= Gr. A
Kod nerwowy – właściwy nośnik informacji. Zmiana tego kodu (sekwencji impulsów), zmniejszenie lub zwiększenie liczby impulsów w jednostce czasu powoduje przesłanie odmiennego sygnału, ostatecznie zmienia się czynność efektora.
Płytka motoryczna (płytka ruchowa)– miejsce kontaktu zakończenia aksonu z włóknem mięśniowym. Płytki ruchowe są synapsami chemicznymi. Przekazywanie pobudzenia za pomocą acetylocholiny. Jest to rodzaj synapsy służącej przekazaniu pobudzenia z aksonu (wypustki) komórki nerwowej na komórkę mięśnia szkieletowego. Synapsa jest miejscem komunikacji błony kończącej akson z błoną komórkową komórki mięśniowej/
Jony wewnątrz komórki – K+, B-, Na+, Cl-
Jony zewnątrz komórki -  Na+, Cl-,K+
Anion – jon o ładunku ujemnym
Kation – jon o ładunku dodatnim
Transport tlenu i dwutlenku węgla przez błonę to dyfuzja
Proprioreceptory narząd równowagi oraz receptory rozmieszczone w mięśniach poprzecznie prążkowanych i torebkach stawowych wrzeciona mięśni, ścięgna golgiego/ prioprioceptory wymienic
wrzecionko nerwowo-mięśniowe
wrzecionko nerwowo-ścięgniste
ciałko dotykowe
ciałko blaszkowate
ciałko Ruffiniego
wolne zakończenia nerwowe w stawach
transport błonowy białek i lipidów zachodzi na drodze......,  CO2 i O2.........
Na rozciąganie reagują: wrzeciona mięśniowe (włokno aferentne Ia, włókna czuciowe II)
Na skurcz reagują: receptory ścięgniste ->(rozciąganie i skurcz włókien mięśniowych)
Reakcja z nocyceptory wywołują odruch: polisynaptyczny
Hormony przysadki – adrenokortykotropina (ACTH), hormon wzrostu (GH), prolaktyna (PRL), hormon lutenizujący (LH), hormon folikulotropowy (FSH), hormon tyreotropowy (TSH) (gon atropiny, kortykotropowy) lipotropowy (LPH), oksytocyna
Plamka żółta – umieszczona w centralnej części siatkówki, gdzie warstwy komórek nerwowych są rozsunięte, ułatwiając dostęp receptorów /Od funkcji plamki zależy ostrość wzroku.miejsce najostrzejszego widzenia. Obszar na siatkówce, który znajduje się na osi oka. W plamce żółtej występuje największe zagęszczenie czopków
Czopki i pręciki – wypustki receptorów czopkonośnych pręcikonośnych. Zawierają substancje, światłoczułe, zbudowane z białka, opsyny i pochodnej vit. A- retinenu?
Pręciki – zawierają rodopsynę, odpowiadają za widzenie nocne./ Odpowiadają za postrzeganie kształtów i ruchu. Pręciki umożliwiają czarno-białe widzenie przy słabym oświetleniu Widzenie skotopowe -widzenie nocne)
Czopki – mają wysoki próg pobudliwości, odpowiadają za widzenie barwne, ziemne. Niebieskoczułe, zielono czułe i czerwono czułe/ umożliwiają widzenie kolorów przy dobrym oświetleniu. Jest to widzenie fotopowe. Jakość wzroku pogarsza się przy zbyt intensywnym świetleCzopki, których najwięcej skupia się w środkowej części siatkówki, odpowiadają za widzenie szczegółów obrazu i za widzenie barwne. reagują na silne światło
Gr. B
Homeostaza- zdolność do zachowania stałego środowiska wewnętrznego pomimo zmieniającego się środowiska zewnętrznego. Ta stałość środowiska wewnętrznego ustroju jest ciągle naruszana przez czynniki zewnętrzne o charakterze fizycznym, chemicznym i biologicznym oraz przez dostarczanie subst. Odżywczych i przemiany materii oraz zmiany metaboliczne wywołane aktywnością fizyczna organizmu.

Katabolizm-dysymilacja, rozpad- związany jest ze zmniejszeniem się zapasów energi zanikaniem materii organicznej, inaczej rozpad, degradacja związków złożonych zasobnych w energię na związki proste. Procesom tym towarzyszy zazwyczaj uwalnianie energii (reakcje egzoergiczne), - tj. rozpad związków złozonych wielocukrów, tłuszczów, białek- produkcja energii.

