Scenariusz uroczystości poświęconej 90 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę

Anna Wiśniewska
Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Kusocińskiego w Inowrocławiu

Cele:
- umacnianie postawy patriotycznej,
- pogłębianie zainteresowania przeszłością Polski,
- rozbudzanie uczucia szacunku dla tradycji narodowej,
- kształtowanie zainteresowań teatralnych i muzycznych.

WPROWADZENIE
Dnia 11 listopada obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości. Ustanowiono je, by uczcić rocznicę wskrzeszenia państwa polskiego, które po 123 latach niewoli w 1918 r. stało się niepodległe.
W roku bieżącym mija 90 rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę – wydarzenia uznawanego za najważniejsze w naszej historii.
Zapraszamy do wysłuchania audycji przygotowanej przez uczniów naszej szkoły.
„Płonie ognisko”

(Osoby 1,2,3,4 wchodzą na scenę, chcą rozpalić ognisko i znajdują porozrzucane książki... )
AKTOR .....
Ile tu porozrzucanych książek... Poukładajmy je, przecież nie możemy ich spalić.. Popatrzcie, to stary podręcznik do historii... Ile tu ciekawych informacji.

AKTOR .....
Ojej! Przecież dziś jest 11 listopada - Święto Odzyskania Niepodległości!

AKTOR .....

Dzisiaj wielka jest rocznica -
jedenasty listopada!...
Tym, co zmarli za Ojczyznę,
hołd wdzięczności Polska składa.

Przystrojony portret "Dziadka",
wzdłuż ram spływa czarna wstęga...
Odszedł od nas Wódz w zaświaty -
ból do głębi serca sięga.

Żył dla Polski, walczył za nią,
na bój krwawy wiódł legiony,
siał i orał dla Ojczyzny -
my zbieramy dzisiaj plony.

Żołnierzyków mamy dzielnych,
bacznie strzegą granic kraju -
od nas tylko dziś zależy,
aby było nam jak w raju.

Więc o przyszłość walczmy społem,
pod sztandarem z Orłem Białym,
tylko pracą i nauką
przysporzymy Polsce chwały!

(L. Wiszniewski „11 Listopada”)
AKTOR .....
Lecz czy potrafimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czym jest niepodległość?

AKTOR ..... (trzyma w ręku podręcznik do historii)
Popatrz! Tu jest napisane...Niepodległość to niezawisłość jednego państwa do drugiego. To inaczej suwerenność albo po prostu wolność. Dzisiaj wszyscy żyjemy w niepodległej Polsce. Jest to tak oczywiste, że na co dzień wcale o tym nie myślimy....
Ale niepodległość Polacy musieli sobie wywalczyć....

AKTOR .....
Jak to? Dlaczego?
AKTOR .....
To już bardzo dawna historia, kiedy Polska utraciła wolność. Trzej sąsiedzi: Rosja, Prusy i Austria zawarły między sobą sojusz i dokonały rozbiorów Polski. Było to w 1772, 1793 i 1795 roku.

Beethoven

SCENA Z CARYCĄ
(Mapa Polski rozłożona na stoliku, nożyczki, trzy krzesełka. Nagle rozlega się muzyka, np. Beethoven. Po chwili na scenę wchodzą uczniowie w strojach z epoki: Franciszek I, Wilhelm II prowadzący pod rękę carycę Katarzynę. Siadają przy stoliku. Muzyka cichnie).

CARYCA: Gdy wojska moje zajęły Warszawę i wygrały bitwę pod Maciejowicami, sprawa Polski wydaje się zmierzać ku rychłemu zakończeniu. Moi panowie czas dla Polski już się skończył i raz na zawsze należy wymazać ją z mapy Europy. Musimy uczynić wszystko, aby już nigdy Polacy nie chwycili za broń i strzec raz na zawsze ustalonego porządku.

WILHELM II: Masz rację, Katarzyno. Dokonajmy więc szybko tego, co dawno należało uczynić, tym bardziej, że magnaci nam sprzyjają i o własny interes dbają.

FRANCISZEK I: Ja, przyłączę do mego cesarstwa pozostałe tereny nad Bugiem, Wisłą i Pilicą. To żyzne tereny, nadam im nazwę Galicji Zachodniej.

CARYCA: Do mnie należeć będą pozostałe ziemie na wschód od Bugu i Niemna.

