Terasy–formy terenu powstałe w dolinie rzecznej wskutek erozyjnej działalności płynących wód. Formy występują w zespołach, tworząc w przekroju poprzecznym doliny charakterystyczny układ schodów. Terasy występują w postaci spłaszczeń terenowych ciągnących się wzdłuż rzeki nad równiną zalewową. Posiadają zbliżony spadek i są oddzielone od siebie załomami. Każdy z nich świadczy o zmieniającym się z upływem czasu poziomie koryta rzeki.W zależności od tego, w jakich utworach powstały terasy nazywane są erozyjnymi, erozyjno-akumulacyjnymi lub akumulacyjnymi:*terasy erozyjne -terasy, które zostały w materiale miejscowym *terasy akumulacyjne -terasy, które wycięte zostały w osadach rzecznych wcześniej akumulowanych przez rzekę *terasy erozyjno-akumulacyjne -wykształciły się, erodując kolejno po sobie osady rzeczne i utwory podłoża. Powstanie teras wiąże się bezpośrednio ze zmianami podstawy erozyjnej, czyli ze zmianami wysokości, na której znajduje się ujście rzeki. Jej osiągnięcie jest równoznaczne z utratą dalszego pogłębiania koryta. Platforma abrazyjna - rodzaj powierzchni zrównania, znajdującej się w większości pod wodą, powstałej w skutek niszczenia klifowego brzegu morza przez uderzające o brzeg fale.jakie formy powstają podczas deglacjacji (cofanie się lodowca) arealnej:* lodowiec - rozpada się na boki, które się topią * moreny - płaty zamierającego i martwego lodu Obszary wysoko można:* wznoszą się ponad górną granice lasu* wznoszą sie ponad plejstoceńską granice wiecznego śniegu * wyst. w nich aktywne procesy glacjalne i peryglacjalne Teoria M. Davisa opisuje rozwój obszaru od jego wypiętrzenia do całk. zrównania. Etapy:
1. Młodociane lub młode cechujące się stałym wzrostem wysokości względnych. 2. Dojrzałe cechujące się ostrymi rysami rzeźby i największymi wysokościami względnymi, co rzutuje na długość i stromość stoków 3. Starsze lub zgrzybiałe cechujące się stopniowym zmniejszaniem wysokości względnych i zanikiem ostrych załomów. POROWNY - są kształtowane przez rzeki okresowe lub epizodyczne wraz z procesami denudacyjnymi KLimat umiarkowany kontynentalny.Procesy morfogenetyczne dominujące w umiarkowanej strefie klimatycznej w górach pokrytych lasem: spływy gruzowo-błotne powstawanie nisz źródliskowych osuwanie skalne procesy sufozyjne Przełom antecedentny - powst. wówczas gdy w poprzek brzegu rzeki wypiętrza sie na tyle powoli wzniesienie ze rzeka może ją rozciąć na dwie części.

Przełom odcinek doliny rzecznej o wąskim dnie i stromych zboczach, w którym ciek wodny pokonuje przeszkodę obecną na jej drodze • antecedentny - powstaje wówczas gdy w poprzek biegu rzeki wypiętrza się na tyle powoli wzniesienie że rzeka może je rozciąć na dwie części. • odziedziczony - gdy rzeka wykorzystuje dolinę lodowcową płynąc jednak w kierunku przeciwnym niż płynęła rzeka lodowcowa • strukturalny - ciśle związany z budową geologiczną obszaru, powstaje, gdy rzeka natrafia na osady o większej odporności co powoduje wyraźne przewężenie doliny • przelewowy - powstanie przez rozcięcie zapory spiętrzającej wodę rzeczną • regresyjny - powstaje w wyniku erozji wstecznej źródeł rzeki, co doprowadza do przecięcia działu wodnego i połączenia się dwóch rzek • epigenetyczny - powstaje wtedy gdy rzeka płynąca po płaskim terenie zbudowanym z osadów mało odpornych na erozję dotrze w wyniku erozji gruntu do skał twardych, zasypanych przez te osady, a następnie wyrzeźbi w nich dolinę • pozorny - powstaje poprzez odpreparowanie rowu zapadliskowego na obszarze o rzeźbie zrębowej PROGI RZECZNE poprzeczny stopień skalny w korycie rzeki, powstały w wyniku różnic w prędkości przebiegu zjawiska erozji skał, przez które przepływa rzeka, utworzony jest ze skał o większej odporności na erozję. Rzadziej pochodzenia tektonicznego KORYTO ROZTOKOWE –  stanowią system rzeki jednokorytowej z wieloma nurtami; cechą charakterystyczną tego typu koryt jest występowanie nietrwałych łach (poprzecznych lub podłużnych), nieznacznie wznoszących się ponad średni poziom wody i zalewanych nawet podczas mniejszych wezbrań. W wyniku niestabilności łach koryta roztokowe mogą stale zmieniać swój wygląd. Rzeki roztokowe charakteryzują się dużą zdolnością transportową co wynika z dużego spadku doliny rzecznej .KORYTO MEANDRUJĄCEJ  składa się z tzw. meandrów, czyli odcinków złożonych z dwóch zakoli o dużej krzywiźnie połączonych ze sobą odcinkami prostymi. Posiada charakterystyczny przekrój poprzeczny , gdyż jego dno w miejscu płynięcia nurtu jest przegłębiane, a na przeciwległym brzegu następuje akumulacja materiału.
