Higiena środków żywienia zwierząt - Pasza jako czynnik etiologiczny chorób zwierząt- Nieodpowiednie żywienie - brak składników odżywczych lub nadmiar, Czynniki zawarte w paszy, Rośliny szkodliwe, Naturalne czynniki toksyczne zawarte w paszy, Czynniki zakaźne: bakterie, wirusy, grzyby i ich toksyny, Naturalne czynniki toksyczne- Alkaloidy, Glikozydy, Toksalbuminy, Olejki eteryczne, Żywice, Związki uczulające na światło Alkaloidy- Zasady organiczne zawierjące N2, Występują w postaci soli z kwasami organicznymi – szczawiowy, mlekowy, winowy, cytrynowy, jabłkowy lub z cukrami – glukoalkaloidy – solanina, Toksyczość – kilkadziesiąt mg , Wchłanianie: błony śluzowe, skóra, Pobudzenie lub porażenie układu nerwowego, Leczenie: garbniki (tanina), węgiel, płukanie żołądka (KMNO4) Glikozydy- Związki złożone z jednej lub kilku cząsteczek cukru, Cjanogenne, Nasercowe, Saponiny, Kumaryny, Leczenie jak alkaloidy, Glikozydy cjanogenne → hydroliza cjanowodór, migdały, pestki, len, czarny bez Glikozydy nasercowe: Naparstnica zwyczajna zaburzenia rytmu, bóle brzucha, nudności, zaburzenia widzenia Saponiny: pienienie roztworów wodnych, wzdęcie, silne miejscowe działanie drażniące, Kumaryny – charakterystyczny zapach świeżego siana, Dwukumarol – związek obniżający krzepliwość krwi, Turówka wonna, nostrzyk zółty. Rośliny wywołujące porażenie ośrodka oddechowego- Fasola półksiężycowata: glikozyd cjanogenny- 5g/kg, Len zwyczajny: glikozyd cjanogenny- 40 mg/100gr wytłoków, Rośliny działające toksycznie na rdzeń kręgowy- Blekot pospolity – alkaloidy, Objawy żołądkowo-jelitowe, wzdęcie, ślinotok, drgawki, szerokie źrenice, Leczenie środki moczopędne, atropina, Szalej jadowity – alkaloidy, Drgawki toniczno-kloniczne 0,5-2h co 15 min, Leczenie opanowanie drgawekRośliny działające narkotycznie- Mak lekarski -alkaloidy (morfina), Objawy – oszołomienie, śpiączka, zaburzenia oddychania, zwężenie źrenic, Leczenie-antagoniści morfiny–naloxon 0,01 - 0,015 mg/kg, Życica roczna – alkaloidy, zatrucie 100 gr nasion, Objawy: wymioty, kolka, zimne poty, wielomocz, drgawki, Leczenie objawowe Życica roczna – alkaloidy, zatrucie 100 gr nasion, Objawy: wymioty, kolka, zimne poty, wielomocz, drgawki, Leczenie objawowe Rośliny działające drażniąco na przewód pokarmowy- Ziemniak – glikoalkaloidy – solanina, Objawy: mdłości, bóle brzucha, gorączka, kolka, Leczenie: objawowo, Psianka czarna - glikoalkaloidy – solanina, Objawy: nudności, bóle brzucha, biegunka z krwią, Leczenie: objawowo Rośliny zawierające saponiny- Kąkol polny – podrażnienie aż do martwicy błony śluzowej, wzdęcie żwacza Rośliny zawierające żywice i substancje o działaniu drażniącym- Jaskier ostry, Konitrut błotny, Objawy: Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit, ślinotok, kolka, Leczenie objawowe, płukanie żołądka Rośliny ozdobne- Difenbachia, Filodendron, Monstera dziurawa, Skrzydłokwiat, Anturium Rośliny ozdobne – Szczawiany- Szczawiany w postaci igieł w osłonie żelowej, części rośliny zawierające sok – liście, Sok + ślina = silne działanie drażniące, miejscowy stan zapalny, uwalnianie histaminy, Objawy: nadmierne ślinienie, bolesność i obrzmienie lub świąd warg i języka, pokrzywka, podrażnienie przewodu pokarmowego, utrata głosu. KOTY + FILODENDRON – jw. + zaburzenia