Gramatyka - Rzeczownik w języku rosyjskim
W języku rosyjskim mamy 3 rodzaje gramatyczne: męski Мужской род , żeński Женский род , nijaki Сред ний род
Rodzaj rzeczowników określa się według zakończeń na podstawie mianownika l. poj.
Rodzaj męski Мужской род |
-) zak. na spół. twardą: стол (stół); -) -ж, -ш, -ч, -щ (bez ь): нож (nóż), шалаш (szałas), ключ (klucz), плащ (płaszcz); -) -й : герой (bohater) -) wyrazy-skróty zak. na spółgł. вуз (высшее учебное завед ение) (szkoła wyższa); -) zak. na spółgł. miękką: зверь (zwierz); -) wyrazy zak. na –a, -я, oznaczające płeć męską: мужчина (mężczyzna), д яд я (wujek). |
---|---|
Rodzaj żeński Женский род |
-) zak. na -а, -я : рука (ręka), песня (pieśń); -) zak. na spółgł. miękką oraz –ж, -ш (ze znakiem -ь na końcu): лад онь (dłoń), молод ёжь (młodzież); -) wyrazy-skróty, jeżeli gł. wyraz połączenia jest rodz. żeńskim): ООН (Организация объед инённых наций) (ONZ). |
Rodzaj nijaki Сред ний род |
-) zak. na -о, -е, -ё : окно, море, бельё; -) rzeczown. zak. na –мя : время, имя, знамя; -) rzeczown. nieodmienne zak. na spółgłoskę: кино, кашне, метро; -) wyrazy-skróty (jeżeli gł. wyraz połączenia jest rodz. nijakiego): МИД (Министерство внутренних д ел) (Ministerstwo Spraw Zagranicznych). |
Uwaga: Niektóre rzeczowniki zak. na –а (-я) należą zarówno do rodzaju męskiego jak i żeńskiego.
Są to rzeczowniki charakteryzujące kogoś negatywnie: неряха (niechluj), плакса (mazgaj).
Porównaj: ужасный плакса (o chłopcu), ужасная плакса (o dziewczynie).
Liczba pojedyńcza i mnoga
Liczba pojedyncza Ед инственное число
Liczba mnoga Множественное число
Większość rzeczowników rosyjskich tworzy formy l.poj. i l.mn.
Niektóre występują tylko w liczbie pojedynczej.
j. ros l.poj. | j.pol. l.poj. |
---|---|
счастье, молод ёжь | szczęście, młodzież |
W tym przypadku na ogół nie ma rozbieżności między językiem polskim i rosyjskim.
Niektóre rzeczowniki występują tylko w l.mn.
grupa I | grupa II |
---|---|
j.ros. l.mn. | j.pol. l.mn |
именины, каникулы, ножницы, шахматы |
imieniny, wakacje, nożyczki, szachy |
Rzeczowniki rosyjskie grupy I odpowiadają polskim rzeczownikom mającym tylko l.mn.,
zaś rzeczowniki rosyjskie grupy II odpowiadają polskim rzeczownikom tworzącym formy obu liczb.
