Makroekonomia
1 kartka to była teoria: wymienić 4 czynniki produkcji i cos napisać o ich rzadkości, zasada racjonalnego działania, funkcje banku centralnego, podaż definicja i prawo podaży, determinanty podaży, rodzaje cykli koniunkturalnych, typy przedsiębiorstw, funkcje budżetu, model gospodarki narodowej narysować podać wzór na pkb i definicje pkb, jakieś pyt o prawo Kopernika greshama, wzor na elastyczność cenowa popytu, to większość z jednego rzędu jest, więcej nie pamiętam
2. kartka to były te zadania co dawał na kartkach o obliczaniu PKB, PNB, PNN., obliczanie cen bieżących i stałych, obliczanie stopy wzrostu i to o etapach produkcji samochodu.
3 kartka analizowanie tabel statystycznych np. ja miałem o bezrobociu.
Początek formularza
Dół formularza
10.03.2013 J. Kawa
Cykliczność rozwoju gospodarki
Podstawy ekonomii red. Naukowy Milewski
Rocznik statystyczny
David begg, Stanley Fisher….
Zaliczenie czerwiec
Czym zajmuję się makroekonomia?
Ekonomia a rozwój społeczeństwa
Kiedy może się okazać przydatna?
Adam Smith – o Bogactwie narodów..?
*gdy podejmujemy najważniejsze decyzje :
dodatkowa praca Czy wypoczynek.? ;Praca w administracji czy przemyśle? ; dotować rolnictwo czy nie dotować ? ; szkolić czy kupować maszyny? ; szkolić czy zatrudniać młodych pracowników po szkole? ; jak podzielić nasze dochody ( konsumpcja, oszczędności ,inwestycje) i między kogo?
* gdy gruntowna znajomość ekonomii jest po prostu niezbędna :
-przedsiębiorstwem , jesteśmy właścicielem przedsiębiorstwa (giełda, udziały, własność, decyzje strategiczne decydujące o stopie zwrotu kapitału)
- kierowanie społecznym podziałem pracy (zarządzanie w samorządzie: inwestycje infrastrukturalne , edukacja,
* gdy chcemy świadomie i odpowiedzialnie wypełnić swój obowiązek obywatelski
- pójść na wybory lub działać w partii politycznej
* znajomość strategii i programu rządu pozwala nam z wyprzedzeniem wnioskować co do przyszłego…
* gdy pracujemy w przedsiębiorstwie eksportującym importującym znajomość ekonomii jest koniecznym warunkiem działania
-trendy w warunkach wymiany „opłacalności” potrzeby na innych rynkach i stopień ich zaspokajania
Ekonomia jest dyscypliną naukową zajmującą się – opisem kategorii i zjawisk ekonomicznych oraz ich analizą teoretyczną , służącą wykryciu prawidłowości procesu gospodarowania. Jest nauką o :
- metodach oszczędnego gospodarowania ograniczonymi zasobami..
Makroekonomia – badania w skali problemów państwa a ostatnio także w ujęciu ponadnarodowych organizacji takich jak UE . Makro..bada przyczyny kształtowania się zjawisk ekonomicznych opisujących te problemy oraz występowanie wzajemnych zależności między nimi,
Mikroekonomia- bada poszczególne rynki funkcjonujące w ramach danej gospodarki : co określa cenę poszczególnego dobra, co decyduje o wielkości produkcji danej firmy czy gałęzi przemysłu , co decyduje o wysokości płac , zysków, stopy itp.
Mezoekonomia- problematyka ekonomiczna w ujęciu regionalnym ale także np. ze zmianami strukturalnymi w gospodarce
Główne problemy makroekonomiczne:
- rola państwa w gospodarce , polityka ekonomiczna ; decyzje wzrost czy inflacja
- produkcja, wzrost gospodarczy i cykle koniunkturalne
- polityk gospodarcza (budżet), polityka fiskalna (podatki)
- polityka pieniężna kreacja pieniądza i stopy procentowej)
- ogólny poziom cen , dochody ludności oraz inflacja
- inwestycje , konsumpcja oraz oszczędności
- zatrudnienie i bezrobocie
- procesy restrukturyzacji w gospodarce i przekształcenia strukturalne
- międzynarodowe stosunki gospodarcze ,handel zagraniczny oraz międzynarodowa integracja gospodarcza; korzyści z handlu, wielkość i struktura , terms of trade
-międzynarodowe stosunki monetarne
- współczesne procesy globalizacji
Determinanty i rachunek dochodu narodowego.
