uznanie pozostałej części należności za nieściągalną – 2.000
*** Wynik finansowy: zysk 3.00 = przychody (20.000) – koszty wytworzenia (15.000) – pozostałe koszty operacyjne (20.000) + pozostałe przychody operacyjne (18.000)
Konta:
1a. „wyroby gotowe” i „koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych”
1b. „rozrachunki z odbiorcami” i „przychody ze sprzedaży produktów gotowych”
2. z „rozrachunku z odbiorcami” na „Należności od dłużników postawionych w stan likwidacji”
3. „odpisy aktualizujące” oraz „pozostałe koszty operacyjne”
4. „rachunek bankowy” w korespondencji „ należności od dłużników”
4a. zmniejszenie „odpisów aktualizujących” i zwiększenie „pozostałych przychodów operacyjnych”
5. wyksięgowanie z „należności” i rozwiązanie „odpisów aktualizujących”
ĆWICZENIA 8
Zad. 2.28
Stan początkowy – Rozrachunki z odbiorcami.
Op. 1) Zaksięgowanie odsetek : Zwiększamy stan należności oraz przychody finansowe.
Op. 2) Odpis aktualizujący.
Otwieramy konto „Odpisy aktualizujące należności” – strona ct. Utworzenie odpisu aktualizującego z jednej strony ma skorygowac wartość należności, ale z drugiej strony poprzez to, jednostka zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny ujmuje już w wyniku finanoswym prawdopodobną stratę. Spodziewamy się, że tych pieniędzy możemy nie otrzymać, więc profilaktycznie już obniżamy wynik. Żeby urealnić wynik finansowy, żeby ująć stratę związaną z możliwością uzyskania tych należności, musimy ująć KOSZT, więc musi pojawiać się ta kategoria.
Ujęcie kosztu : strona debet, z drugiej strony tym odpisem musimy obniżyć wartość należności. -> Strona credit.
Otwieramy konto kosztów : „Koszty finansowe” – strona debet, przy czym ten odpis dotyczy tylko odsetek.
Odpis dotyczący zwykłych należności obciąży koszty „Pozostałe koszty operacyjne”
Op.3) Spłata zobowiązania przez dłużnika. Zaczynamy od zwykłej operacji : kontrahent zapłacił nam 8 000zł. -> zmniejszamy należności i zwiększamy rachunek bieżący/bankowy.
Op. 4.) Rozwiązanie odpisu. Odpisy aktualizujące należności oraz „Pozostałe przychody operacyjne” – to nie są „przychody finansowe”, ponieważ otrzymaliśmy częśc należności głównej a odpis dotyczacy należności główej tworzony był w księgach pozostałych kosztów operacyjnych : zasada współmierności kosztów i przychodów. Odpis roziwązuje się na zasadzie odwrotnej do jego tworzenia.
Op.5) Należności uznane za nieściągalne. Należności i odpisy aktualizujące należności.
WYCENA MATERIAŁÓW
Z kartek.
Zadanie 1.
Mówimy o operacjach na stronie debetowej i kredytowej konta „Materiały”
Do wyceny ewidencji stosuje się cenę zakupu (najczęściej) dlatego, że np. nie zawsze w momencie, kiedy dostajemy materiały i przyjmujemy je do magazynu, znamy juz koszty związane z ich zakupem.
Na konto „Materiały” wprowadzamy więc cenę zakupu.
Koszty związane z zakupem natomiast są ewidencjonowane – zawsze w układzie rodzajowym, jeśli jednostka prowadzi „bez żadnych kombinacji” i później dopiero one są odpowiednio księgowane w zależności od tego, czy wycena bilansowa odbywa się na poziomie ceny zakupu czy ceny nabycia.
Wszystkie koszty zakupu poniesione w danym miesiącu będziemy wprowadzać od razu na koszty zakupu, wszystkie będziemy rozliczać w stosunku do zużytych materiałów.
1. Otrzymanie faktury za zakupione materiały
- wartość materiałów w cenie zakupu 2000 x 7zł = 14 000
- wartość VAT 14 000 x 8% = 1120
- koszty opakowań : 364
- wartość z VATem (23%) : 447,72 (koszty opakowań)
- suma faktury : 15 567, 72
2. Wyksięgowanie kosztów związanych z zakupem : 364zł
3. Przyjęcie materiałów do magazynu (dowód PZ) według cen zakupu : 14 000.
4. Wydanie materiałów do zużycia – wystawiono dowód RW według ceny zakupu.
a) 500 szt x 7 zł = 3500zł
b) 100szt x 7 zł = 700
c) 50 szt x 7 zł = 350 zł
= 4550
5. Rozliczenie kosztów zakupu. – to zawsze trzeba zrobić w związku z obrotem materiału!
ad1. Rozrachunki z dostawcami – zobowiązanie oraz „Rozliczenie Zakupu Materiałów” - otrzymaną fakturę za materiały ujmujemy po drugiej stronie „Rozliczenie zakupu Materiałów”. Jest to konto aktywno – pasywne, które może wykazywać 2 salda. (saldo debetowe jeśli otrzymaliśmy fakturę a nie mamy materiałów : materiały w drodze -> to DODAJE się do materiałów, odwrotnie : otrzymaliśmy materiały a nie otrzymaliśmy faktury, czyli są to dostawy niefakturowane : w bilansie powiększa zobowiązania - > dodajemy do zobowiązań dlatego, że oceniamy je jako przyszłe pewne zobowiązanie. )
W ramach pierwszej operacji musimy jeszcze wyksięgować VAT. : 1203,72 – Operacja 1a) na konto VAT naliczony. – to już jest cała kwota, dotycząca opakowań jednorazowych i materiałów
ad2. Rozliczenie zakupu materiałów wyksięgujemy 364 zł, -> do układu rodzajowego : zużycie materiałów i energii. - > potem rozliczenie kosztów skoro był układ rodzajowy. - > układ kalkulacyjny „koszty zakupu”
ad3. „Materiały” i z „Rozliczenie zakupu materiałów przenosimy 14000zł na konto „Materiały”
ad4. z „Materiałów” po stronie credit i „zużycie materiałów i energii” – księgujemy 4550 zł na koncie „Rozliczenie kosztów” i „Produkcja podstawowa”, „Koszty wydziałowe” oraz „Koszty sprzedaży”.
ad5. Rozliczenie kosztów zakupu : musimy je rozliczyć wszystkie, trzeba je rozliczyć w proporcji do materiałów zużytych. Procedura : musimy policzyć wskaźnik, który wynika z proporcji, będzie liczony po cenie nabycia.
Musimy rozliczyć 364 zł kosztów do wartości zużytych materiałów = PONIESIONE W DANYM MIESIĄCU KOSZTY ZAKUPU PRZEZ ZUŻYTE W TYM MIESIĄCU MATERIAŁY.
364zł : 4 550 zł x 100 = 8 - koszty zakupu stanowią 8% wartości zużytych materiałów.
Liczymy narzut kosztów zakupu przypadających na poszczególne kierunki rozchodu, bo rozliczamy je tylko w układzie kalkulacyjnym.
I 3500 x 8%= 280zł
II 260 x 8% = 56zł
III 350 x 8% = 28zł
Z kosztów zakupu trzeba wyksięgować całą kwotę, i poszczególne kwoty na konta układu kalkulacyjnego.
Wartość bilansowa materiałów = „Materiały” + „Rozliczenie zakupu materiałów.” (ich salda) i ewentualnie odpisy aktualizujące wartość materiałów (obniża) = 9450 Sk Ct.
Mamy dwie możliwości w zakresie wyceny bilansowej materiałów, czyli cenę zakupu i cenę nabycia.
Kiedy można stosować do wyceny bilansowej cenę zakupu? (Bo cenę nabycia można stosować zawsze.)
to zależy :
1) od poziomu kosztów zakupu : czyli można stosować cenę zakupu wtedy, kiedy koszty zakupu są nieznaczne (np. 1,5%, 2% - my już nie powinniśmy tego stosować w powyższym zadaniu)
2) zapasy materiałów,a tym samym koszty związane z ich zakupem, w ciągu całego roku, muszą się utrzymywać na zbliżonym poziomie. Np. jeśli jednostka gospodarcza produkuje kompoty wiśniowe, to kupuje je w lipcu i w sierpniu, więc zapasy materiałów w tych miesiącach są znacznie wyższe, niż np. w listopadzie, gdzie tych wiśni nie ma.
Zadanie 2.
Gdyby nie było pierwszego zdania: Funkcjonuje konto Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu, to wiadomo, że materiały , a przynajmniej część, jest wyceniona do bilansu na poziomie ceny nabycia – czyli w proporcji do zakupu i zużycia materiałów.
Do ewidencji bieżącej przychodów i rozchodów wykorzystujemy cenę zakupu. (konto materiały)
Najpierw otwieramy konta i wpisujemy salda początkowe. RMKZ – saldo debetowe.
Op 1) Otrzymaliśmy fakturę „Rozrachunki z dostawcami” po stronie Ct 124 476zł, następnie: „Rozliczenie zakupu materiałów” z faktury musi trafić kwota 101 200zł (Materiały + koszty transportu), otwieramy konto VAT naliczony. – 23 276zł .
W ramach pierwszej operacji trzeba również wyksięgować koszty zakupu. Koszt transportu zewnętrznego to „usługi obce” – konto „Rozliczenie kosztów” również. 11 200zł.
Do bilansu będziemy wyceniali materiały według cen nabycia – z konta „Rozliczenie kosztów”, koszty zakupu muszą zostać przeksięgowane na konto „Rozliczenia Międzyokresowe Kosztów Zakupu”.
Op 2) Teraz dostajemy materiały od innego dostawcy. „Materiały” po Dt, „Rozliczenie zakupu materiałów” po stronie Ct,
Op. 3) Materiały przyszły od dostawcy z operacji pierwszej. Na konto „Materiały” oraz „Rozliczenie zakupu materiałów”.
