BUDOWA SKÓRY

Funkcje:

- Chroni przed czynnikami mechanicznymi, fizycznymi, bakteryjnymi, chemicznymi i promieniowaniem UV.

- Czynności resorpcyjne.

- Procesy odpornościowe.

- Termoregulacja.

- Jest narządem czucia.

- Osłania narządy wewnętrzne.

- Czynności wydzielnicze.

Budowa skóry:

Ma grubość 0,5mm-5mm. Skóra zbudowana jest warstwowo.

1. NASKÓREK (0,3-1,5mm)

Nie znajdują się w nim naczynia krwionośne. Jego funkcją jest rogowacenie.

Składa się z 5 warstw:

Rogowej => ulega złuszczaniu.

Jasnej => komórki bez jąder, spłaszczone.

Ziarnistej => ochrania przed utratą wody przez naskórek.

Kolczystej => komórki połączone desmosomami, najgrubsza warstwa, w niej zaczyna się rogowacenie

Podstawnej => walcowate komórki, duże jądra. Tworzenie nowych keratynocytów, melanocytów.

Strefa Malpighiego = Warstwa rozrodcza = kolczysta + podstawna

Komórki Langerhansa nadzór immunologiczny naszej skóry.

Melanogeneza melanocyty występujące w warstwie podstawnej naskórka wytwarzają melaninę celem ochrony przed promieniami UV.

Proces odnowy naskórka:

26-28 dni. Przejście keratynocytu z warstwy podstawnej do rogowej. U osób chorych na łuszczycę proces ten trwa 3-4 dni. U starszych osób nawet do 60 dni.

Płaszcz lipidowy (PTS) jest mieszaniną łoju i lipidów. Jego odnowa trwa ok 1h, a grubość jest zmienna w różnych okresach życia. pH 4,2-5,6.

Płaszcz hydrolipidowy to warstwa potu wraz z PTS. Reguluje procesy wchłaniania i przenikania do skóry substancji rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczu. Tworzy barierę na skórze.

1. SKÓRA WŁAŚCIWA

Składa się z włókien tkanki łącznej, komórek łącznotkankowych, naczyń krwionośnych, przydatków skóry. Granica skórno-naskórkowa ma przebieg falisty. Tworzy rusztowanie całej skóry.

Składa się z 2 warstw:

Brodawkowej => obejmuje brodawki skóry.

Siateczkowej => obejmuje głębsze warstwy: mieszki włosowe i gruczoły potowe.

Rodzaje włókien:

Kolagenowe => nadają skórze wytrzymałość

Elastyczne => przeplatają się z kolagenowymi. Nadają sprężystość. Z wiekiem ulegają zwyrodnieniu.

Retikulinowe

1. TKANKA PODSKÓRNA

Składa się ze zrazików tłuszczowych przedzielonych tkanką włóknistą. Jest izolatorem cieplnym, miejsce nagromadzenia zapasów energetycznych.

Przenikanie przez skórę

Odbywa się prze gruczoły, mieszki włosowe, przestrzeń międzykomórkową i błony komórkowe.

Czynniki wpływające na przenikanie:

Właściwości fizyczne i chemiczne związku.

Stężenie związku

Ładunek elektryczny

Czynniki zwiększające przenikanie:

Temperatura i przegrzanie skóry

Wilgotność

Złuszczenie warstwy rogowej

Masaż, okluzja

TYPY CER

Cera normalna

Najczęstsza u dzieci.

Gładka, matowa, jędrna, lekko różowa, napięta i bez defektów.

Odporna na działanie czynników zewnętrznych. Dobrze reaguje na wodę i mydło oraz zabiegi chemiczne, mechaniczne, fizykalne.

Pielęgnacja w domu:

Demakijaż mleczkiem, śmietanką

Tonizacja

Krem pod oczy

Peeling enzymatyczny, drobnoziarnisty lub gommage

Na dzień: Krem nawilżający z filtrami UVA i UVB

Na noc: Krem odżywczy, regenerujący

Pielęgnacja w gabinecie:

Jonoforeza, sonoforeza, masaż, właściwie każdy rodzaj zabiegu.

Substancje czynne:

Olej z wiesiołka, jojoba,

Prawoślaz,

Len,

Rozmaryn,

Kwasy AH (owocowe)

Cera sucha

Suchość może być wrodzona lub nabyta. U osób o normalnej cerze ok. 40r.ż. staje się ona sucha. Skutkuje przedwczesnym starzeniem się przedwczesnym powstawaniem zmarszczek.

Jasna, cienka, mało elastyczna, przebarwienia, łuszczenie, rozszerzone naczynka.

Reaguje zaczerwienieniem na mydło, wodę i czynniki atmosferyczne. Szczególnie należy ją chronicz przed promieniowaniem słonecznym.

Pielęgnacja w domu:

Demakijaż i tonizacja

Żel pielęgnacyjny pod oczy

Peeling enzymatyczny, gommage

Na dzień: Krem odżywczy z filtrami UV

Na noc: Krem regenerujący

Pielęgnacja w gabinecie:

Ujędrniające, odżywcze, dotleniające, nawilżające zabiegi. A także wzmacniające naczynka krwionośne, jonoforezy na wit. C, sonoforeza, delikatne masaże

Substancje czynne:

Wit. C, PP, A, E,

Flawonoidy,

Pektyny,

Związki krzemu,

Mocznik

Rumianek

Karoten

Olej awokado, dzikiej róży

Zakazy:

Demakijaż wodą z mydłem, używanie preparatów na bazie alkoholu, silnie złuszczających, nadmierna ekspozycja na słońce.

Cera tłusta

Wrodzona, powstaje wskutek nadczynności gruczołów łojowych. Najmniej podatna na powstawanie zmarszczek, najwolniej się starzeje.

Szarawa, gruba, zaskórniki, błyszcząca, rozszerzone pory, pod wpływem ucisku z rozszerzonych ujść gruczołów łojowych wydobywają się czopy tłuszczu w formie nitek.

Odporna na mydło, wodę i warunki atmosferyczne.

Rozróżnia się dwa rodzaje łojotoku:

1. Oleisty

Więcej tłuszczu i łoju niż keratyny. Występuje najczęściej na twarzy

1. Suchy

Mniej tłuszczu niż keratyny. Występuje na powiekach i brwiach.

Przejściowy okres łojotoku u dziewcząt i chłopców przypada pomiędzy 13-18 r.ż. i towarzyszy zaburzenia gruczołów wydzielania wewnętrznego. Estrogeny hamują, a androgeny pobudzają czynność gruczołów łojowych. Wpływ na łojotok ma: zła dieta, schorzenia układu pokarmowego, niedobór wit. E, H i B6.

Pielęgnacja w domu:

Demakijaż żelami antybakteryjnymi, normalizującymi

Tonizacja, ewentualnie napar z szałwii i rumianku

Peeling enzymatyczny, drobno- i gruboziarnisty

Maseczka ściągająca

Na dzień: Krem normalizujący, matujący

Na noc: Krem łagodzący, odżywczy

Pielęgnacja w gabinecie:

Oczyszczające, masaże, jonoforeza na wapno, sonoforeza, galwanizacja, zabiegi z kwasami AH, mikrodermabrazja.

Substancje czynne:

Łopian,

Dziurawiec,

Pokrzywa,

Kora dębu,

Mocznik,

Cynk,

Kwasy AH,

Siarka,

Wit. A, E i zgrupy B

Zakaz:

Mycie twarzy wodą i mydłem. Stosowanie preparatów na bazie alkoholu.

Cera mieszana

Połączenie cech dwóch cer. Partia sucha – policzki, partia tłusta – strefa `T` (czoło, nos, policzki).

Kontakt z wodą i mydłem powoduje zaczerwienienie, podrażnienie, pieczenie i napięcie skóry (ŁZS).

Pielęgnacja w domu:

Demakijaż preparatami odpowiednimi do poszczególnych stref

Tonizacja

Peeling enzymatyczny

Krem do okolic oczu

Na dzień: Krem normalizujący

Na noc: nawilżający, normalizujący

Pielęgnacja w gabinecie:

Jonoforeza na wit. C i wapno, galwanizacja, sonoforeza, normalizujące, nawilżające

Substancje czynne:

Strefa `T`:

Olej jojoba, z aloesu

Łopian,

Kocanka,

Chmiel

Wit. A, E

Garbniki,

Strefy boczne:

Olej awokado, z nagietka, masło szea,

Rumianek,

Róża,

Lawenda,

Wit. F,

Kwas hialuronowy, mlekowy

Cera wrażliwa

Czynniki sprzyjające > AZS, chłód, gorąco, skażenie środowiska, styl życia, stres, emocje, alkohol, przyprawy, środki chemiczne, detergenty, rozpuszczalniki, czynniki hormonalne, płeć (częściej występuje u kobiet), wiek (u dzieci).