Popyt globalny , polityka fiskalna i handel zagraniczny
Bezrobocie
Roli państwa na tle rozwoju nauk ekonomicznych
W analizie ekonomicznej stosowane są dwa podjścia:
Ekonomia pozytywna – opisanie tego ///Jak gospodarka rzeczywiście dziala/ Teroie , schematy opisy
Ekonomia Normatywna – zajmuję sę sądami wartościującymi o tym jak gospodarka powinna funkcjonować Formułowa
Narzędzia – dane (szeregi czasowe dane przekrojowe)
- wskaźniki indeksy
-dane nominalne i realne
- zmiany względne i bezwzględne
- Eksperyment
- modele
- wykresy
- dane statystyczne i ich interpretacja
Nauka (dział ekonomii)
Podstawową metodą makroekonomii jest agregowanie , czyli tworzenie agregatów opisujących makrogospodarkę . Wielkości gospodarcze można podzielić na dwie grupy:
Zasoby – opisują stan danej wielkości w określonym momencie, np. : zatrudnienie , bezrobocie , majątek produkcyjny;
Strumienie – opisują tempo zmian zasobów w czasie np. produkcja , dochód, sprzedaż ale zawsze w jednostce czasu (miesiąc, rok);
1. Pierwszą zasadą prawidłowej agregacji danych jest prezentowanie:
- zasobów w ściśle określonym momencie
- strumieni zawsze w jednostce czasu, który opisujemy
Zasobem może być np. pozom bezrobocia w kraju. Z kolei strumieniem może np. określać tempo wzrostu PKB w roku lub w kolejnych latach.
2.Drugą zasadą prawidłowej agregacji danych jest łączenie tylko wielkości jednorodnych , czyli identycznych zasobów w tym samym momencie oraz identycznych strumieni obejmujących ten sam okres.
3.Trzecią zasadą jest:
- prezentowanie , zarówno zasobów jaki i strumieni w formie liczb względnych np., w przeliczeniu na 1 mieszkańca , na 1 zatrudnionego , na jednostkę czasu na jednostkę powierzchni.
- bardzo rzadko podajemy dane w liczbach bezwzględnych . W roku 000 zadłużenie polski za granicą wynosiło 1645 usd w przeliczeni na 1 mieszkańca , natomiast w Czechach wskaźnik ten wynosił 2074 usd, a na Węgrzech 236 usd. Widłowej agregacji jest prezentowanie , zarówno zasobów jak i strumieni głównie w jednostkach wartościowo-pieniężnych
4.Czwartą zasadą p
5.Piąta zasada - prezentowanie danych , które wyrażamy w jednostkach pieniężnych , według wartości realnych , a nie nominalnych.
Produkcja przy pełnym zatrudnieniu
Y* - PNB przy pełnym zatrudnieniu i naturalnym bezrobociu „u” , określona jest przez podaż wszystkich przedsiębiorstw gdy płace i ceny zapewniają długą-okresową równowagę
Y- PNB (PKB) przy aktualnym bezrobociu „u”
U* - naturalna stopa bezrobocia
U – faktyczna stopa bezrobocia
A- współczynnik krotności stopy bezrobocia w zależności od spadku wzrostu PB ( od 2% do 3%)
Prawo Okuna : Y* - Y = a (u-u*)
Odchylenie dochodu od poziomu potencjalnego są proporcjonalne do różnicy między faktyczną i naturalna stopą bezrobocia
Prawo Okuna
Zadanie
Zakładając ,że współczesny współczynnik dla polski również wynosi a-3% , proszę ustalić , jakie straty ponosi polska z tytułu bezrobocia styczniu 2011.