Op. 4) Dostawca z 2 operacji. Jak dostaliśmy fakturę to powstało zobowiązanie. Więc „Rozrachunki z dostawcami” i kwota 114 150 zł oraz „Rozliczenie zakupu materiałów”., „VAT naliczony” (dodajemy kwoty) : 9 150zł
Na konto „rozliczenie zakupu” trafi kwota 105 000zł, Z tej operacji musimy przenieść koszty (5000zł) na konto „Usługi obce” , później na konto –„Rozliczenie kosztów”, później „Rozliczenie międzyokresowe kosztów zakupu” : bo wycena bilansowa odbywa się według ceny nabycia i trzeba te koszty rozliczyć w czasie – jak będą one zużyte wtedy będziemy je rozliczać, na razie nie wiemy kiedy one będą zużyte.
Op. 5) Najpierw wyksięgowujemy rozchód w całości materiałów (300 000) – stan konta „Materiały” zmniejsza się o tyle, tę kwotę ujmujemy także na koncie „zużycie materiałów i energii”. Całą tę kwotę księgujemy również na „Rozliczenie kosztów”
5a) produkcja podstawowa – 150 000zł
5b) koszty wydziałowe – 50 000zł
5c) produkcja pomocnicza 70 000 zł
5d) Koszty zarządu – 20 000zł
5e) Koszty sprzedaży 10 000zł
Op. 6) Bedzie się różniło od zadania pierwszego tym, ze w pierwsyzm rozliczaliśmy wszystkie koszty w stosunku tylko do zużytych materiałów, a teraz rozliczamy koszty w stosunku do materiałów zarówno tych, które zostały zużyte jak i tych, które zostały w zapasie. Czyli rozliczamy koszty zakupu w stosunku do wszystkich materiałów, które posiadaliśmy przed ich rozchodem.
Do rozliczenia kosztów mamy (patrzymy na RMKZ) = 20 000zł
Wn = 20 000 / 400 000 (wszystkie materiały) = 5 %
Narzut A (prod. podstawowa) = 150 000 x 5% = 7500
Narzut B ( koszty wydziałowe) = 50 000 x 5% = 2500
Narzut C (koszty prod. pomocniczej) = 70 000 x 5% = 3500
Narzut D (koszty zarządu) = 20 000 x 5% = 1000zł
Narzut E (koszty sprzedaży) = 10 000 x 5% = 500
= 15 000zł. (czyli spośród 20 000 zł, rozliczyliśmy 15 000, co oznacza, że
nie rozliczamy 5 tysięcy, i to wypada na zapas na następny okres)
Zmniejszamy rozliczenie międzyokresowe kosztów zakupu o 15 000zł oraz podane elementy z ukłądu funkcjonalnego.
7) Wycena bilansowa materiałów
Sk. Materiały : 100 000
Sk. RMKZ : 5000 (bo jest wycena materiałów według ceny nabycia)
= 105 000
ZE ZBIORÓW
strona 84 / Zad 3.18
Treści operacji :
1) Otrzymano fakturę za zakupione materiały
- wartość materiałów w cenie zakupu 100kg x 200zł= 20 000 zł
- koszty opakowań bezzwrotnych : 100 zł
- koszty transportu : 500zł
- VAT : 4738 zł
- SUMA FAKTURY : 25 338 zł
2) Wyksięgowanie kosztów związanych z zakupem : 600zł
3) Przyjęcie materiałów do magazynu (dowód PZ) według cen zakupu : 100kg x 200zł = 20 000zł
4) Wydanie materiałów do zużycia zgodnie z dowodami RW wystawionymi według cen zakupu : 25 x 200 = 5 000
a) 15 x 200 = 3000
b) 4 x 200 = 800
c) 6 x 200 = 1200
5) Rozliczenie kosztów zakupu
Ad 1) „Rozrachunki z dostawcami” 25 338 i „ Rozliczenie zakupu materiałów” 20 600 + „Vat naliczony” 4738zł (oraz po stronie Dt „Rozliczenie zakupu materiałów”)
Op 2a) „Zużycie materiałów i energii” – 100 to wartość opakowań, „Rozliczenie kosztów” oraz „RMKZ”
2b) Otwieramy „usługi obce” (500zł), „Rozliczenie kosztów” i „RMKZ” ( bo jest to wycena w cenie nabycia)
Ad. 3) Otwieramy konto „Materiały”, „Rozliczenie zakupu materiałów” (20 000zł)
Ad. 4) „Materiały” zmniejszam o 5000zł, „zużycie materiałów i energii” – ALE TU SĄ „ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE”, one nie są ksiegowane jako koszty działalności podstawowej – tutaj więc trafia kwota 3800zł, a 1200zł – środki trwałe w budowie. Teraz „rozliczenie kosztów” – też 3800zł. – to się rozkłada : „produkcja podstawowa” 3000 zł i „produkcja pomocnicza” 800zł.
Ad. 5)
Rozliczenie kosztów.
Wn = 600 / 20 000 = 3%
Na) 3000 x 3% = 90
Nb) 800 x 3 % = 24
Nc) 1200 x 3% = 36
= 150 zł – wyksięgowujemy z RMKZ
Wartość bilansowa :
Sk. Materiały : 15 000
Sk RMKZ : 450
= 15 450
3.21.
Operacje :
1. Otrzymanie faktury za materiały
- wartość materiałów / cena zakupu materiałów : 5000 x 3,20 = 16 000zł
- Koszty transportu : 1200zł
- VAT = 3956zł
- SUMA FAKTURY : 21 156
2. Wyksięgowanie kosztów związanych z zakupem : 1200zł
3. Przyjęto materiały do magazynu wystawiając dowód PZ według cen zakupu : 16 000zł
4. Wydanie materiałów do zużycia. Wystawiono dowód RW według rzeczywistych cen zakupu.
Ad. 1. Rozchód = 2500 kg – mamy ten sam materiał ale po różnych cenach nabycia – musimy wybrac metodę wyceny rozchodu!!!
My wybieramy FIFO:
a) 2500zł x 2,75 = 6875
b) 2000 x 2,75 = 5500
c) 500 x 2,75 = 1375
Ogólna wartość zużytych materiałów : 13 750
5. Rozliczono kosztu zakupu
Rozliczamy je w cenie zakupu : oznacza to, że rozliczamy wszystkie koszty w stosunku do materiałów zużytych.
Wn = 1200 / 13 750 x 100 = 8,73%
Potem policzymy narzut na materiały (13 750zł)
Zad.
Stany wybranych kont są następujące :
materiały 30 000
RMKZ : 2500 (Dt)
RMZ : saldo Dt 1000, saldo Ct 2000
Oblicz wartość bilansową materiałów (Cena nabycia)
30000 + 2500 +1000 = 33.500
Salda CT RMZ to są zobowiązania.
ĆWICZENIA 9
2.16
POLECENIE: obliczyć i zaksięgować zaliczę na podatek od os. Fizycznych dla:
Pracownika zatrudnionego w ramach umowy o prace, którego wynagrodzenie brutto wynosi 2.000 zł
Pracownika zatrudnionego w ramach umowy – zlecenie, którego wynagrodzenie wynosi 1.500 zł
Pracownika zatrudnionego w ramach umowy o dzieło, którego wynagrodzenie wynosi 3.000 zł a koszty uzyskania przychodu to 50%
UMOWA O PRACĘ
Brutto 2.000
Składni na ubezpieczenia społeczne 274,20 (13,71% *2.000)
Emerytalne 195,20 (9,76%)
Rentowe 30 (1,5%)
Chorobowe 49 (2,45%)
Podstawa składki zdrowotnej 1725,80 (2.000 – 274.20)
Ubezpieczenia zdrowotne 155,32 (9% * 1725,8)
Potrącona składka na ubezpieczenia zdrowotne 133,75 (7,25%)
Koszty uzyskania przychodu 111,25 (stałe)
Ulga podatkowa 46,33 (stałe)
Podstawa podatkowa 1614.55 (1725.8 – 111.25)
Podatek dochodowy należny 244.29 (18% * 1614,55 – 46.33)
Zaliczka na podatek dochodowy 111 ( 244.29– 133.75) - zaokrąglamy
Kwota do wypłaty 1456 (2.000 – 274,2 – 155,32 – 111)
UMOWA – ZLECENIE
Brutto 1.500
Koszty uzyskania przychodu 300 (20% * 1.500)
Podstawa opodatkowania 1.200 (1.500 – 300)
Podatek 216 (18% * 1.200)
Ubezpieczenia zdrowotne 135
Do potrącenia z zaliczki na podatek 116,25
Zaliczka na podatek dochodowy 99,75 = 100 – zaokrąglamy do złotówek
Wypłata 1265
UMOWA O DZIEŁO
Brutto 3.000
Koszty uzyskania przychodu 1.500 (50% * 3.000)
Podstawa opodatkowania 1.500 (3.000 -1.500)
Podatek 270 (18% * 1.500)
Wypłata 2.730 (3.000 – 270)
ĆWICZENIA 10
Na następnym kolosie będzie na pewno:
- polityka rachunkowości wg. ustawy
- zakres sprawozdania finansowego
PD: zadanie 5.5, gdzie trzeba dopisać: kurs przyjęty w dokumencie odprawy celnej wynosi 2.8 zł za 1 USD
Na następne zajęcia: 5.23 + środki trwałe w budowę + wartości niematerialne i prawne
ŚRODKA TRWAŁE
Rzeczowe aktywa trwałe:
- środki trwałe
- środki trwałe w budowie
ŚRODKI TRWAŁE
to rzeczowe aktywa trwałe,
wykorzystywane przez jednostkę do prowadzenia działalności gospodarczej
o okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż jeden rok
korzyści jakie przynoszą mają charakter pośredni (musimy wykorzystać inne zasoby np. sprzedaż)
musi być kompletne i zdatne do użytkowania
Przykładowe składniki stanowiące środki trwałe:
nieruchomości
maszyny i urządzenia
środki transportu
wyposarzenie biur
nieruchomości powiększone o prawo wieczystego użytkowania
prawo użytkowania lokalu
inwentarz żywy
ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE
kategorię to stosujemy gdy dany środek nie został jeszcze przyjęty do użytkowania
w przyszłości stanie się to środkiem trwałym
dzieje się tak gdy np.
