Rozdział I. Analiza wstępna

1.1. Struktura Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

Grupę Kapitałową ING Banku Śląskiego S.A. tworzą podmioty operujące na rynku kapitałowym lub w sferze infrastruktury rynków finansowych. ING Bank Śląski S.A. – jako jednostka dominująca – poprzez pełnienie funkcji kontrolnych w organach nadzoru spółek podejmuje kluczowe decyzje dotyczące zarówno zakresu działalności, jak i finansów podmiotów tworzących Grupę. Powiązania kapitałowe Banku ze spółkami wzmacniają więzi o charakterze handlowym. Spółki należące do Grupy Kapitałowej posiadają rachunki bieżące, jak i deponują swoje wolne środki na lokatach terminowych w ING Banku Śląskim S.A. Bank, w razie takiej potrzeby, kredytuje również działalność swoich spółek córek. Transakcje ING Banku Śląskiego S.A. z podmiotami zależnymi odbywają się na zasadach rynkowych.

ING Bank Śląski S.A. istnieje na rynku od 1989 roku. W ciągu wieloletniej działalności posiadł pozycję jednego z największych banków uniwersalnych w Polsce. ING Bank Śląski S.A. jest podmiotem dominującym Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. („Grupa”; „Grupa Kapitałowa”), w skład której na dzień 31 grudnia 2011 roku wchodziły:

ING Securities S.A. (jednostka zależna, 100% udziału),
Centrum Banku Śląskiego Sp. z o.o. (jednostka zależna, 100% udziału),
Solver Sp. z o.o. (jednostka zależna, 82,3% udziału).

Ponadto na dzień bilansowy Bank posiadał akcje następującej jednostki stowarzyszonej:

ING Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. (jednostka stowarzyszona, 20% udziału).

1.2. Istotne zmiany w Grupie kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

Z dniem 1 listopada 2011 roku ING Bank Śląski S.A. połączył się ze swoją spółką zależną ING Bankiem Hipotecznym S.A., której był 100 –procentowym właścicielem. Połączenie zostało dokonane poprzez przeniesienie całego majątku ING Banku Hipotecznego S.A. na ING Bank Śląski S.A. W dniu 29 grudnia 2011 roku ING Bank Śląski S.A. zawarł z ING Lease Holding N.V. umowę nabycia spółki ING ABL Polska S.A., będącej właścicielem ING Lease (Polska) Sp. z o.o. i ING Commercial Finance Polska S.A. Przeniesienie praw własności spółki ING ABL Polska na Bank nastąpiło w dniu 1 stycznia 2012 roku i nie miało wpływu na wyniki ING Banku Śląskiego S.A. w 2011 roku. Ponadto, w ramach realizacji projektu, którego celem jest budowa nowego modelu biznesowego bankowości korporacyjnej, w styczniu 2012 roku ING Bank Śląski S.A. utworzył spółkę zależną ING Usługi dla Biznesu S.A.

1.3. Rodzaj działalności Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

Bank ING rozporządzał 52,3 mld zł środków zgromadzonych na rachunkach Grupy, co zapewniło mu pozycję trzeciego co do wielkości banku depozytowego w Polsce. W grudniu 2011 roku ING Bank Śląski S.A. zajmował mocną pozycję na podstawowych rynkach usług bankowych:

czwarte miejsce na rynku w zakresie: wartości depozytów gospodarstw domowych (z 7,1 –procentowym udziałem),
czwarte miejsce na rynku w zakresie: liczby rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych,
czwarte miejsce na rynku w zakresie: w sprzedaży złotowych kredytów hipotecznych (udział na poziomie 9,2%),
bankowość korporacyjna: z usług Banku korzystało 16% średnich i dużych firm (trzecia pozycja na rynku),
trzeci co do wielkości kredytodawca w Polsce (7,3% udziału w rynku).

Rozdział II. Analiza dochodowości w połączeniu z analizą struktury bilansu Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

2.1.Analiza struktury bilansu Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

Pierwszą analizowana pozycją jest udział kredytów udzielonych klientom w wielkości aktywów razem banku, który został zaprezentowany w tabeli nr 1, natomiast przyrost kredytów udzielonych klientów w poszczególnych latach w tabeli nr 2.