WILHELM: Ja zadowolę się resztą ziem nad Pilicą i Bugiem wraz z Warszawą.

(Aktorzy biorą nożyczki i „tną Polskę na kawałki”. W tym czasie rozlega się głośna, groźna, przejmująca muzyka. Postaci z kawałkami mapy schodzą ze sceny).

„Rota”

AKTOR .....
Podejmowano próby ratowania ojczyzny, ale silne wojska państw zaborczych skutecznie próby te udaremniły.
Mimo, że Polskę wymazano z mapy świata, nie wymazano jej z serc Polaków.

AKTOR .....

O Polsko, święte Twe imię
po cichu i po kryjomu
z trwogą za siebie i innych
szeptano w ojców mych domu.

Prawdziwe jakieś nieprawdy
Opowiadano o Tobie −
Mówiono, że jesteś święta,
Mówiono, że leżysz w grobie .

AKTOR .....
Popatrzcie, co tu napisano :

Społeczeństwo polskie podjęło walkę z wrogiem. Przeciwstawiło się skutecznie wynarodowieniu, zakazowi używania języka polskiego, rugowaniu narodowego języka z kościołów.
Domy i rodziny były szczególnymi stróżami polskości. Dbano, by dzieci mówiły po polsku, by znały i przestrzegały polskich obyczajów i obrzędów.
Wychowywano je w duchu patriotyzmu i szacunku dla bohaterów narodowych.

AKTOR .....

Na krakowskim rynku wszystkie dzwony biją,
Cisną się mieszkańcy z wyciągniętą szyją.
Na krakowskim rynku - tam ludu gromada,
Tadeusz Kościuszko dziś przysięgę składa.

Zagrzmiały okrzyki jak tysięczne działa,
swego bohatera wita Polska cała.
Wyszedł pan Kościuszko w krakowskiej sukmanie,
Odkrył jasne czoło na to powitanie.

Odkrył jasne czoło, klęknął na kolana:
- Ślubuję ci życie ,ojczyzno kochana.
Ślubuję ci wiarę, ślubuję ci życie,
za Bożą pomocą wolność wrócić muszę” .

(M. Konopnicka „Na krakowskim rynku”)
AKTOR .....
Po upadku powstania nastąpiły represje. Wielu Polaków zostało wywiezionych na Sybir.

AKTOR ....

Wstań , Polsko moja!
Uderz w czyn!
Idź znów przebojem w bój szalony.
Już płonie lont podziemnych min –
Krwawą godzinę biły dzwony –
Zerwane pęta – Uderz w czyn!

Wstań, Polsko moja!
Strząśnij proch!
Żałosne marzeń ucisz łkanie!
Za Tobą zimny smutków loch –
Przed Tobą świty zmartwychwstania!...
Z anielskich skrzydeł strząśnij proch!

Wstań, Polsko moja!
W ogniach zórz
Nowe się szlaki krwawią Tobie!
O, lżej ci będzie w gromach burz
Niżeli w zwiędłych wspomnień grobie –
Wstań, Polsko moja, w blaskach zórz!
(Józef Mączka „ Wstań, Polsko moja”)
AKTOR .....
Czy wiecie, że... Część Polaków uciekło za granicę, by uniknąć prześladowania.
Na obczyźnie żyli i działali dla ojczyzny i bliskich.

utwór Chopina

AKTOR ..... (Uczeń recytuje wiersz przy podkładzie Chopina)

Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba
Podnoszą z ziemi przez uszanowanie
Dla darów nieba ...

Tęskno mi, Panie ...

Do kraju tego, gdzie winą dużą
Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą ...

Tęskno mi, Panie ...

Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony
Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie:
„Bądź pochwalony”

Tęskno mi, Panie.

(C.K. Norwid – „Tęskno mi, Panie”)
AKTOR .....
Posłuchajcie, przeczytam wam coś naprawdę ciekawego :

Wybitni Polacy rozsławiali imię Polski i głosili światu, że jest i nie umarła. Józef Wybicki – żołnierz - napisał pieśń dla wojska, która później stała się naszym hymnem narodowym.

Chopin komponował muzykę: polonezy, mazurki, oberki, które były pełne miłości
i tęsknoty za ojczyzną. Uwielbiany był nie tylko przez Polaków, ale przez cała Europę.

Jan Matejko przypominał swoimi obrazami potęgę Polski i piękne czyny Polaków.