Przypadki w języku rosyjskim
Sześć przypadków Шесть пад ежей
1. Mianownik - Именительный
2. Dopełniacz - Род ительный
3. Celownik - Дательный
4. Biernik - Винительный
5. Narzędnik - Творительный
6. Miejscownik - Пред ложный
Deklinacja w języku rosyjskim
Rzeczowniki w języku rosyjskim odmieniają się według trzech deklinacji:
deklinacja I | deklinacja II | deklinacja III |
---|---|---|
Rzeczowniki r.ż. i r.m. zakończone na –а, -я np.: д евушка, армия, юноша (młodzieniec). | Rzeczowniki r.m. zakończone na spółgł. twardą i miękką; rzeczowniki r.n. zakończone na: -о, -е, -ё np. стол, ключ, конь, соловей (słowik), окно, море, платье (sukienka), бельё (bielizna). | Rzeczowniki r.ż. zakończone na spółgłoskę miękką oraz na: -жь, -шь, -чь np. степь (step), рожь (żyto), мышь (mysz), ночь (noc). |
Akcent w rosyjskim |
---|
Napisał: rosyjski | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
24.05.2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
RZECZOWNIKIPodział rzeczowników na deklinacje:
Rzeczowniki deklinacji IZe względu na miejsce akcentu rzeczowniki te dzieli się na cztery grupy:
Uwaga! Przesunięciu akcentu w formach liczby mnogiej z końcówki na temat towarzyszy często przejście akcentowanej samogłoski tematu е w ё, np.: весна - вёсны, сестра - сёстры, жена - жёны. Rzeczowniki deklinacji IIRodzaj męskiRzeczowniki r. męskiego zakończone na spółgłoskę dzielą się na cztery grupy:
Uwagi:
Rodzaj nijakiRzeczowniki rodzaju nijakiego dzielą się na cztery grupy:
Uwagi! Rzeczowniki deklinacji IIIRzeczowniki rodzaju żeńskiego III deklinacji dzielą się na dwie grupy:
Uwaga! W miejscowniku l. poj. po przyimkach в i на akcent niektórych rzeczowników jednosylabowych pada na końcówkę, np.: в степи, в печи, в пыли, в тени, на д вери, на цели, на груд и. PRZYMIOTNIKIFormy długieAkcent w odmianie form długich przymiotników jest zawsze stały bądź na temacie, bądź na końcówce. Przymiotniki miękkotematowe mają akcent zawsze na temacie. Formy krótkieAkcent ruchomy występuje jedynie w krótszych formach przymiotników, które - jak wiadomo - nie odmieniają się według przypadków. Więc ruchomość akcentu na miejsce jedynie przy odmianie według rodzajów i liczb.
LICZEBNIKILiczebniki główneLiczebniki: од ин, од но, од на, д ва, три, четыре, пять, шесть, семь, восемь, д ебять, д есять, д вад цать, трид цать, сорок i сто mają we wszystkich przypadkach zależnych akcent na ostatniej samogłosce, np.:
Wyjątek: forma од ними w narzędniku liczby mnogiej.
Liczebniki д вести, триста, четыреста, пятьсот, шестьсот, семьсот, восемьсот, д евятьсот mają akcent w przypadkach zależnych (z wyjątkiem biernika i narzędnika) na ostatniej sylabie. W narzędniku akcent pada na sylabę przedostatnią.
Liczebniki porządkoweLiczebniki porządkowe zachowują miejsce unieruchomionego akcentu właściwego mianownikowi liczby pojedynczej we wszystkich przypadkach zależnych. ZAIMKIWszystkie zaimki dzielą się pod względem akcentuacyjnym na cztery typy.
CZASOWNIKICzasowniki dokonane i niedokonane
W czasownikach dokonanych przedrostek вы- jest zawsze akcentowany, natomiast w czasownikach niedokonanych zawsze nieakcentowany, np.:
BezokolicznikZakończenie -ти jest zawsze akcentowane, z wyjątkiem czasowników z przedrostkiem вы-, w których akcent pada na przedrostek, np.: Podział czasowników na koniugacjeCzasowniki rosyjskie można podzielić na dwie koniugacje o następujących końcówkach:
Czas teraźniejszy i przyszły prostyW czasie przyszłym prostym występują te same typu akcentowe, co w czasie teraźniejszym, dlatego dalej zostanie opisany tylko czas teraźniejszy.
UWAGI
Czas przeszły
Uwagi
ImiesłowyImiesłowy przymiotnikowe
Uwagi
Krótkie formy imiesłowów przymiotnikowych biernychKrótsze formy imiesłowów przymiotnikowych biernych czasu przeszłego mają przeważnie akcent stały na temacie, zgodnie z akcentem form pełnych, np.: угнетаемый - угнетаем, угнетаема, угнетаемо, угнетаемы.
Imiesłowy przysłówkowe współczesneIch akcent jest przeważnie zgodny z akcentem 1. osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego, np.: несы - неся, д умаю - д умая.
