Analiza złożonych aktów 

ruchowych w sytuacjach 

patologicznych

• Głównym przejawem wszystkich patologii układu 

lokomocyjnego jest znaczne zmniejszenie 

szybkości poruszania się. W trakcie wolnego 

chodzenia gwałtownie wzrasta znaczenie 

bocznych zaburzeń równowagi. W chodzie 

występuje 

• okresowe przenoszenie ciężaru ciała z jednej 

kończyny na drugą. Dlatego u osób starszych 

wraz z nasilaniem się tendencji do utraty 

równowagi obserwuje się chód charakteryzujący 

się krótkim krokiem z wydłużoną fazą 

podwójnego podparcia oraz szuraniem nogami.

Odchylenia od chodu 

prawidłowego mogą być 

spowodowane wieloma 

czynnikami:

 

1. Ból spowodowany procesem 

chorobowym lub urazem 
kończyny dolnej lub tułowia

2. Zmiany patologiczne w układzie 

kostno-stawowym. 

3. Przykurcze i sztywność stawów. 

Rodzaje chodu:

• chód kołyszący - często spostrzegany u kobiet. Sprzężone w 

działaniu mięsień pośladkowy średni i naprężacz powięzi 

szerokiej po stronie podporu oraz prostownika grzbietu po 

stronie wykroku włączają się w akcję z pewnym zwolnieniem, na 

skutek czego zwiększa się ruch unoszenia i obniżania miednicy 

w płaszczyźnie czołowej i jej przechylanie po stronie wykroku z 

równoczesnym większym obniżeniem barku po stronie podporu. 

 

• chód majestatyczny - noga wykroczna otrzymuje nadmierne 

przyspieszenie i prostuje się, zanim pięta osiąga podłoże. 

Przedłuża to czas trwania kroku. Tułów cofa się. Jest to chód 

nienaturalny i nieekonomiczny. Widzi się go u osób kroczących 

wolno w uroczystym pochodzie

 

• chód marynarski  - podobny do poprzedniego, ale w większym 

nasileniu. Środek ciężkości ma przesadne wychylenia w bok

chód sztywny  - oscylacje (drgania, wahania) miednicy i barków 
są sztucznie zmniejszane.

chód drobnym krokiem - wykrok jest nienaturalnie zmniejszony. 
Długość kroku jest mniejsza, a liczba kroków w jednostce czasu 
większa. Jest to normalny chód u osób krótkonogich
 
chód histeryczny - dziwaczny, z elementami różnych 
nieprawidłowości; demonstracyjnie nieprawidłowy, nie powoduje 
go żadna zmiana organiczna

chód antalgiczny (przeciwbólowy) - ból w jednej kończynie 
wiąże się z dążnością do jej odciążenia przez przemieszczenie 
masy ciała na zdrową nogę. Chory skraca fazę obciążenia chorej 
nogi

• chód móżdżkowy

• chód na szerokiej podstawie z szeroko rozstawionymi 

KD

• chód chwiejący się

• tułów nie podąża za KD (podąża trochę z tyłu)

• chód ten występuje np. w guzach robak móżdżku 

( tułów podąża w tę stronęchwieje się w tę stronę, po 

której jest guz)

• chód chwiejny (pijacki)

• chód ten występuje np. w

• ostrym upojeniu alkoholowym

• zapaleniu wielonerwowym

• SM

• przedawkowaniu leków

• guzach mózgu

• Wyróżniamy następujące wady chodu:

• chód gołębi - występuje najczęściej u małych dzieci, w wyniku 

skręcenia stóp w fazie podparcia do wewnątrz i przekolebania nie 

przez paluch a przez zewnętrzny brzeg przodostopia lub V palec, 

przy szpotawości lub końsko-szpotawości stopy, szpotawości 

kolan, torsji wewnętrznej piszczeli, zwiększonej antetorsji 

(przodoskręcenie) szyjki kości udowej, zwiększonym 

przodopochyleniu panewki stawu biodrowego

• chód kaczkowaty - w przypadku dysplazji lub zwichnięcia obu 

stawów biodrowych; w trakcie chodzenia występuje kołysanie w 

stawach biodrowych i pojawia się utrudnienie (niekiedy znaczne) 

wchodzenia po schodach

• chód kłaniający - spowodowany przykurczem i sztywnością 

stawu biodrowego, co jednocześnie ogranicza ruchy kręgosłupa 

lędźwiowego

• chód nieharmonijny – spowodowany zwichnięciem 

jednego stawu biodrowego

 

