1. Normy kodeksowe dot. promulgacji ustaw powszechnych.

W klasycznej definicji ustawy, podanej przez św. Tomasza z Akwinu, jest wyraźne podkreślenie „promulgacji” jako jednego z istotnych elementów definicji ustawy. Toteż Kodeks Prawa Kanonicznego stwierdza, że promulgacja ustawy powoduje jej zaistnienie (KPK, kan. 7). Promulgacja jest to formalne wydanie ustawy i jej obwieszczenie.

Istnieją określone sposoby promulgowania ustaw kościelnych. Jeśli idzie o ustawy powszechne, to zwyczajnym sposobem promulgacji jest ich umieszczenie w organie urzędowym Stolicy Apostolskiej: „Akta Stolicy Apostolskiej” - Acta Apostolicae Sedis (KPK, kan. 8 § 1).

Z promulgacja ustawy kościelnej wiąże się ściśle tzw. dywulgacja ustawy (legis divulgatio), czyli jej rozpowszechnienie. Ażeby rozpowszechnienie mogło dojść do skutku, jest konieczne tzw. „vacatio legis”, tzn. okres nieobowiązywalności ustawy służący jej dotarciu do świadomości podwładnych. Otóż dla ustaw ogólnokościelnych vacatio legis trwa trzy miesiące od momentu zamieszczenia ustawy w „Akta Stolicy Apostolskiej”, dla ustawy zaś partykularnej okres ten wynosi jeden miesiąc od momentu jej promulgacji (KPK. kan. 8 §§ 1-2).

1. Normy kodeksowe dot. Promulgacji ustaw partykularnych.

Ustawy partykularne mają taki sposób promulgacji, jaki w danym przypadku określi prawodawca danego Kościoła partykularnego (KPK, kan. 8 § 2). Zwyczajnie prawodawcy partykularni mają jakieś swoje organy urzędowe, które służą promulgacji, ale mogą też być określone inne sposoby promulgacji. Diecezjalne ustawy mają na ogół jakiś własny organ urzędowy, służący także tym celom (np. dla diecezji szczecińsko-kamieńskiej: jest to „Prezbiterium”, dla innych diecezji są to np. „Notificationes”, itp.).

Z promulgacja ustawy kościelnej wiąże się ściśle tzw. dywulgacja ustawy (legis divulgatio), czyli jej rozpowszechnienie. Ażeby rozpowszechnienie mogło dojść do skutku, jest konieczne tzw. „vacatio legis”, tzn. okres nieobowiązywalności ustawy służący jej dotarciu do świadomości podwładnych. Otóż dla ustaw ogólnokościelnych vacatio legis trwa trzy miesiące od momentu zamieszczenia ustawy w „Akta Stolicy Apostolskiej”, dla ustawy zaś partykularnej okres ten wynosi jeden miesiąc od momentu jej promulgacji (KPK. kan. 8 §§ 1-2).

1. Rodzaje zwyczajów.

Zwyczaj prawny może być różny pod trzema względami.

1. ze względu na zasięg terytorialny:

a) powszechny, tj. ogólnokościelny;

b) partykularny, tj. istnieje w jakimś Kościele partykularnym (diecezji, prowincji kościelnej, itd.).

2. ze względu na stosunek do ustawy:

a) zgodny z prawem (jest on najlepszą interpretacją prawa);

b) obok prawa, tj. wypełniający lukę w prawie pisanym;

c) przeciwny prawu, tj. podważający ustawę w części lub całości.

3. Ze względu na czas trwania:

a) trzydziestoletni

b) stuletni (istniejący już 100 lat)

c) niepamiętny, tzn. jego początki są nieznane najstarszym żyjącym ludziom (KPK kan. 26, 27)

1. Okoliczności wymagane do tego, aby zwyczaj przeciwny obowiązującemu prawu kanonicznemu otrzymał moc prawa.

Po pierwsze, jak słusznie Kodeks interpretuje prawo Boże, nie może zaistnieć żaden zwyczaj, który jest przeciwny prawu Bożemu (KPK, kan. 24 § 1).

Po drugie, jeśli zwyczaj nie jest rozumny, to także nie może zaistnieć, ani jako zwyczaj przeciwny prawu kanonicznemu ani jako zwyczaj obok prawa kanonicznego. Kodeks Prawa Kanonicznego podaje jedno kryterium nierozumności zwyczaju, a mianowicie, jeśli jest wyraźnie odrzucony przez prawo (KPK, kan. 24 § 2). Oczywiście może się zdarzyć faktyczna nierozumność zwyczaju, chociażby nie był on przez prawo pozytywne odrzucony.