TERASA RZECZNA to frag. dawnych rozciętych den dolinnych. Zaznaczają się w obrębie zboczy dolin oraz w obrębie szerokich den dolinnych. Terasa składa się z 3 elementów: równiny terasowej stanowiącej fragment płaskiego dna doliny rzecznej; stoku terasy stanowiącej zbocze odmłodzonej części doliny oraz załomu oddzielającego równinę od stoku ówczesnej, starej doliny. • terasa akumulacyjno-osadowa powstaje w wyniku cyklu dwufazowego: a) faza agradacji- zasypanie do określonej wysokości b) faza erozji dennej • terasa skalno-osadowa - są na nich zachowane fragmenty osadów fluwialnych nawet bardzo zerodowanych i zwietrzałych TERASA ROLNA Poziome pola w formie schodkowo ułożonych stopni tworzone na stokach górskich w celu zwiększenia powierzchni uprawnych i utrzymania wody na polu. Pola tarasowe, na których uprawia się ryż, są charakterystycznym elementem krajobrazu Chin. Poprzeczny w stosunku do stoku układ tarasów zapobiega także erozji gruntu wywoływanej przez spływającą po pochyłych stokach wodę. CZYNNIKI MORFOGENETYCZNE W KLIMACIE UMIARKOWANYM: fluwialne, procesy erozji i akumulacji rzecznej, abrazja, akumulacja jeziorna, spełzywanie, spłukiwanie, proces antropogeniczne, procesy krasowe, niwacja, procesy eoliczne. Procesy na stokach zalesionych: spływy gruzowo-błotne; powstawanie nisz źródliskowych; osuwiska skalne, procesy sufozyjne Procesy na stokach wylesionych: spłukiwanie powierzchniowe i linijne obrywy spływy ziemne sufozja spełzywanie spływanie płatów torfowisk ŻLEBY SKALNE Głębokie rynny wycięte w urwistych stokach, zazwyczaj założone są na liniach szczelin i spękań. Charakteryzuje je spadziste dno z licznymi progami, Głębokość i szerokość żlebów rośnie wraz z biegiem formy, Na stokach młodych mogą to być poj. formy lub całe systemy żlebów, SPŁYWANIE spowodowane jest najczęściej silnym przepojeniem wodą pokrywy ziemnej lub zwietrzelinowej, zwłaszcza utworów gliniastych, piaszczysto gliniastych, pylastych budujących lub okrywających stoki. W wyniku uwodnienia terenu następuje spływanie ciekłej masy z duża szybkością w dół stoku. OSUWISKO Polega na zsuwaniu się materiałów (np. skał, ziemi) tworzących wzniesienia pod wpływem grawitacji i innych sił. Osuwiska powstają pod wpływem następujących czynników:DOLINA ASYMETRYCZNA Może być efektem: rozwoju stożków napływowych u wylotów dolin bocznych różnego przebiegu ruchów masowych na obu zboczach siły odśrodkowej we wklęsłych odcinkach meandrowych ułożenia lub odporności warstw skalnych siły Coriolisa Wyróżnia się grupy przyczyn asymetrii: asymetria fluwialna- podcieranie zboczy (siła związana z działalnością erozyjną rzek) asymetria strukturalna- związana z odpornością warstw skalnych klimatyczna tektoniczna- zróżnicowana intensywnością procesów tektonicznych POKRYWA ZWIETRZELINOWAJest produktem wietrzenia skał, pozostającym w miejscu swego powstania, np. pokrywy laterytowe, Zależy od procesów denudacyjnych, erozyjnych, składu, budowy, grubości, klimatu, nasyceniem wodą PROCESY SEKULARNE: Degradują stok i obniżają jego powierzchnię, Zaliczamy do nich: spłukiwanie, spełzywanie, deflacja CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA EROZJĘ LODOWCA miąższość lodowca, zawartość rumoszu, odporność podłoża KRZYWA EROZYJNA wykres przedstawiający zależność miedzy rozmiarami erozji a masą wody ORICANGAS zagłębienia związane z mechanicznym i chemicznym działaniem korzeni SUCHY wietrzenie fiz, formy ostrokrawędziaste, duża rola spłukiwania duża erozja stoków, działaność wiatru duża WILGOTNY wietrzenie chem, formy łagodne owalne, mała rola spłukiwania, mała