Patologie społeczne to takie zachowania ludzkie, które odbiegają od pewnych norm społecznych i etyki. Mają one różne przyczyny. Przeważnie można się z nimi spotkać w tzw. środowiskach patologicznych. A jest ich w dzisiejszych czasach naprawdę dużo. Najczęstszym powodem takich postępowań jest: bieda i złe warunki życiowe. To powoduje, że ludzie słabi psychicznie posuwają się do pewnych zachowań. Niektórzy ludzie traktują innych tak jak ich traktowano. Do zachowań patologicznych możemy zaliczyć: przemoc, alkoholizm, narkomanię, dzieciobójstwo, podrzucenie lub uprowadzenie dziecka, kradzież, kazirodztwo itp.
Teorie wyjaśniające patologie wskazują na jej trojakie źródła:
1. Jednostkę i jej indywidualne cechy
2. Rodzinę jako grupę socjalizującą
3. Środowisko wychowania.
Teorie te wprowadzają podstawowe założenie mówiące o tym, że jeśli jednostka uznawana za patologiczną „ nie pasuje” w jakikolwiek sposób do reszty społeczeństwa lub praktykowanych przez nie wzorów znaczy to, iż „dzieje się z nią coś złego” lub „ choruje” należy zatem kogoś takiego zmienić tak aby pasował do wzorów społecznych. W rezultacie stosowane są wobec takiej jednostki różnego rodzaju strategie terapeutyczne, mające ją resocjalizować.
Zwykło się sądzić, że przemocy dopuszczają się tylko członkowie rodzin patologicznych. To prawda, że przemoc towarzyszy często alkoholizmowi i prymitywnym obyczajom, ale badania wskazują, że jest to także związane z chłodną atmosferą w domu i złą sytuacją socjalną i ekonomiczną rodziny.
Przemoc w rodzinie możemy sklasyfikować następująco. Istnieje przemoc fizyczna, psychiczna i seksualna. Fizyczna to nieprzypadkowe zranienia, przymus fizyczny, ograniczenie swobody, a także zaniedbywanie. Do przemocy psychicznej zaliczamy: zastraszenie, nadużycia emocjonalne, brak uczuć. Natomiast do seksualnej kazirodztwo i gwałt.

Niestety w Polsce psychiczne i fizyczne znęcanie się nad dziećmi jest zjawiskiem powszechnym. 250 dzieci na każde 100 tys. Jest maltretowane, 60% dorosłych stosuje wobec najmłodszych kary fizyczne, 14% przyznaje, że w ciągu ostatniego roku sprawiło dziecku „porządne lanie”, a 33% rodziców dotkliwie bije dzieci do 6 roku życia.
Biją najczęściej rodzice, którzy w dzieciństwie sami byli bici. Taki zakodowano im wzorzec zachowania i w chwilach wzburzenia lub w obliczu konfliktu nie potrafią inaczej reagować. Byle głupstwo wyprowadza ich z równowagi, a ofiarami agresji stają się najsłabsi członkowie rodziny- ci którzy nie potrafią się bronić.

Synowie, którzy wielokrotnie widzieli, jak ich ojcowie bili matki, wyrastają w przekonaniu, że agresja oznacza „bycie mężczyzną” i nierozerwalnie wiąże się z pożyciem dwojga ludzi. W 95% przypadków to mężczyźni są sprawcami przemocy domowej.

Jednym z negatywnych skutków przemocy stosowanej wobec najmłodszych jest zaburzenie ich obrazu samego siebie. Bite dziecko dochodzi do wniosku, że jest złe i do niczego się nie nadaje. Przemoc wobec dzieci nie sprowadza się jednak tylko do rękoczynów i nadużyć seksualnych. To także zaniedbywanie i niezaspokajanie ich podstawowych potrzeb. Do zachowań patologicznych można także zaliczyć dzieciobójstwo. Dochodzi do tego wówczas, gdy matka zabija noworodka pod wpływem silnego przeżycia związanego z przebiegiem porodu lub ze szczególnie trudną sytuacją osobistą. Za dzieciobójstwo matce grozi kara więzienia od 3 miesięcy do 5 lat. Zamordowanie przez matkę rocznego dziecka nie będzie już dzieciobójstwem ale zwykłym zabójstwem.

