Jak moze byc rozumiana teoria WF?
Teoria- to typ myślenia. Funkcje wiedzy naukowej:
a) opis- f. deskryptywna,
b)wyjaśnienie- f. ekstramacyjna,
c)przewidywanie- f. predyktywna
d)przekształcanie- f. ingerencyjna
Def teorii WF- TWF to dyscyplina zajmująca się konstruowaniem i badaniem procesów wych i kszt fiz w ich całokształcie, a w szczególności określeniem celów, ogólnych prawidłowości stosowania metod i środków oraz warunkami jak najbardziej skutecznego postępowania w tej dziedzinie.
TWF może być rozumiany wieloznacznie jako:
1) ogół wiedzy o wf---(-jest synonimem nauk o wych fiz. Które dzielimy na formalne i realne)
2) jako centralny przedmiot w programie studiów wf- (teoria wf powinna pełnić rolę wstępu, rdzenia i koronę studiów)
3) jako subdyscyplina pedagogiki- integralna część pedagogiki, a przede wszystkim teorii wych – (jest dyscypliną podrzędną do pedagogiki.
4) jako subdyscyplina kult fiz – ( składa się z czterosektorowej struktury według uczestnictwa w niej TWF== Teoria wf---Teoria sportu --- Teoria rekreacji----Teoria rehabilitacji ruchowej.
!2. Miejsce TWF w nauce ?
Twf jest nauka z pogranicza nauk przyrodniczych i społecznych. Zajmuje się tworzeniem i badaniem procesów wychowania i kształcenia fizycznego. Ważne miejsce w TWF zajmuje również wątek Metodyki oraz Pedagogiki. Charakteryzuje się schematem prakseologicznym.
3. Jak moze byc rozumiana KF podaj definicje KF
Wg Wiesława Osińskiego
Kultura fiz- jest to ogół wytworów o charakterze materialnym i niematerialnym w dziedzinie dbałości o ciało i fizyczne funkcjonowanie człowieka, uznawanych w niej wartości i wzorów postępowania, które zostały zobiektywizowane, przyjęte i mają być przekazywane danej społeczności.
Wg Zbigniewa Krawczyka
Kultura fiz- to względnie intensywny i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawność ruchową, zdrowie i urodę, fizyczną doskonałość i ekspresję człowieka polegający wg danych przyjętych w danej zbiorowości wzorów a także rezultaty nowych zachowań
Wg Władysława Tatarkiewicza
Kultura fiz- jest to dbałość psychiki o ciało.
4. Na czym polega repedagogizacja WF wg. Demela
Repedagogizacja – Maciej Demel dokonał inwersji (odwrócenia) tezy pedagogiki tradycyjnej - zdrowie i sprawne ciało jest warunkiem wych. Demel odwrócił i powiedział tak: wychowanie jest jednym z podstawowych warunków zdrowia i sprawności fiz (wych pod kątem dbałości o zdrowie).. W nowym pojęciu celem wf jako integralnej części wych wszechstronnego jest kszt postaw pełnej osobowości wych-ka a więc jego dyspozycji poznawczych, emocjonalnych, w intencji przygotowania go do uczestnictwa w k. fiz (dążenie do wiedzy, motywacji, postaw).:
5. Dokonaj analizy definicji WF wg. grabowskiego
DEFINICJA WYCHOWANIE FIZYCZNEGO wg Grabowskiego
WYCH-FIZ- to ujęta w pedagogiczny system forma uczestnictwa w kulturze fizycznej młodych pokoleń, której celem jest wspomaganie rozwoju fizycznego, motorycznego i zdrowia oraz przygotowanie do podtrzymania i pomnożenia tych właściwości w życiu późniejszym (w pierwszej części jest zawarta aktualizacja ,a w dalszej prospekcja). Najogólniejszym celem wychowania fizycznego btyło i jest przygotowanie młodych pokoleń do życia.