I etap- trawienie enzymatyczne w przewodzie pokarmowym

1. (polisacharydy, disacharydy, cukry proste)

2. (tłuszcze-> glicerol i kwasy tłuszczowe)

3. Białka-> aminokwasy

II etap- tworzenie acetyloCoA

III etap- wytwarzanie dwutlenku węgla i wody(cykl Krebsa i łańcuch oddechowy)

Skrobia- ulega przekształceniu w jelitach.

Wątroba- rozkład glikogenu w wątrobie aktywowany jest przez fosforylazę a. Aktywność tego enzymu w wątrobie zwiększają glukagon, adrenalina, noradrenalina. Hormony te aktywują glikogenolizę w wątrobie przez zwiększenie syntezy cAMP. W okresie poabsorpcyjnym wątroba jest głównym producentem glukozy na potrzeby całego organizmu. Wątroba wytwarza glukozę nie tylko w wyniku rozkładu glikogenu zmagazynowanego w tym narządzie lecz również przez syntezę de Novo. Proces ten nazywa się glukoneogeneza- synteza glukozy ze związków niewęglowodanowych- mleczan i pirogronian w czasie intensywnego wysiłku fiz., glicerol w następstwie lipolizy, aminokwasy-głód, 95% w wątrobie, 5%kora nerki

Glukogeneza- synteza glikogenu z glukozy pobranej z krwi, odkładana w wątrobie i mm

Glikogenoliza- synteza glukozy z glikogenu, zachodzi w wątrobie bo tam się odłożyła w procesie glikogenezy.
Hormony kory nadnerczy- glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy, androgeny/ aldosteron, kortyzol, hydroksykortykosteron, dehydroepiandrosteron, androstendion.
Osteoblasty- komórki tworzące kości (kościotwórcze), występujące w miejscach, gdzie odbywa się wzrost lub przebudowa tkanki kostnej. wytwarzają część organiczną macierzy kostnej (tzw. osteoid), w której następnie odkładają się kryształy fosforanów wapnia. Otoczone są substancją międzykomórkową zwaną hydroksyapatytem. Powstają z komórek macierzystych wywodzących się ze szpiku kostnego. Czynności tych komórek są regulowane przez parathormon oraz witaminę D3.FUNKCJA Osteoblasty wytwarzają ważne składniki organicznej macierzy międzykomórkowej: kolagen typu I oraz proteoglikany– funkcja – syntetyzowanie i wydzielanie osteoidu, tworzą kolejne warstwy osteoidu o róznych orientacjach przestrzennych, ustanawiają ukł beleczek kostnych i odporność na zewnętrzne siły skręcenia i zwichnięcia. Przekształcają się w osteocyty po całkowitym ich otoczeniu przez zmineralizowany osteoid
Osteocyty - dojrzałe komórki kostne powstające z osteoblastów w wyniku ich mineralizacji. Są całkowicie otoczone zmineralizowaną częścią kości - znajdują się w tzw. jamkach kostnych, a ich wypustki cytoplazmatyczne, dzięki którymi kontaktują się z innymi osteocytami i zachowują funkcje życiowe, są położone w kanalikach kostnych. FUNKCJA Ich główną rolą jest wymiana substancji odżywczych i metabolitów w kości. Poprzez wypustki cytoplazmatyczne osteocyty kontaktują się z innymi osteocytami, które to z kolei kontaktują się z innymi osteocytami, i tak dalej aż do takich, które wchodzą w bezpośredni kontakt z naczyniami krwionośnymi. Zwykle w szeregu komórek przekazujących sobie składniki wymiany znajduje się ok. 15 osteocytów.
Osteoklasty, komórki kościogubne, wielojądrzaste komórki mające zdolność rozpuszczania i resorpcji tkanki kostnej. Posiadają istotne znaczenie w warunkach prawidłowego kształtowania się kości, procesów zrostu po złamaniach oraz w chorobach kości np. osteoporozie. Są rodzajem makrofagów – powstają przez fuzję makrofagów jednojądrowych pobudzaną przez witaminę D. FUNKCJE Osteoklasty odpowiedzialne są za fizjologiczną przebudowę kości. Komórki te uwalniają kwasy organiczne i enzymy trawiące tkankę kostną. Produkty degradacji wnikają do osteoklastów dzięki endocytozie, a dalsze trawienie w lizosomach daje w rezultacie powtórne wykorzystanie jonów i aminokwasów
Osteofity to narośla kostne, jedna z postaci zmian zwyrodnieniowych dotyczących najczęściej kręgosłupa, bocznych powierzchni kręgów. Osteofity mogą być przyczyną dolegliwości bólowych poprzez wywoływanie ucisku na nerwy.
komórki kości, które odpowiadają za przebudowę i substancja wewnatrz.
-osteoklasty => komórki kościogubne, przy fizjologicznej przebudowie kości, wydzielają enzymy trawiące tkankę kostną
-osteoblasty
-parathormon- przytarczyca, Wit D dostarczana z pokarmem i syntetyzowana w skórze, kalcydiol w wątrobie i aktywna forma vit. D w nerkach , kalcytonina – kom. Około pęcherzykowe C- tarczyca (homeostaza wapnia)