zakupiliśmy maszynę ale wymaga ona jeszcze montażu
gdy sami wyprodukowaliśmy jakieś urządzenie ale nie zostało jeszcze przyjęte do użycia
Kiedy dokonuje się wyceny środków trwałych (w ujęciu chronologicznym)
w momencie przyjęcia ich co użytkowania i wprowadzenia do ewidencji nadajemy WARTOŚĆ POCZĄTKOWĄ
1. Wartość początkową środka trwałego ustala się na poziomie ceny nabycia i oznacza to, że pochodzi on z zakupu (wiemy jakie jest źródło pochodzenia)
- cena zakupu - kwota należna sprzedającemu bez podatków podlegającym odliczeniu
- cena nabycia - cena zakupu + koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składników
do użytkowania
do kosztów tych zalicza się;
- transportu
- załadunku
- wyładunku
- montażu
2. Wartość początkowa środka trwałego wytwarzanego we własnym na poziomie kosztów wytworzenia, które obejmują:
koszty ulepszenia
wynagrodzenia pracowników pracujących przy budowie i montażu danego środka trwałego
niektóre koszty pośrednio związane z wytworzeniem
koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania wytworzonego środka np.:
różnice kursowe (gdy zobowiązanie jest w walutach obcych)
dodatnie zmniejszają wartość środka trwałego i są to przychody finansowe
ujemne zwiększają wartość środka trwałego i są to koszty finansowe
prowizje i odsetki
zwiększają wartość środka trwałego do momentu wdrożenia do użytkowania środka trwałego później będą to koszty finansowe
ZAD. 5.2
25.02.200X jednostka gospodarcza zakupiła maszynę produkcyjną za 80.000 zł. Ze względu na dokonanie płatności przed ustalonym terminem udzielono firmie 2% skonta (zapłacono 28.02.). Koszty transportu wyniosły 500 zł, a koszty montażu 1500 zł. Maszynę przyjęto do użytkowania 7.03
Ustalić wartość początkową maszyny.
ODP:
Cena zakupu wg. Faktury 80.000
Skonto 2% (-) 1.600
Koszty transportu 500
Koszty montażu 1.500
CENA NABYCIA 80.400
ZAD. 5.3
Jednostka gospodarcza wydała 3.000 zł na założenie klimatyzacji samochodu osobowego oraz 1.500 zł na naprawę jego silnika. Wartość samochodu przed dokonaniem wymienionych prac wynosiła 45.000 zł.
Należy określić wpływ operacji na wartość środka trwałego i wynik finansowy.
ODP:
- cena fakturowa netto 45.000
- ulepszenia (klimatyzacja) 3.000 zwiększa wartość początkową
- koszty naprawy (remont silnika) 1.500 nie wpływa na wartość śr. trwałego, ale obniża wynik finansowy
ZAD. 5.4
wydatki z zakupem i późniejszym posiadaniem oraz wykorzystaniem środka trwałego:
1. cena fakturowa netto 12.000
2. skonto 1.000
3. koszty dostarczenia nabytego środka 100
4. koszty montażu 300
5. koszty naprawy i konserwacji 400
6. wykorzystanie dodatkowych części zwiększających 600
zdolności wytwórcze środka
7. wykorzystane części zamienne 600
Określić wpływ operacji na wartość środka trwałego i wynik finansowy
ODP: 5 i 7 nie wpływają na wartość środka trwałego
wszystkie koszty obniżają wynik finansowy
Wartość początkowa środka wynosi 12.000 (12.000 – 1.000 + 100 + 300 + 600)
Zwiększenie wartości początkowej powodują:
Ulepszenia
Aktualizacja wyceny
ULEPSZENIA
zwiększają się korzyści ekonomiczne z danego środka
większa wydajność, krótszy czas pracy
Zwiększenie powierzchni budynku
Zmniejszenie zużycia materiałów/energii = kosztów
AKTUALIZACJA WYCENY
dokonuje się jej tylko na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów
robi się to w ściśle określonych warunkach (wzrost inflacji i cen)
skutki tej aktualizacji księguje się na koncie „kapitał z aktualizacji wyceny"
Zmniejszenie wartości początkowej środka trwałego powodują:
umorzenie (amortyzacja)
odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
UMORZENIE
Amortyzujemy środki trwałe, aby uwzględnić ich zaangażowanie w kosztach działalności
zachowanie zasady współmierności kosztów i przychodów
Środki trwałe tracą swoją wartość na skutek:
użytkowania – zużycie fizyczne
postępu technologicznego – zużycie ekonomiczne
odpisów dokonuje się regularnie (np. co miesiąc)
wynikają ze zwykłego użytkowania, zaplanowanego przez jednostkę
ODPISY Z TYTUŁU TRWAŁEJ UTRATY WARTOŚCI
dokonuje się ich z tytułu niezaplanowanej utraty wartości środka trwałego
odpisów dokonuje się w okolicznościach gdy środek trwały nie przynosi już korzyści ekonomicznych (ani z użytkowania ani ze sprzedaży)
przyczyny dokonania odpisu:
zepsucie się środka trwałego
środek przeznaczony jest do likwidacji (nieplanowane zużycie ekonomiczne np. przez wdrożenie nowych technologii)
zmiana przepisów prawa (dodatkowe zakazy, które zabraniają stosowania danego środka trwałego bo nie spełnia nowych norm)
kryzys (spadek popytu a w związku z tym sprzedaży)
wojna, konflikt militarny (produkcja koncentruje się na potrzebach wojska)
operacje księgujemy na koncie korygującym do "środki trwałe" - "odpisy aktualizujące z trwałej utraty wartości środka trwałego"(strona Ct) oraz na koncie "pozostałe koszty operacyjne" (strona Dt)
dokonanie odpisuje nie powoduje utraty wartości tego środka, można dokonać korekty i księgujemy to wtedy na kontach: „środki trwale” oraz „pozostałe przychody operacyjne”
aby dokonać wycofania odpisu muszą przestać istnieć przyczyny stworzenia odpisu
AMORTYZACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH
Amortyzacja - to równowartość zużycia środków trwałych zaliczana do kosztów działalności.
Wysokość odpisów amortyzacyjnych jest uzależniona od trzech elementów:
Wartości początkowej środka,
Przewidywanego okresu użytkowania bądź przewidywanej wydajności środka,
Wybranej metody amortyzacji, która ma wpływ na wysokość (rozkład) ponoszonych przez jednostkę kosztów z tytułu amortyzacji w poszczególnych latach, w których zaplanowano dany środek umorzyć.
Metody amortyzacji:
Metoda liniowa;
Metoda malejącego salda;
Metoda sumy cyfr rocznych;
Metoda naturalna.
METODA LINIOWA
Cechuje się stałą podstawą amortyzacji i niezmienną wysokością odpisów amortyzacyjnych
Jeżeli stosujemy tą metodę to ustalamy stawkę amortyzacji i roczną kwotę amortyzacji
Wzory:
Stawka amortyzacji
(dzielmy 100 przez okres użytkowania dający ekonomiczne korzyści)
Kwota amortyzacji
(różnicę między wartością początkową a rezydualną mnożymy przez stawkę a następnie dzielimy przez 100)
W każdym okresie użytkowania otrzymujemy ta samą kwotę amortyzacji stąd nazwa „liniowa”
Postawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest wartość początkowa pomniejszona o wartość rezydualną
WARTOŚĆ REZYDUALNA –pozostałość wartości po środku trwałym po okresie jego użytkowania. Jest to kwota jaką można otrzymać z tego środka dzięki sprzedaży, zezłomowaniu itp. Dopiero wtedy otrzymamy korzyści, dlatego nie dokonujemy odpisów na tą kwotę.
METODA MALEJACEGO SALDA
Należy do metod nierównomiernych – degresywnych
Metoda degresywna oznacza iż początkowa kwota amortyzacji jeż wyższa niż w latach kolejnych
Podstawa dokonywania odpisów maleje i będziemy ją obliczać w każdym okresie
Stawka amortyzacji jest niezmienna
Kwota amortyzacji z roku na rok też będzie coraz mniejsza
Wzory
Stawka amortyzacji
(jeden minus pierwiastek t-stopnia z dzielenia wartości rezydualnej przez wartość początkową)
Kwota amortyzacji
(wartość netto razy stawka amortyzacji)
Postawą w tej metodzie jest wartość nieumorzona (netto) środka trwałego na początek każdego kolejnego roku
Zamiast liczyć stawkę amortyzacji ze wzoru powyżej można przyjąć WSPÓŁCZYNNIK DEGRESJI, ale wtedy trzeba zwrócić uwagę na to, aby wartość netto środka po upływie okresu użytkowania wynosiła wartość rezydualną, jeśli się tak nie stanie należy to skorygować
Mówi się iż jest to metoda „podwójnej stawki amortyzacyjnej”, ponieważ można ustalić stawkę w metodzie liniowej i w każdym okresie zwiększać ją – w 2 podwoić w 3 potroić itd.
