BUDOWA CIAŁA

 

 

Porównując budowę ciała człowieka z budową ciała konia, można zauważyć podobieństwa. Koń tak samo jak człowiek, ma łopatkę połączoną z kością ramienną, staw łokciowy łączy ją zaś z przedramieniem. Nadgarstek u konia nazywany często nieprawidłowo kolanem, odpowiada stawowi promienno-nadgarstkowemu człowieka. Ludzkim palcom odpowiada natomiast kość pęcinowa, kopytowa i koronowa. Podobnie sytuacja przedstawia się, jeśli chodzi o kończynę tylną. Tak jak u człowieka, do kości miednicznych dołączona jest kość udowa, która stawem kolanowym łączy się z kością piszczelową. Piszczel z kolei łączy się ze stawem skokowym. Staw skokowy zbudowany jest z kości piętowej, śródstopia. Kręgosłup konia ma siedem kręgów szyjnych (jak u człowieka). Miejsce, w którym kręgi szyjne przechodzą w kręgi piersiowe nazywamy kłębem. Z ośmioma pierwszymi kręgami piersiowymi połączonych jest osiem żeber zrośniętych z drugiej strony mostkiem. Pozostałe dziesięć kręgów piersiowych połączone jest również z żebrami, z tą tylko różnicą, że żebra z drugiej strony nie łączą się mostkiem lecz są połączone chrzęstozrostem. Daleko oddalone od siebie, dobrze wysklepione żebra stwarzają dostatecznie dużo miejsca dla narządów wewnętrznych, są dla nich także ochroną. Za kręgami piersiowymi znajduje się aż 56 kręgów lędźwiowych (dla porównania - u człowieka występuje jedynie 5 kręgów lędźwiowych) i kość krzyżowa - zrośnięte ze sobą pięć kręgów krzyżowych. Grzbiet konia tworzą razem kręgi piersiowe, lędźwiowe i krzyżowe. Do kości krzyżowej dołączone są kręgi ogonowe (16-21). Kręgosłup konia zbudowany jest więc z 102-107 kręgów. U natomiast człowieka wyróżniamy 33-34 kręgi.
1.łopatka 2.kość ramienna 3.staw łokciowy 4.kości podramienia 5.staw nadgarstkowy odpowiada nadgarstkowi czlowieka 6.kość rysikowa 7.kość sródręcza III 8.staw pęcinowy 9.kość pęcinowa 10.kość kopytowa (kości 6-10 odpowiadają kościom ludzkiej dłoni) 11.staw biodrowy 12.staw kolanowy (kolano) 13.staw skokowy 14.bezzębna krawedź żuchwy 15.kość nosowa
Zootechniczna terminologia części ciała konia Głowa na której wyróżnia się: Część górna (mózgowa): potylicę - za uszami w miejscu gdzy szyja łączy się z głową  ciemię - przed i między uszami grzywka (czupryna) - pęk włosów pokrywający ciemię czoło - znajduje się między oczami oczodoły i oczy skronie - między małżowiną uszną i okiem małżowiny uszne z okolicami przyusznymi   Część pyskowa (trzewioczaszka): nos z grzbietem nosa nozdrza chrapy otwory nosowe warga górna warga dolna z bródką szpara pyskowa z kątami pyskowymi lica policzki i okolice łzowe ganasze sanki - czyli dolne i tylne brzegi żuchwy rów międzyszczękowy   Szyja na której wyróżnia się: boki szyi (lewy i prawy) kark grzywę - czyli włosień wystający z karku wrąb (przegub karkowy) podgardle - to dolny brzeg szyi przegub gardłowy rowki naczyniowe - znajdują się z obu stron szyi w okolicy podgardla   Tułów (kłoda) składa się z: Przód tułowia: kłąb łopatka występ barkowy staw barkowy łokieć pacha   Środek tułowia (łącznik): grzbiet lędźwie (nerka) ożebrowanie klatki piersiowej mostek brzuch podbrzusze słabizny doły głodowe   Zad: krzyż zewnętrzne guzy biodrowe udo kolano z fałdem kolanowym kulsze pośladki krocze, odbyt i srom (u klaczy) nasada ogona rzep ogona kiść ogona   Nogi (część wolna kończyny) podramię (przedramię) nadgarstek (napiąstek) nadpęcie okolica stawu pęcinowego z ostrogą i szczotką pęcinową pęcina korona kopyto kasztany - występują na wewnętrznej stronie przedramienia i stawu skokowego
BUDOWA KOPYTA