Delikatna, podrażniona, podatna na alergię, sucha, świąd, ściągnięcie, napięcie, zaczerwienienie, łuszczenie, krostki, grudki i pęcherzyki.

Choroby skóry:

Pokrzywka kontaktowa

Łojotokowe zapalenie skóry

Trądzik różowaty

Łuszczyca

Pielęgnacja w domu:

Mleczko do demakijażu

Tonik

Peeling enzymatyczny

Na dzień: Krem nawilżający

Na noc: Krem łagodzący i odżywczy

Pielęgnacja w gabinecie:

Odbudowa płaszcza lipidowego naskórka, wzmocnienie naczyń krwionośnych

Substancje aktywne:

Proteiny mleczne,

Olej jojoba, awokado,

Pantenol,

Alantoina,

Rumianek,

Nagietek,

Zielona herbata,

Bioflawonoidy,

Kasztanowiec,

Wit. K, C,

Aloe vera,

Gliceryna,

Mocznik

Cera atopowa

Skłonność genetyczna.

Sucha, zgrubiały naskórek, zmniejszona ilość gruczołów potowych, nadwrażliwa na substancje drażniące, charakterystyczny starczy wygląd twarzy.

U osób z AZS pojawia się fałd wokół oka, przerzedzenie 1/3 brwi.

Cera naczyniowa

Skłonność genetyczna, zaburzenia hormonalne, ciąża, przekwitanie, nadciśnienie, zaburzenia układu pokarmowego, infekcja helicobacter pyroli.

Zaczerwienienie, rumień, teleangiektazje.

Zmiany dotyczą policzków i nosa. Pojawiają się u kobiet z I i II fototypem skóry. Pierwsze objawy pojawiają się ok. 20 r.ż. Teleangiektazje pom. 30-40 r.ż.

Pielęgnacja w domu:

Demakijaż i tonizacja

Krem do okolic oczu

Peeling enzymatyczny

Na dzień: Krem nawilżający, przeciwzapalny, łagodzący, z filtrami UV

Na noc: Krem regenerujący

Pielęgnacja w gabinecie:

Uszczelnianie naczyń krwionośnych, łagodzenie podrażnień, jonoforeza na wit. C i wapno, galwanizacja, sonoforeza, naświetlanie lampą Sollux z niebieskim filtrem, drenaż limfatyczny

Substancje czynne:

Wit. C, P, K, E, B3,

Flawonoidy,

Garbniki,

Mocznik,

NNK

Cera starzejąca się

Pierwsze objawy widoczne już ok. 35 r.ż. Starzenie się jest wypadkową trzech czynników:

- uwarunkowania genetycznego

- wiązania się białek skóry z cukrami

- działalność wolnych rodników

Skóra staje się cieńsza, przedłużenie cyklu powstawania nowych komórek, spadek ilości melanocytów, zanik podściółki tłuszczowej, spada aktywność gruczołów łojowych i potowych.

Czynniki przyspieszające starzenie: tytoń, zły tryb życia, choroby, alkohol, czynniki atmosferyczne

Pielęgnacja w domu:

Demakijaż mleczkiem lub śmietanką

Tonik do cery dojrzałej

Peeling

Na dzień: Krem odżywczy, z filtrami UV

Na noc: Krem regenerujący

Dieta bogata w antyoksydanty, dużo wody

Pielęgnacja w gabinecie:

Chemiczne złuszczanie, mikrodermabrazja, jonoforeza na wit.C, sonoforeza, zabiegi odżywcze, liftingujące, dotleniające, wypełnianie zmarszczek, mezoterapia

Substancje czynne:

Soja,

Tlenek cynku,

Retinoidy,

Tretinoina,

Przeciwutleniacze,

Filtry ochronne,

Hydrokwasy,

Substancje wybielające

Aparaty do diagnozowania skóry

Ebumetr – mierzy zawartość tłuszczu

Ewaporimetr/Tewametr – mierzy poziom TUW ze skóry i szczelność bariery rogowej.

Korneometr – mierzy wilgotność skóry

Kutometr – mierzy elastyczność skóry

Meksametr – mierzy poziom melaniny oraz podrażnień

Pehametr – mierzy odczyn pH naskórka

Lampa wooda – ocenia rodzaj cery, występowanie bakterii. C.Normalna – odbicie niebiesko-fioletowe, C.Sucha – blado-różowe, C.Tłusta – czarne, C.łuszcząca się – białe, C.nawilżona – ciemnofioletowe.

	MĘŻCZYZNA	KOBIETA
STARZENIE SIĘ SKÓRY	Gwałtowne po 40 r.ż.	Stopniowe
POWIĄZANIE NASKÓRKA ZE SKÓRĄ WŁAŚCIWĄ	Mocne	Słabsze
SKŁAD SKÓRY WŁAŚCIWEJ	Mało włókien elastynowych, dużo kolagenowych	Dużo włókien elastynowych, mało kolagenowych
WŁAŚCIWOŚCI SKÓRY	Mocna i sprężysta	Elastyczna i rozciągliwa
CYRKULACJA KRWI	Duża	Mała
PODATNOŚĆ NA CELLULIT	Praktycznie zerowa	Znaczna
NASKÓREK	Gruby, 32 warstwy	Cienki, 14-20 warstw
ROGOWACENIE	Intensywne	Słabsze
WRAŻLIWOŚĆ NA BÓL I TEMPERATURĘ	Mała	Duża
POZIOM pH	4,4-5,4	5,7
WYDZIELANIE ŁOJU	Wzmożone	Słabe
GŁÓWNY TYP CERY	Tłusta	Sucha
PORY SKÓRY	Szerokie	Wąskie
OWŁOSIENIE	Znaczne	Słabe
ZMARSZCZKI	Niewiele głębokich	Dużo płytkich

BUDOWA WŁOSA

Budowa włosa

1. Część nabłonkowa

- macierz włosa = w wyniku jej rogowacenia powstaje łodyga włosa

2. Część łącznotkankowa (brodawka)

- cebulka włosa = opuszka

- korzeń włosa

Fazy wzrostu włosa

1. Anagen. Trwa 5-6 lat, dobrze wykształcona opuszka, wzrost włosa.

2. Katagen. Trwa do 2 tygodni, włos przesuwa się ku górze.

3. Telogen. Trwa 2-4 miesięcy, faza spoczynku. Pod koniec tej fazy włos wypada.

Rodzaje włosów

Włosy normalne:

Naturalny, zdrowy wygląd, sprężyste, puszyste, błyszczące, nie przetłuszczają się, nie rozdwajają. Są najbardziej odporne na złe traktowanie.

Mycie 2-3 razy w tygodniu, użycie lekkich odżywek.

Włosy suche:

Brak im połysku, trudne do ułożenia, szorstkie, elektryzujące się i suche. Źle reagują na czynniki zewnętrzne.

Podatne na uszkodzenia podczas suszenia.

Włosy tłuste:

Są tłuste, świecące, pozlepiane w pasma. Mają większą skłonność do występowania łupieżu i wypadania niż pozostałe.

Wymagają codziennego mycia.

Włosy mieszane:

Są bardzo kłopotliwe. Tłuste u nasady, natomiast suche i łamliwe na końcach.

Włosy cienkie:

Są delikatne, bardzo cienkie. Szybko tracą połysk i sprężystość. Bardzo się łamią i rozdwajają.

Włosy zniszczone:

Matowe, łatwo się plączą, trudne do rozczesania, suche, szorstkie, łamliwe i sztywne na skutek złej pielęgnacji, złego traktowania.

WPŁYW CZYNNIKÓW WEWNĘTRZNYCH NA SKÓRĘ

Zaburzenia układu pokarmowego

- Swędzenie

- Pokrzywka

- Pogłębienie stanów łojotokowych

Cukrzyca

- Zmienia chemizm tkanek

- Odwodnienie tkanek

- Swędzenie skóry

- Zakażenia ropne

- Uczula skórę na bodźce świetlne

Uszkodzenie wątroby

- Wysypki polekowe

- Osutki polekowe

Uszkodzenie nerek

- Zmiana zapachu potu

- Przebarwienia skóry

Miesiączka

- Wykwity

- Zwiększone wydzielanie potu

Ciąża

- Ostuda (przebarwienia skóry)

Katar

- Wypryski w okolicy nosa i skóry twarzy

Niewydolność krążenia

- Sinica skóry

- Teleangiektazje

Nikotyna

- skóra nabiera żółto-szarawy wygląd

WPŁYW HORMONÓW NA SKÓRĘ

Wzrostu

- nadczynność = gigantyzm. Zgrubiała, pofałdowana skóra

- niedoczynność = karłowatość. Blada, nieopalająca się skóra

Tarczycy

- niedoczynność = otyłość. Ciepła, miękka, zaczerwieniona skóra, wzmożona potliwość.

