07.01.2014
Celem głównym tego traktatu było wprowadzenie wspólnego rynku, czyli rynku towarów, usług, kapitału o osób.
a)swobodny przepływ towarów, utworzenie unii celnej, eliminacja ograniczeń ilościowych
b)swobodny przepływ osób, usług i kapitału
c)wspólne zasady obejmujące politykę konkurencji, pomoc państwa, postanowienia podatkowe, harmonizacja prawa.
W traktacie podkreślono w sposób jednoznaczny, że na rynku czterech swobód muszą obowiązywać jednakowe zasady konkurencji, co oznaczało, że prawo i polityka konkurencji będą stanowione w odmienieniu do całego, wspólnego rynku co równocześnie oznaczało, iż prawo i polityka poszczególnych krajów będą traciły na znaczeniu, będą eliminowane. Wspólny rynek z założenia to rynek wolnej konkurencji. Na takim rynku z założenia także nie może być stosowana pomoc finansowa dla przedsiębiorstw, bo stosowanie jej prowadzi do pogwałcenia zasady równych szans dla uczestników rynku. Nawet okresowo stosowana pomoc państwa może spowodować uzyskanie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, które pomoc otrzymało i pogorszenie sytuacji rynkowej z tego powodu innych przedsiębiorstw dostarczających na rynek takie same produkty.
Czy wprowadzone prawo wspólnotowe, traktatowe i następnie prawo wtórne stanowione na podstawie prawa traktatowego, czyli tzw. pierwotnego całkowicie zakazało stosowania pomocy państwowej. Rozwiązano ten problem w taki sposób, że przyjęto zasadę iż pomoc jest niedozwolona, zakazana, ale równocześnie uchylano tzw. furtkę do jej stosowania za pomocą tzw. wyjątków od tej zasady, ale równocześnie określając te wyjątki sformułowano taki warunek, że pomoc stosowana w wyjątkowych sytuacjach nie może naruszać zasady wolnej konkurencji.
Przykłady wyjątków:
1.okresowe wspomaganie przedsiębiorstw funkcjonujących w regionach opóźnionych w rozwoju, czyli dopuszczono pomoc przyjmując kryterium wspierania rozwoju regionów słabszych.
2.dopuszczono pomoc w celu rozwoju inwestycji chroniących środowisko naturalne ponadto dopuszczono pomoc na inwestycje innowacyjne czy dla małych przedsiębiorstw.
Pomoc o której mowa jest świadczona przez państwa członkowskie, a przepisy wspólnotowe/unijne są po to by nie dopuścić do sytuacji by państwa członkowskie świadczyły pomoc wykraczająca poza te ściśle określone zasadny.
Czy w praktyce państwa członkowskie świadczyły pomoc przekraczając przepisy?
Tak i to wielokrotnie. Każde państwo dąży do tego by wspierać swoje przedsiębiorstwa w konkurencji z innymi przedsiębiorcami działającymi na wspólnym rynku.
Jak to było możliwe, że próbowano omijać przepisy?
Otóż próbowano te przepisy interpretować tak aby wytłumaczyć, że pomoc skierowana do przedsiębiorstw mieści się w zakresie wyjątków od ogólnej zasady jej stosowania.
W jakiej formie państwa członkowskie mogą pomagać swoim podmiotom gospodarczym?
Mogą to być subsydia (dotacje) bezpośrednie z budżetu.
-umorzone podatki, bądź odroczone podatki
-preferencyjne kredyty na takiej zasadzie , że państwo z budżetu płaci odsetki od kredytów w całości bądź częściowo.
Zróżnicowanie podatków, które występowało w Europie było też czynnikiem wpływającym na konkurencyjność podmiotów gospodarczych. Niższe podatki to wyższa konkurencyjność, niższe to ograniczenie, zmniejszenie konkurencji.
Irlandia- kraj o najniższych podatkach.
Stowarzyszenie z krajami i terytoriami zamorskimi
Ze względu na silne powiązania handlowe z koloniami w traktacie rzymskim o EWG przyjęto takie rozwiązanie prawne, które na zasadzie stowarzyszenia dawało koloniom bezpośredni dostęp do wspólnego rynku, czyli bez traktowania tych kolonii jako kraje trzecie.
Uwaga! Na drugim miejscu w stosunku do regulacji odnoszących się do wspólnego rynku znalazły się postanowienia dotyczące wspólnej polityki, czyli polityki , której cele, zasady i środki realizacji musiały być określane na poziomie wspólnoty całkowicie, bądź w dużym zakresie. Innymi słowy chodzi o centralizację polityki gospodarczej i społecznej i w traktacie znalazły się z nazwy te dziedziny, w których politykę zamierzano centralizować.
Rolnictwo-wspólna polityka rolna
Transport- wspólna polityka transportowa
Handel zewnętrzny- wspólna polityka handlowa
Polityka społeczna
Uwaga nr2! W traktacie rzymskim o EWG wymienione zostały jako dziedziny centralizacji polityki te, które posiadają ścisły związek z zasadami wspólnego rynku, czyli z czterema swobodami tego rynku.