6. Wymien czynniki WF
Z. Gilewicz ( 1964 ) dostrzegał potrzebę odrębnego traktowania czynników fizycznych i społecznych
Czynnik- to bodziec lub zespół bodźców, który działając ciągle powoduje uchwytne zmiany w org. Rodzaje: 1) mechaniczne (ruch), 2) termiczne (powietrze, woda, słońce), 3) chemiczne (powietrze, ciśnienie), 4) promieniowanie świetlne. Czynniki w proc wych mogą być stosowane za pomocą środków- to wszystko co ułatwia a nawet umożliwia racjonalne użycie właściwych czynników
Czynniki termiczne (powietrze, woda, słońce),
Człowiek posiada zdolność utrzymania stałej temperatury ciała. Przegrzanie: rozszerzenie naczyń krwionośnych i limfatycznych, wydzielanie potu, wzrost przemiany materii, wzrost tętna (do ok. 20 u/m), mniejsza zawartość tlenu, przyśpieszenie oddechu, udar cieplny. Oziębienie: zwężenie naczyń krwionośnych, zaróżowienie skóry, drżenie z zimna, zastój żylny, odmrożenia, nieżyty dróg oddechowych i moczowo-plciowych, ,zbielenia skóry, a nawet odmrożenie Działanie słońca – usprawnia system trawienia, wpływa korzystnie na przemiane materii, przetwarza Wit D. organizm produkuje więcej czerwonych krwinek. Brak słońca powoduje depresje.
Promieniowanie słoneczne Słońce drogocennym źródłem bodźców dla ustroju. Działanie pozytywne: przemiana materii, wydzielanie tarczycy, przysadki,większa produkcja czerwonych krwinek krwi Dzielimy na 1)niewidzialne 2) widzialne
3) niewidzialne nadfioletowe
Czynniki mechaniczne.
Skóra reaguje na wszystkie przeżycia sensoryczne. Mogą być pozytywne: natrysk w określone miejsce ciała z określona siła wody, masaż, automasaż,. Mogą tez być niekorzystne: niewygodne ubranie, zbyt intensywne działanie bodźców mechanicznych może prowadzić nawet do złamań.
Czynniki chemiczne – to wszystko to co odczuwamy,. Zaliczamy tu . Azot nie ma większego znaczenia (tylko dla nurków)., Tlen niedobór działa bodźcowo na ukł oddechowy i krwiotwórczy (zmniejszenie prowadzi do przyspieszenia i pogłębienia oddechu oraz czynności serca, wzrasta ilość czerwonych krwinek oraz hemoglobiny). Dwutlenek węgla: - pyłki, gazy szkodliwe (osłabiają org), -powietrze morskie (wykorzystywane w leczeniu dróg oddech).Powinno sie chodzić w przewiewnym ubraniu.
Dlugotrwale przebywanie w warunkach obniżonego cisnienia powietrza jest doskonalym cwiczeniem tych układów podnoszącym ich wydolność jak również wpływa na wzmożenie się procesow przemiany materii. Klimat gorski cechuje obniżone cisnienie powietrza.
!7. Funkcje WF wg.gilewicza
1) stymulacyjna- f. rozwojowa -pobudzająca. Czynniki pobudzające dzielimy na: -stymulatory biologiczne (powietrze, pożywienie, woda, słońce, ćw ruchowe) -stymulatory społeczne (warunki społ, standard życia, , świadomość wychowanków, poziom pedagogiczny)
2) adaptacyjna – f przystosowawcza. przystosowanie org do wysiłku fiz-, odporność org, hartowanie na
3) Korekcyjno- polegającą na likwidowaniu i ograniczaniu odchyleń w rozwoju dziecka wykraczających poza przyjętą normę. Konkretne działania w tym zakresie bądź zastępują interwencje lekarza, bądź z niej wynikają. Program zajęć korektywnych jest rezultatem współpracy medycyny z pedagogiką.
4) Kompensacyjna- polegającą na wyrównywaniu braków w rozwoju fizycznym dziecka, powstałych wskutek długotrwałego siedzenia, uczenia się do matury lub wykonywania jednostronnie obciążającej pracy (komputrer).