PRZYSŁÓWEK
|
Trudne polsko-rosyjskie słowa
małżeństwo брак żyła вена korzystny выгод ный oko глаз kanapa д иван wyjąć д остать inny д ругой melon д ыня skarga жалоба brzuch живот kamizelka жилетка zamawiać заказать zapamiętać запомнить sztandar знамя dywan ковёр fotel кресло łóżko кровать puchar кубок liść лист narty лыжи żyrandol люстра sklep магазин miejsce место tydzień нед еля warzywa овощи okulary очки wątroba печень ciasta пироги chustka платок ramiona плечи piwnica погреб teczka портфель starać się пытаться sok z ogórków рассол ojczyzna род ина śmietanka сливки lista список kraj страна krzesło стул rano утро godzina час filiżanka чашка |
brak нед остаток wena вд охновение wygodny уд обный głaz скала dywan ковёр dostać получить drugi второй dynia тыква żałoba траур żywot житие żyletka лезвие zakazać запретить zapomnieć забыть znamię род инка kawior икра krzesło стул krawat галстук kubek кружка list письмо łyżwy коньки lustro зеркало magazyn склад miasto город niedziela воскресенье owoce фрукты oczka глазки pieczeń жаркое pierogi пельмени płatek лепесток plecy спина pogrzeb похороны portfel бумажник pytać się спрашивать rosół бульон rodzina семья śliwki сливы spisek заговор strona страница stół стол jutro завтра czas время czaszka череп |
---|
Gramatyka - Przymiotnik w języku rosyjskim
Przymiotnik - Имя прилагательное
1. Trzy stopnie:
- stopień równy (положительная степень),
- stopień wyższy lub niższy (сравнительная степень),
- stopień najwyższy (превосход ная степень).
2. Dwie formy przy stopniu wyższym: prosta (простая) i opisowa (сложная).
3. Pod względem budowy tematu przymiotniki dzielimy na twardotematowe i miękkotematowe (с твёрд ой и мягкой основой).
Zakończenia przymiotników w zależności od rodzaju - Род овые окончания имён прилагательных.
r.m. какой? (jaki?) -ый -ой -ий |
r.ż. какая? (jaka?) -ая -яя |
r.n. какое? (jakie?) -ое -ее |
---|---|---|
новый д ом (nowy dom) молод ой д уб (młody dąb) лёгкий текст (łatwy tekst) зимний д ень (zimowy dzień) большой успех (duży sukces) |
новая д орога (nowa droga) молод ая сосна (młoda sosna) лёгкая зад ача (łatwe zadanie) зимняя ночь (zimowa noc) большая побед а (duże zwycięstwo) |
новое зд ание (nowy budynek) молод ое д ерево (młode drzewo) лёгкое упражнение (łatwe ćwiczenie) зимнее утро (zimowy ranek) большое д остижение (duże osiągnięcie) |
Odmiana przymiotnika Liczba pojedyncza
Przymiotniki z tematem na twardą spółgłoskę. Rodzaj męski i nijaki.
rodzaj męski | końc. | rodzaj nijaki | końc. | |
---|---|---|---|---|
M. D. C. B. N. Ms. |
nowy zakład новый завод нового завод а новому завод у новый завод новым завод ом о новом завод е |
nowy dyrektor новый д иректор нового д иректора новому д иректору нового д иректора новым д иректором о новом д иректоре |
-ый -ого -ому -ый, -ого -ым -ом |
nowa sprawa новое д ело нового д ела новому д елу новое д ело новым д елом о новом д еле |
Przymiotniki z tematem na miękką spółgłoskę. Rodzaj męski i nijaki.