• chód utykający - występuje przy niesymetrycznych 

kończynach;

 

• chód niestabilny (na szerokiej podstawie 

podparcia) - przy zaburzeniach czucia, uszkodzeniu 

więzadeł pobocznych piszczelowych i strzałkowych, 

zerwaniu łąkotek stawu kolanowego 

• chód unoszący - spowodowany sztywnością kolan; 

chory nie mogąc zgiąć kończyny w stawie kolanowym 

unosi ją całą wykonując ruch w stawie biodrowym

• chód zapadający - w przykurczu zgięciowym 

stawów biodrowych i kolanowych

• Całkowita niemożność samodzielnego chodzenia i 

stania, nie spowodowana porażeniem kończyn 

dolnych, to astazja i abazja.

• astazja - utrata zdolności utrzymywania pozycji 

wyprostowanej, wywołana np. uszkodzeniem 

móżdżku powodującym ciągłe wykonywanie 

drobnych ruchów, drżenie.

• abazja - zaburzenia chodzenia, brak koordynacji 

ruchów; występuje zazwyczaj z astazją w histerii i 

niektórych zaburzeniach neurologicznych. Jest 

wynikiem zmian organicznych w ośrodkowym 

układzie nerwowym.

• Sztywność stawów.

• Biodrowego – chory przenosi miednicę ku przodowi 

wokół osi kończyny zdrowej.

• Kolanowego – obserwuje się odwiedzenie kończyny 

chorej.

• Skokowo-goleniowego – nadmierne pochylanie 

tułowia do przodu w czasie obciążenia stopy chorej 

lub ustawienie kończyny dolnej w rotacji zewnętrznej.

• Brak działania mięśnia (ubytki lub niedomoga 

mięśni):

• Wynika z porażenia lub niedowładu wiotkiego lub 

spastycznego, zbliżania się do siebie przyczepów lub 

ich oddalenia, stanu zapalnego, urazu, wrodzonego 

ubytku mięśni 

bądź też dystrofii mięśniowej. Stopień nasilenia 

objawów zależy od stopnia upośledzenia funkcji mięśni 

i ich zaawansowania.

• Pośladkowego wielkiego:

– Nagłe cofnięcie się tułowia ku tyłowi i miednicy na 

początku fazy podporu, zaraz po dotknięciu piętą podłoża.

– Wysunięcie chorego biodra ku przodowi.

– Mocne wyprostowanie kończyny dolnej w stawie 

kolanowym w środkowym okresie fazy podporu.

• Pośladkowego średniego:

– W fazie podporu opadanie miednicy po stronie zdrowej.

– Boczne przesunięcie się miednicy w stronę biodra chorego w 

fazie podporu.

– Przy próbie wyrównania niedomogi mięśnia pośladkowego 

średniego występuje pochylanie miednicy w jedną stronę, zaś 

barków w drugą 

(objaw Duchenne’a).

• Zginaczy biodra (mm. biodrowo-lędźwiowy, krawiecki, 

naprężacz powięzi szerokiej, prosty uda):

– Utykanie zaczyna się na końcu fazy podporu i trwa przez całą 

fazę wykroku 

po stronie chorej kończyny.

– W momencie oderwania się palców od podłoża dochodzi do 

nagłego wyrzutu tułowia i miednicy ku tyłowi, po którym 

występuje obrót miednicy wokół zdrowego biodra.

– Wysuwanie chorego biodra do przodu szczególnie zaznacza się 

pod koniec fazy wykroku. Wykrok dokonuje się głównie na skutek 

działania mięśni tułowia (mm. czworoboczny lędźwi, najszerszy 

grzbietu i mięśni brzucha).

• Czworogłowego uda: (patologia jest zauważalna podczas 

szybkiego chodu; obserwuje się przeprosy w stawie 

kolanowym; trudnośc sprawia bieganie, nie ma wyrzutu 

podudzia, zauważalne powłóczenie stopą)

– Nagły wyprost w stawie kolanowym po zetknięciu się pięty z 

podłożem.

– Na początku fazy podporu lekkie pochylenie tułowia i 

wysunięcie biodra 

ku przodowi, udo cofa się (ku tyłowi).

• Trójgłowego goleni:

– Opadanie miednicy po stronie chorej w czasie fazy podporu, 

szczególnie 

przy jej końcu (gdy stopa odrywa się od podłoża).

– „Powłóczenie” miednicą.

– Przeprost w stawie kolanowym w fazie podporu.

– „Chód szczudłowy”, wyraźnie utrudniony chód pod górę.

