Kończyna dolna- kości

Kościec kończyny dolnej jak kończyny górnej sklada się z:

• obręczy kończyny dolnej- która łączy się z tułowiek

• kończyny dolnej wolnej- która sklada się z:

- kości udowej

- kości podłudzia (kość strzałkowa i piszczelowa)

- szkielet stopy ( 7 kości stępu, 5 kości śródstopia i 14 kości palców stopy)

W związku z pionową postawą ciała czlowieka kończyna dolna przyjęła funkcję lokomocyjną i podporową. Dlatego też w przeciwieństwie do kg której budowa sprzyja dużemu zakresowi ruchów, kd ma masywniejszą budowę i mniejsze zakresy ruchów.

Kości obreczy kończyny dolnej

Obręcz kończyny dolnej tworzy zamknięty pierścień, w skład którego wchodzą:

• dwie kości miednicze

• kość krzyzowa od tyłu

Wspólnie kości te tworzą MIEDNICĘ

Kość miednicza

Jest kością nieregularną. Składa się z trzech kości:

• kości biodrowej- polozonej ku górze

• kości lonowej- skierowanej w dół i do przodu

• kości kulszowej- połozonej ku dołowi i do tyłu

Te trzy kości połaczone ze soba chrząstkozrostem. W tym czsie kostnieje połączenie kości łonowej i kulszowe, natomiast kość biodrowa z pozostałymi zrasta się pod koniec dojrzewania płciowego ok 15-16 roku życia.

Kość biodrowa

Jest największą częścią kości miedniczej i składa się z trzonu i talerza. Granice między nimi po stronie wewnętrznej kości tworzy kresa łukowata

• trzon kości biodrowej- stanowi dolną zgrubialą część kości i wytwarza ok 2/5 panewki

• talerz kości biodrowej- odrózniamy powierzchnię pośladkową oraz krzyzowo-miediczą. Górny brzeg talerza biodrowego to grzebień biodrowy.

Kość udowa

Składa się z nasady bliższej, trzonu i nasady dalszej

Nasada bliższa kości udowej:

• obejmuje głowę, szyjkę kości udowej oraz dwa krętarze wiekszy i mniejszy

• kulistego kształtu głowa skierowana jest przyśrodkowo o bierze udział w tworzeniu stawu biodrowego

• na głowie znajduje się dolek głowy, nieco chropowaty, do którego przyczepia się więzadło głowy kości udowej

• szyjka wraz z trzonem kości udowej tworzy kąt ok 135 stopni

• bocznie od głowy położony jest krętarz większy kości udowej

• przyśrodkowo i poniżej krętarza większego leży krętarz mniejszy do którego przyczepia się m biodrowo-lędźwiowy.

Trzon kości udowej:

• od strony tylnej biegnie kresa chropowata na której składają się dwie wargi przyśrodkowai boczna

• w kierunku ku górze obie wargi rozchodzą sie

• warga boczna kieruje sie do krętarza wiekszego i wytwarza w jego pobliżu guzatowość pośladową (przyczep mięśnia pośladkowego wielkiego)

• warga przyśrodkowa kieruje sie do krętarza mniejszego

Nasada dalsza:

• zbudowana jest z dwóch kłykci koąści udowej: przyśrodkowego i bocznego. Między kłykciami od tylnej strony znajduje się dół międzykłykciowy

• oba kłykcie pokryte są powierzchnią stawową do połaczenia z kłykciami kości piszczelowej. Powierzchnie te od strony przdniej łączą się i tworzą powierzchnię rzepkową

• powyżej kłykci znajdują się nadkłykcie: przyśrodkowy i boczny. Do obu nadkłykci przyczepiaja się więzadła poboczne i mięśnie.

Rzepka

• Jest spłaszczoną kością włączoną w ścięgno końcowe mięścia czworogłowego uda.

• Ma dwie powierzchnie przednią (chropowata) oraz tylną głądką biorącą udział w utworzeniu stawu kolanowego

• w górnej części rzepki znajduje sie podstawa ku dołowi skierowany jest wierzchołek rzepki.