funkcji nerek, opistotonus, ↑ temp. Ciała, Leczenie: płukanie błony śluzowej, leki antyhistaminowe, kortkosterydy Rośliny ozdobne – żywice- Poisencja – Wilczomlecz Piękny, Gwiazda betlejemska, Sok – właściwości drażniące, żrące, Objawy: Podrażnienie błon śluzowych, skóry, ślinienie, biegunka, Leczenie: usunięcie zawartości przewodu pokarmowego, wywołanie wymiotów, węgiel aktywowany, terapia ogólna. Rośliny ozdobne – grajanotoksyny-Andromedotoksyny, Acetylandromedol, Rodotoksyna – Azalia (Rododendron): wysoka toksyczność (pies 2 liście), blokowanie kanałów sodowych, czyli komórki mięśniowe i nerwowe w stanie stałego pobudzenia Rodotoksyna- Objawy: w ciągu 20 min – 2 h, wymioty, biegunka, ślinotok, ból w jamie brzusznej, drżenia mięśni, zaburzenia pracy serca, zaburzenia oddychania Leczenie: wywołanie wymiotów, węgiel, uzupełnienie płynów, atropina 30 – 100 mg/kg im, 20μg/kg iv

Bakteriozy- Epifity - bakterie bytujące na roślinie, nie szkodliwe dla niej. Ilość i obecność zależy od warunków zbioru, przechowywania, suszenia itp Bakteriozy- Wilgotność ziarna w %(13, 17, 19, 21, 23), Ilość na 1 g ziarna (mln)(2 000 000, 50 000 000, 145 000 000, 500 000 000, 2900 000 000), Bakteriozy-Bakterie pożyteczne - bakterie fermentacji mlekowej i octowej: Lactobacillus, Acetobacter, Bakterie szkodliwe – rozkładające białko: Pseudomonas, Bacillus, Clostridium, Zboża: Pseudomonas, Streptococus, Bacillus, Zielonki: bakterie fermentacji mlekowej, Siano: Pseudomonas, Streptococus, Bacillus, Clostridium, Okopowe: mikroflora gleby. Bakteriozy- Działanie szkodliwe bakterii w paszy: zmiana składu chemicznego, pH, smaku, woni, produkty metabolizmu, Chorobotwórczość bakterii w paszy zależy od:, zjadliwości zarazka, warunków do namnożenia się, wrażliwości makroorganizmu Bakteriozy - mechanizm działania bakterii- 1 – namnożenie w paszy →produkty przemiany materii (toksyny)→zjedzenie paszy= zatrucie egzotoksynami – Clostridium botulinum 2- po zjedzeniu namnożenie w p.pok→ produkty przemiany materii (toksyny) = zatrucie endo(entero)toksynami – Salmonella 3- po zjedzeniu namnożenie w p.pok→przechodzenie przez barierę jelitową = sepsa Clostridium botulinum- Laseczka beztlenowa G+, Warunki beztlenowe→egzotosyna, pH <4 nie wytwarza toksyny, Okres inkubacji 12h-24 dni, Objawy: zniesienie napięcia mięśniowego, porażenie wiotkie. Clostridium perfringens- Ciepłochwiejna enterotoksyna – działanie cytotoksyczne na bł. śluzową jelit, toksyny A-E., Dyzynteria jagniąt, Enterotoksemia owiec, Enterotoksemia prosiąt. Dyzynteria jagniąt:Ostre krwotoczne i wrzodziejące zapalenie jelit, Do 2 tyg życia, okres inkubacji kilka godzin, Objawy: nadostry – brak, ostry - apatia, kał z domieszką krwi, śpiączka, podostry - jw Enterotoksemia owiec – choroba miękkiej nerki, Owce w każdym wieku, żywione paszami soczystymi, Toksyna →obrzęk bł śluzowej jelit, uszkodzenie śródbłonka, nabłonka jelit, okres inkubacji kilka godzin, nadostry – brak objawów, ostry – krwawa biegunka, objawy nerwowe, przewlekły – żółtaczka, Enterotoksemia prosiąt – zakaźne martwicowe zapalenie jelit. Prosięta ssące – 2-14 dzień, Zarazek namnaża się w jelicie czczym →uszkodzenie błony śluzowej, Objawy po 2-4 dniach: gorączka, niechęć do ssania, biegunka – kał szarobiay podobny do