Tabela 1. Wskaźnik udziału kredytów dla klientów w aktywach banku w latach 2009-2011

	2011	2010	2009
Kredyty i inne należności udzielone klientom	42329,7	34509	30592,8
Aktywa razem	69723,4	64517,5	59883,5
Wskaźnik kredyty/aktywa	60,71%	53,49%	51,09%

Można zauważyć, że we wszystkich latach wskaźnik ten był na wysokim poziomie i stanowił ponad 50% wszystkich aktywów banku. Taka sytuacja oznacza, że bank skupia się głównie na działalności kredytowej, co jest bardziej ryzykowne od inwestowania w papiery wartościowe, lecz może przynosić dużo większe zyski. Z roku na rok wskaźnik ten wzrastał, co pokazuje, że liczba udzielonych kredytów znacznie wzrastała, co tym samym powodowało wzrost aktywów banku. Może być to spowodowane korzystną zmianą stóp procentowych, dzięki czemu bank mógł stosować mniej restrykcyjną politykę i nieco obniżyć zaostrzone warunki dostawania kredytu i stosować promocje. Taka sytuacja zachęca klientów do zaciągania kredytów, dzięki czemu bank więcej zarabia na odsetkach i prowizjach kredytowych.

Tabela 2. Przyrost kredytów w latach 2009-2011

	2011	2010	2009	2008
Kredyty i inne należności udzielone klientom	42329,7	34509	30592,8	25742,8
Przyrost kredytów	22,66%	12,80%	18,84%

Z biegiem lat przyrost kredytów był znaczny, czyli bank coraz bardziej skupiał się na działalności kredytowej, niż inwestycyjnej. Jak wcześniej wspomniano jest to bardziej dochodowe, lecz niesie za sobą większe ryzyko związane z niewypłacalnością klientów, ale również przynosi duże zyski z odsetek i prowizji. Z roku 2010 na 2011 nastąpił wysoki wzrost wartości kredytów, co mogło być spowodowane jak wcześniej wspomniano korzystną zmianą stopy procentowej, a co za tym idzie lepszymi warunkami przyznawania kredytów.

Udział poszczególnych rodzajów udzielonych kredytów w ogólnej wartości portfela kredytów prezentuje tabela nr 3.

Tabela 3. Udział poszczególnych rodzajów kredytów w ogólnej ich wysokości

	2011	2010	2009
Kredyty i pożyczki (brutto), w tym:	37499,7	31073,4	26944
Kredyty i pożyczki udzielone klientom detalicznym, w tym	15008,9	12594,8	9756,7
udział w portfelu wszystkich kredytów	40,02%	40,53%	36,21%
kredyty i pożyczki hipoteczne	10926,8	8385,2	5885,5
udział w portfelu wszystkich kredytów	29,14%	26,99%	21,84%
kredyty dla segmentu Small Business	0	1649,7	1541,4
udział w portfelu wszystkich kredytów	0,00%	5,31%	5,72%
pozostałe kredyty i pożyczki	4082,1	2559,9	2329,8
udział w portfelu wszystkich kredytów	10,89%	8,24%	8,65%
Kredyty i pożyczki udzielone klientom korporacyjnym, w tym	22490,8	18478,6	17187,3
udział w portfelu wszystkich kredytów	59,98%	59,47%	63,79%
klienci strategiczni	9010,5	7351,6	7367,8
udział w portfelu wszystkich kredytów	24,03%	23,66%	27,34%
pozostałe kredyty i pożyczki	13480,3	11127	9819,5
udział w portfelu wszystkich kredytów	35,95%	35,81%	36,44%

Ogólna kwota udzielonych kredytów i pożyczek klientom banku różni się od zaprezentowanej w wyżej przedstawionych danych, gdyż nie zostały zawarte w danych powyżej liczne odpisy aktualizujące wartości udzielonych kredytów.