- nadczynność = spadek masy ciała. Zimna, blada, sucha skóra. Rozdrażnienie.

Kory nadnerczy

- nadczynność = maskulinizacja kobiet. Nadmierne owłosienie

Trzustki

- nadmiar androgenów = wypadanie włosów, maskulinizacja, nasilony łój

- nadmiar estrogenów = plamy barwnikowe, teleangiektazje, zakażenia grzybicze, gromadzenie wody.

- niedomiar estrogenów = zmarszczki, sinienie skóry.

WPŁYW ODŻYWIANIA NA SKÓRĘ

Białko

- podstawowy materiał budulcowy

- odbudowuje tkanki

Węglowodany

- prawidłowe spalanie tłuszczów i białka zwierzęcego

- stanowi podstawowe źródło energii

Tłuszcze

- źródło energii

Składniki mineralne

- biorą udział w przemianie materii

- materiał budulcowy organizmu

WPŁYW CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH NA SKÓRĘ

Niewłaściwa pielęgnacja

- nieodpowiedni preparat pogłębia dolegliwości

- prowadzi do infekcji

Niska temperatura

- odmrożenia

- sinica rąk

Zmiany temperatury, wiatr, gorące posiłki

- trądzik różowaty

- rozszerzenia naczyń krwionośnych

Promieniowanie UV

- teleangiektazje

- przebarwienia

- suchość skóry

- zmiany nowotworowe

- oparzenia słoneczne

Warunki pracy

- wysuszenie skóry

- podłoże do rozwoju bakterii

Praca na powietrzu

- nadmierne rogowacenie naskórka

- rozszerzenie naczyń włosowatych

- odmrożenie

Stałe moczenie rąk

- maceracja naskórka

- kruchość paznokci

- grzybica, drożdżyca

Kontakt z chemikaliami

- stany uczuleniowe

WPŁYW PROMIENIOWANIA UV NA SKÓRĘ

Promieniowanie UVA

Od 320-400nm. Jego natężenie jest stałe niezależnie od pory dnia i roku, pogody. Nie jest filtrowane, a jego promienie wnikają głęboko w naszą skórę. Po latach może objawić się zmianami nowotworowymi. Jest odpowiedzialny za fotostarzenie się skóry w 80%. Nie wywołują rumienia

Promieniowanie UVB

Od 280-320nm. Jest najsilniejsze latem w godzinach 10:00-15:00. Jest filtrowane przez skórę, szyby okienne. Wnika tylko do poziomu naskórka. Jego skutki widać już po krótkim czasie. Powoduje rumień.

Promieniowanie UVC

200-280nm. Jest wykorzystywane do sterylizacji, odkażania, zabijania drobnoustrojów chorobotwórczych.

Korzystny wpływ promieni UV

- Wytwarza wit. D3

- Poprawia nastrój (produkcja serotoniny)

- Wytwarza barwnik – melaninę – powodującą zbrunatnienie skóry poprzez przetworzenie jasnej melaniny ubogiej w tlen, w ciemną melaninę

- Działa przeciwgrzybiczo

- Chroni przed dalszym promieniowaniem UV

- Przyspiesza gojenie się ran

- Wpływa na przemianę materii

- Zwiększa zawartość jodu

- Zwiększa liczbę czerwonych krwinek i hemoglobiny

Niekorzystny wpływ promieni UV

- Powstają zmiany nowotworowe

- Zmniejsza poziom cukru we krwi

- Powstają teleangiektazje

- Przyspiesza starzenie się skóry

- Powstają przebarwienia

- Obniża się odporność immunologiczna

- Przyczynia się do zaćmy

- Sprzyja powstawaniu piegów, pieprzyków i wolnych rodników

Naturalne mechanizmy obronne skóry

- Wytwarzanie melaniny

- Płaszcz lipidowy

- Warstwa rogowa naskórka

- Kwas transurokainowy znajdujący się w pocie i naskórku

Zewnętrzne środki ochronne

- Preparaty zawierające filtry

Chemiczne – absorbujące UV (wit. A, E, C, aloina, kwas cynamonowy)

Fizyczne – odbijają i rozpraszają UV (glinka kaolinowa, tlenek i dwutl. Cynku i tytanu)

Substancje fotouczulające

1. Zioła: dziurawiec, seler, koper, psoraleny

2. Słodziki: cyklomat

3. Barwniki chemiczne: róż bengalski, błękit metylenowy, chinony

4. Leki: z grupy barbituranów i sulfonamidów, środki przeciwzapalne, środki moczopędne, antybiotyki, środki antydepresyjne, uspokajające, hormonalne, przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne

5. Kosmetyki: piżmo, olejek sandałowy, lawendowy, waniliowy, kwasy hydroksylowe, retinoidy

SPF wskazuje o ile dłużej możemy być na słońcu po zastosowaniu danego preparatu do momentu wystąpienia rumienia skóry.

SPF * 10 = ilość minut jaką możemy spędzić na słońcu

Przeciwwskazania do kąpieli słonecznych

Ciąża, uczulenia na słońce, trądzik, suchość skóry, zmiany barwnikowe skóry, wykonane wcześniej zabiegi: dermabrazja, zabiegi chirurgiczne, głębokie peelingi, botoks

FOTOTYPY

Fototyp	Poparzenia	Opalenie	Charakterystyka	Procent ludzi	SPF 1-3 dzień	SPF 4-6 dzień
I	Łatwo ulega poparzeniu	Nigdy się nie opala	Jasna karnacja, rude włosy, piegi. Tzw. Typ celtycki	2%	30-35	20-30
II	Dość łatwo ulega poparzeniu	Trudno się opala	Jasna karnacja, włosy blond, często piegi. Tzw. Typ germański	12%	20-30	15-20
III	Rzadziej ulega poparzeniu	Wyraźna pigmentacja	Normalna karnacja, włosy jasnobrązowe lub brązowe. Tzw. Typ mieszany	78%	12-20	10-12
IV	Właściwie nigdy nie ulega poparzeniu	Bardzo łatwo się opala	Ciemna karnacja i ciemne włosy. Tzw.Typ śródziemnomorski	8%	8-12	4-8

SPF 30-50 = blokery, ekrany

Chroniące przed UVA: IPD, PPD

Chroniące przed UVB: SPF, IP, LSF

Substancje przyspieszające opalanie:

Barwniki, substancje samoopalające, aktywatory tyrozynazy, 5 metoksypsoralen

Preparaty po opalaniu:

Elastyna, mocznik, kwas hialuronowy, gliceryna, Wit. A, C, E , alantoina, pantenol

Samoopalacz:

Rzadko alergizuje, nie wchłania się w skórę, stanowi dodatkową ochronę

Melanogeneza

Przebieg procesu:

Tyrozyna

Tyrozynaza

Dihydroksyfenyloalanina

Tyrozynaza

Dopachinon

Eumelanina +feomelanina(czerwona)

Czynniki przyspieszające proces: Czynniki hamujące proces:

Stan zapalny skóry Wit. C

Niedobór wit. A, PP, B5, B9 Gruczoły produkujące hormony nadnercza,

Działanie hormonów szyszynka

Działanie promieni UV

WOLNE RODNIKI

Wolne rodniki RTF reaktywne formy tlenu. Cząsteczki posiadające niesparowany elektron, w jego poszukiwania krążą po organizmie niszcząc inne cząsteczki. Wolne rodniki nawet po uzyskaniu elektronu są bezwartościowe.

Typy wolnych rodników:

- tlen singletowy. Powstaje pod wpływem UV, powoduje choroby stawów, zwyrodnienie plamki żółtej

- alotropowa forma tlenu – ozon. Bardzo agresywny w stosunku do włosów, skóry i nabłonka

- anionorodnik ponadtlenkowy. Powstaje w procesach pozyskiwania energii. Powoduje uszkodzenie błon oraz mitochondriów.

- nadtlenek wodoru. Powoduje zespół przewlekłego zmęczenia

- rodnik wodorotlenowy.