Zdrowe kopyta - zdrowy koń, mówią hodowcy. I tak właśnie jest - kopyto to szczególnie ważna część końskiego ciała i dlatego należy poświęcać mu sporo uwagi. Stopa konia jest zbudowana z części ukrwionych i chroniącej je warstwy ochronnej - kopyta. Amortyzuje ono wstrząsy, które powstają przy każdym kroku zwierzęcia.         Budowa kopyto składa się z trzech części: podeszwy, ściany i strzałki. Podeszwa Spodnia strona kopyta jest lekko wklęsła i bardzo stabilna. Prawidłowo uformowana podeszwa nie dotyka podłoża. Tak zwana biała linia, która ją otacza, stanowi brzeg ściany kopyta. ściana kopyta ściana kopyta składa się ze ściany przedniej, ścian bocznych, ścian piętowych i opuszek kopytowych zwanych "piętkami". Jest odpowiednikiem ludzkich paznokci. wewnętrzna część ściany kopyta jest z tysięcy zazębionych o siebie blaszek rogowych połączonych z kością kopytową - dzięki takiej konstrukcji kopyto "siedzi" na swoim miejscu. Strzałka Na wysokości opuszek ściana kopyta jest wygięta do środka. W tym miejscu zaczyna się tzw. strzałka z kątami ścienno - wsporowymi. Gdy koń stąpa, strzałka dotyka podłoża - wstrząs, który powstaje pod ciężarem ciała, jest częściowo tłumiony właśnie dzięki tej elastycznej części. Pełni ona także inną funkcję - poprzez nią koń "odczuwa" podłoże. "Koronka" Brzeg koronowy zwany potocznie koronką to zgrubienie, które otacza kopyto w miejscu połączenia masy rogowej z sierścią. Wydziela on coś w rodzaju lakieru, który chroni zrogowaciałą część przed nadmierną wilgocią, jak i wysuszeniem. W tym miejscu nakłada się nierzadko dodatkowe syntetyczne substancje o identycznym działaniu.         Krwioobieg i nerwy W stopie konia krew płynie tętnicami palcowymi. Gdy strzałka dotyka podłoża, wywiera ona nacsk na poduszeczkę opuszek kopytowych, która obciążona wypycha krew wyżej. Wzdłuż naczyń krwionośnych biegną dwa główne nerwy, odbierając impulsy z wnętrza stopy.         Przekrój pionowy ściany kopyta dźwigają cały ciężar zwierzęcia. Nie powinno zatem dziwić, że na końskich targach oglądanie kopyt to obowiązkowy: "rytuał".         Kości Trudno w to uwierzyć, ale kopyto konie wykazuje podobieństwa budowy do ludzkiej dłoni. ¦ciana kopyta to odpowiednik naszych paznokci, a opuszki naszych palców odpowiadają trzeciemu paliczkowi u konia. Podążając za tym porównaniem, kolejna kość w naszym palcu to paliczek drugi, a najbliższa dłoń to u konia paliczek pierwszy. Kolor kopyta Kolor zrogowaciałej części odpowiada zwykle barwie sierści. Jeśli jest ona biała, również kopyto jest białe, jeśli czarna, kopyto jest czarne. U srokaczy albo u koni których kończyny są nakrapiane drobnymi plamkami bardzo często kopyta są również wielokolorowe. Białe zrogowacenie jest bardziej miękkie aniżeli ciemne, a co za tym idzie o wiele bardziej podatne na uszkodzenia. Wzrost kopyto rośnie około 8 - 10 mm miesięcznie. Aby zatem odnowiło się ono całkowicie, potrzeba na to 8 do 10 miesięcy. Ściana kopyta chroniona jest bardzo cieką, szczelną powłoką. W ścianie kopyta nie przebiegają nerwy, tak więc kowal przybijający podkowę nie sprawia koniowi bólu     Układ kostny spełnia trzy zasadnicze zadania: stanowi rusztowanie organizmu, umożliwia wykonywanie ruchów, tworzy twarde osłony dla narządów wewnętrznych. Spis Treści Kościec stanowi rusztowanie dla części miękkich. Jest częścią bierną narządów ruchu i zespołem dźwigni, które ruch umożliwiają. Tworzą go: czaszka, kręgosłup, żebra z mostkiem, kończyny. Schemat || Spis Treści Kręgosłup składa się z następujących części: szyjnej, zbudowanej z 7 kręgów. Pierwszy krąg szyjny, zwany szczytowym, wraz z drugim, zwanym obrotowym, tworzą staw szczytowo-obrotowy, umożliwiający wykonywanie ruchów obrotowych głowy, piersiowej, składającej się z 18 lub 19 kręgów. Kręgi te mają dołki żebrowe z powierzchniami stawowymi, którymi łączą się z żebrami. Pierwsza sześć kręgów, ściślej biorąc - ich wyrostki kolczyste, stanowią rusztowanie kostne kłębu, lędźwiowej, składającej się z 5 lub 6 kręgów stanowiących sklepienie jamy brzusznej, krzyżowej, czyli tzw. kości krzyżowej powstałej przez zrośnięcie się 5 lub 6 kręgów krzyżowych, ogonowej, składającej się z 15 albo 20 małych, słabo rozwiniętych kręgów. Obserwując zarys grzbietu konia można zauważyć dwa uwypuklenia: większe w okolicy kłębu i mniejsze w okolicy krzyżowej. Te nierówności są spowodowane większą wysokością wyrostków kolczystych kręgów. Między tymi wypukłościami tworzy się łagodna, wklęsła