zaprawy murarskiej Kolibakteriozy- E. Coli – G- pałeczka, wchodzi w skład flory jelitowej, WARUNKOWO CHOROBOTWÓRCZA – spadek odporności, ch p pok, DROGA ENDO I EGZOGENNA, OKRES ODSADZENIA, ↓IgA, IgA =zabezpieczenie przed kolonizacją jelit Kolibakterioza prosiąt noworodków- Prosięta 1-5 dzień życia, Objawy: biegunka, kał papkowaty, wodnisty, ze śluzem i krwią →śmierć, Zapobieganie – odpowiednie żywienie macior, warunki zoohigieniczne Zapalenie żołądka i jelit prosiąt po odsadzeniu- Prosięta 7-11 tygodniowe, Gwałtowna zmiana paszy i sposobu żywienia –kiedy?, Biegunka i wyniszczenie Kolibakteriozy Choroba obrzękowa- stres związany z odsadzeniem , zmiana karmy, ↑ białka w karmie→Shiga toxin 2e, Prosięta najlepiej odżywione ok. 2 tyg po odsadzeniu ok 15 % populacji. Duszność, obrzęki Listerioza- Listeria monocytogenes, G+ pałeczka, Bydło i owce w okesie wiosennym – choroba kiszonkowa, kiszonka pH ↑ 5,6, Postać posocznicowa, nerwowa, Listerioza układu rozrodczego – zatrzymanie łożyska, poronienie BSE- Prion – białkowy czynnik zakaźny, Przestawienie syntezy białek na produkcję białka zakaźnego , Choroba niezaraźliwa: bydło→pasza→ bydło, Zwierzęta 4-5 lat – długi okres inkubacji, Objawy: agresja, przeczulica skóry, brak koordynacji, itp

Mykotoksyny i mykotoksykozy- Sporysz (Claviceps purpurea)czarno-fioletowe przetrwalniki w kłosach (4 x 2,5 cm), zawiera ok. 30 alkaloidówBydło, Świnie|| Ergotamina, Ergonowina, Ergostyna, Ergotoksyna, Ergometryna.Stężenie zmienne, różne objawy chorobowe. Patomechanizm: alkaloidy →narastające zgrubienie b ł .środkowej i wewnętrznej tętniczek→różny przebieg, Alkaloidy wydalne z mlekiem→objawy nerwowe/martwica skóry cieląt, Objawy pojawiają się 3 dni – 3 tyg po podaniu paszy. Zatrucie Sporyszem – ergotyzm: Przebieg: Ostry: Choroba OUN, Przewlekły: sucha martwica skóry obwodowych części ciała; idiopatyczna nietolerancja ciepła, Ronienia Ergotyzm - efekt zatrucia sporyszem zbożowym, jest także znany jako ergotoxicosis oraz Ogień Świętego Antoniego. Domieszka sklerot sporyszu w ziarnach żyta i w mące stosowanej do spożycia była przyczyną halucynacji, przykurczów mięśni, prowadzących z powodu niedokrwienia do martwicy tkanek (w szczególności kończyn). Rozpoznanie w fazie nerwowej = zdrowienie w ciągu 3 tyg. HPLC, Test Elisa. Mykotoksyny- Problem ogólnoświatowy – WHO, Produkty przemiany materii grzybów pleśniowych powstające w paszach w okresie zbioru i przechowywania – ok. kilkuset metabolitów, Węglowodory aromatyczne i alifatyczne, Niewrażliwe na obróbkę cieplną, W paszy grzyby pleśniowe występują ogniskowo, W naszym klimacie Penicillim i Fusarium : deoksyniwalenol 81% pasz(DON), zearalenon (ZEA) 46%, toksyna T2 i ochratoksyna A, Dzia ł ają na poziomie komórkowym : synteza kw nukleinowych, zmieniaja budowę b ł . komórkowych, indukują apoptozę komórek, zmieniaja ekspresję genów , Przekazywane przez ł ożysko (doros ł e bezobjawo mogą przechodzić zatrucie), Składniki odżywcze, tlen, ciepło, wilgotność- rozwój jest hamowany poniżej 11,5 % Mykotoksyny Aflatoksyny-Aspergillus flavus, parasiticus, fumigatus, niger. Działanie karcinogenne i mutagenne. temp. 10 – 42o C wilgotność 17% orzechy ziemne, kukurydza, śruta bawełniana, sojowa, Objawy: brak apetytu, apatia, drżenia, biegunka, zaburzenia