Bolesław Prus	autor
kamizelka	Tytuł
została napisana w pozytywizmie – epoce literackiej, trwającej w Polsce od roku 1863 (wybuch powstania styczniowego) do ok. 1900 roku.	Epoka literacka
epika	Rodzaj literacki
nowela	Gatunek literacki
Elementy świata przedstawionego
II połowa XIX wieku.	Czas wydarzeń
Warszawa	Miejsce akcji
Narrator, pan, pani,	bohaterowie
Narrator – był nim człowiek, który z zamiłowania kolekcjonował pozornie bezwartościowe przedmioty. Sam o sobie mawiał, iż odczuwał „pociąg do zbierania osobliwości”. To w jego posiadaniu znajdowała się „chora kamizelczyzna”, którą odkupił od żydowskiego handlarza. Najprawdopodobniej samotny mężczyzna, który zamieszkiwał w jednej z warszawskich czynszowych kamienic, upodobał sobie również podglądanie sąsiadów. Z jego opowieści wynika, iż codziennie podpatrywał losy małżeństwa z naprzeciwka.  Pan – to nieznany z imienia i nazwiska urzędnik najemny, którego choroba stała się główną przyczyną dramatu opisanego w noweli. Zanim zmogła go gruźlica mężczyzna cechował się tężyzną fizyczną i pracowitością. Jako typowy przedstawiciel swojej klasy społecznej – mieszczaństwa – zmuszony był do ciężkiej pracy zarobkowej. Częstokroć pracował przy dokumentach do późnej nocy. W oczach narratora mężczyzna ten jawił się jako ktoś pracowity, sumienny, nieśmiały a przy tym łagodny i optymistycznie nastawiony do życia.  Pani – to nieznana z imienia i nazwiska (jak pozostali bohaterowie noweli) młoda kobieta, która pracowała jako nauczycielka. Małżonka drobnego urzędnika najemnego, przedstawiona została w utworze jako kobieta o niezwykle silnym charakterze, a nawet o heroicznych cechach.	Przedstawienie postaci
niepohamowana siła bezwarunkowej miłości, wystawionej na próbę ciężką chorobą ukochanego człowieka i koniecznością pogodzenia się z losem.	problematyka
streszczenie
Utwór rozpoczyna się od przedstawienia sytuacji narracyjnej – osoba mówiąca w utworze wylicza zawartość swojej szuflady. Są tam: młodzieńczy dramat napisany na lekcji łaciny, bukiet zasuszonych kwiatów i stara kamizelka. Następnie dostajemy znaczący opis ostatniego z przedmiotów, w którym podkreśla się zniszczenia widoczne na materiale. Narrator wskazuje również na ślady ciągłego zwężania kamizelki, a z tego wyciąga wniosek, że zapewne właściciel musiał chudnąć w szybkim tempie. Wspomnienia te nie są mu już jednak bardzo bliskie, gdyż mówi, że teraz chętnie pozbyłby się zbędnego przedmiotu.  Po części „refleksyjnej” zaczyna opowiadać historię właściciela kamizelki i jego żony. Było to młode małżeństwo – dawni sąsiedzi narratora. W bardzo skrótowej formie streszcza wydarzenia rozgrywające się na przestrzeni od kwietnia do listopada. Dowiadujemy się, że w kwietniu zamieszkało obok młode małżeństwo wraz ze służącą. W lipcu służąca odeszła, a w październiku w mieszkaniu pozostała już tylko sama pani, która ostatecznie również wyprowadziła się, sprzedawszy wszystkie pozostałe przy niej meble i pamiątki, w tym właśnie mężowską kamizelkę. Tę nabył od miejscowego żydowskiego handlarza narrator. Kupił ją za sumę znacznie przekraczającą jej wartość, bo zapłacił pół rubla, podczas gdy pani sprzedała ją za 40 groszy. Następnie narrator relacjonuje, jak zakupiony przedmiot skłonił go do refleksji nad losem żony byłego właściciela. Pojawiają się wspomnienia. Opowiadacz cofa się pamięcią do początków „znajomości” z parą. Relacjonuje jej historię z większą szczegółowością. Było to młode małżeństwo: on był urzędnikiem, a ona dawała lekcje w mieście. Żyli bardzo skromnie, ale wzajemne uczucie pozwalało im przetrwać nawet najgorsze chwile. Razem pracowali na utrzymanie domu. Narrator często widział ich pogrążonych w pracy bardzo późno w nocy: on uzupełniał dokumenty, a ona szyła. Przypomina także ich coniedzielny zwyczaj chodzenia na spacery i jedzenia na mieście – mimo że posilali się wodą i piernikami zachowywali się tak naturalnie, jakby przywykli do luksusów na co dzień i wyglądali na szczęśliwych.  