METODA SUMY CYFR ROCZNYCH
Również metoda degresywna
Stawka amortyzacji jest zmienna
Zmienne są również odpisy amortyzacyjne
Stała jest podstawa dokonywania amortyzacji
Wzory:
Stawka amortyzacji T – okres amortyzacji w latach
t –okres, dla którego obliczana jest stawka amotyzacji
Kwota amortyzacji
(różnicą między wartością początkową a rezydualna razy stawka amortyzacji)
Suma stawek zawsze da 1 stąd też nazwa „suma cyfr rocznych” – w mianowniku jest suma poszczególnych lat, a w liczniku ilość lat do końca odpisów
Porównanie sytuacji finansowej i bilansowej podmiotu w zależności od wybranej metody i ich wpływ na wynik finansowy:
Metoda malejącego salda i suma cyfr rocznych – początkowe stawki są znacznie wyższe niż w metodzie liniowej wpływa to na wynik finansowy jednostki (degresywne – słabe, liniowa – dość dobry)
W kolejnych latach w metodach degresywnych odpisy są oraz mniejsze, a w linowej takie same degresywne wynik finansowy z roku na rok będzie coraz lepszy, przy linowej stały
Sytuacja majątkowa wygląda podobnie:
W degresywnych w początkowych latach wartość środków trwałych będzie zaniżona i stopniowo będzie wzrastała
W liniowej wartość będzie stała, zmniejszenia są równomierne
Co trzeba uwzględnić wybierając metodę amortyzacji:
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi
Trzeba się zastanowić co chcemy osiągnąć
Zaniżyć wynik finansowy – degresywne: bo np. spółką akcyjna i nie chcemy wypłacić dywidendy w pierwszych latach, ale później ona będzie wzrastać ale możliwe, że przedsiębiorstwo już będzie silne, rozwinięte
WNIOSEK:
W długim okresie ostatecznie i tak odpiszemy tą samą kwotę
Metodę wybieramy pod konkretne korzyści jakie chcemy otrzymać ze środka trwałego
Czynniki wpływające na stawkę amortyzacji (trzeba je uwzględniać):
intensywność wykorzystania środka trwałego = ilość czasu jego pracy (przy pracy 3 zmianowej - 24h - środek trwały pracuje więcej i zużywa się szybciej niż gdy wykorzystywany jest tylko przez 1 zmianę – 8h)
trwałość danego środka i jego fizyczne wykorzystanie
przewidywane nowe technologie
prawne ograniczenia użytkowania danego środka trwałego np.:
wycofanie żarówek z końcem 2012 roku – potem nie można ich już było produkować)
umowa leasingu – jest to umowa czasowa
Kiedy wybieramy metodę amortyzacji:
Metodę amortyzacji ustalamy przed rozpoczęciem użytkowania danego środka trwałego
Co korygujemy:
Zawsze musimy skorygować stawkę amortyzacji jeżeli mamy ku temu powody !!! Dokonuje się tego na początku każdego nowego roku obrotowego
Co roku musimy też weryfikować wartość rezydualną
np. kiedyś popularne były samochody z silnikiem diesla bo olej napędowy był tańszy, przyszedł kryzys ceny ropy wzrosły co spowodowały spadek cen tych samochodów
Początek i koniec dokonywania odpisów:
Rozpoczęcie dokonywania odpisów należy zacząć po przyjęciu środka trwałego do użytkowania,
*** ale można tego dokonać od pierwszego dnia miesiąca następującego po wprowadzeniu do użytkowania środka
Odpisy aktualizujące przestajemy robić gdy środek trwały zrówna się z wartością rezydualną lub gdy zostanie wycofany z użytkowania
*** jeżeli zaczynam amortyzacje od nowego miesiące to nie kończę jej w momencie rozchodu środka lecz z ostatnim dniem miesiąca, w którym ten środek trwały został sprzedany/zlikwidowany
Czy wszystkie środki się zużywają?
NIE - Gruntów się nie amortyzujemy !!
*** chyba że dokonuje się tam wydobycie składników metoda odkrywkową
SPOSOBY UPROSZCZEŃ
amortyzowanie grupowo
gdy jest to jeden rodzaj środków
gdy środek nie ma dużej wartości
odpis jednorazowy
gdy jest to nisko cenny składnik majątkowy
"nisko cenny" - jest niejednolitym określaniem i dla każdego przedsiębiorstwa będzie to inna wartość w granicach zasady istotności
w przepisach podatkowych kwota ta wynosi 3.500
wpływa to na wynik finansowy
URZĄDZENIA ANALITYCZNE WYKORZYSTYWANE PRZY EWIDENCJI ŚRODKÓW TRWAŁYCH:
karty analityczne - karta, którą posiada odrębnie każdy środek trwały; opisane są tam wartości, cechy, właściwości
księga inwentarzowa - wykaz wszystkich środków trwałych prowadzonych w ujęciu chronologicznym
tablice amortyzacyjne – pokazują wartość początkową i rezydualną, stawkę amortyzacji, rozkład dla danego środka
DOKUMENTY POTWIERDZAJĄCE OBRÓT ŚRODKÓW TRWALYCH:
OT - przyjęcie środka trwałego (odpłatne)
PT - przyjęcie środka trwałego na zasadach darowizny (nieodpłatne)
LT - rozchód środka trwałego (sprzedaż, likwidacja)
EWIDENCJA KSIĘGOWA ŚRODKÓW TRWAŁYCH
(na podstawie zadania 5.16)
Co powoduje zmniejszenie ilościowo-wartościowe:
Sprzedaż
Likwidacja
Darowizna
Przekazanie w formie aportu
ZMIEJSZENIE ILOŚCI ŚRODKA TRWAŁEGO (operacje 1,5,6)
Aby zaksięgować taka operacje trzeba ustalić wartość nieumorzoną środka trwałego trzeba porównać wartość początkową z dotychczasowym umorzeniem i otrzymujemy wartość netto
Nieumorzona wartość środka trwałego trafia na konto „PKO”
Konsekwencją tego działania jest to, że wszelkie korzyści osiągane ze zbycia środka trwałego będą księgowane jako „PPO”
Wszelkie koszty związane ze sprzedażą (transport, rozbiórka) też będą pozostałymi kosztami operacyjnymi
Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami wynikające ze sprzedaży lub likwidacji środka trwałego będą księgowane na koncie „Pozostałe rozrachunki”
ŚT Umorzenie ŚT PKO
Sp. 100 80 80 80 Sp. 20
STWIERDZONE NIEDOBORY (operacje3,4,9)
Zawsze ustala się osobę odpowiedzialną
Od tej osoby można żądać większej zapłaty niż wartość księgowa niedoboru ponieważ:
utraciliśmy korzyści ekonomicznego z tego środka
ze względu na cenę rynkową tego środka trwałego (może być obecnie wyższa)
jest to rodzaj kary, aby nie robił tego kolejny raz
trzeba doprowadzić niedobór do wartości, którą chcemy odzyskać do niedoboru trzeba doksięgować różnicę (tu 1.500) i zaksięgować z drugiej strony na koncie „rozliczenie międzyokresowe przychodów”
musimy zastosować takie konto aby zachować zasadę ostrożności ponieważ nie mamy pewności czy pracownik zwróci tą kwotę, jak rozstrzygnie to są
odniesiemy tę kwotę do przychodów w momencie zapłaty przez pracownika
rozliczenia dokonujemy na koncie „pozostałe rozrachunki z pracownikami”
LIKWIDACJA ŚRODKA TRWAŁEGO (operacje 5,6)
jest to proces, który trwa długo w czasie
wiążą się z nim często dodatkowe koszty
aby to pokazać prowadzi się ewidencje pozabilansową na koncie "środki trwałe w likwidacji” gdzie dokonywany jest zapis jednostronny
kwoty na tym koncie zapisuje się według wartości początkowej
konto to nie wpływa na bilans !
odzyskane części środki to likwidacji zawsze będziemy księgować jako „materiały” i „PPO”
ostatecznym etapem likwidacji środka trwałego jest wyksięgowanie go z konta pozabilansowego
ĆWICZENIA 11
ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE
Prowadzimy tutaj ewidencje i syntetyczną i analityczną
Konta analityczne stosowane przy tej kategorii
Przy budowie kilka budynków jednocześnie to osobne konto do każdego z nich tworzy się po to aby móc ustalić wartość kosztów wytworzenia danego obiektu
„koszty pośrednie” gdzie księgowane są koszty związane z budową kilku budynków jednocześnie
Konto dla ulepszanych środków
Koto dla środków wymagających montażu
Rozliczenia kosztów dokonuje się poprzez wskaźnik narzutu: kosztów pośrednich do kosztów bezpośrednich
5.32
Otwieramy konta syntetyczne (podane w zadaniu) i konta analityczne do poszczególnej budowy (1-sklep, 2-magazyn, 3-budynek biurowy)
Te odsetki dotyczą budowy 1 i 2 (zaznaczyć sobie to jakoś żeby wiedzieć) – konto „koszty pośrednie”
Zamiast konta „rozrachunki z dostawcami” otwieramy konto „pozostałe rozrachunki” ponieważ nie dotyczy to podstawowej działalności jednostki
Zwiększamy wartość środków trwałych w budowie, wydajemy materiały z magazynu
*** ponieważ materiały trafiają od razu do użycia nie ma konta „zużycie materiałów i energii”
Likwidacja starego magazynu: przenosimy umorzenie na środki trwałe w budowie, wartość netto trafia na środki trwałe (ponieważ likwidujemy jeden obiekt aby wybudować następny –nowy) + otwieramy nowe konto dla budowy nr 4 – „garaż”
Zmniejsza się stan kasy i zwiększa ŚT w budowie + konto analityczne „garaż” (budowa 4)
„pozostałe rozrachunki” , „ŚT w budowie”, „VAT naliczony” + konto analityczne (budowa 3)
---------------------------------------------- / / ------------------------- + konto analityczne „ŚT wymagające montażu: otwieramy nowe, takie konto ponieważ nie jest podane jaka jest to konkretna budowa, a drogą eliminacja ani w sklepie ani w magazynie ani w budynku biurowym czy garażu nic się nie produkuje
Księgowanie spłaty zobowiązań
(tak jak 6 i 7) + analityka „sklep”
-------//-------- +analityka „garaże”
Rozliczenie kosztów wspólnych
$Wn = \frac{koszty\ wspolne\ }{koszty\ bezposrednia}*100 = \ \frac{296}{7300 + 7500}*100$ =2%
Koszty wspólne dotyczą sklepu i magazynu (z konta „koszty pośrednie”)
Koszty bezpośrednie bierzemy z kont analitycznych odpowiednich kont, których dotyczą koszty pośrednie (budowa 1 i 2): kota „sklep” i „magazyn”
Na1= 0,02 * 7300 = 146
Na2 = 0,02 * 7500 = 150
Przenosimy koszty pośrednie na odpowiednie konta analityczne (budowa 1 i 2) oraz na konto syntetyczne „ŚT w budowie)
Choć przesuwamy środki na jednym koncie syntetycznym jest to ważne ponieważ zmieniają się wartości na kontach analitycznych
Nie można tego zrobić tylko na kontach analitycznych ponieważ nie zgadzały by się obroty z kontem analitycznym i przy zestawieniu rocznym byłby problem i trzeba by szukać skąd jest ta różnica
Z konta „ŚT w budowie” przenosimy wartość 7446 na konto „ŚT”(ujęcie syntetyczne) + Wyksięgowanie z analityki „sklep”
8.000 – jest to cena sprzedaży i zaliczane jest to do „PPO”, księgujemy rozrachunki i VAT;
Sprzedano więc trzeba zaksięgować rozchód: wyksięgowanie z „ŚT w budowie” i konta analitycznego „magazyn” przenosimy wartość tego środka 9750 na konto „PKO”
Środki trwałe w budowie, które nie przyniosły zamierzonego efektu księgujemy jako „PKO”
Przeksięgowanie z „ŚT w budowie” i konta analitycznego „budynek biurowy” na konto „ŚT”
PD. Policzyć obroty na koncie ŚT w budowie oraz na kontach analitycznych i sprawdzić czy obroty na koncie syntetycznym i analitycznych są sobie równe
WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE
Jest to kolejna grupa aktywów operacyjnych to znaczy takich, które są wykorzystywane w działalności gospodarczej jednostki i przynoszą jej korzyści
Są to nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki,
Zalicza się do nich:
autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
know-how,
nabyta wartość firmy,
koszty zakończonych prac rozwojowych.