Liczba dzieciobójstw w latach 1996-2000



rok Liczba dzieciobójstw
1996 44
1997 43
1998 38
1999 31
2000 47


Wykorzystywanie seksualne nieletnich jest także zaliczane do patologii. Czynności seksualne z dzieckiem w wieku do lat 15 są zakazane. W prawie karnym określa się to jako czyny lubieżne. Wg danych policji najbardziej zagrożone czynami lubieżnymi są dzieci ze starszych grup przedszkolaków i dzieci z młodszych klas podstawówek. Ponad połowa sprawców czynów lubieżnych to osoby znane dziecku i rodzinie.

Liczba ofiar przemocy domowej w latach 1999-2000

Liczba ofiar 1999 2000
Ogółem 96955 116644
Kobiety 55214 67678
Mężczyźni 4239 5606
Dzieci do lat 13 23929 27820
Nieletni od 13do18 13546 15540

Osoby, które krzywdzą współmałżonka, które dopuszczają się nadużyć wobec dzieci i które dręczą starszych krewnych, są w pewien sposób do siebie podobne. Łączą je;
Niska samoocena
Błędny wizerunek ofiary
Poczucie braku kompetencji
Brak wsparcia i pomocy
Niedostatek empatii
Problemy małżeńskie
Brak samokontroli
Depresja
Izolacja społeczna
Doświadczenie bycia krzywdzonym i zaniedbywanym w dzieciństwie

Jakakolwiek interwencja i przerwanie pasma cierpienia ofiar przemocy domowej ma z reguły miejsce dopiero wtedy, gdy w tragicznym stanie fizycznym i takiej samej formie psychicznej trafiają do szpitala. Niestety , w tych rodzinach przemoc zadomowiła się na dobre i ma długą historię. Można jednak wskazać czynniki ryzyka, które pozwoliłyby udzielić ofiarom pomocy zanim dojdzie do jej eskalacji. Psychologowie podkreślają, że należą do nich m. In,: doświadczenie przemocy w przeszłości, obojętność, brak tolerancji lub nadmierne obawy rodziców o dziecko, problemy społeczno- ekonomiczne, choroby psychiczne, uzależnienia, młody wiek matki, krótkie odstępy między kolejnymi ciążami. Ważne jest, aby ci, którzy doświadczają przemocy, nie czuli się osamotnieni, zagubieni i bezradni. Dlatego tak ogromne znaczenie ma powołanie do życia instytucji pierwszego kontaktu. Organizacją o takim profilu jest Ogólnopolskie Pogotowie dla Przemocy „Niebieska Linia” i Fundacja „Dzieci Niczyje”. Nie należy wahać się przed korzystaniem z ich pomocy. Bierność prowadzi jedynie do eskalacji sprawcy, który czuje się bezkarny.

Innym typem patologii jest przestępczość wśród młodych ludzi. W ostatnich latach ma ona tendencję wzrostową. Nastolatkowie coraz częściej napadają na ludzi starszych lub słabszych. Ich zachowanie wynikać może z braku pieniędzy albo pracy. Takie zachowania są też często spowodowano brakiem zainteresowania rodziców którzy albo są pochłonięci wychowywaniem młodszych dzieci albo gonią za karierą.

Kolejnym skutkiem zaniedbywania wychowawczych są ucieczki młodych ludzi do sekt i subkultur młodzieżowych tj. skini, blokersi, hippisi. Już niemal w każdym mieście istnieją takie zgrupowania które wykorzystują zagubienie młodych ludzi. Po wstąpieniu do takich grup młodzi często wchodzą w konflikt z prawem, popadają w narkomanię i alkoholizm.

Przedstawione wyżej patologie społeczne w dużym stopniu degradują nasze społeczeństwo i prowadzą do zaniku tradycji i kultury. Dlatego powinniśmy prowadzić do tego aby takich zachowań patologicznych było coraz mniej. Powinno się tworzyć jak najwięcej placówek , organizacji samorządowych, młodzieżowych aby zintegrować społeczeństwo a szczególnie młodych ludzi. W dzisiejszych czasach walka z patologiami jest szczególnie trudna ponieważ społeczeństwo polskie jest biedne a do takich zachowań najczęściej dochodzi w środowiskach o trudnej sytuacji ekonomicznej. Niemniej jednak uważam że walka z patologiami choć długotrwała to przynosi korzyści całemu społeczeństwu.

