WYKAZ ZAGADNIEŃ DO EGZAMINU Z JĘZYKOZNAWSTWA OGÓLNEGO
sem. zimowy 2010/2011
1. Pojęcia znaku i języka.
Cechy definicyjne języka naturalnego. Definicja znaku, typy znaków; znaki naturalne i konwencjonalne: symptomy, sygnały, symbole
2. Poziomy (płaszczyzny, podsystemy) systemu językowego i ich jednostki.
3. Systemy pisma a jednostki języka.
Piktografia i ideografia. Sylabariusze i alfabety
4. Wiedza o języku w starożytności.
Panini; teorie physei i thesei; spór o analogię i anomalię; język . myśl . rzeczywistość w teorii Arystotelesa.
5. Ewolucjonizm XIX-wieczny.
Znaczenie prac Raska, Boppa i Grimma; teorie Schleichera i Schmidta; szkoła młodogramatyczna, jej podstawowe założenia, metody i wyniki badań.
5. Klasyfikacja genetyczna języków.
Pojęcia pokrewieństwa języków i rodziny językowej; rodzina języków indoeuropejskich: języki indyjskie, starożytne i współczesne języki irańskie, język grecki w różnych epokach, języki italskie, romańskie, celtyckie w starożytności i obecnie, germańskie, bałtyckie, słowiańskie i in. Rodzina językowa semito-chamicka (afro-azjatycka). Rodziny języków uralskich, ałtajskich, chińsko-tybetańskich. Inne ważniejsze języki świata.
6. Klasyfikacja typologiczna języków.
Rodzaje uniwersaliów językowych; typologia fonologiczna; morfologiczna: analityczność a syntetyczność, podstawowe cechy języków izolujšcych, fleksyjnych, aglutynujšcych, alternacyjnych, polisyntetycznych; typologia składniowa, języki ergatywne i nominatywne; Typologia semantyczna: systemy zaimkowe i liczebnikowe; gatunki mowy w różnych kulturach.
7. Klasyfikacja geograficzna i społeczna języków.
Zróżnicowanie geograficzne a społeczne; język, dialekt, socjolekt i pojęcia pokrewne; kontakt między językami: interferencja, substrat, superstrat; bilingwizm, dyglosja, przełšczanie i mieszanie kodów; powinowactwo języków, ligi językowe; pojęcie pidżynu i języka kreolskiego. Społeczna funkcja języka; hierarchia języków ze względu na ich społeczne znaczenie; języki międzynarodowe: funkcje języków: angielskiego, hiszpańskiego, francuskiego, rosyjskiego; rola kulturowa starożytnych i współczesnych języków indoeuropejskich i semickich; język a naród i państwo; pojęcie polityki językowej.
Wykaz literatury
Opracowania podstawowe
I. Bobrowski, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993
Encyklopedia języka polskiego, red. M. Kucała, S. Urbańczyk, Wrocław 1999
Furdal Antoni, Językoznawstwo otwarte, Wyd. III, Ossolineum 2000
Z. Gołšb, A. Heinz, K. Polański, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa 1968
Ch. F. Hockett., Kurs językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1968
Języki indoeuropejskie, red. L. Bednarczuk, Warszawa, t. 1, 1986, t. 2, 1988
E. Łuczyński, J. Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk, 2006
A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989
T. Milewski, Językoznawstwo, Warszawa 1965 (i wyd. nast.)
F. de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1961
A. Weinsberg, Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983 (część A: Przedmiot i działy językoznawstwa)
B. L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 1982
A. Wierzbicka, Język . umysł . kultura, Warszawa 1999