rodzaj męski | końc. | rodzaj nijaki | końc. | |
---|---|---|---|---|
M. D. C. B. N. Ms. |
ostatni dzień послед ний д ень послед него д ня послед нему д ню послед ний д ень послед ним д нем о послед нем д не |
ostatni prelegent послед ний д оклад чик послед него д оклад чика послед нему д оклад чику послед него д оклад чика послед ним д оклад чиком о послед нем д оклад чике |
-ий -его -ему -ий, -его -им -ем |
ostatnie miejsce послед нее место послед него места послед нему месту послед нее место послед ним местом о послед нем месте |
Przymiotniki z tematem zakończonym na ж, ш, ч, щ, z akcentem na końcówce
rodzaj męski | końc. | rodzaj nijaki | końc. | |
---|---|---|---|---|
M. D. C. B. N. Ms. |
duży dom большой д ом большого д ома большому д ому большой д ом большим д омом о большом д оме |
duży chłopiec большой мальчик большого мальчика большому мальчику большого мальчика большим мальчиком о большом мальчике |
-ой -ого -ому -ой, -ого -ым -ом |
duży gmach большое зд ание большого зд ания большому зд анию большое зд ание большим зд анием о большом зд ании |
Przymiotniki z tematem zakończonym na ж, ш, ч, щ, z akcentem na temacie
rodzaj męski | końc. | rodzaj nijaki | końc. | |
---|---|---|---|---|
M. D. C. B. N. Ms. |
dobra odpowiedź хороший ответ хорошего ответа хорошему ответу хороший ответ хорошим ответом о хорошем ответе |
dobry człowiek хороший человек хорошего человека хорошему человеку хорошего человека хорошим человеком о хорошем человеке |
-ий -его -ему -ий, -его -им -ем |
dobre wypracowanie хорошее сочинение хорошего сочинения хорошему сочинению хорошее сочинение хорошим сочинением о хорошем сочинении |
Przymiotniki z tematem zakończonym na г, к, х
rodzaj męski | końc. | rodzaj nijaki | końc. | |
---|---|---|---|---|
M. D. C. B. N. Ms. |
cichy wieczór тихий вечер тихого вечера тихому вечеру тихий вечер тихим вечером о тихом вечере |
spokojne dziecko тихий ребёнок тихого ребёнка тихому ребёнку тихого ребёнка тихим ребёнком о тихом ребёнке |
-ий -ого -ому -ий, -ого -им -ом |
spokojne morze тихое море тихого моря тихому морю тихое море тихим морем о тихом море |
Rodzaj żeński
temat zak. na spółgł. twardą | końc. | temat zak. na spółgł. miękką | końc. | |
---|---|---|---|---|
M. D. C. B. N. Ms. |
nowa fabryka новая фабрика новой фабрики новой фабрике новую фабрику новой фабрикой о новой фабрике |
-ая -ой -ой -ую -ой -ой |
ostatnia strona послед няя страница послед ней страницы послед ней странице послед нюю страницу послед ней страницей о послед ней странице |
-яя -ей -ей -юю -ей -ей |
temat zak. na ж, ш, ч, щ z akcen. na końcówce | końc. | temat zak. na ж, ш, ч, щ z akcen. na temacie | końc. | |
M. D. C. B. N. Ms. |
duży pokój большая комната большой комнаты большой комнате большую комнату большой комнатой о большой комнате |
-ая -ой -ой -ую -ой -ой |
dobra praca хорошая работа хорошей работы хорошей работе хорошую работу хорошей работой о хорошей работе |
-ая -ей -ей -ую -ей -ей |
Odmiana przymiotników Liczba mnoga
z tematem na twardą spółgł. dla wszystkich rodzajów |
końc. | z tematem na miękką spółgł. dla wszystkich rodzajów |
końc. |
---|---|---|---|
nowe zakłady, nowi nauczyciele новые (завод ы, учитея) новых (завод ов, учителей) новым (завод ам, учителям) новые завод ы, новых учителей новыми (завод ами, учителями) о новых (завод ах, учителях) |
-ые -ых -ым -ые, -ых -ыми -ых |
ostatnie dni, ostatni zwiеdzający послед ние (д ни, посетители) послед них (д ней, посетителей) послед ним (д ням, посетителям) послед ние д ни, послед них посетителей послед ними (д нями, посетителями) о послед них (д нях, посетителях) |
-ие -их -им -ие, -их -ими -их |
Stopniowanie przymiotników Степени сравнения имён прилагательных
Tworzenie stopnia wyższego przymiotników
Przymiotniki zak. na: | Stopień równy | co odrzucić | wymiana spółgł. | co dodać | stopień wyższy (niedodm.) |
---|---|---|---|---|---|
1. –ый, -ий, -ой po spółgł. к,г,х,д ,т | резкий (ostry) д орогой (drogi) сухой твёрд ый молод ой крутой (stromy) толстый простой |
-ий -ый, -ой |
к:ч г:ж х:ш д :ж т:ч ст:щ |
-е | резче д орже суше твёрже моложе круче толще проще |
2. -ый, -ой po innych spółgł. niż podane w pkt. 1 | сильный красивый (piękny) серебристый злой |
-ый -ой |
- - |
-ее | сильнее красивее серебристее злее |
Uwagi:
Następujące często używane przymiotniki tworzą stopień wyższy w sposób odmienny:
близкий – ближе богатый – богаче большой – больше высокий – выше глад кий – глаже |
глубокий – глубже тонкий – тоньше д алёкий – д альше д ешёвый – д ешевле д олгий – д ольше |
лёгкий – легче малый – меньше хороший – лучше плохой – хуже низкий – ниже |
---|
Tworzenie stopnia najwyższego przymiotników
Stopień najwyższy w języku rosyjskim ma formy złożone. Tworzymy je:
-) przez dodanie самый do stopnia równego, np.: самый красивый, самая д орогая. Formy te odmieniają się przez rodzaje, przypadki i liczby;
-) przez dodanie do form stopnia wyższego zaimka всех lub всего, np.: красивее всех, лучше всего; formy te są nieodmienne.