• ALKOHOLIZM

W kraju naszym panuje powszechne przekonanie, iż spożywanie alkoholu jest normalny przejawem dorosłego życia, natomiast abstynencja charakterystyczna jest przede wszystkim u dzieci lub też u dorosłych osób, nie pijących np. z powodu zdrowia, osobistych przekonań itp. Dla określenia dzieci używających alkoholu używa się pojęcia alkoholizacji, definiowanej jako zjawisko będące faktem spożywania napojów alkoholowych bez względu na okoliczności, motywy i sposoby picia. Termin ten odnosi się tak do osób pijących umiarkowanie - gdzie można uznać, iż nie popadają oni w chorobę, ani też nie stanowią niebezpieczeństwa dla otoczenia; jak o do osób pijących nadmiernie, u których występuje jedna lub obydwie z powyższych cech.

R E K L A M A	czytaj dalej ↓

Patologia, występuje w różnych grupach ludzkich i jest ściśle związana z rozwojem społeczeństw. Początkowo termin patologia (z gr. pathos-cierpienie, logos-nauka) był używany w medycynie, a dopiero w końcu XIX wieku zaczęto odnosić go do zjawisk społecznych.
Wg definicji A. Podgóreckiego patologia społeczna to postawy i zachowania ludzi, które naruszają podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej lub bardziej wymierne szkody społeczne.
Ujmując to bardziej ogólnie patologia społeczna, zwana również społeczną dezorganizacją lub zachowaniami dewiacyjnymi, oznacza stan zakłócenia równowagi społecznej, czego przejawem jest osłabienie więzi społecznych, zachwianie systemu wartości oraz nieskuteczność kontroli społecznej.

Podstawą badań w patologii społecznej mogą być następujące problemy:
- pierwszy-dotyczy zjawisk związanych z życiem jednostki i określany jest mianem patologii indywidualnej;
- drugi-obejmuje negatywne zjawiska związane z życiem rodziny i nosi nazwę patologii rodziny;
- trzeci-stanowią ujemne zjawiska powstające w grupach społecznych.

Do zakresu zachowań dewiacyjnych zaliczyć można:
- przestępczość-różne rodzaje, grupy wiekowe, społeczne, bandy, kliki;
- zachowania patologiczne, dysfunkcjonalne wobec rodziny, społeczności lokalnej;
- samoniszczenie-alkoholizm, narkomania i samobójstwa, a także inne zachowania agresywne wobec swojej osoby;
- typy zachowań aspołecznych, np. działania zmierzające do zaostrzenia konfliktów społecznych, narodowościowych, religijnych, ruchy młodzieżowe, itd.;
- dewiacyjne zachowania seksualne-parafilie, np. pedofilia, kazirodztwo, gwałty;
- inne rodzaje zachowań występujących na podłożu psychospołecznym, np. zaburzenia psychiczne i nerwice.


ALKOHOLIZM
Jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych, a zarazem posiadającą społeczne przyzwolenie patologią. Znaczna część społeczeństwa akceptuje tą patologię, natomiast abstynencja jest uważana za coś nienaturalnego. Alkoholicy pochodzą z różnych środowisk i stanowią około 10-15 % społeczeństwa. Nadużywanie alkoholu jest bez wątpienia przyczyną dezorganizacji i rozbicia wielu rodzin. Pijaństwo powoduje kolosalne straty w gospodarce-drastyczne obniżenie jakości i wydajności pracy, absencja i wypadki przy pracy to właśnie skutki tego zjawiska. Jest ono także przyczyną innych nie mniej groźnych zachowań patologicznych, takich jak przestępczość, bandytyzm, wandalizm, prostytucja czy samobójstwa.

