Justyna Najduk, gr.1 geografia z biologią

Alicja Gmyrek, gr.1 geografia z biologią

ĆWICZENIE 3

Pracujący w sektorze III i Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca w układzie regionalnym w 2006 roku.

Poziom rozwoju gospodarczego w dużym stopniu zależy od podaży usług. Odpowiednie zależności możemy uzyskać zestawiając wielkość PKB per capita (tys. zł.) podregionów w Polsce na rok 2006 z odsetkiem zatrudnienia w usługach w danym państwie za rok 2006. W badaniu zostały zestawione wszystkie podregiony w Polsce i podzielone na klasy wg województw, tj. : dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie.

Usługi są III sektorem gospodarki, bardzo nowoczesnym dającym zatrudnienie ludności. Sektor ten zatrudnia największą liczbę pracowników. Pieniądze napływające do budżetu z właśnie III sektora stanowią przeważającą część zysków państwa- co stanowi o wysokości PKB na mieszkańca w danym podregionie. Jednakże proporcja pomiędzy udziałem pracujących w usługach (%) , udziałem usług w tworzeniu PKB per capita(%) a wysokością PKB na 1 mieszkańca różni się zarówno pomiędzy klasami jak i wewnątrz tych klas.

Największy udział pracujących w usługach (81%) - i adekwatnie do tego największą wartość PKB per capita liczona w tys. zł (83933tys. zł) odnotowuje podregion Warszawa, który tworzy miasto Warszawa. Warszawa jest największym ośrodkiem kulturowym i usługowym w Polsce, co potwierdza tak duży udział usług w tworzeniu PKB . Jest to równocześnie największe miasto w Polsce – stolica państwa licząca największą liczbę mieszkańców.

Na tle wszystkich podregionów analizowanych w badaniu ze względu na procent liczby zatrudnionych w usługach i wielkość PKB, wyróżnia się podregion Poznań. W III sektorze udział zatrudnionych wynosi tutaj aż 72%. A PKB utrzymuje się w wysokości 56081 tys. zł. Wiąże się to z skumulowaniem wszystkich funkcji usługowych jakie pełni miasto.

Do grupy podregionów które górują ze względu na duży udział usług w tworzeniu PKB zaliczyć należy podregion: Wrocław, Łódź, Kraków, Gdańsk-Gdynia-Sopot. Procent zatrudnionych w III sektorze gospodarki dla tych podregionów klasuje się w przedziale od 70,1% (Łódź) do74,8% (Wrocław). Wynika to w dużej mierze z rozwoju powyższych miast. Miast te rozwinęły się do tak wysokiego poziomu, że klasyfikuje się je jako odrębne podregiony. Tak duży udział zatrudnionych w III sektorze gospodarki związany jest z nastawieniem powyższych obszarów na turystykę i świadczenie usług bezpośrednio z nią związanych (np. podregion Gdańsk-Gdynia-Sopot).

Duże znaczenie w kształtowaniu się PKB ma ukształtowanie terenu oraz uwarunkowania przyrodnicze. Przykładem obszaru w którym występuje powyższa zależność jest podregion gdański, poprzez rozlewisko rzeki Wisły, obszar ten jest nie jest sprzyjający do rozwoju, co odzwierciedla się w niskim PKB przypadającym na 1 mieszkańca (20049 tys. zł). Podobną sytuacje mają podregiony znajdujące się w górzystych częściach Polski np. podregiony województwa małopolskiego (pomijając podregion miasta Kraków) tj. podregion krakowsko-tarnowski, gdzie zatrudnienie w usługach przekłada się na 37,9% i jest to przede wszystkim ludność zajmująca się turystyką, podobnie jak w podregionie nowosądeckim.

Analizując podregiony znajdujące się w zachodniej części Polski, zauważamy że maja one dużą wartość PKB liczoną na jednego mieszkańca w porównaniu do części wschodniej. Wynika to z historycznego podziału Polski podczas zaborów (analogicznie część słabiej- i bardziej rozwiniętą ). Podregiony Polski zachodniej wykazują większy poziom zatrudnionych w usługach i jednocześnie większe PKB. Odchodzi się od pozostałych sektorów działalności skupiając się na tym najbardziej dochodowy.

Z zachodniej części Polski najbardziej prężnym podregionem pod względem wielkości PKB przypadającego na jednego mieszkańca jest podregion centralny-śląsk. Zatrudnienie w III sektorze jest duże i wynosi 54,4%, lecz usługi nie mają dominującego znaczenia w tworzeniu PKB. Przemysł wydobywczy znacznie przeważa, górnictwo i hutnictwo są dominującymi gałęziami przemysłu w tym obszarze dając największe zatrudnienie.

W Polsce wschodnie rozpiętość różnicowa w % liczbie zatrudnionych w usługach jest bardzo duża. Zaczynając od 29,8 do 45,5% ludności zatrudnionej w usługach, dochody płynące z tego sektora stanowią przeważnie mniej niż 50% PKB na mieszkańca w wielu podregionach. W obszarach biedniejszych w usługach zatrudnionych jest poniżej 30% a zapewniają prawie 40% wartości PKB w tych podregionach (np. podregion łomżyński). Wynika to w dużej mierze z stopnia rozwoju tych obszarów z ciągłą przewaga rolnictwa.

Mimo pewnych zachwiani odchyleń od ogólnego trendu, w krajach podregionach w Polsce występuje tendencja do zależności wysokości PKB na 1 mieszkańca w ciągu roku a strukturą zatrudnienia w poszczególnych sektorach- tutaj % udziałem zatrudnionych w usługach.