8. Prawo Uchtomskiego
prawo nadwyżki restytucyjnej Uchtomskiego - mechanizm postępu zachodzący w toku treningu
Prawo Uchtomskiego – procesy restytucji (odnowy sił) po wysiłku fiz odbywają się z nadwyżką. Nadwyżka ta może być użyta na nagromadzenie rezerw energetycznych i na potrzeby budulcowe. Następstwem tego z jednej strony zwiększenie wydolności narządów, z drugiej strony ich morfologiczny rozrost. Bez tej nadwyżki cykl : „ćwiczenie – odpoczynek” byłby zwykłym wahadłem. Zjawisko czynnego wypoczynku tłumaczy FENOMEN SIECZENOWA (przemienność wysiłku), który stał się podwaliną ruchu rekreacyjnego.
Przebieg zmian odbudowywania zdolności do pracy:
- obniżenie zdolności do wysiłku tuż po jego zaprzestaniu,
- powrót do stanu wyjściowego w czasie wypoczynku,
- superkompensacja (zwiększenie zdolności do kolejnego wysiłku),
- wytłumienie zdolności do wysiłku, jeśli kolejny trening nie nastąpi.
9. Środowisko i podzial srodowisk w WF
Środowisko – to całokształt zjawisk otaczających człowieka wywierający na niego wpływ modulujący, to co tworzy i przekształca
Podział: zewnętrzne -, zespół czynników i zjawisk występujących poza osobnikiem. Przyrodnicze – materialne, zjawiska klimatyczne, świat roślinny, teren, sieć hydrograficzna. Społeczne – ludzie i stosunki między ludzkie: Kulturowe – wartości, wzory, normy postępowania, , Wychowawcze – wynika ze środow kulturowego, zespół ludzi oddziaływujących na siebie
Wew- stanowi sam czlowiek jako jednostka
10. Ruch jako podst. czynnik WF do jakich zmian prowadzi hipokinezja , niedostatek ruchu
Ruch – podstawowy czynnik WF, który jest konieczny. Walka o wysiłek fiz zmusza bowiem organizm do wyładowania energii. Podniety do aktywności są podstawowym czynnikiem podtrzymującym każdą komórkę przy życiu inaczej ona wyrodnieje i ginie.
wg WHO minimalna ilość ruchu to 1.5 H spaceru mężczyzn, 1h kobiet.
Hipokinezja (hipodynamia)- ograniczenie aktywności ruchowej prowadzi do: 1) atrofii mięśni, tkanek i narządów, zmniejsza się objętość serca, 2) osteoporozy, 3) obniżenia przemiany materii, 4) zwiększenie wydalania wapnia, potasu, sodu, azotu
5) spadek wydolności fizycznej, 6) wzrost częstości skurczów serca
Hiperkinezja (hiperdynamia) nadmierne lub zbyt jednostronne obciążenie organizmu prowadzi do: 1) zmniejszenie odporności, 2) zmniejszenie wydolności
3) spadek ciężaru ciała, 4) prowadzi do przetrenowania i zmęczenia mięśni, 5) choroby infekcyjne, 6)złe samopoczucie, bezsenność, brak apetytu
11. Warunki WF (co nazywamy , wymienic )
fenomen SIECZENOWA - Stwierdził , ze ręka prawa zmeczona szybciej powraca do normy gdy w czasie jej odpoczynku pracuje reka lewa. Zjawisko to stalo się podwalina ruchu rekreacyjnego i stworzono ZASADE PRZEMIENNOŚCI WYSIŁKU (wysiłek fizyczny przeplatać wysiłkiem umysłowym)
!12. Wyjasnic dlaczego nazwa WF jest malo precyzyjna i jak powinien nazywac sie ten proces.