nerwowe, skurcze tężcowe, kolki Drób spadek nieśności, wylęgowości, zahamowanie wzrostu. Najbardziej wrażliwe: drób, świnie, przeżuwacze, ryby, ludzie Mykotoksyny Fumonizyny- Fusarium moniliforme , proliferatum kukurydza, Konie – (FB1) leukoencefalomalacja: kulawiazny, niezborność, parcie na przeszkody, Świnie -obrzęk płuc: nagła śmierć wskutek nagromadzenia się płynu, Drób – objawy nerwowe Mykotoksyny -Ochratoksyny- Aspergillus ochraceus OA, B,C, Działanie neurotoksyczne, immunosupresyjne, teratogennie, mutagennie, uszkodzenie wątroby, uszkodzenie nerek, temp. 28oC, wilgotność 17%, kukurydza, jęczmień, pszenica, sorgo, żyto, owies ryż. Wrażliwe: monogastryczne, ptaki, Objawy- OA w paszy ↑ 5-10 mg/kg, poliuria, zahamowanie wzrostu, wzmożone pragnienie, objawy nerwowe, AP: powiększenie nerek, zmiana koloru (bladość), na powierzchni: cętki, pęcherzyki, cysty, zw ł óknienie części korowej. Bydło-poronienie, biegunka, odwodnienie. Drób-spadek masy ciała, zapalenie worków powietrznych. Mykotoksyny -Zearalenony- Fusarium graminaerum , culmorum właściwości estrogenne największe znaczenie u świń. temp. poniżej 25o C, wilgotność 16%, kukurydza, jęczmień, owies, pszenica. Wspó ł zawodnictwo z 17 β - estradiolem o receptor. Objawy: zawartość -5 mg w kg paszy = syndrom estrogeniczny: symptomy rujowe- wypadanie pochwy, obrzęk , zaczerwienienie sromu, ciągłe ruje, ciąże urojone, bezmleczność, bezpłodność, martwe płody, słabe prosięta. 100 mg w kg paszy = trwała bezpłodność loch. Mykotoksyny – T2 i DON- Fusarium, wszystkie zwierzęta. T2 - Hamuje syntezę DNA i RNA i podział komórek. Silna immunosupresja, silna hemoliza. DON - tzw. womiotoksyna, łączy się z rybosomami, hamuje synteze białek. Mykotoksyny objawy- Ostre efekty toksyczne rzadko. Przebieg przewlekły: spadek spożycia paszy, atonia przewodu pokarmowego, zaburzenia rozrodu, wtórna ketoza, wyniszczająca biegunka i jej konsekwencje. Wpływ na układ immunologiczny – częste występowanie chorób metabolicznych i innych (metritis, mastitis, laminitis), podkliniczny przebieg chorób, niewydolność wielonarządowa (oddechowa, krążeniowa). Wpływ na układ rozrodczy: ciche ruje, cysty jajnikowe, metritis, przetrwałe ciałko żółte. Wpływ na układ pokarmowy – zaburzenia motoryki, atonia, zaburzenia flory p.pok. Niestrawności. Wpływ na gruczoł mlekowy: obecnośc mikotoksym w mleku, spadek wydajności, zmiany składu mleka Mykotoksyny – p.pok- Żywienie jest PERMANENTNYM czynnikiem o dzia ł aniu terapeutyczno-prewencyjnym, ale również PATOGENNYM. Wywołują ( i/lub) podtrzymują stany zapalne jelit: T2, DON i ZEA (małe dawki) redukują liczbę komórek produkujących śluz jelitowy, zmniejszenie produkcji glikokaliksu - zwiększają przepuszczalność bariery jelitowej co pozwala na przenikanie antygenów. Wywołują: stany nekrotyczne komórek nabłonka i krypt jelitowych (j czcze i biodrowe), hiperplazję w kom gruczołowych i śluzowych. Profilaktyka mykotoksykoz- PASZE IMPORTOWANE PODAWAĆ DOPIERO PO BADANIACH!!!!! Metody biologiczne – wykorzystanie mikroorganizmów i ich enzymów do degradacji mikotoksyn, DETOKSYKANTY, Hamujące rozwój grzybów: Toxy-Nil, Mold-Nil Dry,Luctamold, Myco-Curb, MOLDGARD, SALGARD, Neutralizujące mykotoksyny: MYCOBOND, FIX-A-TOX, Mycosorb, Diagnostyka:Asperillus- nalot niebieskie oczka 2% -badania, Fusarium – ziarna zdeformowane5% badania, Diagnostyka laboratoryjna: Chromatografia – TLC, LC, HPLCImmunologia – test ELISA