Uwaga nr3! Pozostałe postanowienia traktatu dotyczyły instytucji, budżetu i funkcjonowania europejskiego banku inwestycyjnego.
Realizacja postanowień traktatowych w latach 1958-1984
Najważniejszym, priorytetowym zadaniem było sukcesywne wprowadzanie wspólnego rynku, które należy rozumieć jako stopniowe, ale konsekwentne eliminowanie, ograniczanie barier w przepływie towarów, usług, kapitału i osób. W pierwszej kolejności i to nawet zostało formalnie ujęte w traktacie co okazało się niezwykle ważne w praktyce. Zaplanowano wprowadzanie unii celnej, jako pierwszy ważny etap wspólnego rynku. Zrealizowano to zadanie w rezultacie trzykrotnej redukcji ceł, które ostatecznie zlikwidowano z dniem 01.07.1968r. i to był duży sukces, ponieważ datą do której unia celna miała być wprowadzona był rok 1970, czyli osiągnięto cel 18 miesięcy przed terminem. W ogóle lta 1958-1969 traktowano jako tzw. okres przejściowy w funkcjonowaniu EWG i przyjmując jako cel tego okresu utworzenie unii celnej planowano pod koniec 1969 roku. Przyjęcie, określenie długofalowego planu rozwoju integracji co najmniej na każdą dekadę.
Jakie jeszcze sukcesy możemy przypisać EWG w latach 60.?
Częściową eliminację barier w przepływie kapitału pomiędzy krajami członkowskimi, a konkretnie ta swoboda obejmowała przepływ kapitału w formie zagranicznych inwestycji bezpośrednich, przepływy finansowe towarzyszące transakcjom handlowym z kredytami włącznie oraz przepływy finansowe towarzyszące transakcjom papierami wartościowymi notowanymi oficjalnie na giełdach. Można też powiedzieć, że wraz z wprowadzeniem w życie rozporządzenia o swobodzie przemieszczania się pracowników i ich rodzin na obszarze wspólnoty wprowadzono w dużym zakresie zasadę swobody przepływu osób.
Dlaczego w latach 60. z taką łatwością wprowadzano zasadę swobody przepływu osób?
Bo sytuacja na rynku pracy na to pozwalała. W niektórych krajach wysoko rozwiniętych popyt na siłę roboczą był wyższy od jej podaży i dlatego otwierano granice, nawet dla imigrantów z krajów niebędących w EWG, np. z Hiszpanii, Turcji, Grecji, Jugosławii. Sytuacja na rynku pracy zmieniła się w latach 70. na niekorzyść dla pracowników, wraz ze spadkiem koniunktury rosło bezrobocie i wtedy zaczęto oficjalnie wycofywać się z wcześniej wprowadzonych przepisów poprzez przyznawanie krajom członkowskim prawa do ochrony swoich rynków pracy. Jedną ze swobód, co do której można stwierdzić, że w latach 60. nie było wprowadzonych przepisów umożliwiających istotne zmiany była swoboda przepływu usług, czyli nadal obowiązywały przepisy krajowe. Postępów w budowaniu wspólnego rynku usług nie było.
Podsumowując lata 60. można ocenić jako duży sukces w realizacji założeń wspólnego rynku. Zwłaszcza z racji przedterminowego wprowadzenia unii celnej.
Dlaczego kraje członkowskie tak chętnie otwierały swoje rynki, choć nie można powiedzieć, że to było pełne otwarcie, bo wyeliminowano tylko bariery celne, natomiast nie dotyczyła ta eliminacja innych barier pozataryfowych, ilościowych, ale wtedy jeszcze poziom ceł w Europie i na świecie był na tyle wysoki, że stanowiły one utrudnienia w rozwoju wymiany handlowej. Dlatego osiągnięta unia celna w EWG miała wyjątkowo duże znaczenie ogólnogospodarcze. Przyczyniła się bowiem do dużego wzrostu wzajemnych obrotów handlowych i dzięki temu wpływała pozytywnie na wzrost PKB. Natomiast łatwość redukcji ceł wynikała z tego, że wysoka koniunktura gospodarcza utrzymywała się i wysoki popyt sprawiał, że nie było problemów ze sprzedażą towarów, a jeśli jest wysoki wzrost gospodarczy to są korzystne warunki do wzrostu eksportu i importu. Takie warunki były i w EWG przyczyniły się one do dynamizacji wzajemnego handlu.
Średnioroczny wzrost gospodarczy w latach 60. Przekroczył 4% rocznie.
1.Jakie były osiągnięcia w latach 60. w dziedzinie rozwoju polityki społecznej gosp.?
2.Jakie znaczenie dla dalszego rozwoju integracji miała konferencja przywódców krajów członkowskich w Hadze 1 i 2.10.1969?