4 poziomy teorii Parsonsa i Shilsa:
a) Systemy klasyfikacyjne ad hoc – tworzą się dla potrzeb chwili i danego przypadku. Najmniej uporządkowany system porządkowania danych. Składają się z arbitralnych kategorii skonstruowanych po to, by zebrać i uporządkować dane i obserwacje empiryczne np. Dzielimy odpowiedzi na kilka kategorii „tak” „raczej tak” „nie” „zdecydowanie nie”
b) Taksonomia – system kategorii. Składa się z systemu kategorii skonstruowanych odpowiednio do obserwacji empirycznych w taki sposób, że można opisać związki po między kategoriami. Kategorie mogą być wewnętrznie powiązane, co daje odzwierciedlenie opisywanej rzeczywistości.
c) Struktury pojęciowe – w nich kategorie deskryptowane są racjonalnie wbudowane w szeroką strukturę formułowanych wyraziście twierdzeń. Twierdzenia te dotyczą związków pomiędzy dwiema lub więcej właściwościami empirycznymi i mogą zostać przyjęte lub odrzucone.
d) Systemy teoretyczne – łączą taksonomie oraz struktury pojęciowe, dostarczając w sposób systematyczny opisów, wyjaśnień i predykcji. Wymaga najbardziej rygorystycznych definicji. System teoretyczny składa się z twierdzeń powiązanych ze sobą w sposób, który umożliwia wprowadzenie jednych twierdzeń z innych,. Pozwala przewidywać i sensownie interpretować (wyjaśniać) badane zjawiska.
badania ewaluacyjne: badania, których celem jest ocena oddziaływania danej interwencji społecznej (np. programu, mającego rozwiązać jakiś problem społeczny).
bandwagon effect: zjawisko przenoszenia przez wyborców swoich głosów na lidera przedwyborczych sondaży. Określenie pochodzące z amerykańskiego marketingu politycznego. W Polsce mówimy o "efekcie śnieżnej kuli", dzięki któremu przewidywany zwycięzca otrzymuje dodatkowe głosy wynikające z tego, że prowadzi w badaniach opinii publicznej. Teoria polityki określa takie zachowanie wyborców jako głosowanie strategiczne. Jego źródłem jest obawa przed "zmarnowaniem" głosu oddanego na słabszego kandydata. Przeciwstawnym zjawiskiem jest efekt "Underdog" – przenoszenie przez wyborców głosów na wyraźnie słabszego kandydata. zachowanie części wyborców polegające na preferowaniu i przenoszeniu głosów na kandydata lub partię, dla których wzrasta poparcie w sondażach i mają największe szanse na wygraną. Motywem takiego zachowania jest zwykle chęć przyłączenia się do obozu zwycięskiego kandydata. Efekt ten może również dotyczyć osób, które obawiają się „zmarnowania głosu” z powodu udzielenia poparcia kandydatowi lub partii faktycznie przez nich preferowanych, ale nie mających szans na wygraną lub przekroczenie progu wyborczego. Omawiane zjawisko zostało po raz pierwszy zaobserwowane już w XIX wieku, w Stanach Zjednoczonych, przy okazji rozmaitych wyborów na urzędy prezydenckie, gubernatorskie itp. Bandwagon effect został szerzej opisany w publikacji z 1944 roku, autorstwa socjologów Paula F. Lazarsfelda, Bernarda Berelsona i Hazela Gaudeta “The People's Choice: How the Voter Makes Up His Mind in a Presidential Campaign”. Autorzy publikacji analizowali wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych z 1940 roku.
definicje pojęciowe: DEFINICJE to wypowiedzi określające jakie jest znaczenie terminu. Termin definiowany to DEFINIENDUM. Zwrot określający to DEFINIENS. RODZAJE DEFINICJI:
ostensywne – odwołują się do obserwowanych w świecie zjawisk, reprezentują zjawisko przez zbiór łatwo obserwowalnych zachowań.
