"Człowiek we władzy pieniądza. Pieniądz siłą destrukcyjną. Obraz społeczeństwa zdemoralizowanego."
"Ojciec Goriot" H. Balzaca to dzieło pozytywistyczne z widocznymi jeszcze pierwiastkami romantyzmu. Jest to też jeden z najwybitniejszych przykładów realizacji powieści realistycznej. Książka ta ukazuje społeczeństwo paryskie w XIX w. Jest to krytyczny opis upadku człowieka. Autor wyraźnie podkreśla rolę pieniądza. Ma on niewątpliwie duży wpływ na egzystencje bohaterów. To on jest głównym wyznacznikiem pozycji klasowej, karierze i poziomie życia. Mamy tu do czynienia z różnymi ludźmi. Są przedstawione postacie uczciwe, które zdobywają swój majątek ciężką pracą, jednakże autor ukazuje też obraz przestępców, którzy wybrali łatwiejszą drogę bogacenia się.
Ludzkie relacje są zdominowane przez żądze pieniądza. Główne wątki dzieła krążą wokół dwóch postaci: ojca Goriot, który zostaje wykorzystany, a następnie porzucony przez najbliższych oraz biednego studenta Eugeniusza de Rastignac, który porzuca swoje ideały i rozpoczyna wspinaczkę po drabinie klasowej.
Tytułowy ojciec Goriot rozpieszczał córki, spełniał wszystkie ich zachcianki pragnął bowiem zapewnić im godne życie. Dzięki swoim handlarskim talentom wzbogaca sie wykorzystując wzrost cen. Po 7 latach małżeństwa umiera jego żona, więc ten przelewa swoje uczucia na córki: Anastazje i Delfine. Kocha je miłością bezwarunkową. Wiedząc że pochodzenie i majątek zapewniają wysoką pozycje społeczną wydaje córki za arystokratę i bankiera. Córki są zahipnotyzowane pieniądzem. Wykorzystują oddanie ojca, który ofiaruje im swój majątek ograniczając swoje potrzeby. Dziewczyny wstydzą się swego ojca, który zajmuje o wiele niższe miejsce w hierarchii społecznej. Odwiedzają go tylko gdy potrzebne im były pewne sumy na pokrycie swoich wydatków. Młode kobiety pragnęły awansu społecznego, w którym ojciec – handlarz zbożem, był przeszkodą i powodem do wstydu w towarzystwie. Także Anastazja, gdy stała się hrabiną de Restaud przestała widywać się z Delfine. Przestają być dla siebie siostrami. Goriot stopniowo traci złudzenia, odkrywa prawdziwe oblicza swych córek. Tragiczny koniec życia mężczyzny całkowicie ukazuje upokorzenie bohatera i zepsucie jego córek.
Klęska rodziny i upadek moralny człowieka to wynik sytuacji społecznej. Pieniądz zabił międzyludzkie relacje i doprowadził do upadku najważniejszych wartości. Pieniądze który miały zapewnić rodzinie szczęście i komfort stały się przyczyną jej klęski.
W powieści poznajemy także Eugeniusza de Rastignac, studenta pochodzącego ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Przybył do Paryża by zrobić karierę. Jest on uczciwym, ambitnym i pełnym młodzieńczych ideałów człowiekiem, który wierzy że swoją pracą i wysiłkiem wiele osiągnie. chce zdobyć w przyszłości majątek by pomóc swojej rodzinie. Jednak jego młodzieńcze ideały w starciu z rzeczywistością upadają. Po kilku miesiącach spędzonych w Paryżu zmienia się wewnętrznie. Rastignac nawiązuje romans z Delfiną. Odtąd jego głównym celem jest zdobycie fortuny i umocnienie pozycji towarzyskiej. Eugeniusz wpada w pewnego rodzaju trans. Wykorzystuje dobroć swojej matki i rodzeństwa, którzy przysyłają mu, zdobyte z wielkim trudem, pieniądze.
Restignac to przykład wpływu środowiska na kształtowanie się osobowości człowieka. Historia młodego studenta to swego rodzaju opis kuszenia, obraz demoralizacji jednostki przez społeczeństwo. Mimo swojego upadku moralnego zdaje sobie sprawę z własnego postępowania. Przejawia się to w jego wyrzutach sumienia. Współczuje losowi jaki spotkał ojca Goriot.
Pan Vautrin to inteligentny, bystry i służący dobrą radą człowiek. W rzeczywistości okazuje się bandytą. Jest zbiegłym galernikiem. H. Bazlak nadał nu cechy szatańskie. Vautrin to człowiek bezwzględny, dążący do celu "po trupach". Zna bardzo dobrze mechanizm rządzący społeczeństwem w którym żyje. Głęboko wierzy, że pieniądz jest wszystkim - środkiem i celem ludzkich działań. Uczy Rastignaca jak odnaleźć się w ówczesnym świecie. Vautrin jako zbrodniarz jest jednocześnie sędzią społeczeństwa francuskiego. Negatywnie i z pogardą ocenia własną epokę
Obraz społeczeństwa przedstawiony przez Balzaka jest bardzo negatywny. Poddaje go surowej ocenie. Nie ma tam miejsca na ludzkie uczucia, prawdziwą miłość, bezinteresowną przyjaźń. Najważniejszą wartością stał się pieniądz, który niszczy wszystkie wartości. Postaci Balzaca stanowią wytwór epoki w której żyją.