Po trzecie, zwyczaj przeciwny obowiązującemu prawu kanonicznemu lub obok tego prawa, który nie posiada „specjalnego zatwierdzenia kompetentnego prawodawcy”, nabiera mocy prawa dopiero wtedy, gdy jest przestrzegany w sposób ciągły i zgodnie z prawem przez pełnych trzydzieści lat.

Po czwarte, zwyczaj, który jest przeciwny obowiązującej ustawie i zarazem zabraniającej powstawania tychże zwyczajów, nabiera mocy prawnej tylko wówczas, gdy przetrwa sto lat lub niepamiętny czas (KPK, kan. 26).

1. Scharakteryzuj dekret ogólny ustawodawczy.

Dekret ogólny jest to decyzja (postanowienie) zawierająca przepisy ogólne kompetentnego prawodawcy kościelnego skierowana do wspólnoty, która jest zdolna do przyjęcia prawa. Tak pojęty dekret ma charakter ustawy w ścisłym tego słowa znaczeniu i rządzi się przepisami kanonicznymi dotyczącymi ustaw, także w odniesieniu do ich promulgacji (KPK, kan. 8, 29, 31 § 2).

Dekret ogólny, ze względu na pochodzenie, można podzielić na ustawodawczy, jeśli wydała go władza ustawodawcza, oraz na wykonawczy, jeśli wydała go władza wykonawcza. Możliwość wydawania dekretu ogólnego przez władzę wykonawczą przewiduje Kodeks w wypadkach szczególnych, a więc gdy zajdzie jakaś wyjątkowa sytuacja, że władza ustawodawcza ma jakąś ważną przeszkodę (np. biskup diecezjalny jest internowany, ciężko chory). W takim wypadku władza ustawodawcza może upoważnić władzę wykonawczą (np. biskup diecezjalny swego wikariusza generalnego lub wikariusza biskupiego) do wydania dekretu ogólnego. Ale upoważnienie to musi być wyraźne, udzielone w formie prawnej, a upoważniona władza wykonawcza ma zachować wszystkie warunki wyrażone w akcie zezwolenia (KPK, kan. 30). Tego rodzaju dekret co do swojej natury i treści będzie jednak dekretem ustawodawczym, chociaż wydała go władza wykonawcza

1. Scharakteryzuj dekret ogólny wykonawczy.

Oprócz ogólnych dekretów ustawodawczych, zawierających ogólne przepisy właściwe ustawie, istnieją dekrety ogólne wykonawcze, których treścią nie są jakieś ogólne przepisy, analogiczne ustawie, lecz zarządzenia wskazujące na sposób realizacji ustawy lub przynaglające do zachowania ustawy. Te ogólne dekrety wykonawcze wydaje z zasady władza wykonawcza (KPK, kan. 31 § 1). Dekrety te nie zmieniają w niczym ustaw, do których się odnoszą, chociaż mogą posiadać takie nazwy, jak: dyrektoria, czy inne. Gdyby się zdarzyło, że dokonały one zmian samej ustawy lub są ustawie przeciwne, to tym samym tracą swoją moc (KPK, kan. 33 § 1).

1. Określ, co to jest poszczególny dekret.

Otóż według ustawodawcy kodeksowego „poszczególny dekret jest to akt administracyjny, wydany przez kompetentną władzę wykonawczą, który zgodnie z przepisami prawa podejmuje decyzję w poszczególnym przypadku albo coś powierza”. Dekret nie zakłada jednak ze swej natury wniesienia przez kogoś prośby (KPK, kan. 48). Przedmiotem dekretu może więc być albo decyzja w pewnej sprawie albo np. powierzenie komuś urzędu kościelnego.

1. Co to jest subcepcja?

Subrepcja jest to zatajenie prawdy w prośbie o reskrypt, odnośnie do tych spraw, które powinny być wyrażone do ważności, zgodnie z wymogiem ustawy, stylu i praktyki kanonicznej. (por. Kan.63 §1).