- rodnik alkilonadtlenkowy i wodoronadtlenkowy. Powstaje podczas utleniania lipidów.

Przyczyny powstawania wolnych rodników:

- choroba, infekcje, stany zapalne

- zmęczenie

- przyjmowanie leków

- zła dieta

- zanieczyszczona woda

- zanieczyszczenie środowiska

- choroby genetyczne

- nadmierny wysiłek fizyczny

- promieniowanie UV i jonizujące

- stres

- alkohol

- metale trujące

- chemioterapia

- dym nikotynowy

Zmiany skórne spowodowane przez wolne rodniki:

- transepidermalna utrata wody

- utleniają wielonienasycone kwasy tłuszczowe

- atakują enzymy

- niszczą błony komórek naskórka i skóry właściwej

- wpływają na zapis genetyczny => rozwój nowotworów

- niszczą włókna kolagenowe i elastynowe

- przyspieszają proces prowadzący do śmierci komórek

Antyoksydanty chronią przed działaniem wolnych rodników. Neutralizują i niszczą je. Naprawiają szkody, które wyrządziły rodniki w organizmie.

Naturalne antyoksydanty:

- enzymy: dysmutaza ponadtlenkowa (SOD)

- składniki mineralne: chrom, magnez, siarka, miedź, cynk, mangan, selen

- aminokwasy i peptydy

- bioflawonoidy: hesperydyna, hesperytyna, antocyjany, kwercytyna, kwas cynamonowy

- karotenoidy: wit. A, luteina, beta karoten, likopen

- wit. E, C

- koenzym Q10

- melanina

- melatonina

- bordowe owoce I owoce cytrusowe

Rośliny o właściwościach antyrodnikowych:

Soja, przenica, ryż, glony, kukurydza, czarna porzeczka, marchew, cebula, czarny bez, dzika róża.

CHOROBY SKÓRY

Choroby na tle łojotoku:

Łojotok

Wzmożone wydzielanie łoju. Najwyraźniejsze na skórze głowy, czole, nosie, fałdach nosowo policzkowych, okolicach zausznych, mostku, między łopatkami.

Skóra jest lśniąca, tłusta, rozszerzone ujścia gruczołów łojowych.

Największe wydzielanie łoju: w okresie noworodkowym, okresie 13-18 r.ż.

Przyczyna: zaatakowanie drożdżakiem Pityrosporum ovale.

Czynniki usposabiające: skłonność osobnicza, zaburzenia układu nerwowego, zaburzenia wewnątrzwydzielnicze.

Łupież łojotokowy

Drobno płatkowe złuszczanie skóry gładkiej lub na owłosionej skórze głowy.

Zwykły u młodzieży. Białe, nawarstwione, ściśle przylegające strupy nasilone i rozległe. Skóra gładka. Wymaga kremów nawilżających lub oliwy 3% kwasem salicylowym, delikatne szampony.

Tłusty częściej u dzieci. Żółtawe strupy i objawy stanu zapalnego powodujące trwałe wyłysienie. Na skórze – białe, odgraniczone ogniska umiejscowione najczęściej na twarzy i kończynach. Kremy i płyny przeciwgrzybicze

Trądzik pospolity

Obecne zaskórniki, wykwity grudkowo-krostkowe, torbiele ropne. Występują na twarzy, skórze pleców i klatki piersiowej. Ma przebieg przewlekły.

Głównie dotyczy osób młodych

Przyczyna: Nadczynność gruczołów łojowych.

Czynniki usposabiające: skłonność osobnicza do nadmiernego wydzielania łoju, rogowacenie ujść gruczołów łojowych.

Przebieg: Pierwotnym wykwitem jest zaskórnik. Wtórnie w wyniku ucisku i stanu zapalnego powstają wykwity grudkowo-krostkowe.

Leczenie: erytromycyna, hormony, Izotreinoina Roaccutane, nadtlenek benzolu, preparaty przeciwbakteryjne.

Kosmetyki: zawierające siarkę mineralną, łopian, sole miedzi i cynku, alfahydroksykwasy

Nie: skwalen, masło kakaowe, olejek migdałowy i kokosowy

Trądzik różowaty

Wykwity rumieniowe, grudkowe i krostkowe. Umiejscowione wyłącznie na twarzy, dotyczy osób w wieku dojrzałym, częściej kobiet.

Przyczyna: zaburzenia naczynioruchowe związane z układem nerwowym, zaburzenia układu pokarmowego, bakteria Helicobakter pyroli, zaburzenia wewnątrzwydzielnicze

Przebieg:

I okres – rumieniowy >> zmiany mają charakter rumieniowy o przemijającym zabarwieniu twarzy

II okres – grudkowo-krostkowy >> pojawiają się zmiany naczyniowe w postaci teleangiektazji i wykwity krostkowe i grudkowe

III okres – przerostowy >> zmiany przerostowe nosa (głównie u mężczyzn). Pojawiają się powikłania oczne: zapalenie spojówek, rogówki, brzegów powiek. Choroba trwa wiele lat.

Leczenie: krem metronidazol 0,75-1%, antybiotyki, galwanizacja, jonoforeza, naświetlania, maść nagietkowa 1:1 z pastą cynkową.

Prosak

Torbiel gruczołu łojowego lub zaczopowanego ujścia mieszka włosowego.

Wielkość ziarnka maku, umiejscowiony tuż pod naskórkiem. Twardy, wyraźnie widoczny, na twarzy, policzkach, czole, powiekach, okolice narządów płciowych lub powierzchnie blizn.

Usuwanie: poprzez wyciśnięcie po zrobieniu ujścia w naskórku, należy odkazić. Zabieg embrazji (jeśli dużo)

Kaszak

Torbiel w obrębie mieszka włosowego lub gruczołu łojowego.

Wielkości od ziarnka grochu do gołębiego jaja, okrągły, pokryty skórą. Na skórze głowy, karku, za uszami, na twarzy, tułowiu, okolice narządów płciowych.

Usuwanie: chirurgiczne usunięcie .

Zaburzenia barwnikowe

Bielactwo nabyte

Odbarwione plamy o nieregularnym kształcie, nie wykazują objawów zapalnych, otoczone zabarwioną obwódką.

Przyczyna: zaburzenia melanogenezy, towarzyszy: toczeń rumieniowaty, cukrzyca. Często występuje po wstrząsach nerwowych, psychicznych.

Umiejscowienie: twarz, grzbiety rąk, okolice narządów płciowych, mogą być uogólnione

Leczenie: foto chemioterapia, dziurawiec (picie), naświetlania UV, leki uspokajające, przeszczepy melanocytów.

Piegi

Drobne przebarwienia, rozsiane, jasno lub ciemnobrunatne, leżą w poziomie skóry,

Przyczyna: dziedziczność, przyspieszony proces wytwarzania barwnika, częstsze u rudych i młodych osób.

Umiejscowienie: asymetryczne, na twarzy, grzbietach rąk, wyprostnej części przedramion.

Leczenie: przez złuszczanie, masaż, maść petrycylowa 30 lub 10%.

Ostuda

Przebarwione plamy w obrębie twarzy bez objawów stanu zapalnego. Występuje głównie u kobiet. Przebarwienia są spowodowane wzmożonym wydzielaniem melaniny.

Czynniki usposabiające: ciąża, zapalenia przydatków, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia wewnątrzwydzielnicze, doustna antykoncepcja, kosmetyki zawierające substancje światło uczulające.

Przebieg: różnie nasilone przebarwienia plam o nieregularnych zarysach i dobrym odgraniczeniu. Mogą ustępować samoistnie.

Leczenie: przyczynowe i miejscowe (jak w przypadku piegów)

Choroby wirusowe

AZS

Zmiany ze świądem i zgrubiałą skórą. Wrażliwość skóry na bodźce, obniżenie progu świądowego, skłonność do linijnego blednięcia miejsca potarcia, suchość. Występuje w zgięciach kolanowych, łokciowych, na twarzy i szyi. Kruche i łamliwe włosy. Paznokcie wyglądają jak pomalowane. Występuje u dzieci.

Przyczyna: nadmierna ilość komórek Langerhanza (odpowiedzialnych za procesy odpornościowe skóry).

Alergeny wziewne: kurz, roztocza, pyłki, pokarmy, drożdżaki, Pityrosporum ovale, bakterie, wełna, detergenty

3 fazy: niemowlęca (3msc-2r.ż.), dziecięca (do 12r.ż.), młodzieżowa i u osób dorosłych.