Skóra- bydło Zapalenie skóry zależne od witaminy C - choroba cieląt rosnących (2-10 tydzień życia) Czasowy niedobór witaminy C (jesień, zima) Złuszczanie i wyłysienie, rumień, wybroczyny plamiste, upośledzony wzrost, brak świądu Rozpoznanie – objawy, wiek, odpowiedź na leczenie Cynkozależne zapalenie skóry Skóra- kozy Zapalnie skóry reagujące na podaż wit E i selenu – wyłysienie wokół oczu, wieloogniskowe strupy, plackowata hipotrichoza, brak świądu i objawów ogólnych Rozpoznanie- odpowiedź na leczenie Skóra- owce Cynkozależne zapalenie skóry Skóra- świnie Niepełne rogowacenie naskórka (parakeratoza) – zaburzenie mataboliczne związane z żywieniem, prosięta od 7 -20 tyg życia. Udział Zn, Ca, NKT Na brzuchu i przyśrodkowej części ud plamki i grudki rumieniowe, zapalenie skóry kończyn, brzucha, ryja, uszu,ogona. Twarde, suche strupy, brak świądu, brak łojotoku, wtórne zakażenia bakteryjne Rozpoznanie – objawy w stadzie Skóra-konie Dermatozy tła żywieniowego koni mogą być przyczyną: 1- braku białka 2- braku kwasów tłuszczowych 3- braku minerałów (Cu, I, Zn) 4- braku witaminy A . Białko: Włos składa się w 95% z białka (większość aminokwasy siarkowe) 25-30% spożytego białka służy odbudowie włosa i keratynizacji naskórka Hypoproteinemia: hyperkeratoza, atrofia skóry, zaburzenia pigmentacji skóry i włosów Hypoproteinemia: sierść sucha, matowa, łamliwa, wyblakła, łatwo wypada. Wzrost włosa jest upośledzony, wymiana przedłużona. Objawy ogólne: upośledzenie wzrostu, spadek stężenia albumin i globulin we krwi. Niedobór NKT Dla konia który zmienia włos zalecane jest 60 ml oleju roślinnego dziennie przez 40 – 60 dni. ,, późno zimowa sierść’’ wymaga suplementacji od (powyżej) 20 do 60 dni. Niedobór minerałów – Cu. Cu – niezbędna w przemianie tyrozyny do melaniny. Brak – jaśniejsze włosy aż do białych (przede wszystkim wokół oczu – spectacled apperance) . Niedobór minerałów – I, Zn, jak u Bo. Niedobór witaminy A – odpowiada (m.in.) za ciągłość naskórka (nabłonków)Sierść szorstka, matowa z tendencją do wyłysień, hypekeratoza, łuszczenie naskórka. 20 000 – 50 000 iu/dzień(wrażliwa na tlen i UV) woda Funkcje: Tworzenie płynów ustrojowych, Rozpuszczalnik, Środowisko reakcji biochemicznych, Regulator temperatury. 60 – 75% masy ciała. Mięśnie – 80%. Tk tłuszczowa 45%. Kości 30 %. Zęby 5 %. Zaopatrzenie – pojenie, pasza, przemiany biochemiczne – 12 % całości (t- 100gr 107gr wody). Utrata fizjologiczna, choroby (15-20% śmierć) Na (135-145 mmol/l). Izotoniczne - straty H20 = jony Na+ 135-145 mmol/l. Hipertoniczne - straty H20>jony = odwodnienie komórek Na+ powyżej 145 ucieka H20. Hipotoniczne - straty H20 < jony = uwodnienie komórek Na+ poniżej 135 uciekają jony. Zapotrzebowanie zależne od gatunku, paszy, wieku, sposobu użytkowania (krowa mleczna 1 l mleka 4-5 l wody) Bo – 40 - 60 l dziennie Eq- 14- 18 l dziennie Su - 8- 10 l dziennie Ov- -1,5 l dziennie. Wymagania – woda wodociągowa (I kl.), lub II kl. Temp – oseski 30 st, krowy mleczne 12-16 st, reszta 8-12 st Pojenie: Automatyczne, Ręczne. Bo – 3 x dziennie (latem 4) Eq – 2-3 x, Ov 1-2 x, Su co najmniej 3 x.