1. Co to jest obrepcja?

Obrepcja natomiast jest to przedstawienie w tej prośbie fałszu. Wpływ obrepcji i subrepcji na ważność reskryptu jest w Kodeksie jasno określony. Mianowicie subrepcja powoduje nieważność reskryptu, jeśli w prośbie została przemilczana prawda odnośnie do tych spraw, które winny być wyrażone do ważności zgodnie z wymogiem ustawy, stylu i praktyki kanonicznej. Reskrypty, które zostały wydane nie na prośbę petenta, ale z własnej inicjatywy władzy kościelnej, z pozytywnej dyspozycji ustawodawcy nie podlegają subrepcji, tzn. są prawomocne, chociażby u ich podstaw zawierała się jakaś nieścisłość z rzeczywistością. Obrepcja jest w zasadzie bardziej szkodliwa niż subrepcja. Toteż jej skutek znajduje w Kodeksie jasne określenie. Powoduje zaś nieważność reskryptu nie wszelka obrepcja, ale tylko taka, w której ani jedna przyczyna skłaniająca do udzielenia reskryptu nie jest prawdziwa (KPK, kan. 63 §§ 1-2).

Jest jeszcze jedna okoliczność bardzo ważna przy rozpatrywaniu ważności reskryptów z punktu widzenia obrepcji. Idzie o moment czasowy, w którym aktualizuje się ważność lub nieważność reskryptów ze względu na wymieniony brak. Otóż w reskryptach bez wykonawcy, przynajmniej jedna przyczyna skłaniająca musi być prawdziwa w chwili udzielania go. W reskryptach zaś z wykonawcą autentyczność tej przyczyny musi się urzeczywistniać w momencie ich wykonywania (KPK, kan. 63 § 3).

Podobnej zasady ustawodawca nie podaje odnośnie do subrepcji. Wydaje się dlatego, że jest ona zjawiskiem bardziej złożonym i wymaga oddzielnego zbadania oraz ustalenia, nie wyłączając możliwości składania wyjaśnień ze strony petenta, który się jej ewentualnie dopuścił.

1. Co to jest dyspensa?

Dyspensa jest to rozluźnienie prawa czysto kościelnego w poszczególnym wypadku, udzielone dla słusznej przyczyny przez kompetentną władzę kościelną (KPK, kan. 85).

Przez rozluźnienie prawa należy rozumieć zawieszenie go, nie zniesienie. Prawo wskutek dyspensy przestaje obowiązywać tylko dla danego poszczególnego wypadku, tj. faktu, i dla danej konkretnej osoby, poza tym obowiązuje. Także i daną osobę zdyspensowaną prawo to obowiązuje znów dla innych, nawet takich samych wypadków. Przez prawo czysto kościelne rozumiemy prawo przez władzę ustawodawczą kościelną wydane, stanowione. Zatem nie idzie w dyspensie o interpretację prawa Bożego, które się dostało do systemu prawa kościelnego. Ono nie podlega dyspensie. Nie chodzi również o prawo świeckie, państwowe, które zostało przez system prawa kanonicznego uznane. Dyspensie podlegają więc tylko prawa czysto kościelne.

1. Jak nabywa się stałe zamieszkanie?

Zamieszkanie stałe nabywa ktoś w Kościele, gdy przebywa w danym miejscu albo przez pełnych pięć lat, albo gdy posiada zamiar pozostania tam na stałe, jeśli go nic stamtąd nie odwoła. Jeśli ten pobyt jest w jakiejś parafii, to zamieszkanie stałe nazywa się parafialnym, a jeśli w diecezji, to nazywa się diecezjalnym (KPK, kan. 102 §1,2).

1. Jak nabywa się tymczasowe zamieszkanie?

Zamieszkanie tymczasowe nabywa ktoś, gdy przebywa w danym miejscu przez nieprzerwane trzy miesiące lub gdy posiada zamiar pozostania tam przez przynajmniej trzy miesiące, jeśli go nic stamtąd nie odwoła. Może to być podobnie tymczasowe zamieszkanie parafialne lub diecezjalne, zależnie na jakim terenie ten pobyt ma miejsce (KPK, kan. 102 § 2-3).

**Członkowie instytutów zakonnych i stowarzyszeń życia apostolskiego nabywają
-stałe zamieszkanie w miejscu, gdzie jest położony dom, do którego należą;
-tymczasowe zamieszkanie w domu, w którym przebywają zgodnie z przepisem kan. 102, §2: albo jest połączone z zamiarem pozostania tam przynajmniej przez 3 miesiące, jeśli nic stamtąd nie odwoła, albo przedłużyło się rzeczywiście do 3 miesięcy(Kan. 103) .
***Zarówno przez stałe jak i tymczasowe zamieszkanie, każdy uzyskuje własnego proboszcza oraz ordynariusza (Kan. 107 § 1).