Odp. Wychowanie fizyczne jest podobnie jak sprawność fizyczna niezwykle kontrowersyjnym terminem stosowanym w literaturze zagadnienia. Jest ono dziedziną edukacji spełniająca podwójną funkcję: zaspokaja bowiem potrzeby rozwoju fizycznego człowieka oraz przygotowuje dzieci i młodzież do ustawicznej dbałości o ciało po zakończeniu procesu wychowawczego. Wychowanie fizyczne jest jednym z rodzajów pojmowanego ogólnie wychowania. Wspólnie z wychowaniem intelektualnym, moralnym, społecznym, i artystycznym, wychowanie fizyczne stanowi jedność, wzajemnie się dopełniając i uzupełniając. Proces kształcenia i wychowania.
13. Podaj optymalna dawke ruchu dla czlowieka.
Można zaproponować uniwersalny wzór czy model treningu uwzględniający optymalne wskazania dotyczące częstotliwości, objętości i intensywności. Jest to zasada > 3 x 30 x 130, czyli należy trenować trzy razy w tygodniu, z tym, że co najmniej 30 minut każdego treningu powinno odbywać się przy intensywności tętna około 130.
14. Wymien 2orientacje i 3wersje TWF
2 orientacje:
1) naturalistyczna – która traktuje WF głównie jako proces urabiania ciała (należy do niej wersja biotechniczna)
2) humanistyczna – traktuje WF przede wszystkim jako proces urabiania osobowości pod kątem dbałości o ciało ( wersje pedagogiczna i kulturowa)
wersja biotechniczna – wych „ciała”(promotor J. Śniadecki)- należy do orientacji naturalistycznej. „Wszystko wychodząc z rąk Stwórcy jest dobre”- wszystko marnuje sie w rękach czł”, wych miało naśladować
wersja pedagogiczna – wych co do ciała (orientacja humanistyczna)- istota wf są starania nie zaś środki np. ćw ruchowe.. Urabianie młodego ciała na wzór społecznie pożądany, wych-ek powinien dążyć do swojej cielesnej doskonałości a wychowanie i kształc mają go do tego zainspirować i wdrożyć.
wersja kulturowa – wych w kult fiz (orientacja humanistyczna)- (zwolennik K Zuchora)- czł jest podmiotem i przedmiotem swojego dzieła, Wersja ta przeciwstawia się traktowaniu wych-ka przedmiotowo, segregacji uczniów wg. cech somatycznych i poziomu sprawności, jest za koedukacja
15. Co decyduje o uczestnictwie w KF po zakonczeniu edukacji
Odp. Kompetencje aksjologiczne i technologiczne. Osobista atywnośc jawi się, jako podstawowy czynnik całościowego oddziaływania na osobowość wychowanka w intencji przygotowania go do całożyciowej troski o ciało poprzez uczestnictwo w kulturze fizycznej. Kształtowanie podstawowych sfer osobowościowych jednostki staje się efektowniejsze przy takim podejściu do edukacji, kiedy równocześnie kształtujemy u wychowanka: kompetencje aksjologiczne (odnoszące się do sfert emocjonalno-wolicjonalnej) i kompetencje technologiczne ( dotyczące sfery intelektualno sprawnościowej). Nie ulega wątpliwości, że edukacja fizyczna musi obejmować jednocześnie:
- doraźne kształtowanie ciała ( w ramach fizycznego kształcenia),
- kształtowanie osobowości troskliwej wobec ciała (w ramach fizycznego wychowania)
16. Jakie zasady musza byc przestrzegane aby osiągnąć postep w usprawnieniu organizmu
!17. Co jest celem fizycznego wychowania
Odp. Postawa prosomatyczna jest to typowy cel swoisty dla wychowania fizycznego, tzw. psychiczna gotowość do podejmowania pozytywnych działań na rzecz swojego ciała w przyszłości.
! 18. Schemat zwiazku kompetencji technologicznych i aksjologicznych o to i schemat podany przez dziadka
Odp. EDUKACJA FIZYCZNA
KOMPETENCJE TECHNOLOGICZNE KOMPETENCJE AKSJOLOGICZNE
-motorycznosc -osobowosc
-sprawnosc -postawa
-fizyczne kształcenie - fizyczne wychowanie