Roboty Ciesielskie

Wybór drewna na więźbę:

Drewno - jako materiał stworzony przez naturę nie podlega certyfikacji i atestom. Dlatego osoba budująca dom sama musi sprawdzić jakość i wytrzymałość materiału u sprzedawcy. W celu sprawdzenia wiarygodności tartaku inwestor może zażądać od sprzedawcy tzw. deklaracji zgodności - czyli potwierdzenie, że dany produkt jest zgodny z normą (zgodnie z klasyfikacją drewna budowlanego).

Warto na wstępie dowiedzieć się skąd pochodzi sprzedawane przez tartak drewno. Najlepsze drewno pochodzi z Lasów Państwowych, gdyż administracja lasów dba o dobrą jakość swoich drzew. Trzeba również sprawdzić czy sprzedawane drewno nie pochodzi z obalonych przez wiatr drzew lub z drzew wysuszonych, zniszczonych przez choroby i owady. Drzewa zniszczone łatwo dostrzec gołym okiem, zaś drzewa obalone mogące posiadać w swojej konstrukcji niewidoczne pęknięcia można rozpoznać po podejrzanie niskiej cenie sprzedaży.

Dobre drewno to drewno klasy wytrzymałości K 27 (C 30). Drewno musi być pozbawione zgnilizny (murszu) i sinizny (grzybnia). Nie powinno też posiadać wypadających sęków. Drewno konstrukcyjne nie może posiadać zaokrągleń zaś wilgotność drewna powinna wynosić od 13% do 22%. Najlepszym drewnem konstrukcyjnym jest sosna lub świerk.

Elementy konstrukcyjne więźby:

Więźba składa się z różnych, połączonych ze sobą elementów konstrukcyjnych. Elementy te najczęściej wykonane są z drewna sosnowego lub świerkowego.

Krokwie - opierające się na ścianach zewnętrznych lub na płatwiach belki biegnące równolegle do kierunku nachylenia połaci dachowej. Krokwie dźwigają obciążenie z połaci.

Płatwie - stanowiące podporę dla krokwi poziome belki biegnące równolegle do kalenicy dachu.

Murłaty - leżące na murze belki poziome. To za ich pośrednictwem opiera się krokwie na ścianach zewnętrznych.

Słupki - belki pionowe przenoszące obciążenie od płatwi na strop.

Łaty - elementy konstrukcyjne ułatwiające montaż pokrycia dachowego. Łaty przybija się do kontrłat lub bezpośrednio do krokwi, prostopadle do nich, a równolegle do okapu.

Kontrłaty - elementy pomocnicze umożliwiające stworzenie pustki wentylacyjnej w dachu. Kontrłaty mocowane są równolegle do krokwi.

Gwoździe:

Gwoździe są najpopularniejszymi łącznikami elementów drewnianych. Najczęściej wykorzystuje się gwoździe okrągłe, gdyż nie rozczepiają drewna i dobrze do niego przylegają. Gwoździe okrągłe idealnie nadają się do montażu więźby. Z kolei do deskowań można stosować gwoździe kwadratowe.

Wymiary gwoździ dobiera się w zależności od wymiarów drewna, które należy połączyć. Najczęściej stosuje się zasadę, iż średnica gwoździa powinna wynosić 1/11 - 1/6 grubości najcieńszego łączonego drewna. Można wbijać bezpośrednio w drewno gwoździe, których średnica nie przekracza 6 mm. Jeżeli średnica gwoździa jest większa należy wcześniej nawiercić w drewnie otwór o średnicy równej 0,95 średnicy gwoździa. Otwory należy również nawiercić w drewnie twardym, mokrym lub przemarzniętym.

Zawsze należy stosować zasadę, aby to cieńsze drewno przybijać do drewna grubszego. Montując konstrukcję ciesielskie gwoździe należy przybijać z obu stron elementu drewnianego.

Prace ciesielskie na budowie:

Ciesielstwo polega na ręcznej obróbce drewna na budowie. W ciesielstwie wykorzystuje się takie narzędzia jak ręczne piły, wyrzynarki, siekiery i topory a także wiertarki, wkrętaki i szlifierki. Coraz częściej na budowie wykorzystywane są również specjalistyczne narzędzia elektryczne (np. piły grzbietnice do precyzyjnego cięcia listew).

Drewno przed obróbką (bale drewniane) składuje się w stosach z kolei tarcicę układa się warstwami na dobrze wysuszonych listwach podkładowych, prostopadle do kierunku przewiewu. Odstępy miedzy deskami powinny wynosić od 5 do 15 cm, zaś odległość między poszczególnym stosami od 1,5 do 2 metrów. Każda ciesielnia powinna być wyposażona w specjalny stół do montażu elementów drewnianych.