Koszty prac rozwojowych
prowadzi się je na własne potrzeby jednostki
są poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii
zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych, jednak pod pewnymi warunkami:
produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,
techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,
koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.
WNIOSEK: Nie zawsze zatem koszty prac rozwojowych będą zaliczane do wartości niematerialnych i prawnych. Muszą być one poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii i zostaną pokryte według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.
Okres dokonywania odpisów kosztów prac rozwojowych
nie może przekraczać 5 lat (art. 33 ust. 3 ustawy o rachunkowości).
Ustawa nie wskazuje miejsca gdzie je ujmować do czasu ich zakończenia.
W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości, a w przypadku ich braku mogą stosować Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR).
Według MSR 38 prace rozwojowe są praktycznym zastosowaniem odkryć badawczych lub też osiągnięć innej wiedzy w planowaniu lub projektowaniu produkcji nowych lub znacznie udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów technologicznych, systemów lub usług, które ma miejsce przed rozpoczęciem produkcji seryjnej lub zastosowaniem.
Do prac rozwojowych według tego standardu zalicza się:
projektowanie, wykonanie i testowanie prototypów i modeli doświadczalnych (przed ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania),
projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form i matryc z wykorzystaniem nowej technologii,
projektowanie, wykonanie i funkcjonowanie linii próbnej, której wielkość nie umożliwia prowadzenia ekonomicznie uzasadnionej produkcji przeznaczonej na sprzedaż,
projektowanie, wykonanie i testowanie wybranych rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów lub usług.
Ponadto MSR 38 wskazuje, iż składnik wartości niematerialnych powstały w wyniku prac rozwojowych ujmuje się wtedy i tylko wtedy, gdy jednostka gospodarcza jest w stanie udowodnić:
możliwość, z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika wartości niematerialnych tak, aby nadawał się do użytkowania lub sprzedaży,
zamiar ukończenia składnika wartości niematerialnych oraz jego użytkowania lub sprzedaży,
zdolność do użytkowania lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych,
sposób, w jaki składnik wartości niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne. Między innymi jednostka powinna udowodnić istnienie rynku na produkty powstające dzięki składnikowi wartości niematerialnych lub na sam składnik, albo - jeśli składnik ma być użytkowany przez jednostkę - użyteczność składnika wartości niematerialnych,
dostępność stosownych środków technicznych, finansowych i innych, które mają służyć ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych,
możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi wartości niematerialnych.
W świetle regulacji MSR 38 nie ujmuje się jako składnika wartości niematerialnych znaków firmy, tytułów czasopism, tytułów wydawniczych, wykazów odbiorców i pozycji o podobnej istocie wytworzonych przez jednostkę we własnym zakresie, gdyż nie można wiarygodnie oddzielić nakładów na nie poniesionych od kosztów rozwoju firmy jako całości.
Wartość firmy
stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto.
Jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy.
Zasady rozliczania i odpisywania wartości firmy
Ujemną wartość firmy odpisuje się w pozostałe przychody operacyjne do wysokości, w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów ustalonych przez spółkę przejmującą na dzień połączenia, niestanowiących jednak zobowiązania. Jeżeli straty i koszty te zostały poniesione w uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych.
zalicza się ją do rozliczeń międzyokresowych przychodów przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów. Ujemna wartość firmy w wysokości przekraczającej wartość godziwą aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, zaliczana jest do przychodów na dzień połączenia.
Wycena wartości niematerialnych i prawnych
1. Ustalanie wartości początkowej
Tytuł wartości niematerialnej i prawnej | Sposób pozyskania | Wartość początkowa |
Prawa majątkowe i prawa pokrewne | Zakup | Cena nabycia |
Darowizna Aport |
Wg ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu | |
Koszty prac rozwojowych | Wytworzenie | Koszt wytworzenia (rzeczywiście poniesione koszty) |
Wartość firmy | Zakup jednostki, Otrzymanie w formie aportu, Odpłatne użytkowanie |
Różnica między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto |
2. Umorzenie i amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych
Zasady amortyzacji są zasadniczo takie same jak w przypadku środków trwałych, z ograniczeniami:
Od wartości firmy jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych w okresie nie dłuższym niż 5 lat. W uzasadnionych przypadkach kierownik jednostki może wydłużyć ten okres do lat 20. (Wydłużenie okresu amortyzacji należy podać w informacji dodatkowej wraz z jego uzasadnieniem).
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się metodą liniową i zalicza się je do pozostałych kosztów operacyjnych.
Okres dokonywania odpisów kosztów prac rozwojowych nie może przekraczać 5 lat.
3. Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
Można je stosować dla wartości niematerialnych i prawnych
6.8
Materiały Zużycie mat. i energii Rozliczenie kosztów Prod. pomocnicza
Sp. 20.000 1.800 (1 1) 1.800 1.800 (1 1) 1.800 1.8000 (1a
4a) 800 2.500 (2 2) 2.500 2.500 (2a
1.500 (3
Koszty zarządu Rozrachunki z tyt. wynagrodzeń 800 (4
1a) 800 2.500 (2 93,75 (6
3a) 300
Wynagrodzenia Usługi obce Rozrachunki z dostawcami Vat naliczony
2) 2.500 3a) 1.500 1.845 (3 3a) 345
984 (4 4a) 184
WNIP PKO Amortyzacja Umorzeni WNiP
5) 4.500 5a) 1.000 6) 93,75 93,75 (6
Rozliczenie zakupu Rozlicznie międzyokresowe
pozostałych zasobów kosztów
3) 1.845 1.845 (3a 1a) 1.000 4.500 (5
4) 984 984 (4a 2a) 2.500 1.000 (5a
3) 1.200
4) 800
OPIS:
Zmniejszamy „materiały” i zwiększamy „zużycie materiałów i energii”, robimy rozliczenie i księgujemy w układzie funkcjonalnym na koncie „produkcja pomocnicza” ponieważ ten dział zajmuję się pracami rozwojowymi
Rozliczamy koszty prac rozwojowych z „produkcji pomocniczej” wyksięgowywujemy 1.800 i dzielimy to na 2 części
Prace badawcze – 800 – i rozliczamy to w danym okresie, którym zostały poniesione i księgujemy to na „kosztach zarządu”
Prace rozwojowe – 1000 – księgujemy na „rozliczeniu międzyokresowym kosztów” ; jest to konto gdzie będzie księgować wszelkie operacje związane z pracami rozwojowymi do czasu ich zakończenia
Mamy tutaj tylko prace rozwojowe dlatego przenosimy to do „produkcji pomocniczej”
Jest to usługa zewnętrzna, dlatego nie będziemy księgować tego jako „produkcja pomocnicza”
Rozliczenie kosztów musimy podzielić na 2 części
Prace badawcze – 300 – „koszt zarządu”
Prace rozwojowe – 1.200 – „rozliczenie międzyokresowe kosztów”
Jest to faktura za energię więc konto „zużycie materiałów i energii”
Wyksięgowanie kwoty prac rozwojowych, które zakończyły się pozytywnie na „WNiP” pozostałą część, która nie zakończyła się sukcesem przenosimy na „PKO”
Amortyzacje obliczamy metodą liniową i księgujemy GDZIEŚ (może „koszt własny sprzedaży”)
Sa = 100 / 4 = 25 %
Am = (25 * 4.500) / (12 * 100) = 93,75 zł
Prace badawcze poszerzają wiedzę i nie można z tego tytułu uzyskać porzyści dlatego nie jest to zaliczane do WNiP,
Prace rozwojowe przynoszą korzyści, i po spełnieniu odpowiednich warunków staną się WNiP
Konta „Umorzenia WNiP” nie można mylić z „Umorzeniem ŚT”, bo przy wycenie bilansowej nie korygujemy WNiP i moglibyśmy zmienić wartość bilansową
6.3
OPERACJE:
1. Przyjęcie prawa : 2.400
2. Dokonanie odpisu amortyzacyjnego za okres marzec-grudzień : 5.000
3. Wyksięgowanie przychodu za okres marzec – grudzień : 5.000
4. Odnotowanie przychodu związku ze sprzedażą
5. Wyksięgowanie:
a) wartość netto : 19.000
b) dotychczasowe umorzenie : 5.000
6. Rozliczenie RMP
POLICZENIE STAWKI AMORTYZACJI
OPIS:
Zapisujemy to do RMP ponieważ jest to darowizna (tak jak przy środkach trwałych)
Amortyzacja jest rozliczana miesięcznie, ale my na potrzeby zadania możemy zaksięgować to jednorazowo za wszystkie 10 miesięcy
zawsze księgujemy to na koncie „amortyzacja” tylko wartość firmy na „pozostałych kosztach”
jeżeli jednostka ujmuje operacje w dwóch układach to też jest układ funkcjonalny „koszty wydziałowe” to konto ponieważ wiąże się z technologią i produkcją
Przez te 10 miesięcy użytkowaliśmy to prawo więc mieliśmy z niego przychody
6. Dostaliśmy to prawo za darmo. Obecnie w przychodach mamy 27 tys., a w kosztach 19 tys., a w wyniku finansowym różnica powinna być tylko pomiędzy tą kwotą a tą sprzedaży. Mamy nie rozliczony RMP, a obiektu nie ma. Dlatego trzeba dokonać tej operacji.