pojęciowe – opisują pojęcia poprzez odwołanie się do innych pojęć (by oddać jedno pojęcie posługujemy się kilkoma innymi)
operacyjne: wyposażają pojęcia w odniesienia empiryczne, gdy właściwości lub zdarzenia empiryczne, reprezentowane przez jakieś pojęcia, mogą być nie obserwowalne bezpośrednio (władza, inteligencja, itp.). składają się ze zbioru procedur opisujących działania, jakie musi podjąć badacz, aby ustalić istnienie zjawiska, opisywanego przez pojęcie, definiują co robić i co obserwować? wprowadzają konkretny sposób rozumienia pojęcia, poprzez zaprojektowanie procedur pomiarowych
dekonstrukcja: – koncepcja Jacquese’a Derridy,Tzw. Dekonstrukcjonizm; unieważnienie biernych opozycji; Zdekonstruować oznacza rozłożyć na części; Wysuwanie i ukazanie założeń tekstu; hierarchicznych opozycji pojęciowych:
mężczyzna – kobieta
czarny – biały
natura – kultura
rozum – szaleństwo
Często któryś z członów opozycji jest uprzywilejowany
Opozycje mogą być gwarantami prawdy poprzez wykluczenie niższego elementu i pozbawienie go wartości Dekonstrukcja pokazuje ,że opozycje zawierają się w sobie wzajemnie
dopasowanie (matching): metoda doboru uczestników eksperymentu do grupy eksperymentalnej i kontrolnej, którego celem jest zachowanie proporcji najważniejszych cech badanych osób (płci, wieku, wykształcenia itp.).
efekt Hawthorna: zafałszowanie wyników eksperymentu, polegające na tym, że to wyłącznie sama świadomość udziału w badaniu powoduje zmianę zachowania jego uczestników. Nazwa zjawiska pochodzi od fabryki Hawthorne Works w Chicago, w której w latach 1927 – 1932 zrealizowano, pod kierunkiem socjologa Eltona Mayo (ur. 1880 – zm. 1949), badania warunków pracy robotników. W trakcie jednego z eksperymentów badacze chcieli sprawdzić, czy polepszenie warunków oświetlenia w części hali fabrycznej, spowoduje zwiększenie wydajności pracujących tam robotników. Wydajność rzeczywiście okazała się wyższa, ale nieoczekiwanie wzrosła ona również w części hali fabrycznej, gdzie warunki oświetlenia pozostawiono bez zmian. Co więcej, kiedy w hali przywrócono poprzednie warunki oświetlenia, wydajność pracy dalej niezmiennie rosła. Badacze doszli do wniosku, że to nie zmiana warunków oświetlenia, ale świadomość robotników, że są oni obiektem czyjegoś zainteresowania, spowodowała, że pracowali wydajniej i byli bardziej podatni na współpracę.
eksperyment
eksperyment jako metoda:
eksperyment podwójnie ślepy: eksperyment, w trakcie którego zarówno osoby badane jak i zespół badaczy nadzorujący jego przebieg, nie wiedzą, która grupa jest grupą eksperymentalną, a która kontrolną.
grupa eksperymentalna: grupa osób uczestniczących w eksperymencie, wobec których stosowane są bodźce eksperymentalne i związane z tym manipulacje
grupa kontrolna: grupa osób utworzona w trakcie przygotowań do realizacji eksperymentu, obok grupy eksperymentalnej. Grupa kontrolna ma takie same cechy jak eksperymentalna; różnica polega na tym, że wobec osób z grupy kontrolnej nie stosuje się żadnych manipulacji i bodźców eksperymentalnych. Na zakończenie eksperymentu dokonuje się pomiaru zachowań osób z obydwu grup. Dzięki temu można ocenić znaczenie i wpływ bodźca na zachowanie osób z grupy eksperymentalnej.
hegemonia
last minute swing: zachowanie części wyborców polegające na nieoczekiwanej zmianie decyzji i oddaniu głosu w wyborach na innego kandydata lub partię, niż było to ich pierwotnym zamiarem. Terminem „last minute swing” można określić również nagłe podjęcie decyzji o oddaniu głosu przez osoby do tej pory niezdecydowane lub wcześniej w ogóle nie zamierzające uczestniczyć w głosowaniu. Cechą opisanych zachowań jest to, że mają one miejsce bezpośrednio przed terminem wyborów, w ostatnich dniach, czasami nawet godzinach, kampanii wyborczej. Motywem takiego postępowania mogą być wyniki ostatnich sondaży wyborczych publikowanych przed dniem wyborów lub tzw. ciszą wyborczą. Część wyborców, zamiast własną opinią, kieruje się wynikami sondaży (koniecznie chcą być po stronie zwycięzców lub przeciwnie – wolą zagłosować na partię, której notowania zaczynają spadać). Efekt „last minute swing” zauważany jest post factum, już po przeprowadzonych wyborach, kiedy okazuje się, że ich wyniki różnią się istotnie od wcześniejszych prognoz.
metody losowego doboru próby:
Dobór prosty losowy – losujemy z list co k-tą jednostkę (dobór systematyczny) w zależności od liczebności populacji i próby. Prawdopodobieństwo wylosowania dla każdego elementu jest równe.
