TYDZIEŃ 25

Dzidziuś

Z drobnej chudziutkiej istotki Wasz dzidziuś przemienia się powoli w pulchniutkie niemowlę, jakim będzie po porodzie. Pod skórą intensywnie rozwija się tkanka tłuszczowa, która zapewni mu źródło energii na pierwsze dni życia w nowym świecie i umożliwi utrzymanie prawidłowej ciepłoty ciała. Do końca miesiąca wytworzy się około 50 g tkanki podskórnej, co stanowi 3,5% całkowitej masy ciała.

Mama

W tym okresie możesz odczuwać bardziej dokuczliwe bóle krzyża. Zwykle są one związane ze zmianą postawy w czasie ciąży. W związku z powiększaniem się ciężaru piersi i brzucha, środek ciężkości przesuwa się do przodu, co zwiększa obciążenie kręgosłupa. Jednocześnie progesteron powoduje rozluźnienie mięśni i wiązadeł, wobec czego bardzo łatwo o bóle i nadwyrężenia. W utrzymaniu kręgosłupa w należytym stanie może pomóc właściwa postawa, noszenie butów na płaskim obcasie, odpowiednie (nie nadmierne!) przybieranie na wadze, a także aktywne wzmacnianie (ćwiczenie) mięśni miednicy, brzucha i pleców.

Badania

W trzecim trymestrze zwiększa się częstotliwość wizyt u lekarza. Teraz powinnaś bywać w jego gabinecie co 2 - 3 tygodnie, a pod koniec ciąży nawet co kilka dni. Lekarz będzie przeprowadzał z Tobą te same badania co wcześniej, do których dojdzie słuchanie bicia serca maleństwa, a także ocena jego ruchliwości na podstawie karty ruchów dziecka, którą być może prowadzisz.

Dieta

Powinnaś teraz zwiększyć spożycie żelaza, a unikniesz anemii, która jest częstą dolegliwością w zaawansowanej ciąży. Przyswajalność żelaza poprawia witamina C, która ponadto bierze czynny udział w produkcji kolagenu - białka, od którego zależy sprawność wszystkich tkanek, w tym skóry, kości, ścięgien i naczyń krwionośnych. Uszczelnia ściany, co zapobiega żylakom i łagodzi obrzęki nóg. Pomaga także białym ciałkom krwi sprawniej zwalczać wirusy i bakterie chorobotwórcze. Najwięcej witaminy C dostarczą Ci: czarne porzeczki, truskawki, pomarańcze, grejpfruty, papryka, kapusta, pomidory, brukselka i natka pietruszki. W trzecim trymestrze dziecko potrzebuje więcej wapnia - niezmiernie ważnego budulca układu kostnego. Jeżeli nie zadbasz o spożywanie teraz większej ilości wapnia, maluch pobierze go z Twoich kości i zębów. Niezastąpionym źródłem wapnia są oczywiście produkty mleczne, które możesz dobierać tak, aby były jak najmniej kaloryczne. Spożywanie produktów mlecznych, a w szczególności jogurtów i kefiru, sprzyja także utrzymaniu prawidłowej mikroflory jelitowej. Naturalnie występujące w układzie pokarmowym pałeczki kwasu mlekowego i bifidobakterie wywołują korzystny efekt zdrowotny: regulują procesy trawienia - zapobiegają zaparciom, biorą udział w syntezie niektórych witamin oraz stanowią ochronę przed bakteriami chorobotwórczymi. Do takich naturalnych produktów należą probiotyki, które pomagają w utrzymaniu korzystnej mikroflory jelitowej i wywierają dobry wpływ na Twoje zdrowie.

Tata

Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś to już ostatni dzwonek na szkołę rodzenia. Matka Twojego dziecka ma teraz sporo spraw na głowie, więc Ty możesz wziąć na siebie obowiązek zorganizowania zajęć. Uczęszczanie do szkoły rodzenia niesie ze sobą wiele korzyści dla was obojga. Pozwala fachowo przygotować się do macierzyństwa i ojcostwa. Daje możliwość wymiany poglądów i doświadczeń z innymi parami spodziewającymi się dziecka. Przede wszystkim jednak przygotowuje do porodu, aby uczynić go lżejszym i bardziej świadomym.