Więźba to najważniejszy element konstrukcji każdego dachu. Jej zadaniem jest bezpieczne przenoszenie ciężaru własnego dachu, pokrycia oraz obciążeń spowodowanych opadami śniegu oraz siłą wiatru. Więźba musi być wykonana bardzo starannie, warto więc wiedzieć, na co zwrócić szczególną uwagę.

Do budowy domów jednorodzinnych z dachami spadzistymi najczęściej stosuje się tradycyjną więźbę drewnianą. Jest to jedno z najstarszych i najprostrzych rozwiązań w budownictwie. Drewniana konstrukcja składa się z belek (w przypadku więźby tradycyjnej) lub prefabrykowanych, gotowych elementów (wiązary z belek lub desek).

Najważniejsze dla prawidłowego funkcjonowania dachu jest odpowiednie zaprojektowanie - czyli obliczenie koniecznej wytrzymałości więźby. Przekroje poszczególnych elementów dobiera się na podstawie obliczeń statyczno-wytrzymałościowych.

Istotne są następujące parametry:

- odległość między ścianami zewnętrznymi domu oraz ich układ,

- sposób zagospodarowania poddasza (czy będzie użytkowe, czy nie),

- kąt nachylenia połaci dachu,

- rodzaj zastosowanego pokrycia dachowego,

- warunki klimatyczne w danym regionie (jakie występują opady śniegu

i jak silne wieją wiatry).

Te wszystkie parametry wpływają na konstrukcję więźby, a więc i na zużycie drewna. Najczęściej sugerujemy się głównie ciężarem pokrycia dachowego, sądząc, że tzw. lekkie pokrycia (jak blacha czy papa) potrzebują dużo lżejszej konstrukcji.

W rzeczywistości na konstrukcję więźby pokrycie wpływa w niewielkim stopniu - znacznie ważniejsza jest tu suma obciążeń własnych dachu, ocieplenia i wykończenia oraz warunki atmosferyczne. Więźba musi wytrzymać nawet silne podmuchy wiatru oraz ciężar zalegającego w zimie śniegu (w polskich warunkach ciężar śniegu wynosi ok. 100 - 150 kg na metr kwadratowy, a w okolicach podgórskich nawet powyżej 200 kg na metr kwadratowy). Dlatego standardowo projektuje się więźby, na których można położyć dowolne pokrycie - od blachy do estetycznych dachówek ceramicznych i cementowych. O rodzaju więźby w dużym stopniu decyduje też to, czy chcemy mieć użytkowe poddasze. Zupełnie inaczej wygląda konstrukcja więźby i stropu w domu parterowym oraz w domu z poddaszem użytkowym.

Konstrukcja dachu:

W przypadku domów, gdzie rozpiętość dachu przekracza 11 metrów, stosuje się więźbę płatwiowo-kleszczową. Konstrukcja tego typu różni się bardzo zarówno od krokwiowej jak i krokwiowo-jętkowej. Krokwie posiadają dodatkowe podparcie mniej więcej w połowie rozpiętości, składające się z płatwi i słupów. Całość konstrukcji więźby dachowej usztywniają poziomo kleszcze - podwójne belki wiążące końce słupów z opartymi na nich krokwiami. W dachach o konstrukcji płatwiowo-krokwiowej większe obciążenia przekazywane są na strop ostatniej kondygnacji, a nie na ściany zewnętrzne. Takie rozwiązanie konstrukcji więźby dachowej wpływa korzystnie na stabilność i wytrzymałość dachu, ale wymaga zaprojektowania odpowiednio wytrzymałego stropu.

Wznosząc więźbę dachową należy przestrzegać następujących zasad:

- murłatę, na której opierają się krokwie, trzeba zakotwić w ściance kolankowej za pomocą specjalnych śrub w odstępach co ok. 1,5-2,5 m; punkty mocowania śrub nie mogą przy tym kolidować z miejscami oparcia krokwi.

- kotwy te osadza się w wieńcu stropowym – jeśli dach „schodzi do zera” (opiera się bezpośrednio na stropie parteru, bez ścianki kolankowej), albo w wieńcu na ściance kolankowej (w ścianach warstwowych zamiast takiego wieńca stawia się w przekroju ściany nośnej słupki żelbetowe, zakotwione w wieńcu stropowym). Przy wysokości ścianki kolankowej powyżej 1,5 m warto wykonać na słupkach wzmacniających dodatkowy wieniec żelbetowy pod murłaty.

- pod murłatą trzeba ułożyć papę podkładową, zapobiegającą przenikaniu wilgoci z muru.

- złącza ciesielskie muszą przylegać do siebie całymi płaszczyznami; można je uznać za prawidłowe, jeśli w żadnym miejscu nie da się wcisnąć zapałki.

- łączniki stalowe należy przybijać w taki sposób, aby obciążenie nie powodowało wyciągania gwoździ