Świnie Szybkie tempo wzrostu: 4 l mleka=1 kg przyrostu, Brak tk tłuszczowej (rezerwy glikogenu)→ maciory dodatek tłuszczu = 70-90 dzień ciąży 4% NKT i 91 dzień ciąży do 42 dnia laktacji 6% NKT Laktacja u lochy 2 gi tydzień = szczyt , 3 ci tydzień = spadek, 4 ty tydzień = regresja 2-3 tydzień ≠zapotrzebowanie energia 4 tydzień ≠ zapotrzebowanie białko Świnie – prosięta, Dokarmianie 4-6 dzień, Odsadzenie 5-7 tydzień 6,5 - 7kg, Zapotrzebowanie mineralno-witaminowe 2x większe niż tuczników, Premiksy (Ca, P)→zmiana pH ppok (↑4,2), Zakwaszenie paszy, probiotyki (↓4,2), Przyuczyć prosięta do pobierania dużej ilości paszy= mniejszy stres odsadzeniowy, 5-7 dni przed i po odsadzeniu ta sama mieszanka, ZnO 0,5 kg /t 2 tyg przd i 2 tyg po odsadzeniu. 1 dzień po odsadzeniu – Biotropina. Zakwaszacze: kw organiczne, aciprol, cytromiks, cytronic. Probiotyki Świnie – tuczniki. Tucz 20 – 110 kg. Dziennie 800g - 1 kg. Pasze roślinne- substancje antyżywieniowe: rezorcynol, polisacharydy nieskrobiowe zmniejszenie wyk tłuszczu, Kule w ppok Świnie – probiotyki. Wycofanie ASW (antybiotykowe stymulatory wzrostu). Wzrost stosowania antybiotyków . Wzrost zachorowań. Stosowanie ASW = biegunki 3,5% stad. Brak ASW = biegunki 18 % stad (Skandynawia). Brak preparatów zastępujących ASW. Probioza = działanie profilaktyczne i lecznicze flory bakteryjnej. Probiotyk = biopreparaty zawierające żywe komórki bakterii : Bacillus, Lactobacillus, Enterococcus, Bifidobacterium, Saccharomyces. Probiotyki Wytwarzają kw mlekowy = obniżają pH w ppok. Konkurencja z enteropatogenami o składniki odżywcze i receptory adhezyjne. Szczególne znaczenie w okresie poodsadzeniowym i okołoporodowym (ToyoCerin) – zmiany w składzie flory Świnie – prebiotyki. Nietrawiona składowa paszy: FOS, MOS, GOS. Stymulują wzrost/aktywność korzystnej flory w jelicie grubym-zdolność ograniczania kolonizacji jelit drobnoustrojami posiadającymi fimbrie typu 1. Blokowanie receptora dla fimbrii Bio-mos Świnie - modulatory odporności miejscowej Blokowanie receptorów przez fimbrie bakt. niechorobotwórczych tzw – konkurencyjne wypieranie. Lektyny – chemiczne komponenty adhezyn (np. roślinne) – blokowanie receptorów Świnie – choroby Anemia zjawisko ,,fizjogiczne’’. Hb u noworodka 7,5 – 8,12 mmol/l. 2 tyg 3,75 – 4,37 mmol/l → od 10 dnia życia anemia (↓5). BRAK ŻELAZA →w mleku 10x mniej Fe od zapotrzebowania. 