Pytania do podkreślenia na temat wzroku
-coś o siatkówce- to  chyba była prawda
-do którego płata dochodzą bodźce- to nie była prawda
-akomodacja – to była prawda
-czopki są fototopowe - to prawda
-pręciki znajdują się w plamce żółtej- to nieprawda

Motoryka mięśni - Włókna mięśniowe wolne (S) i szybkie (F). Oba te typy cechuje różny przebieg skurczu tężcowego niezupełnego. Jednostki wolno kurczące nie wykazują przejściowego spadku siły skurczu (nie męczą się) natomiast niektóre szybkie tak.
Szybkie włókna dzielimy na: odporne na zmęczenie (FR) i męczące się (FF)

Cykl hemodynamiczny serca: skurcz przedsionków, skurcz komór, faza wyrzutu, rozkurcz izowolunotryczny
Gr. C
Kanały jonowe – białko przechodzące przez całą szerokość błony komórkowej, umożliwiają i regulują przemieszczanie się jonów przez błonę komórki/ kanał jonowy-, rodzaj białka błonowego tworzącego por w błonie komórkowej, którego funkcją jest generowanie i podtrzymywanie niewielkiego gradientu potencjałów między wewnętrzną a zewnętrzną powierzchnią błony komórkowej. Kanały jonowe obecne są w błonach komórkowych wszystkich żywych komórek
Cechy kanałów: selektywność – zdolność rozpoznawania poszczególnych jonów

Pompa Na+/K+ - w komórkach wszystkich tkanek organizmu, pompa sodowo-potasowa wbrew gradientowi stężeń usuwa z neuronu nadmiar jonów Na+ i wprowadza do komórki jony K+. Jest to białko integralne błony- adenozynotrifosfataza aktywowana przez sód i potas.
Pompa sodowo – potasowa: 3jony Na+ na zewnątrz, 2jony K+ do wewnątrz/ lub Na+/K+ ATP-aza. Jest enzymem, który uruchamia mechanizm zapewniający transport jonów potasowych (K+) do wewnątrz komórki, a sodowych (Na+) na zewnątrz. Ma on podstawowe znaczenie dla każdego rodzaju komórek, w tym nerwowych, utrzymując potencjał błonowy i objętość komórki. Rodzaj transportu wykorzystujący pompę wymaga nakładu energii, ponieważ transport jonów przez błonę komórkową zachodzi wbrew gradientowi stężeń. Enzym zbudowany jest z białkowych jednostek: rodzaj alfa i beta.
W czasie skurczów przedsionków otwierają się zastawki przedsionkowo – komorowe a zamykają półksiężycowate
jak jest skurcz komór to jakie zastawki sie otwieraja zastawki półksiężycowate aorty i pnia płucnego i krew jest wyrzucana do tętnic. a jakie zamykaja przedsionkowo-komorowych (dwudzielna i trójdzielna)
Osłonkę mielinową w ukł obwodowym tworzy komórki schwana a w ośrodkowym oligodendrocyty
Przewodzenie ortodromowe- przewodzenie od wzgórka aksonu do zakończeń presynaptycznych. Przewodzenie antydromowe-przewodzenie zarówno w kierunku zakończeń presynaptycznych jak i ciała kom. przewodzi bodźce

Przewodzenie mielinowe-przewodzenie skokowe-dochodzi do pozornego skoku potencjału wzdłuż błony komórkowej pokrytej osłonką, na odcinku pomiędzy kolejnymi przewężeniami, w których występuje. Przewodzi przez neurony które posiadają osłonkę mielinową (skokowo i szybko). Prędkość przewodzenia od kilkunastu do kilkudziesięciu razy. W najgrubszych włóknach mielinowych wynosi nawet do 120m/s. Korzystniejsze również z metabolicznego punktu widzenia. wydatek energetyczny na przywrócenie stanu spoczynkowego jest znacznie mniejszy w przewodzeniu skokowym a niżeli w przewodzeniu ciągłym.
Przewodzenie bezmielinowe- polega na stopniowym przesuwaniu się wzdłuż aksonu fali depolaryzacji. (stałe i wolno) Prędkość przewodzenia w granicach 0,5-2 m/s. Prędkość przewodzenia rośnie proporcjonalnie do średnicy aksonu. przewodzenie ciągłe

Refrakcja bezwzględna- w początkowym okresie repolaryzacji neuron jest niepobudliwy nawet na bardzo silne bodźce.