Opryszczka

Drobne pęcherzyki usadowione na podstawie rumieniowej, tendencje do grupowania się. Występują na granicy błon śluzowych i skóry ze skłonnością do nawrotów. Początkowo wypełnione treścią surowiczą, potem ropną. Następnie pokrywają się strupami. Bolą, swędzą, pieką. Czas trwania 6-10 dni.

Herpes simplex HSV1 – wargi, twarz, tułów, kończyny

HSV2 – narządy płciowe i pośladki

Leczenie: osuszanie, odkażanie. Pasty cynkowe, aerozole z antybiotykami, Zofirax, wit. B1 i B12 w zastrzykach.

Mięczak zakaźny

Twarde półprzezroczyste grudki barwy masy perłowej z zagłębieniem po środku. Przy ucisku wydobywa się treść. Liczne wykwity. Występują na skórze rąk, twarzy, okolicach narządów płciowych. Trwa wiele miesięcy

Leczenie: mechaniczne wyciskanie treści, po tym nalewka jodowa.

Brodawki płaskie

Płaskie grudki o błyszczącej lub nieznacznie chropowatej powierzchni. Układają się linijnie w miejscu zadrapania. Nieco wystają nad powierzchnię skóry, brunatnawe, liczne, rozsiane. Mogą ulegać zaczerwienieniu i obrzękowi.

Umiejscowienie: grzbiety rąk, dolne części twarzy, czoło.

Leczenie: wit.A, środki złuszczające, masaż płynnym azotem.

KOSMETYKI DO PIELĘGNACJI TWARZY

Mleczka i śmietanki

Emulsje typu olej w wodzie. Mleczko rozprowadza się palcami na twarzy, szyi i dekolcie. Krótki masaż mechaniczny wspomaga rozpraszanie cząstek tłuszczu i brudu na skórze. Usuwa się ciepłymi kompresami. Zalecane do każdego typu cery.

Żele

Beztłuszczowe o działaniu pianotwórczym. Działają odtłuszczająco. Zalecane do cery tłustej i silnie zanieczyszczonej.

Płyny micelarne

Zawierają micele. Przyciągają wodę. Dobrze radzą sobie z tłustymi zanieczyszczeniami (łój, tusz wodoodporny). Zabiera je do wnętrza miceli.

Tonik

Roztwór wodny lub wodno-alkoholowy. Ma usunąć rozpuszczalne w wodzie resztki brudu i potu. Oczyszcza, ściąga, odżywia i nawilża.

Gliceryna i sorbitol nawilżają, wygładzają

Sole glinu, oczar wirginijski, kwas mlekowy i cytrynowy odkurczają keratynę, ściągają pory

Mentol i kamfora chłodzą, odświeżają, poprawiają ukrwienie

Azulen, alantoina łagodzą podrażnienia

Kwas salicylowy i związki siarki odkażają

MASKI

Parafinowa

Do wszystkich rodzajów cer. Może mieć działanie odchudzające. Składniki odżywcze wprowadza się bezpośrednio do maski.

- sucha. Najwięcej składników odżywczych

- tłusta. Więcej składników mineralnych, działanie pobudzające, odżywcze, łagodzące

Do wykonania potrzebne: zlewka emaliowana, płaski pędzel, łaźnia wodna.

Sposoby nakładania: maskę rozgrzaną na łaźni wodnej nakłada się pędzlem. Temperatura powinna wynosić ok 40C.

1. Przy kolejnych warstwach maska może być cieplejsza. Zakrywa się: oczy, policzki, czoło, nos, brodę, szyję warstwą 0,5mm-1cm.

2. 2 bandaże 5-6cm. Gaza z otworami na oczy i nos. Zanurzamy je w masce. Zdejmujemy zaczynając od czoła.

Ziołowa

- sucha, normalna. Związki śluzowe, skrobia, siemię lniane, ziele skrzypu, dziurawiec

- tłusta. Mąka ziemniaczana, kwiat lipy, korzeń prawoślazu

Do wykonania potrzebne: sproszkowane zioła, naczynie emaliowane, lignina, szpatułka

Przygotowanie: 2 łyżki stołowe ziół zalewamy letnią wodą stale mieszając do zagotowania. Musi mieć konsystencję papki.

Sposoby nakładania: ciepłą maskę nakładamy na podkład z ligniny nałożony na twarz.

Alginat C

Maska stosowana do masażu.

Liofilizowana

Uelastycznia, nawilża, napina i łagodzi. Reguluje metaboliczną równowagę skóry. Odpowiednia dla wszystkich typów cery.

Chitozom pochodzenia morskiego.

Gipsowa

Działa odprężająco, liftingująco. Skóra jest ukrwiona i odżywiona. Maska przyspiesza proces wydalania złogów. Można ją nakładać nie tylko na twarz, ale też na ręce, nogi, dekolt, piersi, brzuch i pośladki.

Zawiera: węglan cynku/magnezu, kaolin, siarka, gliceryna, glikolen, latex

Przygotowanie: Maska proszkowana po zmieszaniu z wodą i ziemią tworzy gęstą, lepką masę.

Sposób nakładania: Na oczyszczoną skórę wmasowujemy krem. Na twarz nakładamy ligninę, a na nią maskę.

PEELINGI

Peelingi powierzchowne

Scrub

Substancja ścierająca w postaci drobnoziarnistego proszku: pestek brzoskwiń, migdałów, łupiny orzechów, drobiny suszonych korzeni roślinnych. Jest zmieszana z kremem, jej zadaniem jest złuszczenie naskórka.

Wykonanie zabiegu: Przed nałożeniem skórę trzeba oczyścić i zwilżyć. Pokrywa się ją cienką warstwą preparatu i wykonuje masaż ruchami kolistymi. Może być wykonany ręcznie lub mechanicznie (za pomocą gąbki podłączonej do aparatu brushing).

Pil-off

Nakłada się na skórę maskę omijając górne i dolne powieki. Po kilku minutach maska zasycha na skórze i usuwa się ją. Zalecana osobom z rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi.

Gommage

Najdelikatniej działający peeling. Używa się w niej enzymów pochodzenia roślinnego. Omija się okolice oczu, po zaschnięciu (ok 10 minut) zwalcowujemy lub zmywamy ciepłą wodą. Zalecana osobom o cerze wrażliwej i naczyniowej

Enzymatyczny

Zwiera biokatalizatory białkowe: trypsynę, pepsynę, enzymy roślinne(papainę z papai, bromelinę z ananasa). Nie stosuje się go w przypadku trądziku różowatego.

Brushing

Zabieg mechaniczny wykonywany za pomocą aparatu z obrotowymi szczoteczkami lub w domu – szczoteczką do twarzy

Kawitacyjny

Oczyszczanie za pomocą wibracji ultradźwiękowych wzbogacone o masaż poprawiający mikrokrążenie. Usuwa nadmiar sebum, martwe komórki naskórka, bakterie i pozostałości kosmetyków.

Wilgotną skórę traktuje się falami ultradźwiękowymi, tworzą się wtedy mikroskopijne pęcherzyki gazu, następuje gwałtowna zmiana ciśnienia i szereg procesów skutkujących rozbiciem martwych komórek rogowej warstwy naskórka.

Wskazania: łojotok, zaskórniki, trądzik pospolity, prosaki, rozszerzone pory, suchy naskórek, przebarwienia, blizny zanikowe i przerosłe

Przeciwwskazania: ciąża, rozrusznik serca, nowotwory skóry, uszkodzenia naskórka, infekcje skóry, trądzik ropowiczy i krostkowy, różowaty, przebyte zabiegi chirurgiczne.

Ziołowy

Mieszanka ziołowa, która po wtarciu w skórę wywołuje przekrwienie, odczyn zapalny i stopniowe złuszczanie naskórka. Jest naturalny, bezpieczny, średnio głęboki.

- Green peel

Mieszanka ziołowa bez chemicznych dodatków. Powoduje mocne przekrwienie skóry, płatowe złuszczanie wierzchnich warstw naskórka mikrocząsteczkami zawartymi w ziołach.

Po zabiegu: pieczenie, zaczerwienienie, 3-4 dnia łuszczy się skóra, 4-5 dnia należy wykonać zabieg uzupełniający usuwający resztki naskórka (masaż) i odżywiający skórę. W dniu najsilniejszego łuszczenia nakładamy na twarz grubą warstwę specjalnego kremu.

Wskazania: zanieczyszczona skóra, zaskórniki, blizny, rozszerzone pory, zwiotczała skóra, cellulit.

Przeciwwskazania: naczynia krwionośne, trądzik różowaty, alergie skórne, infekcje bakteryjne.