7 dzień życia 2x masa ciała. Każdy dzień życia = 20 ml krwi więcej. Odnowa erytrocytów + przyrost = 100 000 000 000 nowych erytrocytów dziennie Objawy anemii ok 3 tyg, charłactwo, Żelazo – 2-5 dzień życia (ok. 3 kg) 1-2 ml Ferrodex, Ferrovet, Suiferrovit, Ferran 100, Ferran 200, Pasty Wrzody żołądka: Granulowana pasza ↓500 µm (K). ↑100 µm = ↓wykorzystanie paszy 1,5%. Świnie pow 60 kg. Bladość, smolisty kał, nagłe padnięcia, Leczenie właściwe może być nieopłacalne Świnie – choroby niedoborowe: Pochodzenie premixu, Okresowa kontrola zawartości wit i soli, Kontrola, przechowywania (ciemne pom, szczelne op itd.)Przechowywanie do 30 dni, Pasza dla właściwej grupy, Tłuszcze + antyoksydanty W Polsce (odwrotnie niż na świecie) antybiotyki stosuje się 1- w postaci iniekcyjnej 2 – w wodzie 3 – w postaci pasz Zakaźne martwicowe zapalenie jelit u prosiąt (Clostridium perfringens) – bacytracyna 100g/t paszy Kolibakterioza prosią odsadzonych -apramycyna 12,5 mg/kg mc/dz w wodzie Rozrostowe zapalenie jelit (Lawsonia intracellularis) – tylozyna 100g/t paszy, linkomycyna j.w., tiamulina 35g/t paszy Dyzenteria świń (Brachyspira hyodysenterie) 200g/t paszy

Żywienie i wychów cieląt- Wahania śmiertelności – kilka do 20%, Poród – nieobecność człowieka - opieka matki , Czynności poporodowe, Odpajanie siarą: Przy matce – 2-5 dni, Odłączenie od matki Higiena- Higiena pojenia i świeżości, Temperatura pasz płynnych 35-30 st, Od 2 – go tyg pasza stała – rozwój przedżołądkó, Za wyjątkiem paszy treściwej, do woli Jałówki- Umiarkowana intensywność żywienia, Namnażanie komórek miąższu wymienia ok. 9 mc życia, syndrom tłustej krowy, Lato: pastwisko, Zima: kiszonki (kukurydza 1/3 dawki), 1 rok – 300 kg, 2 lata – 580 kg, 3 mce 95 kg, 6 mcy 160 kg, 12 mcy 300 kg, 15 mcy 370 kg, 24-25 mcy 580 kg Choroby t ł a żywieniowego: Wzdęcie i skręt trawieńca u cieląt- Szybkie

tworzenie się gazu i rozciąganie trawieńca – 6 – 12 tyg. , Zasiedlenie żwacza przez bakt kwasu mlekowego, 2 x pojenie ad libitum, nieregularne picie dużych ilości mleka po długiej przerwie, brudny preparat, dodatki fermentujące (płatki, śruta, mączka), Niepokój, kolki, drżenie mięśni, wyginanie grzbietu UWYPUKLENIE PRAWEGO BOKU (niekiedy obustronnie), Nakłucie przezskórne, zabieg Niedostateczna zdolność flory i fauny żwacza do trawienia i syntezy- Bakterie rozkładające celulozę, skrobię, cukry, białka, tłuszcze, produkujące lotne kwasy tłuszczowe, metan itd., Przyczyny Niedostateczna zdolność flory i fauny żwacza do trawienia i syntezy- Niedobór substancji odżywczych: synteza białka bakteryjnego wymaga łatwo strawnych węglowodanów, Niedobór makro i mikroelementów: P, Mg, Na, S, Cu, Co, Zn – potrzebne do rozwoju mikroorganizmów. Brak = zmiany stosunków jakościowych i ilościowych bakterii, Działanie substancji hamujących bakterie: stosowanie antybiotyków, Substancje antyżywieniowe, Niedostateczne rozdrobnienie części roślin, Zmiana paszy: dopasowywanie flory trwa ok. 2 tyg (żywienie zimowe i letnie) objawy: ↓% zawartości tłuszczu w mleku, ↓ produkcji mleka, ↑ ketozy, przeładowanie żwacza, wychudzenie, lizawość, ciała ketonowe w moczu i mleku rozpoznaie: ↓% zawartości tłuszczu w mleku, badanie treści żwacza (ph ok. 