KOŚCI PODUDZIA

Kość piszczelowa

• Z obu kosci podudzia kość piszczelowa polozona jest po stronie przyśrodkowej i jest mocniej zbudowana i służy do przenoszenia masy ciala na stopę i podłoże

• jak kazda kość składa się z nasady bliższej, trzonu i nasady dalszej

Nasada blizsza kości piszczelowej:

• zbudowana jest z dwóch kłykci: przyśrodkowego i bocznego

• powierzchnia górna kłykci jest lekko wgłębiona i pokrywa powierzchnię stawową górną. Obie powierzchnie górne oddziela wyniosłość międzykłykciową na którą składają się dwa guzki: guzek międzykłykciowy boczny i przyśrodkowy

• na kłykciu bocznym od tyłu i boku znajduje się powierzchnia stawowa strzałkowa przeznaczona do połaczenia z głową strzałki

• w przedniej okolicy nasady leży mocna, chropowata wyniosłość- guzowatość piszczelowa, miejsce przyczepu mięśnia czworoglowego uda.

Trzon kości piszczelowej:

• brzeg przedni rozpoczynający się od guzatowości piszczelowej jest dorzr wyczuwalny przez skórę

Nasada dalsza:

• ma trzy zasadnicze elementy: kostkę przyśrodkową, powiezchnię stawową dolną oraz wcięcie strzałkowe

• kośtka przyśrodkowa od strony bocznej zaopatrzona jest w powiezchnię stawową, która słuzy do połączenia z kością skokową. Powierzchnia stawowa dolnaa jest również przeznaczona do połaczenia z kością skokową

• wcięcie strzałkowe połozone jest bocznie i służy do połączenia ze strzałką.

Kość strzałkowa

• jest drugą z kości podudzia. Połozona jest po stronie bocznej, ma znacznie cieńszą budowę w porównaniu do kości piszczelowej

Nasada bliższa;

• utworzona przez głowę strzałki, która ku górze przedłuża się w wierzchołek głowy strzałki

Kości stopy

• stopa człowieka ma specyficzne cechy, które związane są z funkcią podporowo-nośną

• jest ona ustawiona pod kątem prostym do podudzia i ma charakterystyczne wysklenienia podłużne i poprzeczne

• w przeciwieństwie do kończyny górnej odcinkiem

- najdłuższym jest odcinek bliższy czyli stęp

- średniej długości odcinek środkowy (śródstopie)

- najkrótszy- kości palców

Kości stepu:

• jest ich 7 i układają się w dwa szeregi

• szerg bliższy tworzą kości: skokowa i pietowa, ulozone piętrowo jedno na drugiej

• szereg dalszy obejmuje trzy kości klinowate i kość sześcienną, ułożone obok siebie. Miedzy szeragiem bliższym a dalszym znajduje sie kość łódkowata

Szereg bliższy:

• kość skokowa- łączy kości podudzia ze stępem w stawie skokowym górnym. Sklada się z trzonu, szyjki o głowy

• kość piętowa- połozona w dolno-tylnej okoliy stepu. Na kości tej położona jest kość skokowa

• kość łódkowata- polożona pomiędzy szeregiem bliższym a dalszym kości stępu od strony przyśrodkowej. Łączy się stawowo z kością skokową a powierzchnią przednią z trzema kośćmi klinowymi

Szereg dalszy:

• kość klinowata przyśrodkowa, pośrednia, boczna- mają krztałt klina

• kość szcześcienna- położona po stronie przedniej i bocznej stepu. Ma krztałt nieregularnego szcześcianu.

Kości śródstopia

• podobnie jak kości śródręcza jest ich 5, kazda z nich zaopatrzona w podstawę, trzon i głowę (przeznaczoną do połączenia z paliczkami bliższymi)

• I kość śródstopia jest najkrótsza i grubsza od pozostalych

• na podsawie V kości znajduje się guzowatość do której przyczepia się mięsień strzałkowy krótki

Kości palców stopy

• wystepuja w liczbie 12 paliczków, podobnie jak w szkielecie palców ręki. Różnica jest taka, że są znacznie krótsze.