TYDZIEŃ 26

Dzidziuś

Potrafi już zamanifestować swoje niezadowolenie ze zbyt gorzkich, słonych lub kwaśnych wód płodowych, krzywiąc się i zmniejszając częstotliwość połykania. Połyka je natomiast chętnie i w dużych ilościach (nawet 1 litr dziennie), gdy za pomocą niedawno wykształconych kubków smakowych stwierdzi, że są słodkie. Badania dowodzą, że najbardziej odpowiada mu smak wanilii i bananów. Jeżeli zatem chcesz mu zrobić miłą niespodziankę, skuś się na jakiś waniliowo-bananowy deser.

Mama

Możesz zacząć odczuwać pierwsze skurcze macicy, nazywane skurczami Braxtona Hicksa. Są to całkowicie normalne w Twoim stanie, trwające ok. 20 - 30 sekund twardnienia brzucha. Jeśli jednak występują one częściej niż 5 razy na godzinę, skontaktuj się ze swoim lekarzem.

Tata

Ciąża to bardzo niezwykły okres w życiu kobiety, który dla Ciebie może być trochę tajemniczy. Staraj się odsłaniać te tajemnice, dużo czytając i rozmawiając na temat jej przebiegu. Niewiedza budzi wątpliwości i lęki. Jako przyszły ojciec, dobrze wykształcony w tej dziedzinie, będziesz mógł także służyć swojej partnerce radą, pomocą i przypomnieniem.

TYDZIEŃ 27

Dzidziuś

Jeżeli uważnie śledzisz poczynania Waszego dziecka w brzuszku, możesz zaobserwować pewne cechy temperamentu swojego potomka. Na tym etapie rozwoju różnicują się bowiem reakcje dzieci na podobne zjawiska. Niektóre reagują żywiołowo na gwałtowne zmiany, inne są spokojniejsze.

Mama

Pływanie wyjątkowo dobrze wpływa na samopoczucie, odpręża i rozluźnia mięśnie grzbietu, które w ciąży są szczególnie obciążone.

Tata

Pomyśl o "środkach lokomocji", których będzie wkrótce potrzebować Wasze maleństwo. Jako posiadacz zmysłu technicznego, prawdopodobnie najlepiej wybierzesz wózek i fotelik samochodowy dla przyszłego pasażera Waszego auta. Pamiętaj przy tym, że musi on mieć odpowiednie atesty, a przede wszystkim być wygodny i bezpieczny dla dziecka.

TYDZIEŃ 28

Dzidziuś

Teoretycznie 26-28-tygodniowy malec jest już w stanie samodzielnie egzystować, ale każdy kolejny dzień życia śródmacicznego zwiększa jego szansę na przeżycie. Z dnia na dzień maluch staje się bowiem coraz bardziej dojrzały. Rozwijają się płuca, wątroba jest coraz sprawniejsza, a mózg zapewnia coraz lepszą i bardziej precyzyjną kontrolę czynności fizjologicznych. Wasze maleństwo w brzuszku zachowuje się jak noworodek - otwiera i zamyka oczy, ssie kciuk. W tym czasie kształtuje się jego osobowość, dlatego tak ważny jest Wasz kontakt z dzieckiem.

Mama

Niestety, zgaga w ciąży może występować także po lekkich daniach, a nawet przy pustym żołądku. Zgaga może nasilać się wraz z rozwojem ciąży. Rosnąca macica przesuwa ku górze żołądek i dwunastnicę, co powoduje cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Aby zapobiegać zgadze, najlepiej jest wyłączyć z jadłospisu pikantne potrawy i jeść częstsze, ale mniej obfite posiłki. Objawy można natomiast łagodzić kilkoma łykami zimnego mleka lub gorącej herbaty. Skuteczne bywa także zjedzenie paru migdałów, pożucie natki pietruszki lub gumy miętowej.