- jaką produkcję – proszę przyjąć wartość PKB dla 2011
Zagadnienia:
- koniunktura
- zjawiska kryzysowe i ich przyczyny
- cykle koniunkturalne – ich rodzaje przebieg struktura
- indeks S&P : analiza ostatnich stadiów kryzysu gospodarczego
- key study: kryzys w branży TSL 2008 ( key study ) – JEGO
Przejawy i skutki
- uwarunkowania makroekonomiczne i mikroekonomiczne
- uwagi końcowe
Koniunktura
1 wzrost bogactwa i biedy w ostatnich 200 -stu latach
2 cykle koniunkturalne
3 globalizacja
4 ubóstwo
5 liberalizm i interwencjonizm – rola państwa – podstawowe kierunki (makro) ekonomiczne
Rodzaje wahań i ich przyczyny:
- wahania przypadkowe
- wahania sezonowe
-koniunkturalne – cykle koniunkturalne
- wahania strukturalne
- zjawiska kumulacji i niwelacji wahań
Stan regresu gospodarczego , gdy pojawiają się trudności ze zbytem towarów i następuje wzrost zapasów.
W tej fazie:
- która charakteryzuje się spadkiem PKB, malejąca produkcja, spadek zatrudnienia , inwestycji i popytu tak konsumpcyjnego jak i inwestycyjnego, obniżka cen , spadkiem eksportu i importu oaz postępująca falą upadłości firm , rosnącym bezrobociem , perturbacjami na rynkach pieniężnych itp.
- spadają ceny papierów wartościowych
- podaż przewyższa popyt, więc ceny towarów spadają
- ograniczenia ulega produkcja, więc wzrasta bezrobocie
- kryzys szybko przenosi się z gałęzi do gałęzi
- faza kryzysu kończy się w momencie , gdy spadek produkcji zostaje zahamowany,
Kryzys występuje wówczas , kiedy wzrost PKB przez dwa kolejne kwartały jest „ujemny” lub ulega istotnemu spowolnieniu.
Kryzys jest zjawiskiem powtarzalnym.
W czasie depresji w gospodarce występują:
- upadki firm o ile nie upadły w czasie kryzysu
- procesy przystosowawcze
- zużywane są nadmierne zasoby
- poszukiwanie nowych rozwiązań
- innowacje , które staną się motorem k olejnego wzrostu
* stan krytycznego rozwoju gospodarczego tzw, dna, gdzie wszystkie w zasadzie wielkości ekonomiczne pozostają na wyjątkowo niskim poziomie, często łącznie z inflacją
- * niekiedy wt tej fazie gospodarka znajduję się już nawet w stadium deflacji , które faktycznie jest stadium …….
Ożywienie
-nagromadzone zapasy towarów zostają sprzedane a rosnący popyt wymaga rozszerzenia produkcji
- ceny wykazują tendencję rosnącą
- ożywia się działalność kredytowa
- rosną inwestycje
- rośnie zatrudnienie (maleje bezrobocie)
- gospodarka wkracza w fazę rozkwitu
Szczytowy rozwój – wszelkie wielkości makroekonomiczne rosną oprócz bezrobocia i inflacji
- będące ich następstwem mierniki mikroekonomiczne: rentowność sprzedaży , produktywność majątku , wynagrodzenia itp. Utrzymują się na wysokim poziomie i niekiedy dynamicznie nadal rosną , aż do momentu
Rodzaje wahań cyklicznych:
1 Kitchin- krótkie - do 3,5 roku – występuje duża amplituda wahań ( wahania stanów magazynowych)
2 Juglara -średnia- 8-10 lat - zapoczątkowuje je kryzys w Anglii w 1825 r, cykle inwestycyjne
3 Kuznietza –długie – ok. 20 lat ( inwestycje infrastrukturalne)
4 Kodratiewa -50-60 lat małe amplitudy wahań ( krytyczne innowacje- energia, komunikacja , koszty działania)
Zjawiska kryzysowe i ich przyczyny:
Gospodarki rynkowa i jej procesy wzrostu
Wahana i aktywności gospodarczej i ich uwarunkowania – geneza zjawisk kryzysowych :
- aspekty popytowe i podażowe
- czynniki wewnętrzne i zewnętrzne
Rodzaje wahań i machizm ich kumulacji:
Wahania przypadkowe
