System wartości o znacz. psych. to stan rzeczy wynikający z uporządkowania doświadczenia każdego człowieka w procesie wartościowania rzeczywistości, czyli określenie tego, co dobre i tego, co złe, oraz przypisywanie wartości i cenności przedmiotom. System wartości stanowi jedną z podstawowych przesłanek regulowania zachowań człowieka
Do wartości osobistych należą: bezpieczeństwo rodziny, mądrość, dojrzała miłość, dostatnie życie itp.
Pojęcie wartości w znaczeniu psychologicznym bywa interpretowane w następujących znaczeniach:
- Za wartość uznaje się to, co jest obiektem pożądań.
- Wartość utożsamia się z postawą i motywami działania
- Wartość jest czynnikiem wpływającym na wybór celów działań, środków ich realizacji.
- Wartość utożsamia się z kryterium wyboru celu.
Wartości społeczne - pojawiające się w ocenie ludzi pod kątem ich aktywności i zainteresowań dla utrzymania bądź przekształcenia struktur społecznych, postrzeganiu i wartościowaniu zjawisk z punktu widzenia ich społecznych walorów, a wreszcie manifestowaniu gotowości do działań społecznych.
Do grupy wartości społecznych można zaliczyć np. bezpieczeństwo narodowe, pokój na świecie i równość.
Aksjologia i etyka, to dwie nauki badające wartości. Czymś się jednak różnią. Co to takiego?
Etyka to układ norm, regulujący sferę moralną życia społecznego i rozwiązujący problemy jednostki wynikające z jej stosunku do grupy społecznej, innego człowieka, samej siebie oraz, w przypadku kontekstu religijno-etycznego, przede wszystkim do Boga.
Aksjologia to nauka o wartościach zajmująca się badaniem natury wartości, podstawami i kryteriami wartościowania; aksjologia to także konkretny system wartości, przyjęty świadomie lub nie, leżący u podstaw jakiejś teorii czy poglądów danego autora,
Anomia to stan osłabienia lub wzajemnej sprzeczności norm społecznych, który prowadzić może do naruszenia równowagi społecznej, głównie przez niewydolność w kierowaniu zachowaniami jednostek, a w skrajnych przypadkach do rozpadu danego systemu norm jako całości i zaniku więzi społecznej. Wg współczesnych teorii brak wzajemnego dopasowania akceptowanych w danej społeczności celów działania i faktycznie dostępnych, a przy tym dopuszczalnych środków ich realizowania przez jednostki.
Zabezpieczenie społeczne - całokształt środków i działań (instytucji) publicznych, których celem jest umożliwienie obywatelowi zaspokojenie podstawowych potrzeb; realizowane w formie zaopatrzenia, działalności ubezpieczeniowej, opiekuńczej i innej.
Kapitał społeczny to wiedza, która jest osadzona w relacjach i stosunkach społecznych. Wiąże się on z zaufaniem członków organizacji do siebie, normami i wartościami. Można mówić o różnych wymiarach tego kapitału - społecznym, ekonomicznym i kulturowym. Na kapitał społeczny składają się m.in. jakość stosunków międzyludzkich, relacje, stosunki, efekt synergii. Można powiedzieć, że jest on kapitałem ludzkim wzbogaconym o relacje i współpracę (kapitał ludzki jest statyczny; daje potencjalne korzyści, zaś społeczny - dynamiczny; daje faktyczne korzyści).
Relacje jednostki z grupą - różne sposoby reakcji
konformizm - podporządkowanie się jednostki regułom postępowania narzuconym przez grupę, co stanowi podstawę porządku społecznego .
indywidualizm - jednostka akcentuje swoją odrębność i oryginalność. Może to prowadzić do egocentryzmu.
bunt - odrzucenie uznanych wartości, zwyczajów i zastąpienie ich nowymi (nonkonformizm). Rodzi się, jako reakcja na przeszkody w osiąganiu społecznie uznawanych celów.
relatywizm - uznawanie, że normy i wartości mają charakter względny, co może prowadzić
do obojętności wobec zasad życia zbiorowego.
wycofanie - jednostka odrzuca cele społeczne wobec niepowodzeń w osiąganiu celów własnych.
Nie dostrzega sensu w dążeniu do uzyskania sukcesu cenionego przez społeczeństwo
i może przyjmować wartości grup o charakterze dewiacyjnym, np. narkomanów czy alkoholików.
Umiejętności pracownika socj. powinien posiadać szereg umiejętności ((funkcjonalne i instrumentalne)
Umiejętności funkcjonalne, tzn.:
- Bezinteresowność i uczciwość; poszanowanie godności drugiego człowieka; postawa niesienia pomocy; zdolność do samokontroli; krytyczna ocena swojego postępowania; komunikatywność; empatia; obiektywizm.
Natomiast do umiejętności instrumentalnych zaliczyć można:
- Obowiązkowość; wewnętrzna dyscyplinę; zdecydowanie i konsekwentność; prawdomówność;
odpowiedzialność; kulturę osobistą i takt; dyskrecje; zdolności organizatorskie.
Cele pracy socjalnej.
1)ratowniczy - zapewnienie podstawowych warunków do życia tym, którzy są ich pozbawieni;
2)kompensacyjny - zaspokajanie potrzeb indywidualnych, których jednostki nie mogą zaspokoić we własnym zakresie;
3)ochronny — minimalizowanie negatywnego wpływu czynników, które nie mogą ulec zmianie;
4) promocyjny — wspomaganie w rozwiązywaniu problemów i trudności w celu pomocy jednostkom i grupom w osiągnięciu bardziej satysfakcjonującego poziomu życia.
Zadania pracy socjalnej.
dokonywanie analizy i oceny zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej,
udzielanie informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych osobom w celu przywrócenia im zdolności do samodzielnego rozwiązywania problemów
prowadzenie poradnictwa dla osób będących w trudnej sytuacji życiowej,
wspieranie w uzyskaniu pomocy ze strony właściwych organów, instytucji i organizacji,
pobudzanie społecznej aktywności i inspirowanie działań samopomocowych,
inicjowanie nowych form udzielania pomocy,
współuczestniczenie w inspirowaniu, opracowaniu, wdrożeniu oraz rozwijaniu programów społecznych
ujawnianie, analizowanie i interpretowanie potrzeb oraz problemów społecznych mających wpływ na kształtowanie właściwych stosunków między ludzkich, podnoszenie jakości życia oraz rozwiązywanie kwestii społecznych
współpraca z innymi profesjonalistami, instytucjami i organizacjami mającymi na celu doskonalenie już istniejących i poszukiwania nowych rozwiązań w dziedzinie pracy socjalnej,
uczestnictwo w różnego rodzaju formach doskonalenia i dokształcania, pod noszących poziom kwalifikacji zawodowych,
inicjowanie i udział w badaniach problemów społecznych (diagnoza problemów), monitorowanie oraz ewaluacja programów i działań.
Deprywacja, pozbawienie możliwości jakiegokolwiek działania (bezsilność) w kierunku zaspokojenia silnie odczuwanej potrzeby. Deprywacja może dotyczyć potrzeb fizjologicznych (np. pokarmu, pragnienia, snu), społecznych (np. sytuacja izolacji, osamotnienia), emocjonalnych (np. braku kontaktu z kolegami, rodzicami), psychicznych (np. sytuacja niepowodzenia, rozczarowania).