Próba warstwowa – populację dzielimy na szereg warstw (grup, kategorii), następnie z każdej warstwy losujemy niezależne próby. Podział na warstwy musi być rozłączny i wyczerpujący. Warstwy musza być homogeniczne, jednorodne. Dobór proporcjonalny i nieproporcjonalny.
Próba grupowa – populację dzielimy na szereg grup, następnie losujemy grupy (nie jednostki, lecz grupy jednostek). Grupy muszą być heterogeniczne, niejednorodne, zróżnicowane i jednocześnie małe
nauka normalna: rutynowa weryfikacja teorii lub paradygmatu dominujących w danym momencie. Testowanie i weryfikacja to takie rozwiązywanie łamigłówek.
nauka rewolucyjna: w przeciwieństwie do nauki formalnej stoi nauka rewolucyjna – nagły rozwój konkurencyjnego paradygmatu. To oznacza rewolucję w nauce i może zostać zaakceptowane przez społeczność naukową , ale jedynie stopniowo.
nielosowe metody doboru próby:
Próba okolicznościowa – tworzą ją osoby łatwo dostępne. Nie ma możliwości określenia stopnia reprezentatywności próby.
Próba celowa (ekspercka) – badacz dobiera osoby subiektywnie , starając się otrzymać próbę, która wydaje się reprezentować populację
Próba kwotowa – podstawą jej tworzenia jest uzyskanie maksymalnego podobieństwa do populacji. Jeżeli populacja liczy tyle samo kobiet i mężczyzn, to do próby wchodzi też tyle samo, jeżeli 15% populacji to osoby czarnej rasy, w próbie powinno znaleźć się też te 15%. Nie można oszacować parametrów populacyjnych na podstawie danych otrzymanych z badania próby.
Metoda kuli śnieżnej – celowa + okolicznościowa (dystrybucja ankiet od jednej osoby do drugie, każdy rozdaje wg swoich kryteriów)
nietrafność wewnętrzna eksperymentu: niebezpieczeństwo, że wnioski, wyciągnięte z wyników eksperymentu, nie są odzwierciedleniem samego eksperymentu.
omów elementy marksistowskie w studiach kulturowych:
omów strukturę procesu badawczego:
operat losowania: baza zawierająca dane adresowe jednostek należących do określonej populacji, z której można wylosować próbę reprezentatywną do badania. Do największych krajowych operatów losowania należą m.in. baza PESEL (ewidencja ludności) oraz baza gospodarstw domowych GUS.
plan badawczy:
podstawowe typy wyjaśniania:
1. Wyjaśnienie idiograficzne- (idio- wyjątkowy, wyodrębniony, szczególny lub odmienny), gdy skończyliśmy dawać wyjaśnienie idiograficzne, mamy poczucie, że w pełni rozumiemy przyczyny tego, co się stało w tym konkretnym przypadku. Jednocześnie wyłącznie do tego konkretnego przypadku ograniczony jest zasięg naszego wyjaśnienia. Choć fragmenty wyjaśnienia idiograficznego mogą mieć zastosowanie do innych sytuacji, naszą intencją jest w pełni wyjaśnić jeden przypadek. Np. Źle ci poszło na egzaminie, ponieważ (1) zapomniałeś, że tego dnia jest egzamin, (2) z tego przedmiotu jesteś słabszy, (3) spóźniłeś się, bo na drodze były korki, (4) w noc przed egzaminem nie spałeś, bo twój współlokator słuchał głośnej muzyki, (5) policja zajęła cię, aż do świtu, domagając się wyjaśnień, co zrobiłeś z zestawem stereo twojego współlokatora, no i (6) stado dzikich kojotów zjadło ci twój podręcznik. W takich okolicznościach nic dziwnego, że ci źle poszło.
2. Wyjaśnienie nomotetyczne- szuka wyjaśnień raczej dla pewnej klasy sytuacji czy zdarzeń niż dla pojedynczych przypadków. Co więcej, szuka wyjaśnień w sposób „ekonomiczny” używając tylko jednego lub kilku czynników wyjaśniających. Ostatecznie zadowala się raczej cząstkowym a nie kompletnym wyjaśnieniem. Np. (1) Za każdym razem, gdy uczysz się w grupie idzie ci na egzaminie lepiej, niż wtedy, gdy uczysz się sam. (2) Twoja ulubiona drużyna lepiej radzi sobie na własnym niż cudzym boisku.
