2. Kwasy karboksylowe.
Kwasy karboksylowe to kwasy organiczne. Pochodzą od węglowodorów i mają grupę karboksylową (COOH). Wzór CnH2n+1COOH.
Cztery najważniejsze to:
Kwas metanowy – mrówkowy HCOOH
Kwas etanowy – octowy CH3COOH
Kwas propanowy – propionowy C2H5COOH
Kwas butanowy – masłowy C3H7COOH
Innych nie musisz się uczyć. Pamiętaj, że w kwasach karboksylowych nazwy się „przesuwają”. Normalnie CH3 pochodzi od metanu, tutaj to już kwas etanowy. To dlatego, że liczy się też C z grupy COOH. W kwasie metanowym jest jeden C, stąd nazwa pochodząca od pierwszego alkanu.
Spalanie.
Wszystkie kwasy karboksylowe się spalają. Reakcje spalania masz omówione w poprzednim pliku. Poćwicz spalanie wszystkich tych kwasów.
Reakcje kwasu octowego.
Kwas octowy reaguje z innymi pierwiastkami, np.:
Z metalami
2 CH3COOH + Mg -> (CH3COO)2Mg + H2 powstał octan magnezu
Z zasadami
CH3COOH + NaOH -> CH3COO Na + H2O powstał octan sodu
Z tlenkami metali
CuO + 2 CH3COOH -> (CH3COO) 2Cu + H2O powstał octan miedzi
Jak widać wodór powstaje tylko w pierwszej reakcji, z metalami. Inaczej powstaje woda. Produkty, które są na zielono to sole.
W każdej z tych reakcji sprawdzono wartościowości metali. Jak widać w ostatniej reakcji jest (CH3COO) 2Cu. To dlatego, że Cu jest dwu- wartościowe, a CH3COO jedno-wartościowe . Wszystkie grupy powstałe po odłączeniu wodoru od kwasów są jedno-wartościowe. Wartościowości innych pierwiastków są w układzie lub tabelach, więc nie będę się rozpisywać.
Wyższe kwasy karboksylowe.
- kwas palmitynowy - C15H31COOH
- kwas stearynowy - C17H35COOH
- kwas oleinowy - C17H33COOH
Wszystkie z nich ulegają spalaniu (radzę zrobić spalanie wszystkich).
W momencie kiedy połączysz je z sodem lub potasem powstają mydła.
Np.
C15H31COOH + NaOH -> C15H31COONa + H2O to jest palmitynian sodu.
Jako ćwiczenie zrób sobie stearynian potasu.
W kwasach karboksylowych można też liczyć stosunki masowe i procentowe tak jak w alkoholach.
Policz sobie stosunki kwasu mrówkowego.
Oczywiście obowiązuje cię teoria. Zastosowania, właściwości.