Fałdy załomowe (kolankowe, ang. kinkfolds) mają ostre przeguby. Między dwoma przegięciami znajduje się strefa załomowa (ryc. 1). Struktury takie powstają, gdy nie ma możliwości poślizgu po warstwach, w odróżnieniu od fałdowaniu ze zginania. Z tego wynika że muszą to być fałdy, które tworzą się w wyższych partiach skorupy ziemskiej, gdzie deformacja ma charakter półkruchy, a nie plastyczny jak głębiej.

Mogą powstawać w warunkach kontrakcyjnych i ekstensyjnych. Różnią się przy tym trochę geometrią. Fałd załomowy kontrakcyjny ma kąt między strefami załomowymi większy niż 90° (ryc. 2). Przy fałdach załomowych ekstensyjnych kąt ten jest niższy niż 90° (ryc. 3). Kontrakcja wtedy jest grawitacyjna a ekstensja horyzontalna.

Fałdy załomowe występują także w różnych zespołach.

Jeśli alfa jest równa beta materiał odkłada się tylko w żyłach siodłowych. Jeśli jest mniejsza, to materiał odkłada się na krawędziach strefy załomowej. W każdym razie strefa załomowa jest mineralogicznie bogatsza niż strefy skrzydłowe (ryc. 4).

Fałdy z pustymi przestrzeniami są fazą pośrednią między fałdami o łagodnych przegubach i fałdami załomowymi. Przypominają one trochę akordeon. Nazwano je akordeonowymi albo szewronowymi¹ (ryc. 5).

Fałdy spływowe (ryc. 6) zachowują się w sensie geometrycznym tak jak na faktycznym spływie. Charakterystyczne są przeguby synformalne. To powstaje np. gdy diapir solny idzie szybko do góry.

Fałdy w obrazie kartograficznym

Geometrię fałdów staramy się obserwować zawsze w przekroju ortogonalnym – prostopadłym do osi fałdu i powierzchni osiowej. Czyli też może być nachylony, jeśli oś zanurza się.

Oś fałdu może wykazywać pewne undacje (undulacje). W jej wyniku tworzą się zamknięte placki. Podobny obraz dają na mapie fałdy futerałowe, ale wtedy mielibyśmy od czynienia z pionowym transportem w skałach podatnych na deformację. (7)

Blokdiagram – przy warstwie pionowej w obrazie mapy mamy prostą linie. Przy warstwie poziomej, warstwa naśladuje poziomice (może przypominać fałd). Warstwa zapadająca przeciwnie do skłonu wykazuje wcięcia w dolinach pod górkę. Warstwa zapadająca zgodnie ze skłonem wykazuje dzióbki v skierowane w dół.

Pytanie czy ważne jest nachylenie stoku?

Interferencja fałdów i fałdy w obrazie strukturalnym

Trzy główne typy

• Jedna z możliwości geometrycznych to dwa fałdy z powierzchniami osiowymi do siebie prostopadłymi. Mamy kopułki otoczone basenami.

• Drugi układ prostopadłe do siebie osie, ale powierzchnie osiowe pozostają pod niedużym kątem. Wtedy mamy półksiężycowate/grzybowate kształty w obrazie mapy.

• Wreszcie mamy taki, że osie są zgodne i powierzchnie osiowe są zgodne. Wtedy mamy takie literki - zygzakowate fałdy.

Próbowano też uporządkować w 9 różnych klas (według prostopadłości osi i powierzchni osiowych ?).

Mapę można porównywać z modelami.

Jeżeli wiemy, że mamy dwa zespoły fałdów, możemy oczekiwać systemu mniejszych fałdów na skrzydłach dużego fałdu. Na skrzydle normalnym mamy fałdki typu z, a na skrzydle odwróconym fałdki typu s. A zatem obserwując tylko geometrię tych drobnych fałdków możemy zidentyfikować dużą strukturę fałdową. Drugi zespół ma swoje fałdki s i z. Występujące jednocześnie fałdki s i z świadczą o interferencji dwóch dużych fałdowań (ryc. 8). W zależności od tego, z którym z trzech typów interferencji mamy do czynienia „z on s” wygląda trochę inaczej.

Obraz fałdu na projekcji stereograficznej:

Jeżeli mamy fałdy przekraczające wielkość odsłonięcia posługujemy się projekcją stereograficzną. Skrzydło fałdu mamy na kołach wielkich. Projekcja stereograficzna pozwala na określenie geometrii fałdu. (ryc. 9)

---

1. szewron to symbol w heraldyce w kształcie litery V↩