Zarówno idiograficzne jak i nomotetyczne podejście do wyjaśniania może być użyteczne w codziennym życiu. Prawidłowości nomotetyczne, które odkryjesz mogą być dobrym przewodnikiem np. przy planowaniu zwyczajów uczenia się, podczas gdy idiograficzne wyjaśnienie będzie bardziej przekonujące dla twojego promotora. W przypadku wyjaśniania idiograficznego i nomotetycznego, zarówno myślenie indukcyjne jak i dedukcyjne odgrywa dużą rolę w naszym życiu codziennym.
Teoria indukcyjna- przechodzi od tego, co konkretne do tego co ogólne, od zestawu szczegółowych obserwacji do odkrycia prawidłowości, która odzwierciedla pewien stopień uporządkowania wszystkich danych zdarzeń. Np. na półmetku twych studiów możesz zastanowić się, dlaczego raz na egzaminach idzie ci dobrze a innym razem słabo. Możesz zrobić listę wszystkich egzaminów, jakie zdawałeś i odnotowując, jak poradziłeś na każdym z nich. Potem możesz spróbować przypomnieć sobie wszelkie okoliczności, jakie towarzyszyły egzaminom dobrze zdanym i wszystkim tym, na których poszło ci gorzej. Lepiej ci szło na testach czy opisówkach? W godzinach rannych czy popołudniowych? Okazuje się, że prawie zawsze najlepiej ci szło na egzaminach, do których uczyłeś się z innymi. Taki tryb badawczy nazywamy indukcją.
Teoria dedukcyjna- przechodzi od tego, co ogólne do tego, co szczegółowe. Przechodzi (1) od wzorca, którego możemy oczekiwać z logicznego lub tetrycznego punktu widzenia, do (2) obserwacji, które sprawdzają, czy oczekiwany wzorzec rzeczywiście się pojawia. Zaczyna się od „dlaczego” i przechodzi do „czy” w przeciwieństwie do indukcji, która idzie w przeciwnym kierunku. Np. Wyobraź sobie, że podchodzisz do pierwszej sesji egzaminacyjnej na studiach. Zastanawiasz się, jakie są najlepsze metody uczenia się- czy bardziej powinieneś się skupić na notkach czy przejrzeć lektury. Potem zastanawiasz się czy uczyć się w umiarkowanym tempie czy raczej zarwać noc przed egzaminem. Czy powinieneś się spotkać z innymi studentami z twojej grupy czy raczej uczyć się sam.
praktyki znaczące: Tekst jest praktyką znaczącą, ponieważ praca w wyniku, której dochodzi do zetchnięcia się na jego terenie podmiotu z językiem, ma charakter wzorcowy – „funkcją” tekstu staje się teatralizacja tej pracy. Praktyka znacząca najpierw jest systemem oznaczającym, zróżnicowanym, podporządkowanym typologii znaczeń. A następnie jest to pewna praktyka – co należy rozumieć, że znaczenie nie formułuje się na poziomie abstrakcji [język – langue] ale w miarę przebiegu operacji do której przenika jednocześnie spór podmiotu z Innymi oraz kontekst społeczny. Mnogość, przybierając różne postaci sprzeczności stanowi od początku sedno praktyki znaczącej.
randomizacja: metoda losowego doboru osób do grupy eksperymentalnej i kontrolnej. Stosowana jest po to, aby przydzielenie uczestników eksperymentu do poszczególnej grupy było wyłącznie dziełem przypadku. W ten sposób zostaje zachowane prawdopodobieństwo, że obie grupy nie będą się różnić między sobą ze względu na płeć, wiek i inne cechy demograficzne, co w przeciwnym wypadku mogłoby zafałszować wyniki eksperymentu.
rewolucja naukowa:
schemat Solomona:
schematy z babiego:
społeczeństwo konsumpcyjne:
struktura procesu badawczego:
1. Problem
2. Hipoteza
3. Plan badawczy
4. Pomiar
5. Zbieranie danych
6. Analiza danych
7. Uogólnienie (generalizowanie)
• Istotą procesu badawczego jest jego cykliczna natura : zaczynamy od problemu a kończymy na uogólnieniach
• Wnioski sformułowane w ramach jednego cyklu są początkiem cyklu następnego
• Proces badawczy to proces samokorygujący – badacze testują w sposób logiczny i empiryczny wstępne wnioski i hipotezy dotyczące problemu badawczego
• Odrzucenie jednych wniosków czyni miejsce dla sformułowania nowych poprzez ocenę operacji badawczych
struktury pojęciowe: w nich kategorie deskryptowane są racjonalnie wbudowane w szeroką strukturę formułowanych wyraziście twierdzeń. Twierdzenia te dotyczą związków pomiędzy dwiema lub więcej właściwościami empirycznymi i mogą zostać przyjęte lub odrzucone.