NARKOMANIA
Z greckiego "narke"- odurzenie "mania" szaleństwo; wywoływana jest przez zażywanie środków powodujących uzależnienie psychiczne oraz fizyczne.
Uzależnienie psychiczne-to stan przymusowego, okresowego lub ciągłego używania środka narkotycznego. Przymus ten jest tak silny, że bez przyjęcia tego środka jednostka nie jest w stanie podjąć normalnego działania. Doznaje bardzo przykrych przeżyć psychicznych, a w stanach zaawansowanych również zaburzeń somatycznych.
Uzależnienie fizyczne-jest rezultatem włączenia się zażywanego środka w cykl fizjologicznych przemian tkankowych organizmu. Zażywanie coraz większych ilości środków narkotycznych powoduje przyzwyczajenie komórkowe. W przypadku zależności fizycznej nawet krótkotrwały brak narkotyku wywołuje bardzo poważne zaburzenia w komórkowych procesach biochemicznych, a przede wszystkim zaburzenia psychiczne.
Grupy środków odurzających:
- uspokajające ( relanium, opium, pochodne maku, morfina, środki syntetyczne,
- pobudzające (amfetamina, kokaina, ekstazy )
- halucynogenne (pochodne konopi, LSD, meskalina, grzybki, bieluń, )
- wziewne (kleje, rozpuszczalniki, farby).
Fazy uzależnienia:
- wstępna
- ostrzegawcza
- krytyczna
- chroniczna
Leczenie narkomanii:
- doraźna pomoc ambulatoryjna
- detoksykacyjna-usuwanie szkodliwych substancji z organizmu
- rehabilitacja-zmiany psychiki, nauczanie życia bez narkotyków
- readaptacyjna-powrót do normalnego życia w społeczeństwie
Przyczyny narkomanii:
- ciekawość;
- wpływ środowiska rówieśniczego;
- ucieczka przed problemami;
- przyjemność;
- próba poradzenia sobie w ten sposób z problemami;
- niski status społeczny;
- zaburzenia wzajemnych relacji między rodzicami oraz między rodzicami a dzieckiem;
- atmosfera wychowawcza pozbawiona ciepła, a często nasycona niechęcią i wrogością;
- rodziny dysfunkcyjne oraz te, w których szerzy się alkoholizm, przestępczość czy inne patologie społeczne;
Konsekwencje narkomanii:
- następstwa zdrowotne-zależą od indywidualnych cech osoby zażywającej, rodzaju narkotyku, sposobu jego stosowania;
- następstwa ogólnospołeczne-obniżenie wartości moralnych jednostki, zanik ambicji, zasad i norm społecznych, jednostka staje się egocentryczna, wykształca się w niej nowy mechanizm obronny, którym jest okłamywanie, cała aktywność skierowana jest na zdobycie środka narkotycznego, następuje odsunięcie się od społeczeństwa, w miarę uzależnienia zaburzeniu ulęgają jej otocznie zwłaszcza najbliższe.
- następstwa kryminogenne-są związane z ogromna potrzeba zdobycia środków narkotycznych, w fazie "głodu" narkoman jest w stanie zrobić wszystko-nielegalna produkcja, kradzieże, rozboje, przemyt i nielegalny handel.

PRZEMOC
Zwykło się sądzić, że przemocy dopuszczają się tylko członkowie rodzin patologicznych. To prawda, że przemoc towarzyszy często alkoholizmowi i prymitywnym obyczajom, ale badania wskazują, że jest to także związane z chłodną atmosferą w domu i złą sytuacją socjalną i ekonomiczną rodziny. Przemoc w rodzinie możemy sklasyfikować następująco: jako przemoc fizyczną, psychiczną, seksualna oraz zaniedbanie (w stosunku do dzieci). Fizyczna to nieprzypadkowe zranienia, przymus fizyczny, ograniczenie swobody, a także zaniedbywanie. Do przemocy psychicznej zaliczamy: zastraszenie, nadużycia emocjonalne, brak uczuć. Natomiast do seksualnej kazirodztwo i gwałt. Ofiarami przemoc y domowej padają najsłabsze jednostki, najczęściej są to kobiety i dzieci.

SAMOBÓJSTWA
Samobójstwo jest rezygnacją człowieka z życia społecznego. Przyczyny podejmowania przez młodzież prób samobójczych nie różnią się od motywacji dorosłych. Najczęściej są to: odrzucenie, poczucie krzywdy, niezrozumienie, brak odporności na stres, nieumiejętność radzenia sobie z sytuacją finansową, samotność, choroba. Dość często można spotkać się ze stwierdzeniem, że zdecydowana większość młodych samobójców pochodziła z rodzin, które nie wypełniały prawidłowo swych funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pełnych konfliktów, rodzin rozbitych. Takich rodzin, w których rodzice stosują przemoc lub jawnie okazują lekceważenie w stosunku do swoich dzieci, gdzie nie ma autorytetu lub nie uznaje się autorytetu osób najbliższych. Inną z przyczyn podejmowania przez młodzież prób samobójczych są kłopoty szkolne. Nie są to tylko problemy z nauką, lecz także odrzucenie przez kolegów szkolnych, brak poprawnych stosunków z nauczycielami i

