Niepewność pomiarów, wyznaczanie rozszerzonej niepewności pomiarowej
Niepewność pomiaru (ang. uncertainty) – parametr związany z wynikiem pomiaru, który określa przedział wokół wartości średniej, w którym może (na założonym poziomie istotności) znaleźć się wartość oczekiwana;
Wynik = wartość±niepewność
Niepewność należy podawać zawsze wraz z wynikiem pomiaru, w laboratorium w celu udokumentowania warunków pomiarowych, dla odbiorcy, w celu podkreślenia wiarygodności wyników, w przypadku akredytacji, w celu porównania wyników, czy poznania parametrów analitycznych danej procedury. Ponad to przy: wprowadzeniu nowej procedury lub po zmianie istotnych jej parametrów, łącznie z walidacją.
Zgodnie z GUM w celu wyznaczenia niepewności stosujemy procedury: typu A (pomiary w laboratorium) i typu B (każde inne). Typ A przy wyznaczaniu niepewności korzysta z analizy statystycznej wyników pomiarów lub poprzez określenie powtarzalność (dana jako odchylenie standardowe). W typie B w tym celu korzystamy z innych źródeł: dane literaturowe, od producenta lub dane z wcześniejszych pomiarów.
Procedura GUM składa się z 10 kroków:
1. określenie wartość mierzonej,
2. zapisanie równania modelowego,
3. identyfikacja wszystkich źródeł niepewności,
4. szacowanie wartości składowych budżetu niepewności,
5. obliczenie standardowej niepewności dla każdej składowej,
6. Obliczenie zawartości analitu,
7. obliczenie złożonej niepewności pomiarowej,
8.obliczenie niepewności złożonej,
9.analiza udziału poszczególnych składowych,
10.przygotowania raportu.
Niepewność rozszerzona U, wynika z pomnożenia wartości złożonej niepewności standardowej przez współczynnik rozszerzenia
U=kuc
Niepewność rozszerzona określa bezpieczny zakres występowania wartości oczekiwanej.
Współczynnik rozszerzenia k= 2, odpowiada objęciu 95%wyników (przy rozkładzie normalnym)
Niepewność standardowa może być wykorzystywana w laboratorium, niepewność rozszerzona jest bezpieczniejsza - podawana dla klientów.