Tata

Mów do niego, czytaj mu bajki, śpiewaj. Już teraz zawiązują się między Wami nici porozumienia. Maluch dokładnie zapamięta Twój głos, jeżeli będzie go słyszał dostatecznie często. Dotykaj go poprzez brzuszek mamy - to dla niego bardzo ważne.

TYDZIEŃ 29

Dzidziuś

Maluch ma jeszcze trochę miejsca na poruszanie się w macicy, co skwapliwie wykorzystuje, jakby przeczuwając, że już niebawem swobodne baraszkowanie w jego ulubionym środowisku będzie niemożliwe. Z dnia na dzień jest coraz silniejszy, dlatego teraz bardzo wyraźnie odczuwasz jego ruchy.

Mama

Częste oddawanie moczu to nic niezwykłego w ciąży. Macica uciska na pęcherz, co powoduje konieczność jego częstszego opróżniania. Nerki także mają więcej pracy. Z dnia na dzień muszą filtrować coraz więcej krwi. Do końca ciąży ilość Twojej krwi znacznie się zwiększy. Jeżeli chcesz zredukować liczbę nocnych wizyt w toalecie, powinnaś powstrzymać się od picia po godzinie 20:00. Na pewno jednak nie unikniesz ich zupełnie. Potraktuj to jako przygotowanie do nocnych karmień dziecka w przyszłości.

Tata

Zachęcaj żonę do przestrzegania zaleceń lekarza i do higienicznego trybu życia - spacerów, gimnastyki, odpowiedniej diety. Niech Twój przykład działa na nią mobilizująco. Trudno bowiem, żeby ona zabierała się do ćwiczeń, kiedy Ty siedzisz akurat przed telewizorem, albo wypijała kolejną szklankę mleka, podczas gdy Ty sączysz wymyślnego drinka i przegryzasz czekoladką.

TYDZIEŃ 30

Dzidziuś

Odruch toniczno-szyjny, to odruch dziecka związany z postawą. Polega on na prostowaniu ręki i nogi po stronie, w którą zwrócona jest głowa malucha, przy jednoczesnym zginaniu kończyn po przeciwnej stronie. Odruch ten będziecie mogli obserwować jeszcze przez osiem miesięcy po urodzeniu. Co ciekawe, preferencje malca co do strony zwracania głowy pozwalają przewidywać, czy dziecko będzie prawo - czy leworęczne. Odruch "szermierza", jak również inne spontaniczne ruchy malca mają istotny wpływ na prawidłowe kształtowanie się sylwetki.

Mama

Możesz zacząć odczuwać nieco silniejsze niż dotąd skurcze macicy. Prawdopodobnie coraz trudniej jest Ci zasnąć, bo nie możesz znaleźć wygodnej pozycji. Możesz mieć także kłopoty z oddychaniem. Twój oddech nieco się skraca na skutek wysokiego położenia dna macicy, uciskającego na płuca. Ten ucisk dotyczy również żołądka. Staje się on przez to mniejszy, więc musisz jeść mniejsze, ale częstsze posiłki w liczbie około 5 - 6 dziennie.

Badania

Wkrótce czeka Cię przedostatnie badanie USG. Pozwala ono ocenić płyn owodniowy, łożysko oraz wzrost i odpowiednie ułożenie dziecka w macicy.

Tata

Zacznij powoli planować urlop, który wykorzystasz po narodzeniu dziecka. Taki odpoczynek od pracy przyda Ci się w czasie, kiedy będziesz musiał zupełnie zreorganizować swoje życie osobiste.

TYDZIEŃ 31

Dzidziuś

Dziecko w Twoim łonie wyraźnie słyszy różne dźwięki, przede wszystkim te, które pochodzą z Twojego brzucha, jak odgłos bicia serca i dźwięki z przewodu pokarmowego, a które są dla niego pewnego rodzaju tłem dźwiękowym. Na tym tle maluch wyróżnia także głosy z zewnątrz, które rozpoznaje po porodzie. Dowodzą tego badania, przeprowadzone przez amerykańskich uczonych. W kilkanaście godzin po porodzie podawano dzieciom smoczek, podłączony do słuchawek, z których leciał głos mamy lub innej kobiety. Dzieci szybko nauczyły się takiego sposobu ssania, który pozwalał im słyszeć głos własnej mamy. Dzieci w trzecim trymestrze mają też swoje preferencje muzyczne - wolą słuchać Vivaldiego i Mozarta niż Brahmsa i Beethovena. Na ogół nie przepadają za muzyką rockową.