1. Jak traci się stałe lub czasowe zamieszkanie?

Utrata zamieszkania stałego lub tymczasowego dochodzi do skutku przez fakt odejścia z danego miejsca, przy równoczesnym zamiarze niepowrócenia tam. Wyjątkiem od tej reguły są osoby małoletnie, których chodzenie np. do dalej oddalonej szkoły, z chwilowym zamieszkaniem w pobliżu, nie powoduje utraty ich stałego zamieszkania u rodziców lub opiekunów. Po prostu zamiar niepowrócenia nie jest tu brany pod uwagę przez ustawodawcę (KPK, kan. 106).

1. Co to są osoby prawne w Kościele?

W sensie ogólnym osoba prawna w Kościele jest to podmiot praw i obowiązków, odpowiadających jej charakterowi, ustanowiona przez kompetentną władzę dla celu mieszczącego się w misji Kościoła, przekraczającego cel poszczególnych jednostek (KPK, kan. 113 § 2; 114 § 1). Kompetentną władzą do ustanowienia osoby prawnej jest kościelna władza publiczna, hierarchiczna (Papież, biskup diecezjalny, Konferencja Episkopatu itd.). Ustawodawca kodeksowy wskazuje orientacyjnie cele, dla jakich władza kościelna może ustanawiać osoby prawne, by mieściły się one w misji zbawczej Kościoła. Celami tymi są: zadania odnoszące się do pobożności, do apostolatu, do miłości, zarówno materialnej, jak duchowej (KPK, kan. 114 § 2). Są to wartości leżące w sferze działalności zbawczej Kościoła. W definicji podkreśla się również, że cel przyświecający osobie prawnej przewyższa cel poszczególnej jednostki. W tym wyraża się wielka przydatność osób prawnych dla realizacji kościelnej misji zbawczej.

Osobami prawnymi w Kościele są albo zespoły osób, albo zespoły rzeczy.

Zespół osób, który może być ustanowiony co najmniej z 3 osób, jest kolegialny, jeżeli jego działanie określają członkowie współdziałający w podejmowaniu decyzji, na równych prawach lub nie, zgodnie z przepisami prawa i statutów; w przeciwnym razie jest niekolegialny.

Zespół rzeczy, czyli fundacja autonomiczna, składa się z dóbr lub rzeczy duchowych lub materialnych, którymi, zgodnie z postanowieniami prawa i statutów, zarządza jedna lub kilka osób fizycznych albo kolegium (Kan. 115).

1. Wyjaśnij różnicę między osobą prawną publiczną a prawną prywatną.

Publicznymi osobami prawnymi są zespoły osób lub rzeczy, które są ustanowione przez kompetentną władzę kościelną, by wykonywały w imieniu Kościoła w oznaczanym dla nich zakresie, zgodnie z przepisami prawa, własne zadania im zlecone dla publicznego dobra; pozostałe osoby prawne są prywatnymi.

Osoby prawne publiczne otrzymują tę osobowość bądź mocą samego prawa, bądź specjalnym dekretem kompetentnej władzy, przyznającym ją wyraźnie; osoby prawne prywatne otrzymują tę osobowość tylko specjalnym dekretem kompetentnej władzy, przyznającym wyraźnie tę osobowość. (Kan 116)

1. Co jest wymagane do ważności aktu prawnego?

Akt, czyli czynność jest to, ogólnie mówiąc, działanie pochodzące od osoby.

Kodeks Prawa Kanonicznego ustała wymogi, których urzeczywistnienie jest konieczne do ważności aktu prawnego. Wymogami tymi są:

a) dokonanie aktu przez osobę uznaną przez prawo za zdolną do jego wykonania;

b) zawartość w akcie wszystkich istotnych elementów konstytutywnych, którymi są jego świadome i dobrowolne wykonanie;

c) wypełnienie formalności i warunków wymaganych przez prawo do ważności aktu; np. by testament był sporządzony albo pismem własnoręcznym przez testatora i przez niego podpisanym, albo napisany przez osobę trzecią, lecz podpisany przez testatora oraz dwu świadków (KPK, kan. 124 § 1). Ustawodawca kodeksowy stawia domniemanie, że jeśli akt prawny jest prawidłowo dokonany w swoich elementach zewnętrznych, to uchodzi za ważny (KPK, kan. 124 § 2). Takie domniemanie jest konieczne dla zabezpieczenia porządku prawnego przed nadużyciami. Ono nie pozbawia jednak prawa zainteresowanej osoby do udowodnienia nieważności aktu, np. z braku jego dobrowolności czy świadomości.