Wahania sezonowe
Wahania koniunkturalne – cykle koniunkturalne
Wahania strukturalne
Zjawiska kumulacji i niwelacji wahań
Cykl krótkookresowe , tzw. Kitchina lub inaczej cykle składowania , trwające przeciętnie 24-36 miesięcy , związane są ze :
- zmianami poziomu zapasów w sieciach produkcyjnych i handlowych oraz w łańcuchach dostaw
- wahaniami cen hurtowych , jak również z rozliczaniem operacji bankowych i ubezpieczeniowych
- częste cykle e mają podłoże spekulacyjne i /lub dostosowawcze,, np. s Ą efektem uelastyczniania funkcjonowania systemów logistycznych i zarządzania logistycznego łańcuchami dostaw
Wskaźniki wskazujące
Cykle średniookresowe zwane inaczej cyklami Juglara lub cyklami inwestycyjnymi ,
Trwają obecnie przeciętnie 7-9 lat ;
Są one związane w głównej mierze ze zmianami pułapów wydatków inwestycyjnych w gospodarce , a w konsekwencji również PKB , inflacją i bezrobociem,
Cykle długie , tzw. Cykle Kuzentsa :
Trwają od 15 do 21 lat
Związane są z akumulacją czynników wytwórczych w długim okresie –
- długookresowe inwestycje
- budownictwo w sferze infrastruktury technicznej,
- migracje
-rynkowe zmiany o charakterze strukturalnym, itp.
Cykle długookresowe, tzw. Cykle Kondratiewa
Trwające 40 60 lat
Związane głównie z odkryciami lub ważnymi innowacjami technicznymi i organizacyjnymi orz procesem ich wdrażania i rozprzestrzeniania się takimi jak np. elektryczność, silnik parowy , i spalinowy , rozwój kolei i transportu samochodowego, komputery Internet, itp.
Teorie cyklu – próby wyjaśnienia cyklu
Koncepcja egzogeniczna
* Cykll to wynik zjawisk zewnętrznych – koncepcja Jevonsa
- przyczyny cykliczności mają przyczyny w pojawieniu się zwiększonej ilości plam na słońcu
* jedna z pierwszej teorii cyklu koniunkturalnego
18.05.2013.
I Produkt Krajowy brutto
(Gross Domestic produkt GDP)
To sum wartości wszystkich produktów i usług finalnych wytworzonych w danym kraju , w danym roku prze czynniki wytwórcze, niezależnie od tego , kto jest ich właścicielem.
Zasoby naturalne , praca , kapitał rzeczowy,
II Cechy gospodarki rynkowej i pojęcie efektywności ekonomicznej
Rozwój przedsiębiorstw:
Przedsiębiorstwa – jako pierwszy Say , potem Schumpeter , Drucker
- rozwój przedsiębiorstwa wiążę się z;
- piątakami kapitalizmu opartego na przedsiębiorczości i innowacji ( para , maszyny włókiennicze, kotłownie, kolej, handel)
- kapitalizm (przedsiębiorczość ) stopniowo zastępował feudalizm oparty na własności i uprawie ziemi oraz wykorzystaniu pracy na bazie poddaństwa i lenna
Przedsiębiorstwa – organizacje oparte na koncepcji masowej produkcji i świadczenia usług na sprzedaż ,:
-typy:
* wielkość – mikro małe średnie, duże wielkie (koncerny ,przedsiębiorstwa globalne, ponadnarodowe ); kryterium wielkości zatrudnienia i wielkości majątku
* forma prawna - działalność gospodarcza , spółki, spółki prawa handlowego , spółki akcyjne, spółdzielnie
* specjalizacja – jedno i wieloproduktowe , wyspecjalizowane i wielobranżowe, przemysłowe (produkcyjne) usługowe, handlowe, transportowe (logistyka)
* zasięgu – lokalne, regionalne . krajowe , ponadnarodowe , eksporterzy , importerzy
--- Cechy wspólne /: oparte na własności kapitału , najemnej pracy
Gospodarka rynkowa , niezależnie od szerokości geograficznej , czy stadium rozwojowego , w każdym kraju , gdzie występuje obiektywnie, charakteryzuje się kilkoma fundamentalnymi cechami :
