LEKTION 1

A.	Herr Nowak, was machen Sie denn in Ihrer Freizeit?
B.	Na, was soll ich denn machen? Bier trinken? Fernsehen? Das ist nichts für mich.
A.	Wissen Sie, meine Frau sieht Sie immer freitagnachmittags weggehen.
B.	Ich nehme schon seit einiger Zeit an einem Fortbildungskurs teil. Mein Betrieb hat ihn mir vorgeschlagen.
A.	Das muss ich meiner Frau sagen. Wohin gehen Sie da?
B.	In die Volkshochschule, sie ist in der Leipzigerstraße. Sie können da auch teilnehmen, Herr Viktor, wenn Sie Lust haben.
A.	Eigentlich eine gute Idee. Vielleicht mache ich mit.

Anja ging eines Tages in eine Boutique in der Frankfurter-Allee. Im Schaufenster sah sie ein schönes Kleid.
Verkäufer:
Anja:
Verkäufer:
Anja:
(Nach einer Weile)
Verkäufer:
Anja:
Verkäufer:

Michael Schröder ist Schüler einer Gesamtschule in Bad Homburg. Er spielt in einem kleinen Ensemble in Frankfurt Flöte. Einmal in der Woche trifft sich das Ensemble, um im Jugendzentrum gemeinsam zu spielen. Er freut sich schon auf die einzelnen schönen Stücke, die er spielen soll.

Als er zur S-Bahn eilte, traf er Anja, die gerade aus einer Boutique kam. Sie unterhielten sich eine Weile. In der letzten Sekunde erreichte er noch die Bahn und vergass, die Fahrkarte zu entwerten. Als sich die S-Bahn in Bewegung gesetzt hatte, kam gleich ein Mann, zeigte seinen Kontrolleurausweis und wollte seine Fahrkarte sehen. Leider hatte er keine. Also wurde er nach seinem Namen, seinem Geburtsort und seiner Schule gefragt. Zum Schluss musste er noch Strafe zahlen.

Verlangen – żądać

der Fortbildungskurs, -ekurs dokształcający

der Betrieb, -ezakład

die Volkshochschule, -nuniwersytet ludowy

der Volkshochschulkurs, -ekurs na uniwersytecie ludowym

Was möchten Sie? Was soll es sein?Czego pan/pani sobie życzy?

modischmodny

das Abendkleid, -ersukienka wieczorowa

Das Kleid ist aus Seide.Ta sukienka jest z jedwabiu.

Dieses Blau wird Ihnen gut stehen.W tym niebieskim jest pani do twarzy.

Wie passt dieses Kleid?Jak leży ta sukienka?

jdm. passenpasować komuś

die Hüfte, -nbiodro

der Begriff, -epojęcie

genau das Richtige dokładnie to (właściwe)

elegant seinbyć eleganckim

das Schaufenster, -wystawa sklepowa

Recht habenmieć rację

der Einkauf, ä-ezakup

Bitte packen Sie das ein. Proszę to zapakować.

die Schulter, -n ramiÄ™

weit über 25 Jahre alt sein mieć dużo więcej niż 25 lat

die Flöte, -nflet

Flöte spielen grać na flecie

das Ensemble,- zespół (artystyczny)

das Jugendzentrum, -zentren centrum młodzieżowe

sich unterhalten rozmawiać

etwas (A) erreichen zdążyć na (np. pociąg)

die S-Bahn, -en kolej S-Bahn

die Bewegung, -en - ruch

sich in Bewegung setzen ruszać się

der Kontrolleurausweis,- e legitymacja kontrolera

der Name, - n nazwisko

der Geburtsort, -e - miejsce urodzenia

fragen nach + Dpytać o coś

aufmachen otwierać

die Untersuchung, -en badanie

die Dinge anders sehen widzieć rzeczy inaczej

jdn. Grüßen pozdrawiać kogoś

jdn. (schön) grüßen lassen przekazać komuś (serdeczne) pozdrowienia

entfernt - daleki, daleko, odległy, odlegle

1. Imiesłów czasu przeszłego czasowników słabych (inaczej regularnych) tworzy się przez dodanie do tematu czasownika przedrostka ge- oraz końcówki -t lub -et.
ge- + temat + -(e)t
Imiesłowy czasu przeszłego czasowników regularnych to przykładowo:
kaufen - gekauft (h)
wandern - gewandert (s)