Ponad połowę w ogólnej liczbie udzielonych kredytów i pożyczek stanowi pozycja „Kredyty i pożyczki udzielone klientom korporacyjnym”, co oznacza, że większą kwotę kredytów bank udzielił instytucjom, co jest bardziej bezpieczne od udzielania kredytów pojedynczym klientom detalicznym, ponieważ klienci korporacyjni muszą spełnić dużo bardziej restrykcyjne warunki udzielania kredytu. Jednak z drugiej strony, gdy instytucja staje się niewypłacalna bank może naraz stracić dużo większą kwotę niż w przypadku klienta detalicznego. Z roku na rok udział ten nie zmieniał się gwałtownie i zachowywał zbliżone wartości, co świadczy o tym, że nie zmieniono znacznie strategię banku.

Tabela 4. Udział papierów wartościowych w aktywach

	2011	2010	2009	2008
Inwestycje	20450,7	23006,8	14166,3	18050,9
Aktywa razem	69723,4	64517,5	59883,5
papiery wartościowe/aktywa	29,33%	35,66%	23,66%
Przyrost inwestycji	-11,11%	62,41%	-21,52%

Jak można zauważyć inwestycje w papiery wartościowe stanowią sporą część aktywów banku, jednak jest ona znacznie mniejsza od wartości inwestowanej w kredyty. Z roku 2009 na rok 2010 nastąpił bardzo duży wzrost inwestycji banku. Taka zmiana może być spowodowana na przykład niekorzystnym poziomem stóp procentowych, przez co skupienie działalności na kredytach stało się mniej opłacalne i bardziej ryzykowne od inwestycji w papiery wartościowe. W 2011 roku wartość inwestycji obniżyła się co może komunikować, że stopy procentowe w tym roku zmieniły się z korzyścią dla działalności kredytowej.

2.2.Analiza dochodowości Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

Banki wykonują różne operacje, dzięki którym dokonują oceny efektywności poszczególnych klientów i produktów, aby stwierdzić czy dane działanie jest dla banku opłacalne.

Pierwszą pozycją niezbędną do oceny dochodowości banku jest marża odsetkowa, która zaprezentowana jest w tabeli nr 4.

Tabela 5. Marża odsetkowa netto

	2011	2010	2009
przychody odsetkowe	3385,5	2948,7	3116,8
koszty odsetkowe	1534	1321,1	1674,7
dochód odsetkowy netto	1851,5	1627,6	1442,1
aktywa	69723,4	64517,5	59883,5
marża odsetkowa netto	2,66%	2,52%	2,41%

Można zauważyć, że z roku na rok zwiększała się wartość marży odsetkowej, co oznacza, że z biegiem lat bank więcej zarabia na odsetkach od udzielanych kredytów. W roku 2010 koszty odsetkowe znacznie zmalały w porównaniu z poprzednim rokiem, co dało wyższą marżę odsetkową, mimo że przychody z tytułu odsetek były nieco mniejsze niż w roku 2009. W 2011 roku marża odsetkowa wzrosła, co jest spowodowane znacznie większymi przychodami odsetkowymi. Tendencja wzrostowa we wszystkich latach może oznaczać, że bank z roku na rok udziela coraz więcej kredytów.

Kolejną pozycją potrzebną do analizy dochodowości jest udział odsetek w dochodzie banku, który został zamieszczony w tabeli nr 2.

Tabela 6. Udział odsetek w dochodzie

	2011	2010	2009
dochód odsetkowy netto	1851,5	1627,6	1442,1
dochody odsetkowe	3385,5	2948,7	3116,8
prowizje	1170,1	1117,1	1020,3
suma (dochody odsetkowe + prowizje)	4555,6	4065,8	4137,1
udział odsetek w dochodzie	40,64%	40,03%	34,86%

Udział odsetek w ogólnym dochodzie banku z roku na rok wzrastał. Dochód odsetkowy netto w poszczególnych latach miał tendencję wzrostową, może to oznaczać, że bank z upływem lat bardziej skupił się na udzielaniu kredytów niż na obrocie papierami wartościowymi. Mogło być to spowodowane korzystną wysokością stóp procentowych, dzięki czemu polityka banku stała się mniej restrykcyjna i warunki dostawania kredytu nie były aż tak zaostrzone. To mogło spowodować, że zwiększyła się liczba klientów, którym udzielono kredyt.