Nieumorzoną cześć tej operacji daliśmy do kosztów i teraz ta sama kwota, która jest w kosztach musi trafić też do przychodów.
W kosztach mamy 24.000 (amortyzacja +PKO) a w przychodach mamy 46.000, oznacza to ze zyskaliśmy na tym prawie 22.000 dostaliśmy za darmo za sprzedaliśmy właśnie za taka kwotę
W tym zadaniu mamy i konta
wynikowe : PKO, PPO
niebilansowe : koszty (Amortyzacja, wydziałowe), Rozliczenie kosztów,
INWESTYCJE
są to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej.
Zalicza się do nich m.in.
papiery wartościowe,
obligacje,
lokaty terminowe,
nieruchomości które nie są wykorzystywane przez jednostkę do produkcji,
wartości niematerialne i prawne, sprzedaży produktów, czy też świadczenia usług,
ale zostały przez jednostkę pozyskane w celu osiągnięcia korzyści, o których mowa wyżej.
Korzyści czerpane z inwestycji mogą być dwojakiego rodzaju:
korzyści czerpane bez konieczności zbycia inwestycji, tj. korzyści z tytułu utrzymywania danej inwestycji, np. odsetki, dywidendy,
korzyści uzyskiwane w momencie zbycia inwestycji, tj. korzyści uzyskiwane z tytułu wzrostu wartości samej inwestycji. Korzyścią jest różnica między ceną zbycia a zainwestowanymi nakładami.
Podział inwestycji ze względu na czas trwania:
Krótkoterminowe (tj. inwestycje kontrolowane przez inwestora przez okres nie dłuższy niż jeden rok)
Długoterminowe (tj. inwestycje z których inwestor ma zamiar czerpać korzyści przez okres dłuższy niż rok obrotowy)
Podział inwestycji ze względu na ich przedmiot:
inwestycje niefinansowe
inwestycje finansowe
INWESTYCJE NIEFNANSOWE
Przedmiotem tych inwestycji są środki trwałe oraz wszystkie wartości niematerialne i prawne określone przez ustawę o rachunkowości (koncesje, licencje, prawa do znaków towarowych, patentów, wynalazków itd.), ale przeznaczone do odsprzedaży lub do pobierania pożytków. (przedmiot inwestycji ma charakter materialny)
INWESTYCJE FINANSOWE
Przedmiot tych inwestycji ma charakter niematerialny, jest to tzw. instrument finansowy. W tego typu inwestycjach korzyści pochodzą zarówno ze wzrostu wartości inwestycji, jak i z okresowych dochodów, jakie w okresie inwestowanie może przynosić instrument finansowy.
Przykłady inwestycji
długoterminowe
finansowe
akcje
obligacje
udzielone pożyczki
niefinansowe
nieruchomości
wartości niematerialne i prawne
działa sztuki
krótkoterminowe
finansowe
akcje
obligacje
udzielone pożyczki
aktywa pieniężne
niefinansowe
ruchomości
Podział inwestycji finansowych
inwestycje w instrumenty dłużne (wierzycielskie) – jedna strona kontraktu pożycza kapitał drugiej stronie, zaś druga strona zobowiązuje się zwrócić dług i zapłacić odsetki; typowymi przykładami instrumentów dłużnych są depozyty bankowe, kredyty bankowe, obligacje;
inwestycje w instrumenty udziałowe (własnościowe) – jedna strona kontraktu sprzedaje drugiej stronie prawo własności przedsiębiorstwa; typowym przykładem instrumentu udziałowego jest akcja emitowana przez spółkę akcyjną;
inwestycje w instrumenty pochodne (terminowe) – dwie strony określają transakcję, do której może lub musi dojść w przyszłości między tymi stronami; instrumenty pochodne stanowią najmłodszą grupę instrumentów finansowych; instrumenty te oprócz celu inwestycyjnego spełniają również cel zarządzania ryzykiem inwestycyjnym; podstawowymi instrumentami pochodnymi są opcje i kontrakty terminowe.
W trakcie okresu sprawozdawczego inwestycje niefinansowe wycenia się w cenie nabycia skorygowanej:
w dół o:
– odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości,
– odpisy amortyzacyjne nieruchomości i wartości niematerialnych i prawnych (wycena właściwa dla środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych),
w górę o:
– zyski kapitałowe wynikające ze wzrostu wartości składników inwestycji wycenianych wg wartości godziwej (rynkowej),
– sumę kosztów poniesionych na ulepszenie składników inwestycji w postaci nieruchomości (wycena właściwa dla środków trwałych),
– wartość wynikającą z odrębnych przepisów o aktualizacji wartości środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (wycena właściwa dla środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych).
Modele wyceny inwestycji
RODZAJ INWESTYCJI | WYCENA NA DZIEŃ NABYCIA | WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY |
---|---|---|
INWESTYCJE NIEFINANSOWE DŁUGOTERMINOWE |
|
|
INWESTYCJE FINANSOWE DŁUGOTERMINOWE |
|
|
INWESTYCJE FINANSOWE KRÓTKOTERMINOWE |
|
|
cena nabycia – podstawowa zasada wyceny
cena zakupu – jeśli jednostka uzna koszty za nieistotne
skorygowana cena nabycia - jeśli są to inwestycje z oznaczonym terminem wymagalności (np. obligacje); jest to wartość nominalna (minus) zdyskontowane oprocentowanie
Jest to dodatkowa opcja, podobna jest do CENY NABYCIA
Jest to skomplikowany temat i póki co nie będziemy się tym zajmować
Inwestycje długoterminowe:
Inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich nabycia albo powstania, według ceny nabycia albo według ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne.
Na dzień bilansowy inwestycje o charakterze finansowym zaliczane do aktywów trwałych wycenia się według:
ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości - Odpisu wyrażającego trwałą utratę wartości inwestycji trwałych dokonuje się nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego. Ustawa o rachunkowości dopuszcza również możliwość przeszacowania wartości w cenie nabycia do wartości w cenie rynkowej.
według wartości godziwej - wartość godziwą stanowi kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.
Skutki wyceny inwestycji długoterminowych (uor art.. 35 ust. 4)
Skutki przeszacowania inwestycji zaliczonych do aktywów trwałych innych niż wymienione w art.. 28 ust. 1 pkt. 1a, powodujące wzrost ich wartości do poziomu cen rynkowych, zwiększają kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny.
Obniżenie wartości inwestycji uprzednio przeszacowanej do wysokości kwoty, o którą podwyższono z tego tytułu kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, jeżeli kwota różnicy z przeszacowania nie była do dnia wyceny rozliczona zmniejsza ten kapitał (fundusz).
W pozostałych przypadkach skutki obniżenia wartości inwestycji zalicza się do kosztów finansowych.
Wzrost wartości danej inwestycji bezpośrednio wiążący się z uprzednim obniżeniem jej wartości, zaliczonym do kosztów finansowych, ujmuje się do wysokości tych kosztów jako przychody finansowe.
Inwestycje krótkoterminowe:
Na dzień bilansowy inwestycje krótkoterminowe wycenia się według
ceny (wartości godziwej) rynkowej albo według ceny nabycia lub ceny (wartości godziwej) rynkowej – zależnie od tego, która z nich jest niższa. Skutki wzrostu lub obniżenia wartości inwestycji krótkoterminowych wycenionych według cen (wartości godziwej) rynkowych zalicza się odpowiednio do kosztów lub przychodów finansowych.
Jeżeli na dzień bilansowy cena rynkowa inwestycji jest wyższa, to wartość tej inwestycji na dzień bilansowy wykazuje się w cenie nabycia. W tym wypadku nie wystąpią odpisy aktualizujące jej wartość. W sytuacji gdyby okazało się, że wartość rynkowa jest niższa od ceny nabycia, to należałoby dokonać odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość bilansową inwestycji do jej wartości rynkowej. W przypadku stosowania innych metod wyceny, skutki obniżenia wartości inwestycji zalicza się do kosztów finansowych w pełnej wysokości, natomiast skutki wzrostu ich wartości zalicza się do przychodów finansowych w wysokości nie wyższej niż kwota uprzednio odpisana w koszty finansowe.
WNIOSKI:
Jest kilka możliwości zastosowania różnych wariantów wyceny inwestycji dopuszczonych ustawą o rachunkowości. Wybór konkretnej metody uzależniony jest w szczególności od czasu trwania inwestycji, charakteru inwestycji, jak również możliwości ustalenia wartości godziwej
Wycena inwestycji wywiera istotny wpływ na wartość aktywów, prezentowanych w bilansie, jak również wartość wyniku finansowego
Przyjęte zasady wyceny należy bowiem stosować konsekwentnie i nie zmieniać ich w ciągu roku, by zachować zasady wiernego i rzetelnego obrazu przedsiębiorstwa
WYCENA BILANSOWA AKTYWÓW FINANSOWYCH WIERZYTELNOŚCIOWYCH
(długoterminowych i krótkoterminowych)
Zgodnie z UoR aktywa finansowe z określonym terminem wymagalności na dzień bilansowy wycenia sie według skorygowanej ceny nabycia (wartość początkowa + zdyskontowane odsetki)
Wycenia się tak jak należności jeśli wierzytelności traktuje się jako POŻYCZKĘ
Oprócz pożyczek mamy inne papiery wartościowe – wierzytelnościowe, które mają jakiś okres wymagalności (np. obligacje)
Pożyczki, zgodnie z ustawą o rachunkowości, wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty z zachowaniem ostrożności (oznacza to konieczność zwiększenia wartości nominalnej o naliczone odsetki i pomniejszenia jej o ewentualne odpisy aktualizujące)
Odniesienie skutków wyceny – wynikowe
Przychody finansowe w przypadku należnych jednostce odsetek,
Koszty finansowe w przypadku utraty wartości aktywów (odpisy aktualizujące należności)
Pożyczki spłacane jednorazowo (na koniec trwania umowy) zaliczane są do:
długoterminowych aktywów finansowych, jeżeli na dzień bilansowy termin spłaty jest dłuższy niż 12 miesięcy bądź
krótkoterminowych aktywów finansowych, jeżeli na dzień bilansowy termin spłaty nie przekracza 12 miesięcy.
