Metody diagnostyki chor贸b sk贸ry i leczenie w derpatologi
Diagnostyka (z gr. diagnostik贸s = "umiej膮cy rozpoznawa膰") to nauka o sposobach rozpoznawania chor贸b na podstawie:
badania podmiotowego (wywiadu lekarskiego)
badania przedmiotowego
bada艅 dodatkowych, do kt贸rych nale偶膮
badania fragment贸w tkanek, wydzielin i wydalin
badania obrazowe
badania oparte na technikach endoskopowych.
Procedury diagnostyczne:
聽 1.聽 Biopsja sk贸ry do badania histopatologicznego
聽 2.聽 Biopsja sk贸ry do badania immunopatologicznego
聽 3.聽 Bezpo艣rednie badanie mikologiczne
聽 4.聽 Testy kontaktowe
聽 5.聽 Pr贸by 艣wietlne
聽 6.聽 Badanie 艣wiecenia w Lampie Wooda
聽 7.聽 Trichogram
聽 8.聽 Trichoskopia
聽 9.聽 Mikroskopia polaryzacyjna w艂os贸w
10.聽 Demoskopia zmian barwnikowych.
11.聽 Wideodermoskopia zmian sk贸rnych
12.聽 Refleksyjna mikroskopia konfokalna
13.聽 Kompleksowa wczesna diagnostyka kliniczna nowotwor贸w sk贸ryProcedury zabiegowe:
聽 1. Chirurgiczne usuwanie zmian sk贸rnych (nowotwor贸w sk贸ry)
聽 2. Elektroresekcja oraz elektrokoagulacja zmian sk贸rnych
聽 3. 艁y偶eczkowanie zmian sk贸rnych
聽 4. Kriochirurgia zmian sk贸rnych
聽 5. Nastrzykiwanie zmian sk贸rnych triamcinolonem
聽 6. 艢wiat艂olecznictwo dermatologiczne (PUVA, UVB311)
聽
Tr膮dzik pospolity jest na tyle 艂atwym diagnostycznie schorzeniem, 偶e badania diagnostyczne wykonuje si臋 bardzo rzadko. W przypadku tr膮dziku bardzo d艂ugo utrzymuj膮cego si臋 i nie poddaj膮cego si臋 standardowemu leczeniu wykonujemy:
- posiew standardowy w celu okre艣lenia czy nie dosz艂o do dodatkowego zaka偶enia innymi bakteriami ni偶 bakteriami beztlenowymi 聽z grupy Propionibacterium acnes, swoistymi dla tr膮dziku聽聽(np. gronkowcem z艂ocistym)聽
- posiew na specjalne pod艂o偶e (dla bakterii beztlenowych) w celu okre艣lenia wra偶liwo艣膰 bakterii Propionibacterium acnes na 聽antybiotyki: tetracykliny, makrolity i inne stosowane w terapii tr膮dziku
- testy identyfikuj膮ce wra偶liwo艣膰 na pokarmy, dodatki do 偶ywno艣ci itp.
聽
Nowoczesne leczenie tr膮dziku pospolitego polega na zapobieganiu zatykania gruczo艂贸w 艂ojowych. Leki ograniczaj膮 z艂uszczanie kom贸rek w przewodach i rozrzedzaj膮 zbyt g臋st膮 wydzielin臋 艂ojow膮. Im wcze艣niej rozpocznie si臋 leczenie tym lepiej. Zask贸rniki daj膮 pocz膮tek krostom 鈥 ograniczaj膮c ich powstanie mo偶emy zatrzyma膰 tr膮dzik.
聽
Leczenie:
聽
- farmakologia og贸lna i miejscowa ordynowana przez lekarza specjalist臋 chor贸b sk贸ry
- laser FRAXEL
- peelingi medyczne
- mikrodermabrazja
- IPL/ VPL - terapia fotodynamiczna
- laserowy聽 piling w臋glowy
- HYDRAFACIAL - podci艣nieniowe, g艂臋bokie聽 oczyszczanie sk贸ry po艂膮czone z pilingiem
聽
Tr膮dzik r贸偶owaty聽jest przewlek艂膮 chorob膮 sk贸ry. Jej wyst臋powanie ograniczone jest zazwyczaj do sk贸ry twarzy i niekiedy oczu. Choroba ma przebieg przewlek艂y z okresowymi zaostrzeniami. Cz臋sto艣膰 wyst臋powania tr膮dziku r贸偶owatego oceniana jest na 10%. Oznacza to, 偶e co dziesi膮ty Polak choruje na t臋 chorob臋 (14% chorych to kobiety, a 5% m臋偶czy藕ni).