Tabela 7. Udział prowizji w dochodzie

	2011	2010	2009
przychody z tytułu prowizji	1170,1	1117,1	1020,3
koszty z tytułu prowizji	148,9	129,8	120,7
dochód z prowizji netto	1021,2	987,3	899,6
dochody odsetkowe	3385,5	2948,7	3116,8
prowizje	1170,1	1117,1	1020,3
suma (dochody odsetkowe + prowizje)	4555,6	4065,8	4137,1
udział prowizji w dochodzie	22,42%	24,28%	21,74%

Udział prowizji w ogólnych dochodach banku kształtował się na różnym poziomie w każdym roku. Należy jednak zauważyć, że przychody z tytułu prowizji z roku na rok wzrastały, co może oznaczać, że bank posiadał coraz więcej klientów, którzy wraz ze składaniem swoich depozytów płacą prowizję.

Tabela 8. zwrot na aktywach (ROA)

	2011	2010	2009
zysk netto	880,1	753,1	595,1
aktywa ogółem	69723,4	64517,5	59883,5
zwrot na aktywach (ROA)	1,26%	1,17%	0,99%

Z roku na rok wskaźnik ROA zwiększał się. Jest to spowodowane tym, że zysk netto banku z biegiem lat ulegał znacznemu powiększeniu. Przypuszczalnie taki wzrost może być spowodowany, zmniejszeniem się wysokości kosztów generowanych przez bank, a także pomniejszeniem kwoty rezerw, które wpływają na poziom zysku.

Rozdział III. Analiza ryzyka

3.1. Ryzyko kredytowe Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

Pierwszym wskaźnikiem, który może pokazać jak kształtuje się poziom ryzyka kredytowego banku jest przyrost kredytów, który został zaprezentowany w tabeli nr 9.

Tabela 9. Przyrost kredytów w Banku ING

	2011	2010	2009	2008
Kredyty i inne należności udzielone klientom	42329,7	34509	30592,8	25742,8
Przyrost kredytów	22,66%	12,80%	18,84%

Przyrost kredytów z roku na rok jest duży ponad 10%. Inwestycja w kredyty dla banku jest bardziej ryzykowna od inwestowania w papiery wartościowe, lecz jak wcześniej zauważono, jest również bardziej opłacalna. Znaczny przyrost kredytów w banku może świadczyć o tym, że stopy procentowe w poszczególnych latach kształtowały się na korzystnym poziomie. Wraz ze wzrostem wielkości udzielanych kredytów wzrasta ryzyko, że bank nie odzyska swoich pieniędzy, gdyż klienci mogą stać się z biegiem czasu niewypłacalni.

Kolejnym wskaźnikiem niezbędnym do analizy ryzyka kredytowego jest udział udzielonych kredytów klientom banku w aktywach ogółem, który przedstawia tabela nr 10 i szczegółowo 11.

Tabela 10. Udział udzielonych kredytów w aktywach ogółem

	2011	2010	2009
Kredyty i inne należności udzielone klientom	42329,7	34509	30592,8
Aktywa razem	69723,4	64517,5	59883,5
Wskaźnik kredyty/aktywa	60,71%	53,49%	51,09%

Tabela 11. Udział udzielonych kredytów klientom w aktywach razem - szczegółowe ujęcie

	2011	2010	2009
Kredyty i pożyczki (brutto), w tym:	37499,7	31073,4	26944
Kredyty i pożyczki udzielone klientom detalicznym, w tym	15008,9	12594,8	9756,7
udział w portfelu wszystkich kredytów	40,02%	40,53%	36,21%
kredyty i pożyczki hipoteczne	10926,8	8385,2	5885,5
udział w portfelu wszystkich kredytów	29,14%	26,99%	21,84%
kredyty dla segmentu Small Business	0	1649,7	1541,4
udział w portfelu wszystkich kredytów	0,00%	5,31%	5,72%
pozostałe kredyty i pożyczki	4082,1	2559,9	2329,8
udział w portfelu wszystkich kredytów	10,89%	8,24%	8,65%
Kredyty i pożyczki udzielone klientom korporacyjnym, w tym	22490,8	18478,6	17187,3
udział w portfelu wszystkich kredytów	59,98%	59,47%	63,79%
klienci strategiczni	9010,5	7351,6	7367,8
udział w portfelu wszystkich kredytów	24,03%	23,66%	27,34%
pozostałe kredyty i pożyczki	13480,3	11127	9819,5
udział w portfelu wszystkich kredytów	35,95%	35,81%	36,44%

Kredyty udzielone klientom banku z roku na rok mają większy udział w aktywach. Jak wcześniej zauważono stanowią ponad połowę wszystkich aktywów posiadanych przez bank, co ukazuje, że działalność banku jest skupiona na działalności kredytowej. Jak zauważono powyżej taka działalność ma dużo większe ryzyko od działalności czysto inwestycyjnej, gdyż inwestowanie w papiery wartościowe nie jest zagrożone wypłacalnością klientów.