Refrakcja względna- neuron można pobudzić tylko bodźcem silniejszym niż w zwykłych warunkach.

Hormony gruczołów płciowych: żeńskie (estrogeny: estradiol, estron, progesteron, , estriol, relaksyna) Hormony męskie (testosteron, androstendion i inhibine)
Nerki pełnią rolę:
Regulacyjną –utrzymanie stałej objętości, składu i odczynów płynów ustrojowych, dostarczenie do organizmu substancji ważnych dla życia: elektrolity, glukoza, aminokwasy
Wydalniczą – eliminacja z organizmu produktów przemiany materii (mocznika, kwasu moczowego, siarczanów i fosforanów)
Endokrynną – wytwarzają hormony (reninę, prostaglandyny, erytropoetynę, 1,25-dihydroksycholekalcyferol
Metaboliczną – degradacja hormonów i związków aktywnych biologicznie, wytwarzaniu amoniaku oraz glikoneogenezie w szczególnych sytuacjach (np. głód)
regulacyjna – homeostaza płynów ustrojowych
wydalnicza – eliminacja produkcji przemiany materii)
endokrynna – renina, erytropoetyna, prostaglandyny, 1.25 dihydrochelokolcyfenol)
metaboliczna – degradacja hormonów i związków aktywnych biologicznie)
Hormony nerki: renina, erytropoetyna, karcytiol
Gonady – gruczoły płciowe, które spełniają funkcje generatywne, produkując komórki płciowe męskie bądź żeńskie, a także funkcje wewnątrzwydzielnicze, produkując hormony płciowe.
Ciśnienie krwi: (książka)
Okolica głowy: 100mmHg - 0,7mm Hg*60cm
Okolica serca: 100mm Hg (płaszczyzna hydrostatycznie obojętna)
Okolica stóp: 100mm Hg + 0,7mm Hg*110cm
Gr. D
Jednostka ruchowa – kompleks w skład którego wchodzi jeden mononeuron i włókna mięśniowe unerwiane przez ten mononeuron, należy je rozpatrywać jako czynnościową całość, są to najmniejsze czynnościowe jednostki w mięśniach
Jednostka motoryczna  to zespół komórek mięśnia szkieletowego (włókien mięśniowych) unerwianych przez tę samą komórkę nerwową, przez co wspólnie pobudzanych i jednocześnie pracujących (kurczących się).
Rekrutacja jednostek ruchowych – angażowanie do skurczu coraz większej liczby jednostek ruchowych. Jako pierwsze do skurczu włączane są jednostki ruchowe typu S - o najbardziej pobudliwych motoneuronach, następnie jednostki typu FR i wreszcie dołączają się do skurczu jednostki FF. Porządek wyłączania jednostek ze skurczu (dekrutacji) jest odwrotny. W wyniku tego jednostki typu S kurczą się najdłużej, a typu FF – najkrócej
Jednostki ruchowe dzielimy na 3 podstawowe typy:
Jednostka typu F - wykazuje tzw. Ugięcie (przejściowy spadek siły skurczu podczas skurczu tężcowego niezupełnego). Cechuje je różna odporność na zmęczenie i dlatego wyróznia się dwa typy:
Jednostki odporne na zmęczenie (typ FR) – bardzo odporne na zmęczenie
Jednostki męczące się (typ FF) – przystosowane do pracy trwającej krótko (kilkanaście do kilkudziesięciu sekund)
Jednostka typu S – nie wykazuje efektu ugięcia i jest bardzo odporna na zmęczenie.
Derekrutacja – mechanizm umożliwiający zmniejszenie siły skurczu (proces odwrotny)
Enzymy wydzielane w żołądku: kwas solny, komórki główne (pepsyno pena aktywna jego forma z połączenia z kwasem solnym to pepsyna trawiąca białka), trawienie węglowodanów (przez amylazę ślinową), trawienie tłuszczy (lipaza ślinowa), trawienie białka (pepsynogeny)
Trzustka: sok trzustkowy bogaty w wodorowęglany i enzymy. (Trypsyna, elastaza, karboksypeptydaza, chymotrypsyna, lipaza,fosfolipaza A i B, elastazy, izoenzymy alfa-amylaza, nukleaza) Trawienie białek, tłuszczy i węglowodanów, kwasów nukleinowych
Hormony /wpływające/regulujące wapń: parathormon, kalcytonina, Wit D3
jakie hormony regulują gospodarke wapniową organizmu i jakie wpływają na poziom cukru we krwi,
Na poziom cukru we krwi wpływa- insulina
Na gosp. Wapniową- kalcytonina i parahormon (PTA) Wit D3
pH slina- ok. 7,0 (7,8)