聽
Diagnostyka w tr膮dziku r贸偶owatym 聽polega na:
- stwierdzenia czy przyczyn膮 przewlek艂ego stanu zapalnego sk贸ry twarzy nie jest zbyt du偶a ilo艣膰 roztoczy z gatunku Demodex folliculorum. Badanie polega na pobraniu materia艂u z powierzchni sk贸ry np. za pomoc膮 substancji szybkoschn膮cych np. Super Glue i obejrzeniu tak utrwalonego nask贸rka w mikroskopie. Stwierdzenie w polu widzenia powy偶ej 5-6 roztoczy upowa偶nia nas do zastosowania 聽w terapii dodatkowo substancji roztoczob贸jczych: pochodnych siarki lub nowszej generacji substancji chemicznych
- wykonaniu diagnostyki, takiej jak w przypadku alergii (testy prick, prick by prick, rozszerzonych test贸w kontaktowych o sk艂adniki kosmetyk贸w)
- diagnostyce hormonalnej, g艂贸wnie dotycz膮cej funkcji tarczycy
- diagnostyce przewodu pokarmowego: niedokwa艣no艣膰 偶o艂膮dka, choroba wrzodowa 偶o艂膮dka i/lub dwunastnicy nadka偶ona bakteriami Helicobacter pylori
聽
Terapia:聽
- leki 聽doustne o dzia艂aniu 聽przeciwzapalnym i przeciwhistaminowym
- suplementy 聽diety o dzia艂aniu 聽zmniejszaj膮cym stan zapalny i wra偶liwo艣膰 naczy艅 krwiono艣nych
- dermo kosmetyki聽
- terapie laserowe
o VPL, IPL , ELOS
o Terapia fotodynamiczna
艁uszczyca nale偶y do najcz臋stszych chor贸b sk贸ry. Dotyczy w r贸wnym stopniu obu p艂ci. Choruje ok. 2-3 % populacji. Nie jest chorob膮 zaka藕n膮, nie mo偶na si臋 wi臋c ni膮 zarazi膰.
Najwa偶niejsze informacje:
- nie jest chorob膮 zaka藕n膮, nie mo偶na si臋 ni膮 zarazi膰聽
- jest chorob膮 og贸lnoustrojow膮
- u pod艂o偶a tego schorzenia le偶y defekt genetyczny, 艂uszczyca mo偶e 聽wyst臋powa膰 rodzinnie
- na podstawie bada艅 genetycznych wyr贸偶nia si臋 dwa typy 艂uszczycy:
typ I (m艂odzie艅czy), ujawnia si臋 zwykle przed 40 rokiem 偶ycia, ma ci臋偶szy 聽przebieg, cz臋艣ciej zdarza si臋 rodzinnie;
typ II (doros艂ych), ujawnia si臋 po 40 roku 偶ycia, przebieg choroby 艂agodniejszy, rzadko wyst臋puje rodzinnie.
- lokalizacja zmian chorobowych聽
o SK脫RA: najcz臋stsza 聽lokalizacja to okolice 艂okci, kolan, kr臋gos艂upa krzy偶owego, fa艂dy sk贸rne - pachwiny, pachy, sk贸ra 聽g艂owy, twarz, nierzadka lokalizacja to narz膮dy p艂ciowe, zmiany mog膮 zajmowa膰 r贸偶na powierzchni臋
o PAZNOKCIE: mo偶e by膰 to jedyna lokalizacja zmian 艂uszczycowych lub towarzyszy膰 zmianom sk贸rnym. Objawy to: punkcikowate wg艂臋bienia w p艂ytce (tzw. objaw naparstka), nadmierne rogowacenie, zmiana zabarwienia na 偶贸艂to-brunatn膮 (tzw. objaw plamy olejowej), rozwarstwienie p艂ytek paznokciowych
o STAWY: procesem chorobowym 聽mog膮 by膰 zaj臋te drobne i du偶e stawy, cz臋sto niesymetrycznie
聽
- czynniki 聽sprzyjaj膮ce 聽wysiewowi zmian 艂uszczycowych:
o ostre infekcje, przede wszystkim 聽angina, grypa
o infekcje przewlek艂e np. stany zapalne wok贸艂 z臋b贸w , zatok , migda艂k贸w podniebiennych, p臋cherzyka 偶贸艂ciowego
o niekt贸re leki: antybiotyki np. tetracykliny, leki 鈥瀗asercowe鈥 np. Propranolol
o stres
o mechaniczne dra偶nienie sk贸ry 鈥 drapanie , szczotkowanie itp.