Kwota pożyczki spłacanej ratalnie na dzień bilansowy zostaje podzielona na dwie części:
raty przypadające do spłaty w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego traktowane jako składnik krótkoterminowych aktywów finansowych,
raty przypadające do spłaty w okresie dłuższym niż 12 miesięcy stanowią długoterminowe aktywa finansowe.
Akcje i udziały
Skutki wyceny odnosi się:
Długoterminowe - zazwyczaj w kapitał
Krótkoterminowe – zawsze na wynik finansowy
Zadanie 1
Stan środków na rachunku bankowym jednostki wynosi 50 000 zł. Jednostka zakupiła 300 akcji (traktowanych jako krótkoterminowa lokata) po 60 zł, ponosząc dodatkowe opłaty w kwocie 360 zł. Zobowiązanie za zakupione akcje zostało uregulowane przelewem bankowym. W następnym miesiącu dokonano sprzedaży 200 posiadanych akcji po cenie 65 zł/szt. Zapłacono prowizję (WB) w wysokości 2% przychodów. Środki za sprzedane akcje wpłynęły na rachunek bankowy.
Na podstawie powyższej treści ustalić treść oraz wartość poszczególnych operacji gospodarczych, następnie je zaksięgować. Wartość początkowa akcji ustalana jest na poziomie ceny zakupu.
Najpierw musimy sprawdzić jaki jest model wyceny – CENA ZAKUPU koszty są nieistotne
Trzeba otworzyć konta, które mają stan początkowy
Zaksięgować następujące operacje
OPERACJE:
Zakup akcji:
Cena akcji : 60zł * 300 =18.000
Dodatkowe opłaty: 360
Suma: 18.360
Sprzedaż akcji – odnotowanie przychodów według ceny sprzedaży : 65zł * 200 = 13.000
Zapłacenie prowizji : 260
Wyksięgowanie akcji w związku ze sprzedażą według ceny zakupu : 60zł * 200 = 12.000
Wpływ należności : 13.000
OPIS:
Ponieważ mamy model CENY ZAKUPU, to akcje zawsze będziemy wyceniać po 60 zł, zaś wszelkie dodatkowe koszty to „koszty finansowe”
*** Operacja 2, 3, 5 są powiązane i zazwyczaj bywa tak iż od razu od ceny odlicza się prowizję na rachunek wpływa kwota pomniejszona o prowizję; następuje automatyczne potrącenie nie są to dwie osobne operacje
Zawsze przy takich zadaniach (kupno-sprzedaż) będziemy mieć 2 konta „KF” i „PF”
Zawsze możemy sprawdzić czy zadanie jest dobrze rozwiązane poprzez sprawdzenie sald odpowiednich kont”
Krótkoterminowe aktywa finansowe : 6.000
Ilość pozostałych akcji według ceny zakupu: 60zł * 100 = 6.000
Zadanie 2
Stan środków na rachunku bankowym jednostki wynosi 75 000 zł. Jednostka zakupiła
1000 akcji (traktowanych jako długoterminowa lokata) po 20 zł, ponosząc dodatkowe opłaty w kwocie 400 zł. Zobowiązanie za zakupione akcje zostało uregulowane przelewem bankowym. Na koniec okresu sprawozdawczego zanotowano (trwałą) utratę wartości tych aktywów – cena rynkowa akcji wynosiła 18zł/szt. Następnie dokonano sprzedaży połowy posiadanych akcji po cenie
22 zł. Środki za sprzedane akcje wpłynęły na rachunek bankowy. Pozostałe akcje przeszacowano następnie do wartości 23 zł/szt.
Na podstawie powyższej treści ustalić treść oraz wartość poszczególnych operacji gospodarczych, następnie je zaksięgować. Zastosować możliwe warianty wyceny bilansowej. Wartość początkowa akcji ustalana jest na poziomie ceny nabycia.
Są tutaj aktywa długoterminowe
Stosujemy model wyceny pierwotnej według CENY NABYCIA (jeśli by nie było podane to zawsze stosujemy ten sposób)
Mamy dwa warianty wyceny bilansowej
WARTOŚĆ GODZIWA
CENA NAYCA – TRWAŁA UTRATA WARTOŚCI
Sposób 1 – wartość godziwa
OPERACJE:
Zakup akcji: 20zł * 1000 + 400zł = 20.400
Wycena akcji na dzień bilansowej : 2,4zł * 1000 = 2.400 (spadek)
Wyksięgowanie akcji w związku ze sprzedażą zgodnie z ceną nabycia : 20,4zł * 500 = 10.200
Wyksięgowanie odpisów akcji z aktualizacji wyceny : 2,4zł * 500 = 1.200
Przypływ ze sprzedaży akcji wycenionych według ceny sprzedaży : 22zł * 500 = 11.000
Przeszacowanie pozostałych akcji :
Wzrost do ceny nabycia: (20,4 – 18) * 500 = 1.200
Wzrost powyżej ceny nabycia (23 -20,4) * 500 = 1.300
OPIS:
Na konto aktywa finansowe wprowadzamy cenę nabycia (całą kwotę)
W tym momencie trzeba policzyć JEDNOSTKOWĄ CENĘ NABYCIA, bo 20zł to cena zakupu
JCN = 20.400 : 1000 = 20,4 zł / akcje
Dokonujemy korekty wartości = musimy obniżyć wartość jednej akcji: 20,4 – 18 =2,4 zł
Księgujemy to wynikowo : konto „KF”
Do aktualizacji stosujemy konto korygujące „aktualizacja wartości długoterminowych aktywów finansowych”
*** gdyby teraz robić wycenę bilansową to sumujemy salda dwóch kont: „długoterminowe aktywa finansowe” i „aktualizacja ….”
Robimy to po cenie nabycie a nie 18 zł (cena po aktualizacji) ponieważ musimy wyksięgować z konta „długoterminowe aktywa finansowe” a tam musimy zastosować ZAWSZE cenę nabycia bo taki mamy model wyceny. Zaliczamy to do „KF”
Część tych aktywów znajduje się na aktualizacji i każdą sprzedaną akcję trzeba też wyksięgować stamtąd. Robimy to przez różnicę miedzy ceną nabycia a aktualna ceną (tj. 2,4 zł)
Aktualizacja jest to korekta ceny nabycia !!!! zarówno posiadanych jak i sprzedanych aktywów
Przychody ze sprzedaży zawsze będą zyskiem finansowym. My traktujemy sprzedaż i wpływ środków jako jedno dlatego od razu księgujemy je na „rachunku bankowym” ale możemy zrobić to przez „pozostałe rozrachunki”
*** gdyby teraz dokonać wyceny bilansowej to odejmujemy od salda konta „długoterminowe aktywa finansowe” saldo konta „aktualizacja…”
Model WARTOŚCI GODZIWEJ sprawie, że każdą zmianę wartości trzeba odnotować. Mamy zanotować wzrost jednej akcji o 5 zł. Ale trzeba zrobić to dwu etapowo:
W przypadku długoterminowych aktywów finansowych trzeba patrzeć czy zmiana wartości odbywa się powyżej czy poniżej ceny nabycia
Podwyższenie od 18 do 20,4 (ceny nabycia) księgujemy wynikowo na „PF”
Zwyżka z ceny nabycia od 20,4 do 23 zł księgujemy na „kapitale z aktualizacji wyceny”
W sumie wartość akcji wzrasta o 5 zł (2,4 + 2,6)
ĆWICZENIA 12
9.33
Przyjęto do magazynu wyroby gotowe wycenione wg planowanego kosztu wytworzenia 1500
Faktura za sprzedane wyroby gotowe
Przychód ze sprzedaży 2400
VAT należny 192
Suma faktury 2692
Wydano sprzedane produkty gotowe wycenione wg kosztu planowanego 1600
Ustalono rzeczywisty koszt wytworzenia przyjętych wyrobów gotowych 1472
Ustalono odchylenia od cen ewidencyjnych przyjętych do magazynu wyrobów gotowych
1500 – 1472 = 28 zł
Ustalono odchylenia przypadające na sprzedane wyroby
Ustalono i zaksięgowano wartość produkcji w toku
Kolejne operacje gospodarcze związane są z ustaleniem WF (różnią się w zależności od metody)
I WARIANT KALKULACYJNY
PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY WYROBÓW GOTOWYCH
KOSZT WYTWORZENIA SPRZEDANYCH WYROBÓW GOTOWYCH
KOSZTY SPRZEDAŻY
KOSZTY ZARZĄDU
PPO
PKO
PF
KF
STRATY NADZWYCZAJNE
Ustalono i zaksięgowano podatek dochodowy od osób prawnych 19% od wyniku brutto
19% x 442 = 83,98 ~ 84 zł
„obowiązkowe obciążenia WF”
„pozostałe rozrachunki publiczno – prawne”
Przeniesienie podatku na wynik finansowy
Z „obowiązkowych obciążeń WF” na „WF”
Przeniesienie „kosztów rodzajowych” na „rozliczenie kosztów” zamknięcie tych kont
Policzenie obrotów konta „WF”; ustalenia salda końcowego i zamknięcie konta
II WARIANT PORÓWNAWCZY
8. PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY WYROBÓW GOTOWYCH
9. KOSZTY RODZAJOWE
Przeniesienie KOSZTÓW WŁASNYCH SPRZEDAŻY na „Rozliczenie kosztów”
10. KOSZT WYTWORZENIA SPRZEDANYCH WYROBÓW GOTOWYCH
11. KOSZTY ZARZĄDU
12. KOSZTY SPRZEDAŻY
Ustalenie obrotów konta „Rozliczenie kosztów” i salda; zamknięcie konta
KWS: 1968 KR: 3200
13. Przeniesienie salda konta „Rozliczeni kosztów” na WF
14. PPO
15. PKO
16. PF
17. KF
18. STRATY NADZWYCZAJNE
19. Ustalenie podatku dochodowego (tak jak w wariancie kalkulacyjnym)
20. Przeniesienie podatku na WF
Ustalenie obrotów i stanu końcowego konta „WF”
