Nauczanie – organizowanie uczenia się i kierowanie uczeniem się, tworzeniem warunków sprzyjających opanowaniu przez uczniów określonego zasobu wiedzy i sprawności z elementami kontroli, dzięki której warunki te mogą być odpowiednio wykorzystane.
Nauczanie jest:
- zaplanowane
- celowe
- ukierunkowane
Planowanie – codzienna czynność każdego człowieka
Co chcemy zrobić | Ustalenie potrzeb – wybór priorytetów – określenie specyficznych celów |
---|---|
Co zamierzamy zrobić | Wybór najlepszego sposobu osiągnięcia celu – identyfikacja zasobów – ustalenie kto, jak i kiedy będzie realizował program |
W kalo sprawdzimy czy osiągnęliśmy sukces | Zaplanowanie ewaluacji procesów i wyników |
Diagnoza potrzeb ustalenie celów i zadań dobór metod i technik identyfikacja zasobó
Potrzeby – stan, w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia jakiegoś braku (synonimy: pragnienie, dążenie, popęd)
Piramida potrzeb
Rodzaje potrzeb:
- bezwzględne – grupują się wokół podstawowych praw żywej materii (np. żywienie, oddychanie, ruch, poznawanie)
- względne – niekonieczne do życia, ale to życie tworzące łatwiejszym i lepszym
Wychowanie zdrowotne powinno oparte być na potrzebach bezwzględnych. Sama potrzeba bezwzględna nie określa działań i ich jakości (np. potrzeba żywienia, potrzeba ruchu)
Powody diagnozy potrzeb
- potrzeby różnych osób i grup są bardzo zróżnicowane i często odbiegają od wizji autorów „gotowych” programów
- pytanie o potrzeby może rozbudzić zainteresowanie sprawami zdrowia
- zainteresowanie potrzebami wpływa na aktywność i motywacje do działania na rzecz zdrowia
Ustalanie celów i zadań
Cel – co chcemy osiągnąć, dokąd zmierzamy
1. Afektywne – dotyczą kształtowania lub zmiany postawy
2. Poznawcze – dotyczą tego, czego uczący powinni się dowiedzieć
3. Behawioralne – dotyczą umiejętności, sposobów postępowania
Określanie celów (zasady):
- zgodność z ustalonymi potrzebami uczących się
- realność – możliwość osiągnięcia celów
- precyzja sformułowania celu
- mierzalność
Ewaluacja – sprawdzenie tego, czy osiągnęliśmy ustalone cele, czy działania nasze zakończyły się sukcesem
1. Ewaluacja procesu
2. Ewaluacja wyniku
EWALUACJA PROCESU | EWALUACJA WYNIKÓW | |
---|---|---|
Monitorowanie przebiegu realizacji programu dla dokonania korekt i modyfikacji | Zbadanie stopnia osiągnięcia przyjętych celów programu | |
Podstawowe pytania | Czy program został wdrożony? | Jakie są efekty programu w stosunku do ustalonych celów? Czy program powinien być kontynuowany? Co należy zmodyfikować? |
Czas realizacji | W całym okresie realizacji programu | Po zakończeniu kolejnych etapów Na zakończenie programu Po upływie pewnego czasu |
Planowanie ewaluacji
- Dobór metod i technik
- Identyfikacjia zasobów
Metody ewaluacji
Podział wychowania zdrowotnego:
- kryterium ontogenetyczne
- kryterium środowisk i instytucji
- kryterium grup tematycznych
- kryterium jednostek chorobowych
- kryterium układów i narządów organizmu
- kryterium stopnia aktywności wychowanka
* heteroedukacja
* etap pośredni
* autoedukacja
* heteroedukacja odwrócona
Heteroedukacja
- okres – od urodzenia do 2-3r.ż.
- uczestnik: reagujący „przedmiot”, odbiorca zabiegów pielęgnacyjnych i opieki ze strony dorosłych
- zachowania: naśladowanie dorosłych, bez zrozumienia sensu, poznawanie swojego ciała
- udział innych: rodzice, służba zdrowia, personel żłobka
Etap pośredni
- okres: przedszkolny i młodszy szkolny
- uczestnik: partner działania
- zachowania: zwiększa się udział dziecka w dbaniu o swoje zdrowie, świadome naśladowanie dorosłych z koniecznością nadzoru i przypominania
- udział innych: rodzice (stwarzający sytuację do uczenia się, tworzenie pozytywnych wzorów), rówieśnicy, wychowawcy, media
Autoedukacja
- okres: dojrzewanie
- uczestnik: świadomy współtwórca swego zdrowia
- zachowania: pojawia się potrzeba niezależności oparta na poczuciu własnej tożsamości, zmiana postrzegania siebie samego, lekceważenie uwag rodziców, negatywny stosunek do świata dorosłych
- udział innych: rówieśnicy, media, rodzice, (partnerzy)
Heteroedukacja odwrócona
- okres: po okresie dojrzewania
- uczestnik inicjator działań prozdrowotnych, świadomy wychowa dorosłych
- zachowanie: próba zmiany stylu życia dorosłych
- udział innych: rodzice, najbliższe otoczenie
To jak człowiek przemieszcza się na kontinuum zdrowie-choroba zależy tylko od niego
Istotą edukacji zdrowotnej jest przekonanie i zachęcanie ludzi, aby czuwali nad własnym zdrowiem
Świadomość zdrowotna
Typy myślenia o własnym zdrowiu:
- powierzchowny – myślenie o zdrowiu w próżni, zdrowie staje się przedmiotem, uwagi okazjonalnie, gdy pojawia się choroba lub dolegliwość
- traktowanie zdrowia jako zasobu – dokonywanie oceny zdrowia, traktowanie go jako swoisty kapitał. Troska o zdrowie
- traktowanie zdrowia w odniesieniu do normy – uznanie, że dowodem zdrowia jest bycie w normie
Warunki skutecznego wychowania zdrowotnego
1. Ogólny poziom materialny i kulturalny społeczeństwa
2. Poziom i ilość „urządzeń służących zdrowiu”
3. Umiejętności zagospodarowania i wykorzystania czasu i miejsca
4. Dojrzałość potrzeb
5. Powszechna zgodność oddziaływania
Funkcje ćwiczeń fizycznych
- stymulacyjna (pobudzające)
- adaptacyjna (przystosowawcza)
- kompensacyjna (wyrównawcza)
- korektywna (poprawcza)
Kompensacja – zorganizowany system bodźców dopełniających lub antybodźców, mających na celu zrównoważenie ślepych działań adaptacyjnych
Korektywa – wychowawcza interwencja we wszelkich przypadkach odchyleń rozwojowych możliwych do zlikwidowania lub złagodzenia środkami wychowawczymi (ćwiczeniami)
Wypoczynek – zapewnienie odpowiednich proporcji między pracą, a wypoczynkiem jest warunkiem zdrowia i utrzymania optymalnej zdolności do pracy.