Niestety, w lipcu ich spokojne egzystowanie zostało zakłócone przez chorobę pana, która z początkowego niegroźnego przeziębienia przerodziła się w długotrwałe niedomaganie. Pewnej nocy chory dostał krwotoku. Pani w panice ruszyła na poszukiwania lekarza. Ten próbował ją uspokoić, jednak w trakcie zadawania pytań na jaw wychodziła coraz większa beznadziejność sytuacji: okazuje się, że niedawno chory przechodził zapalenie płuc. Obydwoje jednak próbują załagodzić sytuację, zbagatelizować problem. Ostatecznie po zbadaniu pana lekarz potwierdza, że nic mu nie jest. Jednak sposób jego wypowiedzi a także znaczące stwierdzenie: „a resztę zdać na Boga” świadczy po prostu o niemożności niesienia pomocy choremu. Jego los zdaje się być raczej przesądzony. Małżonkowie starają się jednak zachować wiarę i pogodę ducha, mimo że choroba się przedłuża. Zmusza to pana do porzucenia pracy, a żonę jego do dawania jeszcze kilku dodatkowych lekcji. Spędzała tak czas od rana do wieczora z przerwą na ugotowanie mężowi obiadu. Wieczory spędzali razem, ale wtedy też nie próżnowała, bo, aby zarobić na utrzymanie domu, brała więcej szycia.  Pod koniec sierpnia pani udała się na rozmowę z lekarzem, który zapewne powiedział jej prawdę o stanie zdrowia męża. Gdy spłakana wróciła do domu pan zaczął natarczywie wypytywać o swój stan, aż wreszcie, patrząc jej w oczy, zapytał, czy umrze. Żona dzielnie zniosła to spojrzenie, uspokoiwszy w ten sposób męża. Ten atak niepewności nie powtórzył się już więcej. Pewnego dnia jednak chorego zafrapował fakt, że jego kamizelka stała się aż tak luźna, co oznaczałoby, że dużo schudł. Od tej chwili bacznie śledził poziom luźności kamizelki. Raz nawet wydawało mu się, że stała się nieco ciaśniejsza. Gdy poinformował o tym żonę, ta łagodnie starała się sprowadzić go na ziemię, tłumacząc, że nie mógł przytyć tak nagle. Pan zaczął traktować kamizelkę jak miernik swojego stanu zdrowia. I gdy zdawało mu się, że przytył, rzeczywiście przyznał się żonie do „manipulowania” długością paska kamizelki. Skracał go sukcesywnie, aby nie niepokoić małżonki swoim nadmiernym chudnięciem. Pani nie odpowiedziała nic. Cały wieczór spędzili w swoich objęciach, a chory wykazywał niezwykłe wzruszenie i wiarę w możliwość wyzdrowienia, bo „kamizelka nigdy nie skłamie”. Na tym kończą się wspomnienia. Powracamy do sytuacji początkowej. Narrator dopełnia obrazu całości, mówiąc że nad kamizelką pracowały dwie osoby: pan - co dzień posuwał sprzączkę, ażeby uspokoić żonę, a pani co dzień - skracała pasek, aby mężowi dodać otuchy… Utwór kończy refleksja narratora dotycząca możliwości spotkania się pary po śmierci, w celu wyjawienia swojej „tajemnicy”. Ostatnie zdanie wprowadza jednak w tę pesymistyczną wizję szansę odwrócenia losu, bo któż jednak powie, że za tymi chmurami nie ma słońca?...
Plan wydarzeń
I.Przedstawienie sytuacji narracyjnej: 1.Przedstawienie postaci narratora. 2.Opis kamizelki. II.Krótka historia losów młodego małżeństwa: 1.Przedstawienie postaci urzędnika i jego żony. 2.Schematyczne i skrótowe przedstawienie losów małżeństwa: a)choroba urzędnika (lipiec); b)śmierć urzędnika (październik); c)sprzedaż ostatnich pamiątek: parasola i kamizelki; d)wyprowadzka żony urzędnika (listopad); III.Nabycie kamizelki przez narratora. IV.Szczegółowa historia losów małżeństwa: 1.Bardziej szczegółowe przedstawienie postaci urzędnika i jego żony (charakter, zwyczaje, itp.); 2.Choroba urzędnika; 3.Wizyta lekarza; 4.Pogarszanie się stanu zdrowia chorego; 5.Rozpoczęcie „mierzenia” stanu zdrowia za pomocą ścisłości kamizelki; 6.Sekretna praca nad zwężaniem kamizelki; 7.Moment przesilenia nerwowego – podejrzenia skierowane do żony, zarzucające jej ukrywanie prawdziwej opinii lekarza o stanie zdrowia chorego; 8.Moment optymizmu – ujawnienie sekretu przez urzędnika; 9.Śmierć urzędnika;  V.Powrót do sytuacji narracyjnej. Refleksja o charakterze metafizycznym.