OPIS:
Koszty rodzajowe nie są równe wynikowi ze sprzedaży koszty nie są współmierne do uzyskanych przychodów
Dlaczego koszty rodzajowe zaksięgowane danym roku nie są współmierne do uzyskanych w tym okresie przychodów
Koszty rodzajowe księgujemy w momencie wystąpienia a koszty układu kalkulacyjnego zostają zaksięgowane w czasie, którego dotyczą
Co może powodować, że koszty nie są współmierne do uzyskanych przychodów
W danym roku zostały wytworzone wyroby ale nie zostały sprzedane
zmniejszamy koszty
zwiększamy produkty gotowe
czynne rozliczenia kosztów (np. ubezpieczone zapłacone w 2013 , za rok 2014)
zmniejszamy koszty
zwiększamy produkty
bierne rozliczenia okresowe (np. nie ma faktury, a usługa była wykonana)
zwiększenie kosztów
zmniejszenie produktów
sprzedaliśmy zapas z okresu poprzedniego
Ustalenie zmiany stanu produktu w sposób księgowy; z wykorzystaniem konta rozliczenie kosztów (operacja 10, 11, 12)
KOSZTY RODZAJOWE > ZMIANY STANU PRODUKTÓW = zwiększenie produktów (+ do bilansu) = zmniejszenie kosztów (- do wyniku finansowego)
Operacja 9 i 12 na Wyniku finansowym to KOREKTA KOSZTÓW
Różnica między wariantem kalkulacyjnym a porównawczym różni się jedynie wynikiem ze sprzedaży i dotyczy tylko produktów (nie towarów i materiałów)
Są dwa modele ustalania WF ponieważ mamy dwa warianty ewidencji kosztów i jednostka sama decyduje, który wariant będzie stosować
Sprawdzenie zmiany stanu produktów trzeba to zrobić zawsze w WARIANCIE PORÓWNAWCZYM
Sk. | Sp. | ∆ - delta (zmiana) | |
---|---|---|---|
Produkty gotowe +/- odchylenia |
300 - 6 Ct 294 |
400 - 10 Ct 390 |
-96 |
Produkcja w toku | 1328 | - | + 1328 |
1232
Porównujemy stan końcowy z początkowym dzięki czemu znak jaki otrzymamy mówi nam czy jest to zwiększenie czy zmniejszenie
Zmiana stanu produktu jest jedna, i odpowiada sumie wszystkich zmian z uwzględnieniem znaku
Musi zgadzać się ze zmianą stanu ustaloną na koncie „Rozliczenie kosztów”
Elementy kształtujące wynik w ujęciu statystycznym można robić to dodatkowo
WARIANT KALKULACYJNY
Przychody ze sprzedaży WG 2.400
KWS: koszty wydziałowe +/– zmiana stanu produktów - 1.968 (3.200 -1.232)
432
WARIANT PORÓWNAWCZY
Przychody ze sprzedaży WG +2.400
+ zwiększenia stanu produktów + 1232
- koszty rodzajowe - 3200
432
Trzeba tak skorygować przychody aby dopasować je do wielkości kosztów (tu sztucznie zwiększamy)
9.36
OPERACJE
Ujęcie kosztów rodzajowych 200.000
Rozliczeni kosztów rodzajowych 200.000
Rozliczenie kosztów w czasie w sposób czynny 5.500
Utworzono rezerwę na naprawy gwarancyjne 2.000
Przyjęto do magazynu wyroby gotowe wycenione wg rzeczywistego kosztu wytworzenia 150.000
Wystawienie faktury za sprzedane wyroby:
Przychód ze sprzedaży 170.000
VAT należny 39.100
Suma faktury 209.100
Wydano sprzedane produkty gotowe zgodnie z dowodem WZ wycenionych wg rzeczywistego kosztu wytworzenia 130.000
Otrzymano fakturę za naprawy gwarancyjne
Wartość usługi 3.000
VAT naliczony 690
Suma faktury 3.690
Ustalono i zaksięgowano wartość produkcji w toku
Statystycznie wariant kalkulacyjny (dla sprawdzenia)
Przychód ze sprzedaży WG 170.000
KWSWG 130.000
KS 14.000
KZ 15.000
11.000
Co wpływa na stan produktów:
Sk. | Sp. | ∆ | |
---|---|---|---|
WG | 40.000 | 20.000 | 20.000 |
Produkcja w toku | 23.000 | 7.500 | 15.500 |
RMK czynne | 14.500 | 7.000 | 7.500 |
RMK bierne | 4.000 | 5.000 | 1.000 |
44.000
*** na czerwono – wartości ujemne
9.20
przyjęto do magazynu wyroby gotowe wycenione wg planowanego kosztu wytworzenia 1.000 x 31 = 31.000
wystawiono fakturę za sprzedane produkty
cena sprzedaży 700 x 50 = 35.000
VAT należny 8050
Suma faktury 43.050
Wydano sprzedane produkty wycenione wg kosztu planowanego 700 x 31 = 21.700
Faktura za usługi związane ze sprzedażą
Koszty transportu 200
VAT 46
Suma faktury 246
Ustalono i zaksięgowano rzeczywisty koszt wytworzenia przyjętych w maju produktów 1000 x 32,55 = 32.550
Ustalono odchyleń dotyczących przyjętych w maju wyrobów gotowych (32.550 – 31.000 = 1.550 Dt)
Ustalono odchylenia przypadające na sprzedane wyroby
Ustalenie kwoty akcyzy należnej budżetowi
9.29
USTALENIE WYNIKU FINANSOWEGO METODĄ STATYSTYCZNĄ
+ Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych | 800.000 |
---|---|
+ Przychody ze sprzedaży materiałów | 750.000 |
- Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów | 620.000 |
- Wartości sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu | 500.000 |
= WYNIK BRUTTO ZE SPRZEDAŻY | 430.00 |
-koszty sprzedaży | 20.000 |
- koszty zarządu | 15.000 |
= WYNIK ZE SPRZEDAŻY | 395.000 |
+ PPO
|
17.150
|
- PKO
|
5.200
|
= WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ | 406.950 |
+ PF
|
7.000 |
- KF
|
600 |
= WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ | 413.350 |
= WYNIK FINANSOWY BRUTTO | 413.350 |
- podatek dochodowy | 78.537 |
= WYNIK FINANSOWY NETTO | 334.813 |
*** obecnie skutki szkód losowych zapisuje się do PKO a nie do strat nadzwyczajnych, a uzyskane odszkodowania do PPO)
Podział wyniku finansowego
Cechy podziału wyniku finansowego
Rozliczenie wyniku finansowego następuje w księgach rachunkowych w następnym roku obrotowym, po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego.
Konto „Rozliczenie wyniku finansowego” służy do ewidencji podziału wyniku finansowego netto zarówno za bieżący rok, jak i za lata poprzednie, a także do rozliczania (pokrycia) ewentualnej straty.
Sposób podziału zysku w jednostkach zależy od ich formy organizacyjno-prawnej, np. w spółce akcyjnej wg kodeksu spółek handlowych i statutu spółki, obowiązkowo należy przeznaczyć część zysku na zwiększenie kapitału zapasowego.
Wygospodarowany zysk netto, pozostający do dyspozycji jednostki, może być przeznaczony na:
Zwiększenie kapitału zapasowego
Wypłatę dywidend dla akcjonariuszy lub udziałowców
Wypłatę tantiem dla zarządu i rady nadzorczej
Zasilenie funduszy świadczeń socjalnych
Nagrody dla załogi
Inne cele, np. charytatywne
Zasilenie innych kapitałów spółki, np. kapitałów rezerwowych.
Pokrycie straty netto
W przypadku poniesienia straty, jej pokrycie następuje głównie z kapitału zapasowego lub funduszu przedsiębiorstwa.
W sytuacji, gdy suma kapitałów zapasowego i rezerwowego nie wystarcza na pokrycie straty, jej część niepokrytą pozostawia się często jako wynik nierozdzielony z lat ubiegłych i pokrywa się z dodatniego wyniku, który będzie wygospodarowany w latach przyszłych.
Gdy poniesiona strata zostanie całkowicie pokryta, konto „Rozliczenie wyniku finansowego” nie wykazuje salda.
Gdy strata nie zostanie pokryta w całości, wówczas konto to wykaże saldo debetowe, oznaczające wielkość niepokrytej straty. W bilansie saldo to jest wykazywane ze znakiem „-” w pasywach, w pozycji „Zysk (strata) z lat ubiegłych”.
9.41
OPERACJE:
Przeniesienie WF do rozliczenia pod data zatwierdzenia sprawozdania finansowego 10.000
Zwiększenie Kapitału zapasowego o najniższą dopuszczalną przez Kodeks spółek handlowych kwotę
(8% wyniku) 800
Zwiększenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych 1.200
Przekazanie środków na rachunek funduszu socjalnego 1.200
Wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy 2.500
Wypłatę nagród dla pracowników 3.000
Saldo końcowe konta „Rozliczenie wyniku finansowego”, w tym przypadku, jest saldem kredytowym.
W bilansie, na dzień bilansowy, zostanie ujęte jako „Nierozliczony wynik z lat ubiegłych (zysk)”.
Gdyby to konto wykazywało saldo debetowe, to na dzień bilansowy zostałoby ujęte jako „Nierozliczony wynik z lat ubiegłych (strata)”.
Gdyby cały wynik finansowy został podzielony, konto to nie wykazywałoby salda.