W szczegółowym zestawieniu największy udział w ogólnej wartości udzielonych kredytów mają kredyty udzielone klientom korporacyjnym. Z roku na rok wartość tych kredytów był bardzo zbliżony co może świadczyć o tym, że poziom ryzyka znacznie się nie zmienia. Kredyty te nie są tak ryzykowne jak klientów detalicznych, jednak można zauważyć, że również są zagrożone niewypłacalnością spowodowaną na przykład bankructwem jednostki przez co bank może stracić dużo większą kwotę należności, niż w przypadku pojedynczego klienta detalicznego.

Działalność skupiona na działalności kredytowej niesie za sobą dużo większe zyski, lecz zagrożone jest wysokim ryzykiem, zatem im więcej wzrasta udział udzielonych kredytów w aktywach banku tym ryzyko kredytowe rośnie.

Następnym wskaźnikiem dotyczącym ryzyka kredytowego jest udział odpisów na rezerwy w aktywach razem, prezentowany w tabeli nr 12.

Tabela 12. Wskaźnik odpisów na rezerwy

	2011	2010	2009
Odpisy na rezerwy	172,4	203,6	304,5
Aktywa ogółem	69723,4	64517,5	59883,5
wskaźnik odpisów na rezerwy	0,25%	0,32%	0,51%

Wskaźnik ten jest bardzo niski w poszczególnych latach. co może oznaczać, że bank odkłada mniej wartości na rezerwy, gdyż posiada małe ryzyko kredytowe. Z roku na rok udział odpisów w aktywach nieznacznie się zmieniał i był na prawie takim samym, niskim poziomie. Może to także oznaczać, że zysk banku był mały i przez to kwota odpisów na rezerwy jest tak mała. Z oku na rok wartość odpisów maleje, jednak nie jest to spowodowane brakiem zysku, gdyż z roku na rok zysk netto banku posiada poziom dodatni i wzrasta. Zatem można się skupić na niskim poziomie ryzyka kredytowego.

Tabela 13. Udział kredytów zagrożonych

	2011	2010	2009
Kredyty zagrożone	1553,1	1507,6	1164,6
Kredyty ogółem	37499,7	31073,4	26 944,0
Udział kredytów zagrożonych	4,14%	4,85%	4,32%

Poziom „złych kredytów” jest niski co pokazuje, że istnieje niewielkie ryzyko kredytowe w stosunku do tych pozycji. Z roku na rok wartość kredytów zagrożonych powiększała się, co może sygnalizować, że w przyszłości jeśli taka tendencja utrzyma się na dłużej, bank będzie miał problem z powiększającym się ryzykiem kredytowym. Jednak udział zagrożonych kredytów w kredytach udzielanych ogółem klientom i innym bankom jest tak mały, że ryzyko kredytowe jest na niewielkie poziomie i nie zagrozi działalności banku.

	2011	2010	2009
Rezerwy	1109	1080,3	872,8
Kredyty zagrożone	1553,1	1507,6	1164,6
pokrycie rezerwami kredytów zagrożonych	71,41%	71,66%	74,94%

3.2. Ryzyko walutowe Grupy kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.

	2011	2010	2009
Aktywa denominowane w walutach	9469,1	9469,2	9434,8
Aktywa ogółem	69723,4	64517,5	69723,4
Wskaźnik aktywów denominowanych w walutach	13,58%	14,68%	13,53%

	2011	2010	2009
Pasywa denominowane w walutach	8346,4	8346,2	9579,5
Aktywa ogółem	69723,4	64517,5	69723,4
Wskaźnik aktywów denominowanych w walutach	11,97%	12,94%	13,74%