Dominację własności prywatnej czyli forma bardziej efektywna od własności publicznej lub uspołeczniej
Wolną konkurencją, czyli bezwzględnym warunkiem towarzyszącym osiąganiu wysokiej efektywności gospodarowania w ujęciu mikro ;
Dążeniem do osiągania stałej poprawy efektywności gospodarowania, jako warunku zaspokajania potrzeb właściciela (właścicieli) a także wygrywania konkurencji wśród innych podmiotów rynku;
Rozwojem firm wygranych (zysk, udział w rynku, pozycja lidera, dominanta , a nawet monopolisty ) i bankructwami podmiotów przegranych w grze rynkowej
Niezależnie d formy organizacyjnej , celem jest zaspokajanie potrzeb właściciela – lub większego ich grona
Potzreby te mogą wyrazić się zamiarem osiągania :
Yeliminowaniem z rynku przez konkurenta ,
Wzrostem majątku firmy
Chęcią dominacji na rynku
Ekspansją terytorialną , która realizuje się poprzez trwałe poszerzanie , min. Rynków zbytu lub świadczonych usług
Cele te, zarówno bezpośrednie jaki i pośrednie , realizowane są w warunkach konkurencji między przedsiębiorstwami . W ten oto sposób , każde przedsiębiorstwo w obawie przed wyeliminowaniem z rynku przez konkurenta , jest zmuszane w naturalny sposób, do stałego podnoszenia efektywności .
Efektywność ekonomiczna
To stosunek uzyskanych efektów do nakładów, Relacja ta wyraża wydajność nakładów ( w= P:N); jeśli efektywność opiszemy odwrotność tej relacji , czyli ( n= N:P) , to wówczas mówimy o nakładochłonnością produkcji.
Efektywność ekonomiczną można mierzyć :
- opisując całkowite relacje między efektami a nakładami ;
- odnosząc do siebie przyrosty efektów i przyrosty nakładów
- odnosząc do siebie całkowicie efekty do cząstkowych nakładów – najważniejszymi miernikami , tak mierzonej efektywności są ; wydajność pracy , wydajność kapitału ,wydajność środków trwałych , wydajność ziemi .
Zadania państwa
Argumenty przemawiające wyłącznie za aktywną rolą państw :
Powinno tworzyć przepisy prawne sprzyjające aktywności gospodarczej i wzbudzające zaufanie przedsiębiorców oraz kreować warunki do bezwzględnego i skutecznego przestrzegania prawa
Bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne
Ochrona prawa własności , przestrzeganie zasad uczciwej konkurencji , zapobieganie powstawaniu monopoli
Przeciwdziałanie różnym grupom nacisku (lobby)
Ochrona przed porządkowaniem polityki ekonomicznej doraźnym celom politycznym (partyjnym)
Ograniczenie funkcji opiekuńczych państwa wyłącznie do grona obywateli wymagających wsparcia , Anie traktowania tej polityki jako metody dynamizowania gospodarki
Argumennnty przeawiające za aktywną rolę oraz uzasadniające konieczność ograniczonej interwencji państwa
Niedoskonałość rynku i konkurencji w praktyce
Istnienie dóbr oraz świadczenie usług publicznych i np. konieczność ochrony środowiska
Niepełne wukorzystanie mocy wytwórczych , cyli np. bezrobocie , a także takich zjawisk jak np. inflacja , ale równocześnie zmniejszona elastyczność systemu gospodarczego oraz osłabienie bodźcó rynkowych
Uznaniowośc i arbtralnośc interwencji państwa
Tworzenie adu instytucjonalno – pawnego nadrzędną funkcją każdego państwa
Jest to przede wszystkim funkcja długookresowa , polegająca nie na bieżących interwencjach państw
Funkcje ekonomiczne państwa :
1.Alokacyjna