1. Wpływ na akt prawny przymusu zewnętrznego.

Istnieją okoliczności, które powodują wadliwość aktów ze strony wymogów wewnętrznych, czyniąc je albo nieważnymi albo rozwiązalnymi. Są to:

a) przymus,

b) bojaźń,

c) ignorancja i błąd.

Jeśli przymus jest zewnętrzny, tak wywarty na osobę, że nie mogła się ona w żaden sposób oprzeć, to akt prawny przez nią wykonany jest nieważny (KPK, kan. 12 § 1).

18. Wpływ na akt prawny ciężkiej, niesprawiedliwej bojaźni i podstępu.

Bojaźń jest to zmieszanie umysłu (mentis trepidatio), powstałe u osoby wskutek straszenia jej jakimś złem. Bojaźń może być ciężka, jeśli zło zagrażające jest wielkie, albo lekka, jeśli zło nie jest wielkie. Tutaj mogą istnieć relatywne odczucia zła, ze względu na podmiotową odporność osoby, która może być większa lub mniejsza. Ponadto bojaźń może być sprawiedliwa, jeśli ktoś ma prawo stosować groźbę, np. groźbę zwolnienia z pracy za obiektywne zaniedbywania, albo niesprawiedliwa, jeśli grożący złem nie ma żadnego usprawiedliwienia. Otóż akt prawny dokonany pod wpływem bojaźni ciężkiej i niesprawiedliwej jest ważny, ale rozwiązalny, chyba że prawo wyraźnie określa go jako nieważny (KPK, kan. 125 § 2). Istnieje już bardzo dawne adagium na ten temat: coacta voluntas sed voluntas, tzn. przynaglona wola (bojaźnią), ale wola. Ale np. prawo wyraźnie stwierdza, że małżeństwo zawarte pod wpływem ciężkiej bojaźni jest nieważne (KPK, kan. 1103).

Może być jednak rozwiązany wyrokiem sędziego bądź na wniosek strony poszkodowanej, bądź jej prawych spadkobierców, bądź też z urzędu . (kan. 125 § 2)

18. Wpływ na akt prawny ignorancji lub błędu dotyczącego samej istoty aktu lub warunku wymaganego w sposób bezwzględny.

Ignorancja jest to brak świadomości, wiedzy, rozeznania w jakiejś sprawie. Tutaj nie ma znaczenia, czy ignorancja jest zawiniona czy nie, ponieważ nie idzie o ocenę moralną działania, lecz o jego ważność wobec prawa. Ignorancja wówczas powoduje nieważność aktu prawnego, gdy odnosi się do samej jego istoty lub dotyczy warunku wymaganego w sposób bezwzględny, chyba że prawo zastrzega co innego. Ale nawet wówczas, gdy ignorancja nie dotyczy substancji aktu, lecz jest akcydentalna, może stanowić podstawę skargi o jego unieważnienie, według przepisu prawa. Na równi z ignorancją stoi błąd, czyli fałszywe mniemanie o rzeczywistości (KPK, kan. 126). Np. ktoś podpisał podsunięte mu pismo, które było sporządzonym w jego imieniu testamentem, mniemając, że podpisuje zgodę na zmianę mieszkania. Albo kapłan asystował przy zawieraniu małżeństwa bez obecności świadków nieurzędowych, nie wiedząc, że należą oni do ważności kanonicznej formy (KPK, kan. 1118 § 1).

18. Urzedy koscielne – wymień sposoby ich powierzania.

Przez urząd kościelny w ogólności rozumiemy jakiekolwiek zajęcie (zadanie) ustanowione na stałe, z postanowienia Bożego lub kościelnego, dla realizacji celu duchowego (KPK, kan. 145 § l). W tym sensie urzędem kościelnym jest zarówno urząd Biskupa Rzymskiego, który z ustanowienia Jezusa Chrystusa jest następcą Piotra, jak i zakrystianina w kościele parafialnym, który z ustanowienia proboszcza spełnia posługę około sprawowania kultu Bożego.

Podstawową zasadą w kościelnym systemie nadawania i otrzymywania urzędów jest ich „kanoniczne powierzanie” (canonica provisio). Bez kanonicznego powierzenia wejście w posiadanie urzędu jest nieważne. Kanoniczne powierzenie jest więc konieczne (KPK, kan. 146).