Ph osocza- 7,35-7,45

Odczyn kwasny moczu 4,5-8,2 ph

Bilans wodny:

Wydalanie przez nerki 1000-1500ml wody,

Parowanie(skóra, płuca) 500-1400ml

REGULACJA: aldosteron, wazopresyna, ANP(przedsionkowy peptyd sodopędny), prostaglandyny

SERCE- ANP- zwiększa wydzielanie moczu, elektrolitów i wody, rozciągnięcie przedsionka serca

Erytropoetyna- nerka

Leptyna-reguluje ilość tk. Tłuszczowej w skórze

Jony wapnia potrzebne są do skurczu mm. Poprzecznie prążkowanych i gładkich, do budowy kości, potrzebne w synapsach, krzepnięcie krwi, przekaźnik komórkowy. Wapń jest drugim przekaźnikiem informacji w komórce, bierze udział w procesie krzepnięcia, w aktywacji skurczu mięsni, czynności nerwów i czynności wew. wydzielniczej. Obniżenie stężenia wapnia w osoczu może być przyczyną wystąpienia zespołu klinicznego zwanego tężyczką.

Insulina- zwiększa dokomórkowy transport glukozy w większości tkanek ustroju. Stymuluje syntezę glikogenu, zwiększa syntezę białek i hamuje ich rozkład. Zwiększa syntezę tłuszczów w wątrobie i w tk. Tłuszczowej. W tk, tłuszczowej hamuje lipolize. Najważniejszym czynnikiem symulującym wydzielanie insuliny jest wzrost stężenia glukozy we krwi. (również GIP, CCK i gastryna, glukagon i ukł przywspółczulny)

Glukagon- aktywuje glikoneogeneze i glikogenolizę w wątrobie. Towarzyszy temu wzrost stężenia glukozy we krwi. Aktywuje lipolize w tk tłuszczowej i na tej drodze zwiększa stężenie wolnych kwasów tłuszczowych. Zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego. Obniżenie stężenie glukozy a także wzrost stężenia niektórych aminokwasów we krwi oraz zwiększenie napięcia układu adrenergicznego stymulują wydzielanie glukagonu.

Somatostatyna hamuje wydzielanie insuliny i glukagonu. PP hamuje wydzielanie enzymów przez zew. wydzielniczą część trzustki.

Pojemność płuc:
Pojemność wdechowa – IC - ilość powietrza wprowadzona podczas max wdechu wykonywana z poziomu spokojnego wydechu. 3800ml
Czynnościowa pojemność zalegająca – FRC- ilość pow pozostająca w płucach na szczycie spokojnego wydechu 2200ml
Pojemność życiowa –VC- ilość pow prowadzonego podczas max wdechu po max wydechu 4800ml
Całkowita pojemność płuc – TLC- ilość pow w ukł oddechowym na szczycie max wdechu 6000ml

Wentylacja płuc- MV- ilość powietrza wprowadzana do układu oddechowego lub usuwana z układu oddech. W ciągu minuty. Wentylacja płuc zależy od głębokości poszczególnych oddechów oraz liczby oddechów w jednostce czasu.

Surfaktant zmniejsza napięcie powierzchniowe pech płucnych

W fazie wdechu zapobiega rozrywaniu ścian pęch płucnych

W fazie wydechu zapobiega zapadaniu się ścian pech płucnych.
Budowa synapsy chemicznej- część presynaptyczna, część postsynaptyczna i szczelina synaptyczna.
Kompleks oddechowy pnia mózgu- neurony odpowiedzialne za generowanie rytmu oddechowego zlokalizowane w obrębie pnia mózgu

Neurotransmitery są produkowane w cytoplazmie komórki nerwowej i transportowane wzdłuż aksonu do jego zakończeń
Żołądek- trawienie węglowodanów alfa amylaza, trawienie tracyloglicerole- lipazy, trawienie białek- pepsynogen, pepsyny