o doustne stosowanie preparat贸w sterydowych
- leczenie: jest bardzo z艂o偶one, d艂ugotrwa艂e i dobierane indywidualnie dla konkretnego pacjenta. Og贸lne zasady 聽leczenia:
o MIEJSCOWE:聽
- I etap leczenia obejmuje usuni臋cie 艂usek pokrywaj膮cych zmiany 艂uszczycowe聽
- II etap, po usuni臋ciu 艂usek polega na zmniejszeniu - zredukowaniu zmian 艂uszczycowych. Do tego celu wykorzystujemy: cignolin臋, preparaty dziegciowe, pochodne witaminy D, leki immunomoduluj膮ce, ma艣ci sterydowe (z du偶膮 ostro偶no艣ci膮). Najbardziej efektywn膮 metod膮 jest tzw. fototerapia. Do leczenia 艂uszczycy wykorzystuje si臋 promieniowanie ultrafilotewe A i/lub B. Fototerapie mo偶na kojarzy膰 z innymi 聽metodami.
o OG脫LNE: leczenie og贸lne prowadzone jest indywidualnie. W terapii najcz臋艣ciej stosuje si臋:
- pochodne witaminy A np. Neotigason
- metotrexat
- cyklosporyn臋 (Equral, Sandimmum 聽Neoral)
- inne leki o mniejszej efektywno艣ci np. sulfasalazyn臋
- obecnie wprowadzane s膮 do terapii tzw. leki biologiczne, wp艂ywaj膮 hamuj膮co lub reguluj膮co na procesy zapalne w ogniskach 艂uszczycowych
Atopowe zapalenie sk贸ry
Atopowe zapalenie sk贸ry (AZS) objawia si臋 dokuczliwym sw臋dzeniem. Sk贸ra robi si臋 sucha, a w zgi臋ciach pod kolanami i przy 艂okciach wida膰 czerwone grudki. Z czasem zmieniaj膮 si臋 w czerwone plamy przypominaj膮ce liszaj, kt贸ry mo偶e pokry膰 ca艂e cia艂o. Po ka偶dym drapaniu pozostaj膮 bruzdy (przeczosy). Po latach choroby sk贸ra wygl膮da jak nat艂uszczony pergamin. Jest tak cienka, 偶e wida膰 przez ni膮 poszczeg贸lne 偶y艂y. 艁atwo j膮 uszkodzi膰 i zrani膰.
Leczenie AZS nie jest proste. Do niedawna jedynym lekarstwem by艂y kremy sterydowe. To w艂a艣nie one sprawia艂y, 偶e sk贸ra robi艂a si臋 coraz cie艅sza, nadwra偶liwa, nienaturalnie blada. Obecnie z powodzeniem stosuje si臋 kremy przeciwzapalne, kt贸re dzia艂aj膮 jak sterydy, ale nie niszcz膮 sk贸ry. D艂ugotrwa艂膮 popraw臋 przynosz膮 leki immunosupresyjne. Mo偶na te偶 podawa膰 tabletki przeciwuczuleniowe i przeciwalergiczne, kt贸re likwiduj膮 sw臋dzenie. Najci臋偶sze przypadki leczy si臋 sterydami w tabletkach. Zaleca si臋 te偶 psychoterapi臋 - to bardzo wa偶ne, poniewa偶 stres nasila wi臋kszo艣膰 dolegliwo艣ci.
Wiele os贸b cierpi膮cych na AZS ucieka si臋 do naturalnych metod leczenia. Bezkarnie mo偶na si臋 k膮pa膰 w krochmalu lub kisielku przygotowanym z siemienia lnianego. Na powierzchni sk贸ry utworzy si臋 cieniutka warstwa ochronna, kt贸ra zmniejszy wra偶liwo艣膰 na dotyk i z艂agodzi sw臋dzenie.
Najcz臋艣ciej pope艂nianym b艂臋dem jest smarowanie cia艂a specyfikami zawieraj膮cymi kit pszczeli. Mo偶na sobie zafundowa膰 bardzo bolesne rany, kt贸re trzeba leczy膰 w szpitalu. Przy AZS nie powinno si臋 te偶 stosowa膰 preparat贸w na spirytusie, kt贸ry wysusza sk贸r臋