Ogólnie biorąc w gospodarce rynkowej chodi prede wszystkim o ochronę własności prywatnj oraz o wspomaganie uzupełnianie mechanizmu rynkowego i tylko wówczas gdy mechaniz ten jest niewystarczający , to mówimy o jego korygowaniu lub uzupełnianiu
Wspieranie konkurencji
Rozszerzanie prywatnej przedsiębiorczości i rynku
2. Stabilizacyjna
* osiągnięcie i utrzymanie w dłuższym okresie wysokiega tempa wzrostu gospodarczego
* eliminowanie i ograniczenie bezrobocia
* prowadzenie poltyki fiskalnej i monetarnej (pieniężnej)
* instrumenty bezpośrednie polityki ekonomicznej :
- minimalna stawka płac
- kontygent importu
- koncesja na produkcję
- administracyjne akaz np. produkcji
- norma zanieczyszczenia
- zakaz odprowadznia ścieków itp.;
* Instrumenty pośrednie: stopy procentowe, opodatkowanie dochodów
4.Redrystrybucja funkcja państwa polega na :
Działaniach zmierzających do niwelowania zbyt dużych , nie akceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych
Pomocy ludziom starym , upośledzonym i chorym.
Pojęcie budżetu państwa
plan finansowy państw zawierający dochody i wydatki związane z realizacją przyjętej polityki społecznej , gospodarczej i obronnej
Budżet państwa jest sporządzony ex ante (przed) , czyli z wyprzedzeniem na okres zwyczajowo jednego roku przybiera postać aktu prawnego zazwyczaj w formie ustawy
W Polsce rok budżetowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym (może być inaczej)
Cechy budżetu :
Jest funduszem scentralizowanych zasobów pieniężnych gromadzonych i dzielonych przez państwo
Gromadzenie środków budżetowych odbywa się z reguły w sposób przymusowy ( atrybut władz? ) : podatki bezpośrednie i pośrednie
Procesy gromadzenia i dzielenia dochodów za pomocą budżetu implikują zasady ustrojowo – konstytucyjne
Procesy gromadzenia i dzielenia przez państwo dochodów w budżecie zawsze mają charakter nie tylko ekonomiczny ale także społeczny
Dochody budżetowe powstają w wyniku definitywnego (ostatecznego) przejęcia ich prze państwo od różnych podmiotów
Dotyczy działalności organów i podmiotów państwa ( w przyszłości) stąd zawsze jest planem dochodów i wydatków państwa na z góry określony czas
W praktyce mówiąc budżet zawsze mamy do czynienia ze strumieniami dochodów i strumieniami wydatków
Funkcje :
Redystrybucyjna (rozdzielcza) –polega na regulowaniu dochodów podstawowych kategorii podmiotów występujących w gospodarce naodowej . Państwo dokonuje korekty w poziomie dochodów prze system podatkowy i płatności transferowe.
Funkcje pieniądza :
Środek wymiany
Miernik wartości
Miernik odroczonych płatności
Jednostka rozrachunkowa
Środek przechowywania wartości
Pieniądz światowy
Prawo Kopernika-Greshama to zasada mówiąca, że jeśli jednocześnie istnieją dwa rodzaje pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, ale jeden z nich jest postrzegany jako lepszy (np. o wyższej zawartości kruszcu), ten "lepszy" pieniądz będzie gromadzony (tezauryzowany), a w obiegu pozostanie głównie ten „gorszy”. Krótko mówiąc, gorszy pieniądz wypiera lepszy.
W przypadku rozliczeń z zagranicą, kontrahenci zagraniczni brali pod uwagę jedynie wartość rynkową danego pieniądza (nie zaś cenę urzędową) i życzyli sobie zapłaty w pieniądzu o wyższej wartości. W rezultacie lepszy pieniądz odpływał za granicę[1].
Odkrycie tego prawa przypisuje się Mikołajowi Kopernikowi (traktat Monetae cudendae ratio, pol. Rozprawa o urządzeniu monety… z 1526) oraz Thomasowi Greshamowi[2] i kilku innym ekonomistom