W żołądku enzym- wydzielanie pepsynogenu i w połączeniu z kwasem solnym daje pepsynę- częściowe trawienie białek

Ph soku trzustkowego ok. 8 dwunastnica poniżej 5ph slina- pH7,8

Dwunastnica: Główne znaczenie mają enzmy proteolityczne pochodzenia trzustkowego: trypsyna, chymotrypsyna, amylaza trzustkowa, , lipaza trzustkowa, fosfolipaza,

Enzymy trawiące białka w 12-tnicy- trypsyna i chymotrypsyna
Enzymy trawiące tłuszcze w 12-tnicy- enzymy lipolityczne (lipaza i fosfolipaza)

–odruchy jelitowo - trzustkowe reguluja uwalnianie Sekretyny i cholecystokininy

Hamowanie sekrecji trzustkowej :polipeptyd trzustkowy (PP), peptyd YY, lub Somatostatyna
ŚlinA– enzymy: alfa-amylaza, kalikreina, 5 nukleotydaza, lipaza, fosfataza zasadowa, ATPazy, lizozym,mucyna

( mocznik, kw moczowy, opsoniny, czynnik wzrostowy naskórka, prostaglandyny)
Gr. E
Krążenie płucne, krążenie małe lub mniejsze, krwiobieg mały.jest ono odpowiedzialne za zaopatrzenie organizmu w tlen i wydalenie z ustroju dwutlenku węgla. Z serca tętnicami płucnymi przez naczynie włosowate do pęcherzyków płucnych. Stamtąd też pobierany jest tlen i transportowany wraz z krwią żyłami płucnymi do serca
Hemostaza– szereg procesów mających na celu utrzymanie krwi w łożysku naczyniowym w stanie płynnym, a także zachowanie ciągłości śródbłonka naczyń oraz hamowanie krwawienia w miejscu uszkodzenia ściany naczyniowej
głównym mięśniem oddechowym jest... przepona
Na+ jony biorą udział w depolaryzacji jony sodu
K+ jony biorą udział w hiperpolaryzacji jony potasu K
o wydajności wentylacji płuc decyduje Stosunek objętości zalegającej do całkowitej pojemności płuc
Hormony tropowe- TSH - hormon tyreotropowy LH - hormon luteinizujący FSH - hormon folikulotropowy ACTH - hormon adrenokortykotropowy
potencjał czynnościowy neuronu wynosi... (około−55mV)./

potencjał spoczynkowy wynosi -70mV
Oddychanie kontrolowane przez  ( pień mózgu ),
- baroreceptory są eksteroreceptorami NIE
- smak jest mechanoreceptorem NIE
- węch jest chemoreceptorem TAK
- ból jest proprioreceptorem (ból jest nocyreceptorem)
i ostatnie też było tego typu.
Gr.F
Anabolizm - grupa reakcji chemicznych, w wyniku których z prostych substratów powstają związki złożone, gromadzące energię. Jest to ta część metabolizmu, która związana jest ze wzrostem tkanek organizmu. Procesy anaboliczne: synteza białek, węglowodanów, tł. Prostych i złożonych, pobieranie nagromadzonej energii tworzenie nowych i regeneracja uszkodzonych struktur organizmu. Magazynowanie związków energetycznych, synteza hormonów, enzymów, przekaźników, p/ciał, - związki wysokoenergetyczne: adenozyna-p-p-p

(Dostarczona energia zostaje zmagazynowana w postaci wiązań chemicznych.
Procesy anaboliczne prowadzą do tworzenia i wzrostu organów i tkanek, są więc związane z ogólnym wzrostem masy i rozmiarów ciała. Typowymi przykładami tego rodzaju procesów jest wzrost siły i masy mięśni, rozrost szkieletu, rośnięcie włosów i paznokci. Jest to przeciwieństwo katabolizmu.)
Euhydratio –regulacja prawidłowego nawodnienia ( przyjmowanie płynów, tworzenia wody w procesach metabolicznych, wydalanie przez przewód pokarmowy, wydalanie przez nerki, płuca i skórę). W przedziale wewnątrzkomórkowym mieści się 28litrów wody a 14litrów w przedziale pozakomórkowym

Mocz pierwotny powstaje w kłębuszkach nerkowych (torebka Bowmana)
Mocz ostateczny powstaje w kanaliku dystalnym (lub kanaliki nerkowe proksymalne i dystalne)

Wazopresyna, antydiuretyna, ADH, hormon produkowany i wydzielany przez układ neurowydzielniczy podwzgórza, skąd transportowany jest do tylnego płata przysadki mózgowej(hormony przedniego płata przysadki).
Jego rola polega na regulacji zasobów wody w ustroju i zapobieganiu nadmiernej jej utracie z moczem - wpływa on bowiem bezpośrednio na rozmiary zwrotnego jej wchłaniania z przesączu kłębkowego (moczu pierwotnego) w cewkach nerkowych (nefron).