• Zginaczy grzbietowych stopy:

– Opadanie stopy w fazie wykroku.

– Zwiększone zginanie w stawach biodrowym i kolanowym 

(chód brodzący).

– Przy zetknięciu się pięty z podłożem występuje 

charakterystyczne „klapnięcie” stopą.

• Piszczelowych:

• Koślawe ustawienie stępu, nadmierne obciążenie brzegu 

wewnętrznego stopy.

• Strzałkowych:

• Koślawe ustawienie stępu, nadmierne obciążenie brzegu 

zewnętrznego stopy.

• Chory dotyka podłoża najpierw palcami, a dopiero później 

brzegiem zewnętrznym stopy.

• Kończyna dolna wydaje się być za długa, przez co pacjent 

nadmierne zgina stawy kolanowy i biodrowy.

Choroba Parkinsona

     W chorobie Parkinsona 

długość kroku ulega 
widocznemu skróceniu 
(pacjent chodzi drobnymi 
kroczkami), środek ciężkości 
zostaje przesunięty do przodu 
(pochylenie i usztywnienie 
tułowia), zanikają współruchy 
kończyn górnych. Pacjent ma 
problemy z zatrzymaniem się 
na dane mu polecenie.

Zapalenie nerwu kulszowego

      Aby zapobiec naciągnięciu 

nerwu i zmniejszyć 

dolegliwości bólowe chory 

porusza się na palcach bolącej 

kończyny dolnej, stopa 

ustawiona jest w zgięciu 

podeszwowym, kończyna 

zgięta w stawie kolanowym i 

biodrowym. Faza podporu 

chorej nogi zredukowana do 

minimum, brak propulsji 

stopy.

Uszkodzenie móżdżku

    Charakterystycznymi objawami dla tego ubytku jest 

brak zborności i zaburzenia koordynacji ruchowej. 
Chory chodzi na poszerzonej podstawie , ma 
problemy z utrzymaniem równowagi, chód jest 
chwiejny. Chód taki nazywany jest „chodem 
marynarskim”.

Połowicze porażenie spastyczne 

     W porażeniu pochodzenia mózgowego, obserwujemy 

chód koszący. Staw kolanowy jest ustawiony w 
przeproście a stopa w ustawieniu końskim, stwarza to 
pozorne wydłużenie kończyny. Podczas chodu ruchy 
odbywają się przede wszystkim w stawach 
biodrowych, a kończyna dolna jest przenoszona z fazy 
zakroku do fazy wykroku przez odwodzenie z 
równoczesnym uniesieniem miednicy po stronie 
chorej, aby nie zaczepić palcami o podloże.

Zaburzenia na tle schorzeń układu kostnego

     Asymetria długości kończyn dolnych powoduje 

zazwyczaj kulenie. Skrócenie może być rzeczywiste 

lub pozorne.

    - Rzeczywiste - na skutek zaburzeń procesu 

kostnienia, w stanach po złamaniach kończyny (gdy 

doszło do zrostu z nieprawidłowym ustawieniem 

odłamów kostnych), może również być spowodowane 

zaburzeniami wzrostowymi kończyny, będącymi 

skutkiem porażenia, lub być efektem niedorozwoju 

wrodzonego kończyny dolnej. 

   - Pozorne - podczas przykurczu przywiedzeniowego lub 

odwiedzeniowego w stawie biodrowym oraz w 

przykurczu zgięciowym. Przykurcz odwiedzeniowy 

powoduje pozorne

     wydłużenie kończyny dolnej.

 

Skrócenie kończyny

     Przy skróceniu kończyny 

powyżej 5cm zaczyna się 
pojawiać końskie ustawienie 
stopy krótszej i zgięcie 
kończyny dłuższej w stawie 
kolanowym. Długość kroku 
jest zmniejszona po stronie 
kończyny krótszej. Występuje 
większe pochylenie miednicy 
w stronę kończyny krótszej 
( w płaszczyźnie czołowej), i 
pochylenie barków w stronę 
przeciwległą.

Chód patologiczny wynikający ze schorzeń 

mięśniowych

Może być spowodowany: 
- Urazem mięśnia ;
- Wrodzonym ubytkiem;
- Przykurczami mięśniowymi ;
- Niedowładami bądź porażeniami;
- Stanem zapalnym.

CHÓD PATOLOGICZNY WYNIKAJĄCY ZE SCHORZEŃ KOSTNO-STAWOWYCH:
-    RZS
-

Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych i kolanowych

-

ZZSK

-

Patologiczne złamania, stawy rzekome

  Dziękuje za 

uwagę