Mama

Możesz uskarżać się na okresowe duszności, które w tym stadium ciąży dotyczą wielu kobiet. Wynikają one stąd, że powiększająca się macica przesuwa zawartość jamy brzusznej do góry pod klatkę piersiową, co powoduje kłopoty z oddychaniem, zwłaszcza przy większym wysiłku, na przykład wchodzeniu po schodach. Duszności mogą pojawić się także w nocy, podczas spania na wznak. Można temu zapobiec, układając górną część ciała na kilku poduszkach, tak aby odpoczywać w pozycji półsiedzącej. Uczucie duszności zmniejsza się lub całkowicie ustępuje na dwa lub trzy tygodnie przed porodem, kiedy główka dziecka schodzi do kanału rodnego.

Tata

Zabierz żonę na zakupy. Nic tak nie pomaga ciężarnej kobiecie zapomnieć o dolegliwościach i nic tak nie poprawia jej humoru jak trochę pieniędzy wydanych na koszulki, śpioszki, skarpetki i czapeczki dla dzidziusia.

TYDZIEŃ 32

Dzidziuś

Coraz więcej tkanki tłuszczowej gromadzi się pod skórą, a wraz z nią zapasy żelaza i innych minerałów. Maluch waży teraz około 2 kg, zaś jego wzrost waha się w od 40 do 43 cm.

Mama

W kilku przypadkach należy zgłosić się do lekarza natychmiast: w razie krwawienia lub odpływu płynu z pochwy, silnych skurczów brzucha, bólu żołądka lub tępego bólu pleców, pogorszenia ostrości wzroku, plamek przed oczami, uczucia wypierania dziecka do dołu, zauważalnych, nietypowych zmian ruchliwości dziecka, więcej niż 5 skurczów macicy w ciągu godziny.

Tata

Jeśli tylko to możliwe, towarzysz żonie przy badaniach i wizytach lekarskich. Dla niej będzie to duże wsparcie przy tak nieprzyjemnych zabiegach jak na przykład pobieranie krwi. Ty przekonasz się, że matka Twojego dziecka jest w dobrych rękach i nic jej nie grozi.

TYDZIEŃ 33

Skóra maleństwa, dotychczas zaczerwieniona, przezroczysta i pomarszczona, jest teraz gładka i ma ładny, różowy kolor. Jej 1 cm kwadratowy zawiera ponad 100 gruczołów potowych, około 15 łojowych i blisko 3,5 miliona zakończeń nerwowych, wrażliwych na temperaturę, ból i dotyk.

Mama

Wiele przyszłych mam zaczyna w tym okresie obawiać się porodu oraz zmiany stylu życia i finansowych konsekwencji związanych z urodzeniem dziecka. Nie martw się, wszystko się z czasem ułoży. Ważne jest abyś o swoich odczuciach rozmawiała z bliską Ci osobą. Już po kilku takich rozmowach poczujesz się znacznie lepiej i odzyskasz wiarę w siebie.

Tata

Jeżeli lekarz nie widzi przeciwwskazań, możecie cieszyć się seksem niemal podczas całego okresu ciąży. Rozpieszczaj i okazuj Twojej partnerce więcej czułości niż zazwyczaj. Pocałunek przed snem i zasypianie w Twoich ramionach dadzą poczucie bezpieczeństwa jej i dziecku.

TYDZIEŃ 34

Dzidziuś

Gdy malec przeciąga się lub kopie, możecie wyczuć jego główkę, kolano czy piętę. Dzieje się tak również dlatego, że maluch ciągle bardzo intensywnie rośnie i nabiera sił, a w macicy ma coraz mniej miejsca. Tak więc kiedy próbuje się wyprostować, niektóre części jego ciała wypychają Ci brzuch. Dziecko waży teraz średnio 2,5 kg i mierzy około 45 cm.