- wyznaczenie kandydata na dany urząd,

- nadanie tytułu,

- wprowadzenie w posiadanie danego urzędu,

Powierzanie urzędu kościelnego może przybierać różne formy. Może to być przede wszystkim swobodne nadanie (libera collatio) przez kompetentną władzę kościelną, jeżeli mianowicie władza ta sama w sposób swobodny wyznacza kandydata. Po drugie, może to być tzw. przydzielenie (institutio) dokonane przez tę władzę, jeżeli nastąpiła „prezentacja” (praesentatio) kandydata przez kogoś spoza kompetentnej władzy kościelnej, nadającej urząd. Po trzecie, może to być „zatwierdzenie” (confirmatio) lub „dopuszczenie” (admissio) przez kompetentną władzę kościelną, jeżeli wyznaczenie kandydata było zgodnie z prawem dokonane, bądź to przez wybór (electio), bądź przez postulację (postulatio). Wreszcie po czwarte, może to być zwykły wybór, przyjęty przez elekta, jeżeli zgodnie z prawem nie wymaga on zatwierdzenia przez kompetentną władzę kościelną (KPK, kan. 147).

18. Urzędy kościelne – wymień sposoby ich utraty.

Utratę urzędu kościelnego Kodeks ujmuje najpierw w normy ogólne, a następnie określa poszczególne sposoby utraty, a mianowicie utratę przez: rezygnację, przeniesienie, usunięcie, pozbawienie.

Najpierw ustawodawca kodeksowy wylicza oficjalnie i wiążąco sposoby utraty urzędu, że mianowicie są nimi: upływ wyznaczonego czasu dla danego urzędu (np. dla wikariusza biskupiego, który jest prezbiterem, KPK, kan. 477 § l), osiągnięcie określonego prawem wieku przez posiadacza urzędu, rezygnacja, przeniesienie, usunięcie, pozbawienie (KPK, kan. 184 § l).

Następnie ustawodawca czyni zastrzeżenie, że urząd nie ulega utracie z chwilą ustania władzy, która go nadała, chyba że prawo wyraźnie zastrzega coś innego (KPK, kan. 184 § 2). Np. gdyby w dekrecie nominacyjnym było zaznaczone: „na czas sprawowania mojej władzy”. Albo w przypadku zawieszenia władzy Biskupa Diecezjalnego, prawo wyraźnie zastrzega, że wówczas ulega także zawieszeniu władza jego wikariusza generalnego i wikariusza biskupiego, jeśli nie mają sakry biskupiej (KPK, kan. 481 § 2).

18. Kto to jest ordynariusz?

Pod nazwą ordynariusz rozumiani są w prawie, oprócz Biskupa Rzymskiego, biskupi diecezjalni oraz inni, którzy - choćby tylko czasowo - są przełożonymi Kościoła partykularnego lub wspólnoty do niego przyrównanej zgodnie z przepisem kan. 368, jak również ci, którzy w nich posiadają ogólną wykonawczą władzę zwyczajną, mianowicie wikariusze generalni i biskupi, a także - dla własnych członków - wyżsi przełożeni kleryckich instytutów zakonnych na prawie a papieskim i kleryckich stowarzyszeń życia apostolskiego na prawie papieskim, którzy posiadają przynajmniej zwyczajną władzę wykonawczą. (Kan 134 § 1)

18. Kto to jest ordynariusz miejsca?

Pod nazwą ordynariusz miejsca rozumiani są wszyscy wyliczeni wyżej, z wyjątkiem przełożonych instytutów zakonnych i stowarzyszeń życia apostolskiego. (Kan 134 § 2)

18. Podział władzy rządzenia

Kan. 135

• § 1. Władza rządzenia dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

• § 2. Władza ustawodawcza winna być wykonywana w sposób przepisany prawem, a ta, którą posiada ustawodawca kościelny, niższy od władzy najwyższej, nie może być ważnie delegowana, chyba że coś innego prawo wprost zastrzega. Niższy prawodawca nie może ważnie wydać ustawy przeciwnej wyższemu prawu.

• § 3. Władza sądownicza, którą posiadają sędziowie lub kolegia sędziowskie, winna być wykonywana w sposób przepisany prawem i nie może być delegowana, chyba że chodzi o dokonanie aktów przygotowawczych jakiegoś dekretu lub wyroku.

• § 4. W tym, co dotyczy posługiwania się władzą wykonawczą, należy zachować przepisy kanonów, które następują. (Kan. 137 - § 1. Zwyczajna władza wykonawcza może być delegowana tak do poszczególnego aktu, jak do ogółu spraw, chyba że prawo coś innego wyraźnie zastrzega.)