• Palec I ma silnie rozwiniete dwa paliczki pozostałe palce maja po 3 paliczki: bliższy, środkowy i dalszy

• w każdym paliczku wyrózniamy podstawę, trzon i głowę.

Połączenia kończyny dolnej wolnej

Połączenia te obejmują:

• staw biodrowy

• staw kolanowy

• połączenia kości podudzia

• stawy stopy

Staw biodrowy

Jest stawem podobnym do stawu ramiennego ale o mniejszym zakresie ruchów. Jest stawem prostym, kulisto-panewkowym i wieloosiowym.

Powierzchnie:

• powierzchnię wklęsłą tworzy panewka pogłąbiona przez obrąbek stawowy oraz powierzchnia głowy kośi udowej

• głowa styka się obwodową częścią panweki tzw powierzchnią księzycowatą.

Torebka stawowa

• przyczepia sie na zawnątrz od obrąbka stawowego do kostnego ograniczenia panweki

• torebka jest silna i mocna

• na kości udowej przyczepia się powyżej kresy międzykrętarzowej, omija oba krętarze od tyłu i przymocowyje sie w połowie dlugości szyjki kości udowej.

Aparat więzadłowy tworzą silne więzadła wzmacniające torebkę stawową:

• więzadło biodrowo-udowe- jest najsilniejszym pasmem wzmacniajacym torebkę. Biegnie od kolca biodrowego przedniego dolnego kresy międzykrętarzowej

• więzadło łonowo-udowe

• więzadło kulszowo-udowe

• warstwa okrężna- biegnie dookoła szyjki kości udowej jest wewnątrz stawu

Ruchy:

• są podobne do ruchów w stawie ramiennym ale o ograniczonym zakresie

• ruch zginania i prostowania zachodzą dookoła osi poprzecznej. Ruch zginania może być wiekszy przy zgiętym stawie kolanowym, a tym samym zniesieniu hamującego działania mięśni uda

• ruch odwodzenia i przywodzenia przy wyprostowanej kończynie wynosi ok 40 stopni. Przy zgięciu w stawie biodrowym i kolanowym ruch odwiedzenia może byc wyrażnie większy

• ruch rotacyjny (obrotowy)- rotacja zewnętrzna i wewnętrzna

Staw kolanowy

Ma najbardziej skomplikowana budowę. Łączy się w nim kość udowa z piszczelową i rzepką. Jest to staw złozony, zawiasowo-obrotowy i dwuosiowy

Powierzchnie:

• wypukła powierzchnię stawową tworzą dwa kłykcie kości udowej (boczny i przśrodkowy) które stykaja się lekko z wklęsłymi powierzchniami kłykci kości piszczelowej (bocznym i przyśrodkowym)

• od strony przedniej do nasady dalszej kości udowej przylega rzepka

• uzupełnienie powierzchni stawowych między kością udową i piszczelową sa dwie łakotki (boczna i przyśrodkowa). Łąkotki pogłebiaja powierzchnię stawową kości piszczelowej.

W stawie kolanowym wyróżnia się więzadla zewnetrzne i wewnętrznej

Więzadła zawnxętrzne:

• podoczne piszczelowe

• podoczne strzalkowe

• więzadlo rzeki

• więzadło podkolanowe skośne i łukowate

Więzadła wewnętrzne

• krzyzowe przedniego

• krzyzowe tylne

• więzadło poprzeczne ( łączy rogi łąkotek)

W okolicy stawu kolanowego występuje:

• kilka kaletek maziowych które łączą się z jamą stawową (kaletka nadrzepkowa, podrzepkowa, podrzepkowa głeboka, kaletka mięśnia półbłoniastego, półścięgnistego:

Ruchy:

• zgięcia (ok 170 stopni) i prostowania

• obrotowe

Połączenia kości goleni

Połaczeni obu kości podudzia realizowane są przez

• stwaw piszczelowo- strzałkowy

• błonę międzykostną goleni

• więzozrost piszczelowo-strzałkowy

Staw piszczelowo-strzałkowy

Powierzchnie:

• powierzchnia stawowa głowy strzałki ora powierzchnia stawowa strzałkowa kości piszczelowej

Więzadła:

• więzadło głowy strzalki przednie i tylne