Mama

Zmęczenie jest powszechnym objawem w trzecim trymestrze ciąży. Kłopoty ze snem, różnego rodzaju dolegliwości ciążowe i niepokój związany z porodem mogą go pogłębiać. Jeżeli tylko możesz ucinaj sobie drzemki w ciągu dnia, dużo spaceruj i odpoczywaj.

Tata

Podtrzymuj na duchu swoją partnerkę i pomagaj jej przezwyciężać chwilowe ciążowe niedyspozycje. Twój wprawny masaż może być niezastąpionym środkiem pomocy w przypadku zmęczenia.

TYDZIEŃ 35

Dzidziuś

Musicie pamiętać o tym, jak ważne są teraz dla niego bodźce docierające z zewnątrz, które potrafi wyraźnie odbierać i które zapamiętuje! Tak, to prawda, pamięć dziecka przechowuje doświadczenia z życia płodowego, choć nie do końca świadomie. Potwierdzają to wyniki przeprowadzanych badań: noworodki, którym odtwarzano odgłosy bijącego serca mamy lub muzyki, jakiej słuchały w życiu płodowym, uspokajały się, a nawet lepiej jadły.

Mama

Najwyższy czas przygotować dom na przyjęcie dziecka. Powinniście zaaranżować osobne miejsce dla malucha w Waszej sypialni, bo prawdopodobnie po porodzie będziecie woleli mieć je przy sobie niż w osobnym pokoju.

Badania

Czeka Cię badanie na obecność wirusa HBs, odpowiedzialnego za żółtaczkę zakaźną typu B. Od jego wyniku zależy właściwe postępowanie z dzieckiem po porodzie, zabezpieczające dziecko przed zakażeniem wirusem żółtaczki. Pod koniec ciąży lekarz poleci Ci także powtórzenie badań WR.

Tata

Być może czeka Cię przemeblowanie albo drobny remont. Przygotowując miejsce dla dziecka, pamiętaj, że najważniejsze jest, aby było to miejsce jasne, czyste i z możliwością wietrzenia.

TYDZIEŃ 36

Dzidziuś

Wasz maluch jest w pełni dojrzały i zdolny do podjęcia samodzielnego życia. W tkance podskórnej zgromadził odpowiednią ilość tłuszczu, prawie zupełnie pozbył się też meszku płodowego, okrywającego ciało, choć pozostały jeszcze jego resztki na ramionach, rączkach, nóżkach i na czole. Maź płodowa może pokrywać całe ciało, z wyjątkiem oczu i ust. Szczególnie dużo gromadzi się jej w fałdach skóry w okolicy pachwin, łokci, szyi, pod pachami i kolanami. Z pewnością jesteście ciekawi, jak wygląda Wasze maleństwo, do kogo jest podobne. Jedno jest pewne - ma niebieskie oczy, przynajmniej na początku (wszystkie dzieci rasy białej rodzą się z niebieskimi oczyma). W niektórych przypadkach ich kolor może ulec zmianie już po kilku minutach od urodzenia. Zwykle jednak ostateczna barwa oczu ujawnia się po upływie pierwszego tygodnia od porodu.

Mama

Torbę z rzeczami, które będą potrzebne Tobie i dziecku w szpitalu miej już przygotowaną i postaw w widocznym miejscu. Na wypadek rozpoczęcia akcji porodowej poza domem, zawsze noś przy sobie kartę ciąży, legitymację ubezpieczeniową i wyniki ostatnich badań.

Tata

Powinieneś już wiedzieć, czy chcesz towarzyszyć swojej żonie przy porodzie. Jeżeli jednak nie jesteś jeszcze zdecydowany, nie przejmuj się - wielu mężczyzn podejmuje decyzję w ostatniej chwili. Tymczasem spróbuj opracować plan działania na czas porodu. Jeżeli macie już wybrany szpital, ustalcie czym tam dojechać. Jeżeli zdecydujecie się na karetkę pogotowia (przysługuje ona kobiecie rodzącej), musicie pamiętać, że zawiezie samą pacjentkę do szpitala, który ma akurat dyżur (ty będziesz musiał dojechać na własną rękę). Dlatego lepiej pojechać własnym autem lub wezwać taksówkę. Dobrze byłoby wcześniej obejrzeć plan miasta, wyznaczyć najszybszą drogę z domu do szpitala i przetestować trasę.