- Azjatycki

Preparat mineralno-ziołowy Arabad. Wmasowuje się go gołą ręką a po 3 dniach następuje złuszczenie. Wnika do warstwy podstawnej naskórka. Należy używać po zabiegu krem zmniejszający uczucie pieczenia. Nie wolno moczyć skóry twarzy, nie wskazany jest wysiłek. Wykonać 2-3 zabiegi co 2-3 tygodnie.

Wskazania: zaleczony trądzik, zaleczone pory, blizny potrądzikowe, pooperacyjne, cellulit, gwałtowne schudnięcie.

Przeciwwskazania: infekcje bakteryjne, trądzik różowaty, alergie, cienka wrażliwa skóra, znamiona skóry.

- Polski peeling ziołowy

Składniki pochodzenia roślinnego bez dodatków chemicznych. Złuszcza warstwy naskórka do warstwy podstawnej. Drugi zabieg po 4 tygodniach. Jako uzupełnienie tego peelingu stosuje się maseczki. Nie wolno przed i po stosować preparatów zawierających kwasy owocowe.

Wskazania: przebarwienia skóry, blizny, zmarszczki, rozszerzone pory, trądzik pospolity, cellulit, rozstępy.

Przeciwwskazania: trądzik różowaty, teleangiektazje, zmarszczki, alergie skóry.

- Cypryjski = neoderma

Składa się z alg, nagietka, melisy, męty pieprzowej, fitoplanktonu oraz ziół chińskich. Dodatkowo liposomy w postaci żelu i wit. A, C, F. Regeneruje skórę od środka i ją złuszcza. Włókna ziołowe uaktywniają się i przemieszczają w głąb skóry poprawiając jej ukrwienie. Zmniejszają wydzielanie sebum. Powtórzyć 1-2 w miesiącu.

Wskazania: trądzik pospolity, blizny potrądzikowe, łojotok, rozszerzone pory, przebarwienia skóry i delikatne zmarszczki

Przeciwwskazania: opryszczka, stany zapalne skóry, alergie, zakażenia skóry.

Peelingi chemiczne

Substancje wykorzystywane:

Kwasy owocowe

AHA > glikolowy z trzciny cukrowej, maleinowy z jabłek, cytrynowy z cytryn

BHA > salicylowy

Kwas pirogronowy (PHA)

Masłowy

Trójchlorooctowy (TCA)

Witaminowy A (retinol)

Fenol

Rezorcyna

Roztwór Jessnera

Wskazania: zmiany barwnikowe, atroficzna skóra, blizny, trądzik zaskórnikowy i grudkowo-krostkowy

Przeciwwskazania: nadmierna ekspozycja na słońce, tanoreksja, alergie, infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne. Skłonność do powstawania bliznowców, ciąża, znamiona, teleangiektazje.

Eksfoliacja

Kwas glikolowy i mlekowy stosuje się tu najczęściej. Eksfoliacja AHA i BHA. Zabieg łagodzący.

Przebieg: demakijaż, tonizacja, nałożenie preparatu PRE, nałożenie kremu, neutralizacja, maseczka łagodząca + krem ochronny.

Mikrodermabrazja

Po demakijażu naciera się skórę kwasem bornym. Do skóry przykładamy specjalną głowicę zawierającą roztwór i przesuwa się nią po całej złuszczonej powierzchni. Złuszczanie uzyskuje się poprzez efekt ścierający diamentu lub kryształów i zasysanie skóry. Na 5 dni przed zabiegiem należy unikać kremów do depilacji, elektrolizy, szorstkich gąbek. Po zabiegu mogą występować: pieczenie, mrowienie, świąd, szybko jednak ustępują i pojawia się przetrwały rumień, skóra jest nadwrażliwa.

Przeciwwskazania: zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze, trądzik ropowiczy, terapia Roaccutane, trądzik różowaty

Dermabrazja

Redukuje głębokie blizny po trądziku lub ospie. Likwiduje zmarszczki wokół oczu i ust a także tatuaże i przebarwienia posłoneczne. Wykonywana za pomocą urządzenia do dermabrazji lub papierem do złuszczania.

Przeciwwskazania: skłonności do bliznowców, cukrzyca, opryszczka.

Kwasy eliminują martwe warstwy naskórka, stymuluję odnowę i wzrost nowych komórek naskórka, odblokowują i oczyszczają pory oraz regulują ich pracę. Nawilżają i poprawiają elastyczność skóry.

Zabieg kwasem nie powoduje widocznego złuszczenia naskórka. Należy wykonać serię 8-10 zabiegów.

Kwas pirogronowy

Obecny w sfermentowanych owocach i occie. Ma możliwości regenerujące, antybakteryjne i złuszczające.

Kwasy TCA

Nakładane szpatułką z bawełnianym wacikiem na końcu. Po aplikacji piecze, pali skóra. Aby zminimalizować te odczucia stosuje się woreczki chłodne. Można zastosować 3 warstwy. 2-3 dni po zabiegu następuje złuszczanie. 4-6 zabiegów co 4 tygodnie.

Roztwór Jessnera

Taki sam zabieg jak w przypadku TCA.

Fenol

Działa głęboko. Przy aplikacji może dojść do zaburzeń rytmu serca. Rumień utrzymuje się nawet do pół roku. Zazwyczaj 1 zabieg.

Wskazanie: blizny oparzeniowe i po trądzikowe.

SUBSTANCJE CZYNNE WYKORZYSTYWANE W KOSMETYCE

- Witaminy

- Makro- i mikroelementy

- Substancje pochodzenia roślinnego

- Substancje pochodzenia zwierzęcego

Witaminy

Są to związki organiczne o zróżnicowanej budowie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Rozpuszczalne w tłuszczach => A, D, E, K, F (NNKT) <= przyjmować z tłuszczami aby się rozpuściły.

	Nazwa witaminy	Występowanie	Działanie
Wit. A	akseroftol, retinol	Wątroba, nerki, masło, jaja, ser, śmietana, tran ryby. W postaci beta karotenu w ciemnozielonych, żółtych i pomarańczowych owocach(przekształca się w wit.A)	Antyoksydant, poprawia wygląd włosów skóry i paznokci, opóźnia degradację kolagenu, przyspiesza cykl odnowy naskórka, nawilża skórę, reguluje melanogenezę, przeciwłupieżowo, przeciwtrądzikowo, przeciwłojotokowo. Łagodzi stres i napięcie
Wit. D	kalcyferol	Białka jaj, tran, oleje rybne, mleko, ser, masło, śmietana, wątroba	Reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową ustroju, przyspiesza procesy metaboliczne i zwiększające napięcie naskórka
Wit. E	tokoferol	Oleje (kiełki pszenicy), margaryna, masło, mleko, jaja, orzechy ziemne i włoskie, kukurydza	Antyoksydant, normalizuje stany patologiczne org., poprawia gospodarkę wodną naskórka, ochrona UV
Wit. K	filochinon	Zielonolistne warzywa(szpinak, kapusta, brukselka, brokuły, sałata, soja, rzeżucha), ser, mleko, żółtka jaj, wątroba	Przyspiesza gojenie ran i siniaków, tamuje krwotoki, wzmacnia kościec, poprawia koloryt skóry, wspomaga prawidłową krzepliwość krwi
Wit. F	NNKT	Oleje roślinne, nasiona lnu, słonecznika	Wzrost płodności, obniżenie masy ciała, wspomaga leczenie trądziku, łuszczycy, egzemy, łojotoku, AZS, ŁZS

Rozpuszczalne w wodzie => C, z grupy B, PP, H1 <= same rozpuszczają się w organizmie.