-) przez dodanie do form stopnia równego wyrazu наиболее np.: наиболее интересный; Formy te są odmienne.
Liczebniki |
---|
Napisał: Katarzyna Rodek | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
25.10.2007 | |||||||
|
|||||||
Rola przymiotnia w zdaniu |
W gramatyce rosyjskiej szczególna role pelni czasownik, ktory jak wiadomo odpowiada na pytania - CO ROBI, CO SIE Z NIM DZIEJE. Spelnia on nie mala role tak jak i jego towarzysz podmiot. Czasownik - czyli Глагол to taki niezbednik w zdaniu, ktory nie ma prawa aby go nie bylo. Razem z czasownikiem wchodzi m in. w grę przymiotnik. Na nim sie skupimy. Przymiotnik -Имя прилагательное w jezyku polskim to dla nas wiadomo odpowiada na pytania: jaki, jaka, jakie. W języku rosyjskim nie moze byc tak bardzo inaczej: какой, какая, какие. Przymiotnik wiadomo tez ma swoje zasady i nimi sie kieruje. Dla pelnego i szerszego obrazu najlepiej siegajcie do Учебников по грамматике русского языка lub podobnych ksiązek. Przymiotnik jak tez i wiecie o tym gdzie jest jego miejsce - czyli w jaki sposob go uzyjemy w najprostszym zdaniu: Вчера вечером мы с Вад имом смотрели такой необычный и замечательный фильм, об котором говорили ещё несколько д ней. W ten sposob widzimy, iz w zdaniu mamy nasz czasownik "смотрели" oraz przymiotnik pomaga nam jak wiadomo w jego okresleniu podmiotu "фильм". Zdania z przymiotnikami spotkac mozemy w roznych sytuacjach, czyli wazny jest tezn kontekst i co jest tak podkreslane. Przmiotnik mozna powiedziec dekoruje, przyozdabia, a nawet w niektorych przypadkach wymaga jego uzycia np: Ты не понишь, когд а она тебе говорила какова завтра буд ет погод а? Он услашав ее неожид анно взрогнул. Jak mozemy zauwazyc pozycja przymiotnika jest jakby stosowana nizej niz nasz przewodni czasownik. Dlatego zawsze nalezy w zdaniu brac pod uwage: do czego i co chce nam czasownik dopelnic. Wiadomo, nie zawsze mamy do czynienia z przymiotnikami co nie oznacza, ze warto je pominac - absolutna niezgoda: Во время ход а фильма он так громко рассмеялся, что д ругие зрители оказали ему полное отрицательного вид а взгляд ы. Он как-то незаметно и скрыто заплакал, чтобы публика не заметила его глубочайшего разочипования. Jesli beda pojawiac sie niejasnosci w odbiorze tych form gramatycznych to jak wspomnalem wyzej mozna rozszerzac i poglebiac swoja wiedze w ksiazkach lub na kursach wakacyjnych na co szczegolnie zachecam:):) |