regresja statyczna: zmiany, które zaszły ze względu na dobór osób są kwestią skrajnych pozycji, a nie bodźca
studia kulturowe:
taksonomia: system kategorii. Składa się z systemu kategorii skonstruowanych odpowiednio do obserwacji empirycznych w taki sposób, że można opisać związki po między kategoriami. Kategorie mogą być wewnętrznie powiązane, co daje odzwierciedlenie opisywanej rzeczywistości.
teoria konsumpcjonizmu - z książki storey'a, związane z Marksem
teorie konsumpcji: Analiza kulturowa konsumpcji ma swe źródło w zainteresowaniach politycznych marksizmu. Społ. Przedkapitalistyczne (np. feudalizm w UK) nie były społ. konsumpcyjnymi w sensie takim, że dobra produkowane były z przeznaczeniem do konsumpcji lub użycia, czy wymiany na inne dobra; Dopiero po upadku feudalizmu i powstaniu kapitalizmu konsumpcja przestała być zaspokajaniem najprostszych potrzeb, a stałą się częścią aktywności życia Wg Marksa i Engelsa przejście od feudalizmu do kapitalizmu stanowiło przejście od produkcji rządzonej potrzebami do produkcji rządzonej zyskiem. W społ kapitalistycznych robotnicy wytwarzają dobra w zamian za wynagrodzenie (nie posiadają dóbr, te są sprzedawane dla zysku). Robotnik = konsument. By powstał zysk, ludzie muszą konsumować. By był zysk jest „sztuczne” pobudzenie,czyli reklama, czego konsekwencją jest „Alienacja”. Wg Marksa praca dla robotnika jest czymś zewnętrznym (jest sobą dopiero jak ją skończy). Konsumenci są pozbawiani poczucia tożsamości w procesie produkcji, są zmuszani do szukania tożsamości w konsumpcji. Konsumpcja jako pusty substytut, fetysz. Herbert Marcuse – ideologia konsumeryzmu stymuluje powstawanie fałszywych potrzeb; potrzeby działają jak rodzaj kontroli społecznej (odnajdujemy duszę w tym, co kupimy – np. w TV); reklamy fałszują prawdziwe potrzeby – to przez nie chcemy kupić butelkę pepsi, bo gwiazda ją piła. Jacques Lacan – model krytycznego rozumienia konsumpcji. Ideologia konsumeryzmu porównana do ideologii romansu. Miłośc jako lekarstwo, droga do rozwiązania etc. Miłość jak i konsumpcja zakłada niekompletność, brak jakiegoś elementu – „matczynego ciała” Ideologię konsumeryzmu można postrzegać jako jeden z przykładów lekarstwa na wszystkie potrzeby (podobnie jak miłość) i w ogóle jest cudownie-_-‘
Pierre Bourdieu – nie tyle czym jest dla nas konsumpcja, ale jak wykorzystujemy konsumpcję w celu wyrażenia różnic społecznych; dla niego kultura życia (styl) to obszar walki między grupami, klasami. Przez konsumpcję kulturową uwydatniają się różnice pomiędzy poszczególnymi grupami. Zajmował się badaniem procesu, dzięki któremu powstające różnice kulturowe zabezpieczają i legitymizują formy władzy i dominacji, mające swe źródło w nierówności ekonomicznej; Wykorzystywanie konsumpcji w celu zaznaczenia odmienności i różnicy. Thorstein Veblen – wskazał na nową burżuazyjną klasę próżniaczą w USA, która konsumpcje wykorzystywała do pokazania siebie i swojego statusu. Georg Simmel – analogicznie w Berlinie Lata 50/60 – po raz pierwszy podstawą konsumpcji stały się nie potrzeby, a pragnienia (TV, lodówka, samochód);
triangulacja: procedura polegająca na zastosowaniu trzech lub więcej różnych metod i technik badawczych do badania tego samego zagadnienia. Triangulacja umożliwia porównanie skuteczności użytych metod i narzędzi badawczych, ich rzetelności, trafności itp.
Verstehen
wskaźnik: miara, za pomocą której można określić wybrane cechy ilościowe zjawiska społecznego, rynkowego, kulturowego itp.
zmienna zależna: zmienna, której wartość jest determinowana przez wartość innej zmiennej (niezależnej). Zmienną zależną może być np. czytelnictwo książek, które zależy od takich zmiennych jak wykształcenie, miejsce zamieszkania (dostęp do księgarni i bibliotek) albo dochodów osobistych.