1. Klasyfikacja patogennych grzybów strzępkowych pod względem zagrożeń dla roślin, zwierząt i człowieka.

Patogeny – chorobotwórcze, zdolne wywołać proces chorobowy u człowieka, zwierząt i roślin w warunkach naturalnych.

Kat. I – mikroorganizmy o małym prawdopodobieństwie wywołania chorób u człowieka, nie stanowią zagrożenia dla środowiska (66 gat.)

Kat. II – drobnoustroje mogące wywołać chorobę u człowieka i stanowić zagrożenie dla środowiska, dostępna jest skuteczna profilaktyka i terapia (54 gat.)

Kat. III – drobnoustroje mogące wywołać poważne choroby ludzi i stanowić zagrożenie dla człowieka, może występować ryzyko rozpowszechniania się w populacji ludzkiej, dostępna jest skuteczna profilaktyka i terapia (11 gat.)

Kat. IV – drobnoustroje mogące wywołać poważne choroby ludzi i stanowić zagrożenie dla ludzi

Grzyby patogenne roślin (566 gat.):

Kat. I – mikroorganizmy o małym prawdopodobieństwie wywołania chorób u roślin

Kat. II – drobnoustroje u których wiadomo że wywołują epidemie wśród roślin uprawnych i ozdobnych. Są to m.in. Ascomycota i Basidiomycota,

Kat. III – drobnoustroje zamieszczone na listach kwarantannowych, import i praca z nimi są zabronione, użytkownicy mają obowiązek konsultowania się z organami nadzoru np. rdza biała (chryzantem), rak ziemniaka, śnieć karłowa pszenicy.

2. Wyjaśniać mechanizmy patogenezy grzybów.

konidiofor konidia

kiełkowanie cykl letni infekcja owoców

grzybnia skleroty kiełkowania

cykl zimowy

3. Rozpoznać objawy nadmiernego rozwoju grzybów strzępkowych w środowiskach naturalnych.

W żywności:

• Psucie żywności

• Wytwarzanie związków lotnych

• Wytwarzanie związków toksycznych – mikotoksyn

Grzybice (Mikozy):

• Powierzchniowe – ograniczone do zewnętrznych warstw skóry, paznokci, włosów i błon śluzowych powodowane przez dermatofity, łagodny przebieg, łatwe do rozpoznania i leczenia

• Podskórne – obejmują skórę właściwą, tkanki podskórne i kości, powstają na skutek pourazowego wnikania grzybów, rzadko w klimacie umiarkowanym

• Układowe – obejmują płuca i układ oddechowy, mogą dotyczyć też innych narządów, zakażenie powierzchniowe na skutek wdychania zarodników grzybów.

Roślin:

1. Zgnilizny – nekroza dużej powierzchni tkanek w wyniku enzymatycznego rozkładu komórek:

• Sucha – tkanki nie ulegają całkowitemu zniszczeniu, miejsce gnijące nie jest miękkie

• Mokra – rozkład blaszek środkowych i ścian komórkowych, głównie tkanki miękiszowe (głównie owoce i warzywa)

• Gorzka – (jabłka) jej występowaniu sprzyja deszczowa pogoda przed zbiorem owoców oraz obecność ran zgorzelinowych na pędach drzew

• Brunatna – głównie na jabłkach

1. Zgorzele – nagłe i gwałtowne kurczenie się obumierających tkanek, np. kiełków wschodzących roślin, podstaw łodyg, szyjek korzeniowych, które przybierają zabarwienie brunatne np. Rhizoctonia solani.

2. Plamistości – zmiana zabarwienia tkanek, nazwy choroby pochodzą od charakterystycznej zmiany barwy np. kanciasta plamistość fasoli, rdza pszenicy, szara pleśń, pleśń śniegowa pszenicy,

4. Wybrać metodę wykrywania grzybów strzępkowych i ich metabolitów w zależności od celu analizy.

Metody wykrywania grzybów pleśniowych:

• Hodowlane – pożywki standardowe lub selektywne, modyfikacje metody płytkowej (petrifilm, testy łopatkowe, płytki RODAC)

• Chemiczne – oznaczenie ergosterolu (występuję u wszystkich grzybów pleśniowych i drożdży, zarówno żywych jak i martwych, czas trwania analizy ok. 3 godziny) lub związków lotnych (występują w okresie aktywnego wzrostu, pozostają w środowisku, niski próg detekcji, wykrywane metodami: chromatografii gazowej i spektrometrii mas, oraz tzw. „elektronicznym nosem”)

• Techniki biologii molekularnej – PCR lub sondy genetyczne

Obecność gatunków toksynotwórczych w środowisku nie jest równoznaczne z obecnością mikotoksyn (oznaczanych chromatograficznie i immunologicznie).

5. Zaproponować metodę ochrony przed aktywacją i rozwojem pleśni w różnych środowiskach.

Działania prewencyjne:

• Zapobieganie źródeł zawilgocenia już na etapie projektowania, budowy i eksploatacji budynków,

• Ustalenie przyczyn technicznych biodeterioracji

• Zdiagnozowanie czynnika biologicznego

• Usunięcie przyczyn technicznych

• Usuniecie zagrzybień z powierzchni

• Zastosowanie środka grzybobójczego

• Konieczność interdyscyplinarnego podejścia do tematu (mikrobiolog i ekspert budowlany)