TYDZIEŃ 37

Dzidziuś

Niebawem czeka go przeżycie, jakiego nie zazna nigdy potem - kompletna zmiana światów. Trzeba będzie wydać z siebie pierwszy krzyk i złapać pierwszy trudny oddech. Dlatego malec niestrudzenie ćwiczy ruchy oddechowe, wciągając i wypierając z płuc wody płodowe. W jelitach gromadzą się: żółć, złuszczony nabłonek śluzówki przewodu pokarmowego, fragmenty mazi płodowej i naskórka. Wszystko to zostanie wydalone po porodzie w postaci smółki - pierwszej kupki dziecka.

Mama

Średnio na dwa tygodnie przed porodem pojawia się uczucie ulgi, związane z obniżeniem dna macicy. Wiąże się to także z zauważalnym opuszczeniem się brzucha oraz często z ustąpieniem niektórych dolegliwości, na przykład zgagi czy trudności z oddychaniem. Pojawiają się jednak coraz częściej, zazwyczaj bezbolesne, skurcze przepowiadające - macica twardnieje na chwilę, po czym wraca do normy.

Tata

Z pewnością obydwoje czekacie na rozwiązanie z niecierpliwością i pewnym podenerwowaniem. Zbliża się termin porodu, który będzie dla Was obojga nowym, zupełnie nieznanym doświadczeniem. Pomyśl o czymś, co rozładuje emocje. Jeżeli Twoja partnerka czuje się na tyle dobrze, aby spędzić dwie godziny w pozycji siedzącej, możecie wybrać się do kina na jakiś przyjemny rozrywkowy film. A może małe szaleństwo kulinarne? W końcu jedzenie to jedna z największych przyjemności, a zjedzenie czegoś pysznego i kalorycznego na pewno poprawi Wasz nastój.

TYDZIEŃ 38

Teoretycznie jesteś już z pewnością doskonale przygotowana na przyjęcie dziecka. Teraz już tylko czekasz na pierwsze symptomy porodu.

Dzidziuś

Wszystkie organy i układy są w pełni wykształcone i przygotowane do spełniania swoich funkcji po drugiej stronie brzucha. Maluch już nie rośnie, a tylko przygotowuje się do przebycia najkrótszej, ale zarazem najtrudniejszej drogi w swoim życiu.

Mama

Niech czas oczekiwania będzie czasem wypoczynku, rozluźnienia i wewnętrznego spokoju. Najlepiej nie rozmawiaj teraz z innymi matkami o ich wrażeniach z porodów. Pamiętaj, że ludzie chętniej opowiadają o przykrych przeżyciach. Przyjemne znacznie szybciej się zapomina. Tymczasem większość kobiet rodzi zupełnie normalnie i bez powikłań, a widok nowo narodzonego dziecka rekompensuje wszystkie niedogodności ciąży i porodu. Nie martw się również, jeżeli data wyznaczonego porodu minie i nadal nic się nie będzie działo. Pamiętaj, że w terminie rodzi się zaledwie kilka procent dzieci, a najczęściej rodzą się 1-2 tygodnie przed lub po wyznaczonym terminie. Żebyś czuła się jednak bezpiecznie, skontaktuj się ze swoim lekarzem lub położną.

Tata

Czas rozwiązania jest już bardzo bliski. Oboje na pewno nie możecie już doczekać się potomka, ale także odczuwacie lekki niepokój, czy jesteście gotowi, aby zostać rodzicami, czy będziecie potrafili opiekować się maleńkim, kruchym i bezbronnym człowieczkiem? U Twojej partnerki niepokój ten jest poszerzony o normalny w jej stanie strach przed porodem. Daj jej teraz wyraźnie do zrozumienia, że będziesz przy niej w tych trudnych chwilach i że, jak zawsze, może na Ciebie liczyć.