7,0; oliwkowobrązowa, ↑sedymentacji, redukcja błękiitu pow 5 min.), ciała ketonowe w mleku i krwi terapia: Usunąć błąd żywieniowy, siano, drożdże 200-500 gr, melasa 200-300 gr, przeniesienie 3-5 l treści od zdrowych (3-5 x) Rozkład gnilny treści żwacza- Wypieranie fizjologicznej flory, Podawanie silnie zanieczyszczonej, nadgniłej paszy zasobnej w białko diagnostyka: Badanie treści żwacza – zielono-czarna, wodnista, zapach kału, pH -7,0, Zmiana karmy, transfuzja treści, terapia farmakologiczna Zaburzenia mineralne- Wynikają ze sposobu użytkowania, Absorpcja z p.pok: Ca do 50%, P do 60%, Na do 80%, Mg 20%, Mleko 1l = 1,2g Ca + 0,9g P + 0,4g Mg, 8 i 9 mc ciąży w płodzie co dzień:4g Ca, 2,5g P, 0,1 g Mg, Porażenie poporodowe Paresis Puerperalis, gorączka mleczna, Krzywica, Osteomalacja, Hipomagnezemia – tężyczka pastwiskowa Porażenie POPORODOWE- Krowy wysokomleczne (3-8 wycielenie), Hipoklcemia →przechodzenie Ca do mleka, Objawy: zanik apetytu, utrudnione poruszanie, chwiejny chód, drżenie mięśni, porażenie kończyn, opistotonus, ciężkie przypadki śmierć w ciągu 48 h, Przemiany Ca – Kalcytonina, PTH, vit D, Odkładanie Ca w kościach, Uśpienie PTH ok. 48h, Postępowanie dietetyczne - ↓Ca (20 g/dzień) ostatni tydzień, po porodzie norma Krzywica- Niedostateczne kostnienie szkieletu – tzw tkanka kostnawa, ↓P, ↑Ca – 2:1, ↓wit D (b.b. Rzadko), Deformacje nasad kości długich, zaburzenia ruchu, Rozpoznanie: obraz kliniczny, P<1,6 mmol/l, Zmiana żywienia, Fosforan sodu 30 g/zwierzę, wit D 200 000 jm/zwierzę, Kontrola P we krwi Osteomalacja- Osteomalacja: dorosłe bydło wysokomleczne, Patogeneza: laktacja = demineralizacja szkieletu; ↓P = zahamowanie remineralizacji po laktacji (tk kostnawa), Ca 2,25 -3,03 mmol/l, P 1,00 – 2,71 mmol/l Hipomagnezemia, tężyczka pastwiskowa- Choroba bydła mlecznego, Wchłanianie 5-30% wartości przyjętej, małe rezerwy ustrojowe, Pierwiastek obecny w glebie, tereny tężyczkowe (monitoring stężenia Mg), Pora roku , Funkcje Mg, Objawy zależne od stężenia we krwi, Postać ostra ↓ 0,41 mmol/l, 6-12 h, pobudliwość, skurcze toniczno-kloniczne, opistotonus, ślinotok, temp 40stC, 30-60 min śmierć, Postać podostra: 0,41-0,74 mmol/l, sztywny chód, drżenia włókienkowe, częste oddawanie kału, 2-3 dni , Postać przewlekła: 0,74-1,23 mmol/l, spadek produjcji mleka, lizawość, Monitoring Mg w krwi i moczu/0,5 roku, Preparaty mineralne, Leczenie: Mg iv PODGRZANY DO TEMP CIAŁA( siarczan, glukonian: antiparen, tetanusan 50% i 24%) , Ca = 2,25-3,03 mmol/l / 9-12,1 mg/dl , P = 1-2,27 mmol/l / 3,1-8,4 mg/dl, Mg = 0,78-1,23 mmol/l / 1,9 -3 mg/dl Preparaty mineralne- Hipocalcemia – Calcium borogluconatum iv, Calciglut iv, Glucalvet iv, 250 -500 ml, Hipomagnezemia - Antiparen N iv, Tetanusan 50 i 24% iv sc, Duphalythe iv sc ip, Siarczan magnezu 20% sc.