2. Imiesłowy czasu przeszłego czasowników mocnych (nieregularnych) to przykładowo:
nehmen - genommen (h)
treffen - getroffen (h)
finden - gefunden (h)
gehen - gegangen (s)
fahren - gefahren (s)

Pełne listy nieregularnych imiesłowów czasu przeszłego zawierają słowniki języka niemieckiego. Reguły ich tworzenia są na tyle skomplikowane, że prościej jest się nauczyć ich na pamięć.

Czas przeszły Perfekt tworzy w zdaniu następującą ramę zdaniową:
podmiot - orzeczenie odmienne - dopełnienie/okolicznik - orzeczenie nieodmienne
Er hat eben seinen Lehrer gefragt. - Pytał właśnie swojego nauczyciela.
Wer hat eben seinen Lehrer gefragt? - Kto pytał właśnie swojego nauczyciela?

Język niemiecki dysponuje większą liczbą partykuł wzmacniających niż język polski. Są to wyrazy, których jedyną funkcją jest wzmocnienie znaczenia wyrażonego w zdaniach. Używa się ich w zasadzie tylko w języku mówionym. Wyrażają stan emocjonalny, aprobatę lub jej brak. Są to wyrazy nieodmienne. Rzadko występują na początku zdania, jak to ma miejsce w języku polskim.

Najczęściej stosowane partykuły to: denn, mal, eben, vielleicht.

denn - więc, zatem (wzmocnienie wypowiedzi)
Hast du denn ein Auto? - No więc masz samochód? (czy nie masz?)
Was soll es denn sein? - Co to ma być?

Partykuła denn wzmacnia przede wszystkim pytanie. Wzmocnienie to trudno adekwatnie oddać w języku polskim, np.:

Was ist los? (bez emocji)	Co siÄ™ dzieje?
Was ist denn los? (wyraża zdumienie, zaskoczenie)	Cóż to się dzieje?
Wie heißt du? (bez emocji)	Jak się nazywasz?
Wie heißt du denn? (powiedz wreszcie, jak się nazywasz)	Jakże się nazywasz?
Was ist mit dir los? (bez emocji)	Co siÄ™ z tobÄ… dzieje?
Was ist denn mit dir los? (bardzo się o ciebie niepokoję)	Co też się z tobą dzieje?

vielleicht - naprawdÄ™
Der Kellner war vielleicht unhöflich. - Kelner był naprawdę nieuprzejmy.
Seine Party war vielleicht langweilig. - Jego impreza była naprawdę nudna.

mal - no, tylko
Mach mal Tee! - No zrób herbatę!
Ich möchte das Kleid mal anprobieren. - Chciałabym tylko przymierzyć suknię.

Wyraz mal w niektórych wypadkach trudno przetłumaczyć na język polski. Niekiedy występuje on tylko w mowie potocznej, w znaczeniu polskiego wzmacniającego no.

eben - właśnie, po prostu, tak już
Das ist es eben, was mich an ihm stört. - To jest właśnie to, co mi się u niego nie podoba.
Dann gehe ich eben allein ins Kino, wenn... - No to pójdę po prostu sam/a do kina, jeżeli…
Das ist eben nicht zu ändern. - Właśnie tego nie można zmienić.

wohl - też, chyba, pewnie
Er ist wohl der Meinung, dass wir nur ihm zuhören sollten. - Pewnie jest zdania, że tylko jego powinniśmy słuchać.
Das kann man wohl sagen. - Tak można chyba powiedzieć.
Bei dem schönen Wetter hat er wohl einen Ausflug gemacht. - Przy takiej pięknej pogodzie na pewno zrobił sobie wycieczkę.

