ETAP PROJEKTOWANIA PROBLEMU BADAWCZEGO

1. Określenie tematu pracy - uświadomienie sobie co znamy, a co znane nie jest, czyli poznanie badań dotyczących interesujących nas problemów - zapoznanie się z treścią oraz implikacjami teorii naukowej. Określenie rangi i znaczenia danej problematyki, a szczególności tych aspektów, które zdają się być istotne dla poznania danego zjawiska lub procesu.

- określenie głównych zależności, które nas w badaniach interesują,

- określenie spodziewanych efektów badań (z rozbiciem na rezultaty teoretyczne, praktyczne i aplikacyjne)

Cel ogólny badań? dążenie do wzbogacenia wiedzy o osobach rzeczach lub zjawiskach będących przedmiotem badań.

Cel szczegółowy? dotyczy najczęściej odpowiedzi na pytania badawcze.

Cele aplikacyjne? praktyczne, każda praca powinna wnieść coś nowego do praktyki.

Na etapie projektowania problemu badawczego ważnym jest dokonanie jego eksplikacji (uszczegółowienie problematyki) i operacjonalizacji (wyrażanie pojęć i terminów w kategoriach operacyjnych).

2. Problem badawczy - rodzaj zadania (sytuacji), którego podmiot nie może rozwiązać za pomocą posiadanego zasobu wiedzy. Jego rozwiązanie jest możliwe dzięki czynności myślenia produktywnego. Problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie.

Mamy dwa rodzaje pytań: - pytania rozstrzygnięcia ? czy?? Dwa rodzaje odpowiedzi tak/nie - pytania dopełnienia? jaki, który, gdzie?, jest więcej odpowiedzi.

Wnioski? powinny być konkretnymi odpowiedziami na pytania badawcze.

Procedurę stawiania pytań i formułowania problemu możemy przedstawić w następującej kolejności:

a/sformułowanie problemu w postaci pytania badawczego oraz ustalenie znaczenia wszystkich użytych pojęć,

b/analiza problemu i ustalenie, co jest dane w pytaniu i jaki jest tego zakres, co jest niewiadomą pytania i w jakiej kategorii się ona zawiera,

c/ustalenie, czy mamy do czynienia z problemem prostym, czy złożonym,

d/jeżeli problem jest sformułowany w postaci pytania dopełnienia, podejmujemy próbę sprowadzenia go do pytań rozstrzygnięcia.

3. RODZAJE TYPY BADAŃ - podstawowe (poznawcze) mają na celu wzbogacenie wiedzy danej dyscypliny naukowej poprzez formułowanie ogólnych praw naukowych.

- stosowane (empiryczne) realizowane są dla umożliwienia sformułowania wniosków, które mogą być aplikowane do praktyki w celu poprawy efektywności jej działania. Wśród nich wyróżniamy prace: opisowe, wyjaśniające, odtwórcze i weryfikacyjne.

- jakościowe, ilościowe ? można je postrzegać i opisywać na poziomie koordynacji badawczych czynności, stanowiących swoiste schematy badawcze: eksperyment; badanie porównawcze; badanie przeglądowe; studium przypadku.

- diagnostyczne ? najczęściej mówi się o nich w sporcie, dotyczą stwierdzeń, które orzekają o istniejącym stanie faktycznym zjawiska lub analizowanego procesu.

- predyktywne ? chodzi w nich o sformułowanie prognozy rozwoju danego obiektu a tym samym jego przydatności w szkoleniu na danym etapie procesu treningowego.

Ze względu na kryterium czasu trwania, dzielimy badania na:

- przekrojowe opierają się najczęściej na pomiarach jednorazowych

- ciągłe ? podłużne (longitudinalne) opierają się na wielokrotnych badaniach tej samej próby, dokonywanych długo

- półciągłe (semilongitudinalne) ? wielokrotnie powtarzane na tych samych obiektach przez pewien czas, krótszy jednak od nas interesującego.

Inny podział na: synchroniczne i asynchroniczne ? polegają na jednokrotnym lub wielokrotnym dokonywaniu pomiaru danego zjawiska lub procesu biologiczno ? społecznego.

METODA - powtarzalny sposób postępowania albo rozwiązywania pewnego zagadnienia; dochodzenie do stwierdzeń drogą dedukcji lub poprzez wnioskowanie indukcyjne; zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentów obejmujących całość postępowania badacza, zmierzająca do rozwiązywania określonego problemu, jej ważną cechą jest celowość, gdyż powinna umożliwić osiągnięcie zamierzonego efektu.

METODY BADAŃ

Obserwacja - najwszechstronniejsza a zarazem najtrudniejsza metoda, zamierzone, planowane i systematyczne postrzeganie oraz gromadzenie i analizowanie faktów i zdarzeń.

Eksperyment - powtarzalny zabieg polegający na planowanej zmianie przez badacza jednych czynników w badanej sytuacji, przy równoczesnej kontroli innych czynników, podjęty w celu uzyskania w drodze obserwacji odpowiedzi na pytanie o skutki tej zmiany.

Cecha charakterystyczna to aktywny stosunek badacza do poznawanej rzeczywistości, polegający na celowym organizowaniu warunków obserwacji. Inaczej możemy powiedzieć, że jest to doświadczenie, które polega na wywoływaniu zmian w przebiegu ściśle określonych procesów i zjawisk w kontrolowanych warunkach, po to by poznać związki typu przyczynowego istniejące pomiędzy tymi zjawiskami.

Walory metody eksperymentalnej - możność celowego (zamierzonego) i planowego wywołania badanych zjawisk (zmian) - możność wielokrotnego powtarzania danego badania, spowodowania zmian, wywołania badanej czynności dowolną ilość razy (obserwacja tego nie posiada).

Przeciwwskazania do badań eksperymentalnych:- granice moralne eksperymentu, (niedopuszczalne jest narażenie badanych osób na skutki źle zaprojektowanych badań, prób), nietrafne założenia samego czynnika zmian.

Techniki eksperymentalne - technika jednej grupy - technika grup równoległych - technika rotacji.

Sondaż diagnostyczny - to sposób gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych zjawisk na podstawie badań specjalnie dobranej grupy reprezentującej populację ogólną, w której badane zjawisko występuje. Zastosowanie metody sondażu diagnostycznego daje możliwości wyjaśnienia pewnych zjawisk masowych czy ważniejszych procesów

Analiza pojedynczych przypadków - stosowana rzadziej, dotyczy jednostek wybitnych, które nie pasują do żadnej grupy, lub kiedy chcemy się dowiedzieć więcej na temat danej osoby. Badania te mogą mieć charakter analiz serii czasowych lub jako opracowanie monograficzne.

Narzędzie badawcze - jest to przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań. Narzędzia to przedmioty, za pomocą których zdobywa się informacje. Zaliczamy tu: kwestionariusze, ankiety, arkusze obserwacji, testy socjometryczne, testy dydaktyczne, testy do określania inteligencji, do oceny sprawności fizycznej, komputer, ergometr. Metoda jest pojęciem najszerszym i nadrzędnym w stosunku do techniki i narzędzia, technika z kolei jest podrzędna wobec metody, ale nadrzędna wobec narzędzia.