erozja stoków, mała działalność wiatru GEOMORFOLOGIA DYNAMICZNA zajmuje się czynnikami i procesami wpływającymi na rozwój rzeźby. Czynniki geomorfologiczne endogeniczne – tektonika, sejsmika, wulkanizm Czynniki geomorfologiczne egzogeniczne – woda, wiatr, lód, temperatura Procesy geomorfologiczne – eoliczne, fluwialne, glacjalne, stokowe, PROCESY DENUDACYJNE: procesy grawitacyjne spłukiwani spływy procesy fluwialne procesy litoralnesufozja denudacja chemiczna, solucja krasowienie niwacja procesy mrozowe TYPY DEGLACJACJI: subakwalna - gdy lądolód uchodzi do morza lub jeziora, odrywają się od niego wielkie bryły stając się górami lodowymi frontalna – na lądach, cofanie się od czoła arealna – lodowiec rozpada się na boki które się topią z oscylacjami i nasunięciami – lodowiec cofa się by później ponownie się nasunąć AŁASY obszerne zagłębienia w wieloletniej zmarzlinie PINGO formy powierzchni ziemi, występujące w obszarach polarnych, na skutek zamarzania wody gruntowej Powstający lód zwiększa swoją objętość i powoduje pęcznienie nadległej warstwy gruntu. W efekcie powstaje pagór, w którego wnętrzu znajduje się jądro lodowe. MUTON, BARANIEC Forma ukształtowania powierzchni ziemi: rodzaj pagórka, wyniosłości skalnej o wysokości od kilkunastu centymetrów do kilkudziesięciu metrów, powstająca w wyniku egzaracji podłoża skalnego przez poruszający się po nim lodowiec. Mutony odznaczają się charakterystycznym podłużnym kształtem, co związane jest z kierunkiem ruchu lodowca FORMY EROZYJNE POWODOWANE PRZEZ RZEKI W KLIMACIE UMIARKOWANYM Rezultatem erozyjnej działalności rzek są doliny rzeczne. w każdej dolinie wyróżniamy dno które jest formowane przez procesy fluwialne wspomagane przez procesy stokowe. W obrębie dna doliny występują: koryto- terasy, starorzecza, formy akumulacyjne (stożki napływowe, krasowe) zbocze- kształtowane przez procesy stokowe (denudacyjne) WAŁ MORENOWY Podłużne wzniesienie moreny czołowej, moreny bocznej lub moreny środkowej. Tworzy się przez wytapianie materiału niesionego przez lód lodowcowy. Wały morenowe mogą łączyć się w ciągi.R. MEANDROWA rzeka o krętym korycie o dużej liczbie zakoli. Meandry to zakola, czyli pętlowate, wygięte odcinki rzeki zawarte między jej dwoma zakrętami o tym samym kierunku STOŻEK USYPISKOWY Nagromadzenie bloków i gruzu skalnego w kształcie stożka lub wachlarza u podnóża ściany skalnej, lub skalistego zbocza. Powstające w wyniku skoncentrowanego osypywania się materiału ze zbocza i jego akumulacji na powierzchni nachylonej pod kątem naturalnego zsypu ŁACHA KORYTOWA nagromadzone luźne osady, głównie piasków i żwirów, w korycie rzecznym; SPŁUKIWANIE Spłukiwanie wiąże się z wypłukiwaniem z podłoża związków mineralnych oraz różnego rodzaju osadów o frakcjach bardzo drobnych (iłów, mułów) przez wodę i przenoszeniem ich w inne miejsce. W efekcie tego, że związane jest ono ze spływem wody wyróżnia się trzy rodzaje spłukiwania: Liniowe Warstwowe Rozproszone MORENA CZOŁOWA powstaje przy czole lodowca i ma charakter wału biegnącego wzdłuż niego. W skład moren czołowych wchodzą utwory środowiska glacjalnego (głównie gliny spływowe) oraz utwory środowiska fluwioglacjalnego, transportowane, a następnie osadzane przez wody wypływające z lodowca. OD CZEGO ZALEŻY INTENSYWNOŚĆ PROCESU SPLUKIWANIA natężenia i czasu trwania opadów przebiegu zanikania pokrywy śnieżnej charakteru podłoża szaty roślinnej, sposobu uzytkowania nachylenia,długosci i kształtu stoku granit , bazalt , less, łupek ,wapień. 4 PIĘTRA KLIMATYCZNO- ROŚLINNE pustynne (stepowe), leśne, subniwalne, niwalne