	Nazwa witaminy	Występowanie	Działanie
Wit. B1	Tiamina, aneuryna	Drożdże, dzika róża, mniszek lekarski, mak, dynia, anyż, soczewica	Usprawnia procesy funkcjonowania układu nerwowego, poprawia sprawność umysłową, Wspomaga niwelować trądzik, łuszczycę, łojotok, świąd, pokrzywkę i czyraczność
Wit. B2	Ryboflawina, laktoflawina	Drożdże, dzika róża, mniszek lekarski, buraki, biały ser, mleko, jaja	Reguluje procesy rogowacenie. Stosowana w leczeniu zajadów, trądziku, łojotoku
Wit. B5	Kwas pantotenowy	Drożdże, chleb razowy, mleko, jaja, rośliny strączkowe	Stymuluje podział komórkowy, wspomaga gojenie się ran, łagodzi alergie i podrażnienia. Istotna w przemianach metabolicznych
Wit. B6	pirydoksyna	Drożdże, ziemniaki, buraki, kiełki pszenicy	Likwiduje mdłości, zapobiega zatrzymywaniu wody w organizmie, pozwala zachować zdrowy wygląd skóry
Wit. B7 = Wit. H	biotyna	Drożdże, jaja, ziarna pszenicy, marchew, soja, nerki, twaróg, banany, grzyby, orzechy	Wspomaga wytwarzanie keratyny, minimalizuje łojotok i łupież, wspomaga leczenie łamliwych i rozdwajających się paznokci a także ich grzybicę
Wit. B8	inozytol	Fasola, soczewica, owies, wieprzowina, wołowe mózgi i serca, ryż, owoce cytrusowe, orzechy ziemne	Obniża cholesterol, pobudza merytorykę jelit, zapobiega powstawaniu wyprysków i wypadaniu włosów
Wit. B9 =Wit. Bc	Kwas foliowy	Mniszek lekarski, dynia, szpinak, ziemniaki, pomarańcze, zielony groszek, wątróbka wołowa, kapusta	Wytwarza kwasy nukleinowe jąder komórkowych
Wit. B10 =Wit.H1	PABA, kwas para-aminobenzoesowy	Drożdże piwowarskie, jogurty, nerki, wątroba, zboża, ryż, otręby, melasa, słonecznik	Koi ból poparzeń, przyspiesza gojenie skręceń i zwichnięć, chroni przed UV, pobudza produkcję kwasu foliowego, poprawia stan skóry i włosów
Wit. B12	cyjanokobalamina	Algi, wątroba i nerki wołowe, ser, jaja, mleko, kiełki pszenicy	Zapobiega anemii, działa antyalergicznie, wspomaga pracę mózgu
Wit. B15	Kwas pangamowy	Drożdże, sezam, morele, brzoskwinie, nasiona dyni i słonecznika	Odtruwa, łagodzi świąd, opóźnia procesy starzenia
Wit. C	Kwas askorbinowy	Dzika róża, natka pietruszki, czarna porzeczka, czarna jagoda, kiwi, truskawka, papryka	Antyoksydant, wspomaga syntezę kolagenu, immunostymuluje, uszczelnia naczynia krwionośne, chroni przed UVA i UVB, odczula
Wit. P	Citrin	Dzika róża, czarny bez, lipa, porzeczka, skórka cytryny, liść poziomki, głóg	Reguluje przepuszczalność naczyń krwionośnych, przeciwzapalny, przeciwkrwotoczny

Makro- i mikroelementy

Nazwa	Źródło	Działanie	Niedobór
BROM		Uspokajające, przeciwastmatyczne, reguluje procesy snu,ułatwia oddychanie
CHLOR		Wybiela, odkaża, dezynfekuje
CYNK	Nasiona dyni, jaja, kasze, nasiona pszenicy, ciemne pieczywo	Antyoksydant, pobudza porost włosów i paznokci, opóźnia procesy starzenia, przyspiesza gojenie ran, łagodzi trądzik	Zmniejszona odporność, wypadanie włosów
FLUOR	Kraby, ryby morskie, mięso, sery, sałata	Wzmacnia kości, szkliwo, zapobiega osteoporozie
FOSFOR	Wątróbka, sardynki, tuńczyk, otręby, żółtka jaj, orzechy	Wpływa na metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów. Udział w odnowie komórek, magazynowaniu i transporcie energii	Artretyzm, próchnica, znużenie, nerwowość, utrata masy ciała
JOD	Ryby morskie, glony, sól jodowana	Wpływ na właściwy wygląd włosów, skóry i paznokci, wytwarzanie hormonów tarczycy, wspomaga spalanie tłuszczów	Wypadanie i przetłuszczanie włosów, nadmierne zrogowacenie naskórka, niedoczynność tarczycy
KOBALT		Składnik wit. B12, niezbędny przy wytwarzaniu erytrocytów i enzymów
KRZEM	Owoce morza, banany, drób, żelatyna, buraki, pietruszka	Uczestniczy w procesie wzrostu włosów i paznokci, wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych, chroni przed siniakami i obrzękami, przyspiesza gojenie oparzeń słonecznych	Przyspiesza starzenie skóry, łamliwe paznokcie, osłabiona odporność
LIT	Dzika róża, goździk, kapusta, pomidory	Uczestniczy w krzepnięciu krwi, tłumi zachowania maniakalne i depresyjne
MAGNEZ	Migdały, suszone śliwki, kakao, czekolada, rodzynki, łosoś, śledzie	Antyoksydant, wpływa na koloryt skóry, uczestniczy w metabolizmie komórek, działa anty uczuleniowo i anty stresowo	Zmęczenie, bóle głowy, skurcze mięśni
MANGAN	Szpinak, groch, orzechy laskowe i włoskie	Aktywuje enzymy wspomagające przyswajanie witamin, odżywia komórki nerwowe i mózg, uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy	Pogorszenie słuchu, utrata masy ciała, popękana i sucha skóra, zmęczenie, zniechęcenie, bóle stawów
MIEDŹ	Kakao, orzechy, jabłka, rośliny strączkowe	Antyoksydant, działa przeciwzapalnie, uczestniczy w wytwarzaniu melaniny, reguluje wydzielanie sebum, pomaga utrzymać prawidłowe pH skóry	Niedostateczna regeneracja kolagenu, podatność na infekcje
MOLIBDEN	Pełne ziarno, ryż naturalny, ser, mleko	Tworzy enzymy w komórkach, pomagać utrzymać żelazo w organizmie
POTAS	Suszone morele, figi, jabłka, rodzynki, pomidory, awokado, kiwi, seler	Uczestniczy w kontroli pracy mięśni i ich skurczów, pobudza wydzielanie insuliny, reguluje pH wewnątrz komórki	Osłabienie, upośledzenie OUN, senność, apatia, obrzęki nóg, zaburzenia funkcjonowania mięśni
SELEN	Podroby, ryby, kiełki pszenicy, brokuły, cebula	Przeciwutleniacz, opóźnia procesy starzenia, uelastycznia skórę, przeciwgrzybiczy, przeciwbakteryjny	Podatność na infekcje, przyspieszony proces starzenia się skóry
SIARKA	Mleko, jaja, ryby, cebula, czosnek	Antyoksydant, zapobiega chorobom włosów, skóry, paznokci. Niezbędna do prawidłowego rogowacenia naskórka, działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie	Wypadanie włosów, choroby paznokci i oczu
SREBRO		Bakteriobójcze, dezynfekujące i odkażające
SÓD	Oliwki, halibut, dorsz, słone paluszki, seler, rzodkiewka, brokuły	Utrzymuje potencjał błon komórkowych, wyrównuje poziom płynów na zewnątrz komórki	Utrata apetytu, szybkie męczenie się, skurcze mięśni, bóle głowy, spadek ciśnienia
WAPŃ	Nabiał, groch, fasola, soja, migdały, kawior, brokuły	Wygładza blizny, antyalergiczny, odczulający, wpływa na procesy odnowy naskórka	Bladość skóry, wypadanie włosów, zaburzenia ukrwienia
WĘGIEL	Wszystkie produkty	Podstawowy składnik związków organicznych	Niska masa ciała, zahamowanie procesów życiowych
ZŁOTO		Regeneruje, pobudza krążenie krwi, odmładza, nawilża, pigment w kosmetykach kolorowych
ŻELAZO	Szczypiorek, jaja, orzechy, wątroba	Właściwe odżywienie i ukrwienie skóry, włosów i paznokci, wspomaga wytwarzanie hemoglobiny	Anemia, suchość skóry

Pierwiastki szkodliwe w kosmetyce:

Ołów, rtęć, aluminium, kadm, arsen, amon, beryl

Substancje czynne pochodzenia roślinnego

Nazwa	Źródło	Działanie	Zastosowanie
Antybiotyki	Łopian, babka, chmiel, kocanka, jaskółcze ziele. Wytwarzane przez pleśnie	Bakteriobójcze	Maski, napary
Azuleny	Rumianek, krwawnik	Łagodzące, zmniejsza obrzęk, anty alergiczne, przeciwzapalne,	Maści, napary, maseczki
Flawonoidy	Ziele ruty, ziele gryki, liście brzozy	Antyoksydant, stabilizują wit.C, pochłania promienie UV, korzystnie wpływa na syntezę kolagenu	Maseczki, kosmetyki do włosów
Garbniki	Kora dębu, kora wierzby, kora kasztanowca, liście szałwii	Likwidują ból, swędzenie, pieczenie, działają ściągająco, hamują drobne krwawienia	Maści
Związki krzemu	Skrzyp	Przeciwzapalnie, przyspiesza gojenie się ran, zmniejsza przepuszczalność naczyń włowsowatych
Antocyjany	Kwiaty i owoce o granatowym zabarwieniu	Antyoksydanty, przeciwzapalnie, uszczelniają naczynia krwionośne
Chlorofil	W roślinach i glonach	Regeneracja naskórka, poprawia ukrwienie skóry
Alantoina	Żywokost	Przyspiesza ziarninowanie, przyspiesza procesy bliznowacenia, łagodzi i koi
Mocznik		Nawilża, zmiękcza, przyspiesza gojenie się ran, działa złuszczająco
Aminokwasy		Uelastyczniają skórę, zatrzymują wilgoć w skórze
Liposomy		Umożliwiają substancjom wnikanie pomiędzy komórkami naskórka
Ceramidy		Chronią przed czynnikami zewnętrznymi, nawilżają i uelastyczniają
Cytokiny		Regenerują naskórek, ujędrniają, nawilżają. Pobudzają system immunologiczny
Elastyna		Nawilżają, uelastyczniają. Chroni włókna elastyczne przed zniszczeniem
Mukopolisacharydy (GAG)		Nawilża, uelastycznia, chronią przed działaniem czynników zewnętrznych
Kwasy owocowe (AHA)		Stymulują proces odnowy naskórka, silnie nawilżają, chronią przed przebarwieniami skóry
Kwasy owocowe (BHA)		Złuszcza, przeciwtrądzikowy, reguluję odnowę naskórka.
NNKT	Olej wiesiołkowy, olej awokado, olej migdałowy	Omega6: przeciwalergiczne, przeciwzapalne, opóźniają proces rogowacenia naskórka
Saponiny		Antybakteryjne, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, ułatwiają wchłanianie trudno rozpuszczalnych związków
Woski		Natłuszcza, tworzy ochronny film
Śluzy	Kwiat ślazu, siemię lniane, porost islandzki	Zmiękczają, likwidują spierzchnięcia i wypryski, nawilżają	Maseczki ziołowe
Żywice	Wydzieliny niektórych roślin	Aseptyczne, ściągające, przeciwzapalne
Pektyny (wielocukry)	Jabłka, buraki, morele, porzeczki	Neutralizują substancje toksyczne, działają leczniczo, odżywczo, zmiękczająco
Skwalen	Oleje z ryb i roślin	Przyspiesza przenikanie wody przez warstwę rogową, zmiękcza

Kwas hialuronowy – wiąże wodę w skórze, Ujędrnia i uelastycznia.

NMF – Skład dbający o nawilżenie skóry. Tworzą go: mocznik, keratyna, aminokwasy i kwas piroglutaminowy

Substancje czynne pochodzenia zwierzęcego

Nazwa	Źródło	Działanie	Zastosowanie
Embrioblasty	Pochodzą z zawiązków embrionów bydlęcych w pierwszym trymestrze ciąży	Spłycają i wygładzają zmarszczki	Iniekcje (medycyna estetyczna)
Kolagen	Ze skór młodych zwierząt	Uelastycznia, napina	Iniekcje, kremy, maski
Lanolina	Pozyskiwana przy oczyszczaniu owczej wełny	Regeneruje, chroni, zmiękcza, nawilża	Emulsje kosmetyczne, mydła i szampony
Melatonina	Powstaje w szyszynce mózgowej cieląt tzw. Hormon młodości	Antyoksydant, reguluje procesy snu, opóźnia procesy starzenia, wykorzystywana w leczeniu raka, zaćmy, AIDS	Kremy, toniki, hydrożele,
Placenta	Wyciąg z łożyska zwierzęcego	Przyspiesza gojenie się ran, zwiększa odporność organizmu, nawilża	Preparaty do pielęgnacji włosów,
Miód	Produkowany przez pszczoły	Odżywczo, regenerująco, przeciwbakteryjnie	W kąpielach, mleczkach, maskach, kremach
Mleko	Pozyskiwane od zwierząt, wynik pracy gruczołów mlekowych ssaków	Wspomaga syntezę kolagenu, zwęża pory, delikatnie wybiela i złuszcza skórę, natłuszcza, odżywia, wygładza	Maski, kremy, kąpiele

Proteogliken elastyna + kolagen + kwas hialuronowy

OLEJKI

Awokado – zmiękcza, bakteriobójczy, przeciwgrzybiczy

Arachidowy – natłuszcza, promieniochronny

Brzoskwiniowy – regeneruje, odżywia, nawilża, zmiękcza, ściąga rozszerzone pory, ochrania

Eteryczny – odkaża, uspokaja, poprawia ukrwienie, przeciwzapalny

Jojoba – zapobiega utracie wody, natłuszcza, nabłyszcza, wzmacnia warstwę lipidową

Kiełków pszenicy – antyoksydant, nawilża, uelastycznia i wygładza skórę

Kokosowy – nawilża, wspomaga gojenie się ran, likwiduje plamy barwnikowe, spowalnia starzenie, likwiduje zmiany chorobowe skóry

Kukui – zmiękcza, łagodzi podrażnienia, chroni przed czynnikami zewnętrznymi, hipoalergiczny, nadaje połysk, natłuszcza

Margosa ­– aseptyczny, antybakteryjny, przeciwgrzybiczy

Migdałowy – natłuszcza, oczyszcza

Orzechowy – nawilża, zapobiega nadmiernemu rogowaceniu, likwiduje plamy barwnikowe, zmiękcza, łagodzi objawy łupieżu

Ogórecznikowy – przeciw alergiczny, przeciwzapalny, chroni przed infekcjami, wzmacnia barierę lipidową

Palmowy – normalizuje, koi, chroni, przeciwzapalny

Sandałowy – aseptyczny, kojący, zmiękczający, przeciwzapalny, łagodzi oparzenia słoneczne

Sezamowy – wygładza, koi, naturalny filtr słoneczny

Shea butter – wygładza, chroni przed czynnikami zewnętrznymi

Słonecznikowy – normalizuje, przeciwzapalny, antyoksydant, wzmacnia bariery ochronne skóry

Wiesiołkowy – zapobiega złuszczaniu, normalizuje, nawilża, odżywia

Winogronowy – nawilża, łagodzi, chroni, antyoksydant

SPOSOBY PRZYRZĄDZANIA ZIÓŁ

Napar

Zalanie ziół wrzątkiem, pozostawienie do wystygnięcia po przykryciem. Przecedzamy przed spożyciem.

Odwar

Rozdrobnione zioła zalane wodą doprowadzone do wrzenia na wolnym ogniu. Po ostygnięciu odcedzamy.

Odwaro-napar

W pierwszym kroku robi się odwar z ziół wymagających gotowania. Następnie dodaje się go do pozostałych ziół i przygotowuje się napar. Po ostygnięciu odcedzamy.

Nalewka

Ułożenie ziół w naczyniu ze szczelnym zamknięciem, zalanie 70% spirytusem w proporcjach 1:10. Odstawić w ciepłe miejsce na 4-6 tygodni. Po tym czasie odcedzić i przelać do ciemnych butelek.

Macerat

Zalanie ziół letnią wodą. Odstawienie na 3-10h. Odcedzenie i wyciśnięcie ziół.

Okład

Zioła zalane wodą do otrzymania konsystencji papki. Po doprowadzeniu do wrzenia zioła zawija się w gazę i przykłada na chore miejsce.

Kompres

Najpierw napar z wybranych ziół. Po ostygnięcie przecedza się go. W gorącym naparze moczy się lnianą lub bawełnianą chusteczką i przykłada na chore miejsce.

Olej ziołowy

Zioła roztarte w moździerzu układa się w szklanym naczyniu i zalewa olejem słonecznikowym. Naczynie nakrywa się gazą, odstawia w ciepłe miejsce na 3-4 dni. Codziennie należy mieszać i wstrząsać. Po upływie czasu odlewa się olej i zalewa nim świeże zioła.

Ocet ziołowy

Do słoja włożyć zioła i zalać octem jabłkowym lub winnym. Zostawić na 2-3 tygodnie pod przykryciem. Odcedzony po tym czasie ocet przelać do buteleczek.

Zioła odpowiednie do cery:

Tłustej : dziurawiec, łopian, pokrzywa, len, siemię lniane

Suchej: lipa, siemię lniane

Normalnej: lipa, kozieradka, nasiona lnu, prawoślaz