płaszczyzna, która umożliwia wygodną jazdę wierzchem lub też juczenie konia bagażami. Linia grzbietu nie biegnie tak samo jak linia kręgosłupa, która ma następujące krzywizny: krzywiznę szyjną i szyjno-piersiową, dzięki nim koń może znacznie skracać i wydłużać szyję, np. podczas jedzenia, szybkiego biegu, skoku, zmniejszając w ten sposób siłę wstrząsu dochodzącego do czaszki, krzywiznę piersiowo-lędźwiowo-krzyżową, czyli główną - największą i najważniejszą. Odcinek ten jest sprężystym łukiem, który utrzymuje masę mięśni oraz trzewi jamy klatki piersiowej i jamy brzusznej, krzywiznę ogonową przednią i tylną, które nie mają większego znaczenia. Spis Treści Żebra swymi górnymi końcami są połączone stawowo z kręgami piersiowymi, z drugiej natomiast strony, końcami dolnymi, łączą się z mostkiem. Pierwszych 7-9 par łączy się bezpośrednio z mostkiem, pozostałe, połączone pośrednio, tworzą łuk żebrowy. Z kręgów piersiowych, żeber i mostka zbudowana jest klatka piersiowa. Spis Treści     Czaszka składa się z wielu płaskich kości połączonych szwami. W czaszce rozróżniamy części: mózgową (chroniącą mózgowie) i twarzową (osłaniającą narządy zmysłów - wzroku, słuchu i statyczny, czyli równowagi). Umowną granicę między obu częściami stanowią oczodoły.     Należy pamiętać, że koń podczas odpoczynku bądź snu nie opuszcza głowy w dół ani jej o nic nie opiera. Głowa jest jednak duża i ciężka, nie mogą więc utrzymywać jej mięśnie, gdyż szybko uległyby zmęczeniu. Utrzymuje ją, zbudowane z tkani łącznej, więzadło karkowe.     Na szczególną uwagę zasługuje uzębienie konia. Dorosłe samce mają w żuchwie (szczęce dolnej) 20 zębów: 6 siekaczy (2 cęgi, 2 średniaki, 2 okrajki), 2 kły, 6 przedtrzonowych i 6 trzonowych. Podobne uzębienie występuje w szczęce (szczęce górnej). Dorosły ogier ma ogółem czterdzieści zębów. U klaczy kły albo nie występują w ogóle, albo znajdują się tylko w żuchwie lub tylko w szczęce i są silnie uwstecznione. Schemat 1 || Schemat 2 || Spis Treści Kończyny - piersiowa i miedniczna - wykazują pewne podobieństwo w budowie: Spis Treści Kości kończyny piersiowej nie mają połączenia kostnego z tułowiem. U konia brak ponadto obojczyka i kości kruczej. Umocowanie kończyny przedniej z tułowiem stanowią liczne mięśnie tworzące mięśniozrost. W kończynie przedniej można rozróżnić odcinki: łopatkę, ramię (kość ramienna), kości przedramienia (tworzą je kość promieniowa i kość łokciowa), kości nadgarstka (zbudowany jest on z dwóch szeregów krótkich kości), śródręcza (kość śródręcza III - długa, spłaszczona i kości śródręcza II i IV - zwane kośćmi rysikowymi, i silnie uwstecznione) oraz kości palca III (paliczki, czyli człony), w skład których wchodzą: kość pęcinowa, kość koronowa i kość kopytowa obudowana puszką rogową kopyta. Do kości pęcinowej przylegają dwie trzeszczki bliższe (pęcinowe), a obok kości kopytowej znajduje się trzeszczka dalsza (kopytowa). Schemat || Spis Treści Kości kończyny miednicznej, grube i masywne, nie tylko wprawiają w ruch ciało zwierzęcia, ale również utrzymują masę zadu. W skład kończyny miednicznej wchodzą: obręcz miedniczna, inaczej kości miedniczne (biodra, łonowa i kulszowa); udo, którego trzon stanowi kość udowa (największa kość całego szkieletu); staw kolanowy - zasłonięty od przodu rzepką (trzeszczką); podudzie (kość piszczelowa i silnie zredukowana kość strzałkowa); kości stępu (6-7 kości, wśród nich kość piętowa i skokowa); śródstopie oraz paliczki podobnie jak kości kończyny piersiowej. Schemat || Spis Treści Stawy Schemat || Spis Treści Koń - Człowiek Poniższy schemat prezentuje porównanie budowy człowieka i konia.  1 - łopatka  2 - kość ramienna  3 - staw łokciowy  4 - kości podramienia  5 - staw nadgarstkowy (u człowieka: nadgarstek)  6 - kość rysikowa  7 - kość śródręcza III  8 - staw pęcinowy  9 - kość pęcinowa 10 - kość kopytowa (kości od 6 do 10 odpowiadają kościom ludzkiej dłoni) 11 - staw biodrowy 12 - staw kolanowy (kolano) 13 - staw skokowy 14 - bezzębna krawędź żuchwy 15 - kość nosowa