Polska jest krajem, w którym możemy zaobserwować wiele problemów społecznych. Począwszy od ubóstwa i bezrobocia, poprzez patologie, takie jak środki odurzające, przemoc, przestępczość i prostytucję, na piratach drogowych skończywszy. Jak widać jest to szeroki przekrój wszelkiego rodzaju odchyleń od normy. Żadne społeczeństwo nie jest z natury doskonałe i każde boryka się z określonymi problemami - mniejszymi bądź większymi. Istnieje bardzo szeroki wachlarz czynników, mających wpływ na ten stan rzeczy:
- Naturalne (położenie, klimat, bogactwo złóż, rzeźba)
- Polityczne (o charakterze wewnętrznym lub/i międzynarodowym)
- Historyczne (kolonializm, wojny, rozbiory)
- Społeczne (supremacja niektórych grup społecznych, bezrobocie)
- Finansowe
Myślę, że jednym z najważniejszych w naszym kraju jest problem ubóstwa. Czym ono tak na prawdę jest? Jest to stan niezaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych W Polsce można w dużym stopniu zaobserwować podział ludności na zamożnych i biednych. Jednak nie byłoby to niczym niezwykłym, gdyż w każdym kraju takowa granica jest widoczna, lecz mamy u nas do czynienia z ubóstwem, które jest skrajną formą biedy. Niepokojący jest fakt, że może ono wynosić aż 30%! Pierwotną przyczyną ubóstwa jest bezrobocie, co również dotyka społeczeństwo polskie. Według definicji encyklopedycznej bezrobocie to zjawisko gospodarcze polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia. Jeżeli ktoś przez dłuższy czas nie ma możliwości zarabiania, automatycznie pojawia się problem z utrzymaniem rodziny. W gospodarce bezrobocie jest czymś normalnym, pod warunkiem, że nie przekracza 3-5%. Niestety w Polsce w roku 2003 wynosiło ono 19,6%, czyli około 3mln osób. Ponadto poziom bezrobocia zależy od wieku, płci i wykształcenia. Bezrobocie częściej dotyka kobiet (20,6%) niż mężczyzn (19%), maleje wraz z wiekiem (15-19 lat ? 50,2%; 20-24 lata ? 42%). Jednak najbardziej istotne jest tutaj wykształcenie.
Jednak bezrobocie i ubóstwo to dopiero początek problemów społecznych Polaków. Kolejną kwestią na którą warto zwrócić to patologia. Patologia jest to jakiekolwiek zachowanie grupy bądź jednostki odbiegające od ogólnie przyjętych zasad. Niejednokrotnie można usłyszeć stwierdzenie, iż ?wszystko jest dla ludzi?, jednak zasada ta traci sens w przypadku jakiejkolwiek przesady. Ludzie uzależniają się od tytoniu, alkoholu, substancji odurzających i psychotropowych, hazardu, seksu oraz wielu innych czynników, które w nadmiarze są podstawą patologii.
W ostatnich latach możemy zauważyć, znacznie większy problem emigracji. Ludzie dotknięci bezrobociem, szukają ostatniej nadziei za granicą państwa polskiego. Często zapożyczają się w kraju i w ciemno wyjeżdżają do obcych krajów, nawet jeśli nie znają języka! Wielu wraca z pustymi rękami, a niektórym się udaje. Nawet zwykła praca przy owocach, pozwala im godnie żyć za granicą. Niektórzy ludzie wyjeżdżają, by zyskać lepsze wykształcenie i tam na stałe się osiedlić, lecz to już znacznie mniejsza część społeczeństwa.
Możemy długo wyliczać kolejne problemy społeczeństwa polskiego, takie jak kradzieże, rozboje, gwałty i wszelkiego rodzaju przestępczość (także wśród nieletnich), wykroczenia drogowe, które są u nas plagą, jazda (samochodem, rowerem etc.) po pijanemu, nietolerancja, a nawet zwykłe ściąganie w szkole. Najważniejsze jest, by pamiętać, że każdy problem można rozwiązać przy odrobinie dobrej woli. Tak więc każdy z nas na miarę możliwości powinien walczyć z patologiami i przestępczością. Nigdy nie wiadomo, czy my kiedyś nie będziemy potrzebowali pomocy.