Aldosteron należy do hormonów sterydowych wytwarzanych przez warstwę kłębkowatą kory nadnerczy. Aldosteron należy do grupy hormonów kory nadnerczy określanych jako mineralokortykosteroidy Regulują one gospodarkę wodno-mineralną ustroju, w ramach tzw. układu RAA. działa on na nabłonki kanalików nerkowych, wzmagając resorpcję zwrotną soli sodowych, hamują ich wydalanie do moczu sodu w postaci chlorku sodu. Wraz z NaCl w ustroju zatrzymana jest woda oraz występuje obniżenie się ilości potasu w płynach ustrojowych.
ANP- Przedsionkowy peptyd natriuretyczny– hormon peptydowy wytwarzany przez ściany przedsionka serca pod wpływem wysokiego stężenia jonów sodu, dużej ilości płynu pozakomórkowego lub dużej ilości krwi. Hamuje zwrotną reabsorbcję jonów sodu i wody głównie w kanalikach zbiorczych nerki i prowadzi do ich zwiększonego wydalania z moczem. Wpływa również na rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych co wpływa na szybkość filtrowania płynów w nerkach, a to powoduje przyśpieszenie produkcji moczu. Peptyd hamuje układ renina angiotensyna aldosteron (RAA) poprzez stymulację syntezy prostaglandyn, oraz zmniejsza uwalnianie ADH. Peptyd przeciwdziała mechanizmom nasilającym niewydolność krążenia.
wymień neurotransmitery wydzielane w synapsach : ( 4 wymienic) : acetylocholina, noradrenalina, kwas gutaminowy, kwas y-aminomasłowy (GABA), glicyna

jaki układ odpowiada za dane czynności:
rozszerzenie źrenic, przyspieszenie bicia serca,  .... układ współczulny
zwężenie źrenic, trawienie  ( ukł przywspółczulny )
mozg jelitowy  - ukł nerwowy jelita(ukł współczulny, przywspółczulny, śródścienne sploty nerwowe
ruchy kkg, kkd, ogólnie o ruchach-móżdżek , kora ruchowa

podkreśl prawdziwe stwierdzenie:
płytki krwi są bezjądrzaste TAK
do procesu krzepnięcia niezbędne jest białko fibryna TAK
bodźcem powodującym krzepnięcie jest uszk. ściany naczynia....TAK

Gr. G
Surfaktant, substancja lipidowa pokrywająca bardzo cienką warstwą powierzchnię nabłonka oddechowego pęcherzyków płucnych. Obniżając napięcie powierzchniowe surfaktant odgrywa dużą rolę w utrzymywaniu pęcherzyków płucnych w stanie rozprężenia. Brak sufraktantu ułatwia powstanie niedodmy płuc. substancja powodująca zmniejszenie napięcia powierzchownego pęcherzyków płucnych
Objętość oddechowa- ilość powietrza wchodząca i wychodząca z płuc podczas normalnego, swobodnego oddychania. Dla dorosłego człowieka wynosi około 500 ml tj. 5-10ml/kg masy ciała w spoczynku ilość powietrza od spokojnego wdechu do spokojnego wydechu wynosi 500ml
Hormony steroidowe łączą/działają pośrednio  z receptorami jądrowymi
Hormony steroidowe łączą się z receptorami cytoplazmatycznymi
Hormony peptydowe i białkowe łączą się z receptorami błonowymi.
Melatonine wydziela szyszynka/pochodna tryptofanu, hormon syntetyzowany w pinealocytach szyszynki, mający odpowiadać za regulację dobowego cyklu snu i czuwania oraz 'zegara biologicznego' (rytm pór roku).
Leptyne wydzielają adipocyty ( komórki tłuszczowe)
Komórki robocze serca charakteryzują się pobudliwością i kurczliwością, nie wydzielają kwasu mlekowego przez co zmęczone serce nie boli.
Komórki układu bodźco-przewodzącego charakteryzuje zdolność do powolnej depolaryzacji, nie mają elementów kurczliwych tworzą 2 węzły i 1 pęczek
Zwiększają siłę skurczu serca - działanie izotropowe
Zwiększają kurczliwość jednocześnie zwalniają przewodnictwo - działanie dramotropowe,
 Zwalniają czas skurczu mięśnia sercowego - działanie chromo tropowe
Podkreśl prawdziwe zdanie
Wysiłek fizyczny hamuje wydzielanie insuliny
Maksymalny pobór tlenu zależy od wieku i wydolności organizmu
Gr. H
Apoptoza- śmierć komórki (zwana genetycznie zaprogramowanym samobójstwem), będąca częścią procesów związanych z rozwojem organizmu, jego funkcjonowaniem i odnawianiem tkanek. W czasie rozwoju zarodkowego odgrywa zasadniczą rolę w procesie formowania się tkanek i narządów.
Pobudzenie jest to zmiana właściwości błony komórkowej lub metabolizmu komórkowego pod wpływem czynników działających z zewnątrz komórki, czyli pod wpływem bodźców.
Pobudliwość jest to zdolność reagowania na bodziec. Do pobudliwych tkanek zalicza się te które szybko odpowiadają na bodźce. Pobudliwosc komorki polega na szybkim przejsciu ze stanu spoczynku w stan pobudzenia pod wplywem bodzca.
Przewodnictwo jest to zdolnosc rozprzestrzeniania sie stanu pobudzenia
Rodzaje krwinek białych wymienić 5: monocyty, limfocyty T I limfocyty B, Granulocyty obojętnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne
hormony odpowiedzialne za mineralizacja i wzrost kości parathormon wit D(kalcytriol-nerki), kalcytonina
komórki kosci :osteoblasty osteoklasty osteocyty

