Związek biomechaniki klinicznej z innymi dyscyplinami naukowymi (anatomią, biomechaniką).

Zastosowanie klasycznej mechaniki do analizy ruchu żywych organizmów spowodowało rozwój nowej dziedziny biomechaniki. Zrozumiały jest fakt, ze znaczenie odpowiedzi na podstawowe pytanie: „Jak porusza się człowiek” wymaga nie tylko zrozumienia praw mechaniki, lecz przede wszystkim podstaw anatomii. Obszar zainteresowań biomechaniki jest bardzo szeroki i najogólniej obejmuje wpływ różnych czynników mechanicznych na organizm oraz zjawisk mechanicznych związanych z aktywnością organizmu. Biomechanika kliniczna zajmuje się zrozumieniem zmian patologicznych. Nie możemy rozpatrywać danej patologii bez znania anatomii (odstępstw od normy jakie występują) oraz prawidłowej biomechanice. Dlatego te nauki ściśle się ze sobą wiążą, uzupełniają i pozwalają zrozumieć dany przypadek i na koniec określić odpowiedni kierunek działania.

A więc np. w patologiach kończyn dolnych, musimy znać prawidłową budowę anatomiczną aby widzieć gdzie nastąpiły zmiany. Do analizy wybrałam koślawość kolan.

Anatomia prawidłowa kolana

Jest to staw złożony - łączą się tu kość udowa, piszczel oraz rzepka, tworząc staw udowo-piszczelowy oraz staw udowo-rzepkowy, które otoczone są wspólną torebką stawową. Staw posiada dwie łącznotkankowe łąkotki dopasowujące do siebie powierzchnie stawowe w czasie ruchów. Funkcjonalnie jest to staw zawiasowy, umożliwiający ruchy zginania i prostowania, ale w zgięciu możliwe są również ruchy rotacyjne. Wzmocniony jest więzadłami zewnętrznymi (pobocznymi oraz torebki stawowej) oraz dodatkowo bardzo silnymi więzadłami wewnętrznymi - więzadłem krzyżowym przednim i tylnym.

Więzadła zewnętrzne stawu kolanowego

Więzadła poboczne silnie wzmacniają staw kolanowy po obu jego stronach. Są mocno napięte, kiedy kolano jest wyprostowane. Wówczas stabilizują staw - na tym polega ich główne znaczenie. W położeniu zgiętym rozluźniają się i umożliwiają ruchy obrotowe (rotacyjne). Z powodu ich obecności w stawie kolanowym niemożliwe są ruchy odwodzenia i przywodzenia kolana.

• Więzadło poboczne piszczelowe- jego włókna przebiegają w dwóch grupach - powierzchownej i głębokiej. Biegnie ono od nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej do części przyśrodkowej brzegu podpanewkowego i stąd dalej ku dołowi do kości piszczelowej. Wzmacnia ścianę tylną torebki stawowej. Główną funkcją tego więzadła jest ograniczenie nadmiernej koślawości oraz rotacji zewnętrznej piszczeli.

• Więzadło poboczne strzałkowe -główna rola tego więzadła polega na ograniczaniu szpotawości kolana. Rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości udowej i kończy się na głowie strzałki.

Więzadła związane z rzepką

• Więzadło rzepki

• Troczki rzepki -biegną po obu stronach więzadła rzepki.

Więzadła tylnej powierzchni torebki stawowej

• Więzadło podkolanowe skośne - wzmacnia ścianę tylną torebki stawowej. Jest to mocne, płaskie więzadło biegnące z okolicy kłykcia bocznego kości udowej skośnie ku dołowi. Jego włókna częściowo gubią się w torebce stawowej, a częściowo przechodzą w ścięgno mięśnia półbłoniastego. Więzadło to hamuje nadmierne prostowanie stawu i ruchy obrotowe.

• Więzadło podkolanowe łukowate - przebiega w kształcie łuku wypukłego ku dołowi od kłykcia bocznego kości udowej do ściany tylnej torebki. Od więzadła tego dwiema zbieżnymi odnogami odchodzi pasmo które przyczepia się do głowy strzałki; nosi ono nazwę troczka więzadła łukowatego.

• Więzadło krzyżowe przednie - rozpoczyna się na powierzchni przyśrodkowej kłykcia bocznego kości udowej i biegnie ku dołowi, przodowi i środkowi, przyczepiając się na polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej. Najważniejsza rola tego więzadła polega na ograniczaniu przedniego względem kości udowej, ograniczaniu nadmiernego zgięcia i wyprostu oraz forsownego koślawienia i szpotawienia w wyproście i w zgięciu.

Więzadła wewnętrzne stawu kolanowego

Więzadła krzyżowe

• Więzadło krzyżowe przednie

• Więzadło krzyżowe tylne - biegnie od powierzchni bocznej kłykcia przyśrodkowego kości udowej do pola międzykłykciowego tylnego. Więzadło to składa się z dwóch oddzielnych części zróżnicowanych anatomicznie i funkcjonalnie. Taka budowa więzadła gwarantuje jego podstawową funkcję, jaką jest zabezpieczenie tylnego przemieszczania piszczeli oraz ograniczanie maksymalnego wyprostu i zgięcia.

Więzadła związane z łąkotkami

• Więzadło poprzeczne kolana łaczy ze sobą rogi przednie łąkotek.

• Więzadło łąkotkowo-udowe przednie

• Więzadło łąkotkowo-udowe tylne

KOŚLAWOŚC KOLAN

Oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz (tzn. odcinek obwodowy czyli podudzie znajduje się w odwiedzeniu).

Koślawość mierzy się w stopniach (fizjologia – 10-15°) lub ocenia się rozstępem między kostkami przyśrodkowymi (fizjologia – 4-).

Wyróżniamy koślawość:

• wrodzoną

• pokrzywiczą

• pourazową

• porażenną

• statyczną (przeciążenie kończyn dolnych)

Zmiany kostne to:

• przyrost kłykcia wewnętrznego kości udowej

• skrzywienie kości udowej lub piszczelowej

• skręcenie na zewnątrz podudzia

• przeprost w stawie kolanowym

Zmiany mięśniowo-więzadłowe to:

• rozciągnięcie więzadła pobocznego piszczelowego i skrócenie pobocznego strzałkowego

• rozciągnięcie m. półścięgnistego, półbłoniastego, krawieckiego, głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego

• przykurczenie pasma biodrowo-piszczelowego oraz m. dwugłowego uda.

Znając budowę prawidłową oraz widząc patologiczne zmiany możemy dążyć do przywrócenia zatraconych prawidłowości. Nie możemy również zapomnieć o znalezieniu prawdziwej przyczyny powstałej dysfunkcji, ponieważ nie rzadko jest ona zlokalizowana w innym miejscu niż by na to wskazywało wstępne badanie.

Marta Harańczyk gr 20