Rzeczowniki bez rodzajnika występują:

- po czasownikach: sein, werden, spielen, np.:
Er ist Schüler.
Sie wird Mutter.
Er spielt Flöte.
- przy nazywaniu zawodu lub zajęcia, np.
Er ist als Techniker angestellt.
- przy nazwach materiałów i innych rzeczownikach oznaczających ilości, np.
Das Kleid ist aus Seide.
- w zwrotach idiomatycznych np.
Setzen wir uns endlich in Bewegung?
Hast du heute Abend Zeit?

Wiele czasowników w języku niemieckim łączy się z dopełnieniem za pomocą określonego przyimka, np.
glauben an - wierzyć w

Czasami przyimek występuje tylko w języku polskim i nie ma odpowiednika w niemieckim, np.
anrufen - dzwonić do

Zdarza się także odwrotna sytuacja, kiedy niemiecki przyimek nie ma polskiego odpowiednika, np.
suchen nach - szukać (czegoś)

W tłumaczeniu przyimki nie mogą być automatycznie przekładane z jednego języka na drugi.

sich freuen auf + A - cieszyć się na (kogoś, coś)
Schon jetzt freue ich mich auf die Sommerferien. - Już teraz cieszę się na wakacje.

sich freuen über + A - cieszyć się z (czegoś)
Ich habe mich über dein Geschenk gefreut. - Bardzo się ucieszyłam z twojego prezentu.

sich interessieren für + A - interesować się (kimś, czymś)
Meine Söhne interessieren sich nur für Mädchen. - Moi synowie interesują się tylko dziewczynami.

fragen nach + D - pytać o (kogoś, coś)
Der Arzt fragt nach dem kranken Kind. - Lekarz pyta o chore dziecko.

Porównaj różnice w użyciu przymiotników breit i weit, którym w języku polskim opowiada przymiotnik szeroki.
breit - występuje najczęściej przy podawaniu rozmiarów przedmiotów martwych np.
Dieser Fluss ist sehr breit. - Ta rzeka jest bardzo szeroka.
Die Frau hat breite Schultern. - Ta pani ma szerokie ramiona.
Dieser Stoff ist nur 90 cm breit. - Ten materiał ma tylko 90 cm szerokości.

weit - występuje przy określaniu rozmiarów garderoby oraz w połączeniu z rzeczownikami abstrakcyjnymi, np:

Sie trägt einen weiten Rock. - Ona nosi szeroką spódniczkę.
Dieser Begriff hat eine weite Bedeutung. - To pojęcie ma szerokie znaczenie.
Przymiotnik weit oznacza także:
- szeroko, np. Mach' die Tür weit auf! - Otwórz szeroko drzwi!
- daleko/i, np. Das war ein weiter Weg. - To była daleka droga.
- dalsze, np. Weitere Untersuchungen waren nicht zu erwarten. - Nie oczekiwano dalszych badań.

Infinitiv	Präteritum	Partizip II	Übersetzung
aufmachen	machte auf	aufgemacht	otworzyć
einpacken	packte ein	eingepackt	zapakować
entwerten	entwertete	entwertet	skasować
erreichen	erreichte	erreicht	zdążyć
mitmachen	machte mit	mitgemacht	brać udział, uczestniczyć
spielen	spielte	gespielt	grać
vorschlagen	schlug vor	vorgeschlagen	proponować
zeigen	zeigte	gezeigt	pokazywać

Infinitiv	Präteritum	Partizip II	Übersetzung
weggehen	ging weg	weggegangen	odchodzić
eilen	eilte	geeilt	spieszyć się

Kämpften – walczyć

Aufzuhören - skończyć