Henryk Sienkiewicz pisał powieści historyczne, w których opowiadał o bitwach
i zwycięstwach Polaków.

AKTOR .....
A jak to się stało, że Polska odzyskała niepodległość?

AKTOR .....
Zobacz : 1 sierpnia 1914 r. wybuchła wojna pomiędzy Rosją a Niemcami i Austrią. W sercach Polaków zapłonęła nadzieja, że nadchodzi wyzwolenie.

AKTOR .....

Synkowie moi, poszedłem w bój
jak wasz dziadek, a ojciec mój,
jak ojca ojciec i ojca dziad,
co z Legionami przemierzył świat,
szukają drogi przez krew i blizny
do naszej wolnej Ojczyzny!

Synkowie moi, da nam Bóg,
że spadną wreszcie kajdany z nóg,
i nim wy męskich dojdziecie sił,
jawą się stanie, co dziadek śnił,
szczęściem zakwitnie krwią wieków żyzny
łan naszej wolnej Ojczyzny.

(Jerzy Żuławski „Do moich synów”)

AKTOR .....
Och!! To znaczy, że ci, co żyli w zaborze rosyjskim, musieli walczyć po stronie rosyjskiej, a ci z zaboru niemieckiego i austriackiego po stronie przeciwnej.
Była to tragedia naszego narodu!!! Walka bratobójcza.

AKTOR ....

Rozdzielił nas, mój bracie,
zły los i trzyma straż.
W dwóch wrogich sobie szańcach
Patrzymy sobie w twarz.

W okopach pełnych jęku,
Wsłuchani w armat huk,
stoimy na wprost siebie
ja – wróg twój, ty – mój wróg!

Las płacze, ziemia płacze,
w pożarach stoi świat,
a ty wciąż mówisz do mnie:
- To ja, twój brat ...twój brat!

O nie myśl o mnie, bracie,
w śmiertelny idąc bój
i w ogniu moich strzałów
jak rycerz mężnie stój.

A gdy mnie z dala ujrzysz,
Od razu bierz na cel
i do polskiego serca
moskiewską kulą strzel.

Bo wciąż na jawie widzę
i co noc mi się śni,
że ta, co nie zginęła,
wyrośnie z naszej krwi.

(E. Słoński – „Ta, co nie zginęła”)

AKTOR .....
Przyszedł wreszcie 10 listopada 1918 r.

SCENA Z GAZECIERZEM (na scenę wbiega gazeciarz i donośnym głosem krzyczy)
GAZECIARZ
Gazety! Gazety! Czytaliście państwo? „Nadzieje nas, Polaków, rosną. Na wszystkich frontach Rosjanie, Niemcy i Austriacy, nasi wieloletni zaborcy, ponoszą klęski. Państwa zaborcze są osłabione, a zmęczeni wojną i przygnębieni przegraną żołnierze wroga oddają bez oporu broń!”
Słyszeliście kto przyjechał dziś do Warszawy?
Za chwilę powinni tu być, a z nimi Piłsudski, nasz wódz ukochany!

AKTOR ....

11 listopada 1918 r. Niemcy podpisały kapitulację. Koniec wojny. Mamy wolną Polskę. Jeszcze trzeba było o nią stoczyć boje, ale były to boje zwycięskie.

„Legiony”

AKTOR .....
Polska po ponad 120 latach niewoli pojawiła się znowu na mapach świata.


FRAGMENT WIERSZA L. SZUMANA pt. „LEĆ ORLE BIAŁY”

Leć orle biały nad polską ziemię
Chroń twemi skrzydłami prastare plemię
I ponad szare Giewontu skały
I ponad Bałtyk leć orle biały

Leć orle biały nad bujne łany,
Które uprawia nasz lud kochany
Leć ponad Wisłę, leć ponad Wartę
Skrzydła twe białe trzymaj rozwarte.

Szarpały ciebie trzy orły czarne,
Chciały cię wtrącić w groby cmentarne.
Potęgi wrogów dziś się rozchwiały,
Ale ty żyjesz, nasz orle biały.

Dzisiaj zniknęły wrogie nam trony,
Powiewa sztandar biało – czerwony.
Powiewa sztandar ren pełen chwały
W polu czerwonym nasz orzeł biały.

AKTOR....
Do hymnu!
„Mazurek Dąbrowskiego”
AKTOR ....
Po hymnie!