SŁUCH – receptorem jest ślimak (w błędniku/w uchu wewnętrznym

Osteoporoza– stan chorobowy charakteryzujący się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości oraz zwiększoną podatnością na złamania. Osteoporoza występuje najczęściej u kobiet po menopauzie
Gr I
wentylacja pęcherzykowa - porcja nowego powietrza atmosferycznego wprowadzanego do pęcherzyków płucnych w trakcie aktu wdechu, mieszającego się z powietrzem zalegającym (czynnościowym) w płucach; stanowi objętość wdechową pomniejszoną o objętość przestrzeni martwej fizjologicznie w drogach oddechowych
perfuzja płuc - zjawisko polegające na nieprawidłowej wymianie CO2 i O2 w krwi na poziomie płuc i oskrzeli pacjenta... Patologia "niewydolność oddechowa"
białka kurczliwe wokół sarkomeru  Białka biorą również udział w skurczach mięśni , są to tzw.
Białka w obrębie sarkomeru Miozyna i aktyna , tropomiozyna

i kompleks troponin: troponina T, troponina I i troponina C

hormony tarczycy: tyroksyna, trójjodotyronina, kalcytonina

hormony przytarczycy: parathormon
odruchem monosynaptycznym (Odruch na rozciąganie) Odruch ten zostaje wywołany przez rozciąganie mieśnia szkieletowego. Na skutek wydłużenia komórek intrafuzalnych we wrzecionkach nerwowo-mięśniowych dochodzi do pobudzenia zakończenia pierścieniowato-spiralnego. Jest to zakończenie neuronu czuciowego, którego ciało znajduje się w zwoju rdzeniowym. Na skutek rozciągania zakończenie pierścieniowato-spiralne depolaryzuje się i salwy impulsów biegną do rdzenia kręgowego. Tam po przejściu przez jedną synapsę pobudzają neurony ruchowe, które z kolei wysyłają impulsy wywołujące skurcz izometryczny lub izotoniczny mięśnia szkieletowego.
To rodzaj odruchu bezwarunkowego zawierający jedną synapsę między drogą dośrodkową a odśrodkową. Odruch ten zostaje wywołany przez rozciągnięcie mięśnia szkieletowego
Odruch polisynaptyczny (Odruch zginania)
Bodziec działający na receptory, np. znajdujące sie w skórze, pobudza je, czyli depolaryzuje. Pobudzenie receptorów jest odbierane przez otaczające je włókna nerwowe – wypustki neuronów czuciowych ze zwojów rdzeniowych. Impulsy nerwowe przewodzone są przez wypustki neuronów czuciowych od receptorów do istoty szarej rdzenia kręgowego. Tam są odbierane przez neurony pośredniczące, które z kolei pobudzają neurony ruchowe. W wyniku działania na kończyne silnego bodźca uszkadzającego tkanki dochodzi do skurczu mięśni zginaczy i do odruchowego zgięcia kończyny.
Jest to odruch, którego szlak przebiega przez wiele neuronów przełącznikowych. Jego tor może ulegać rozgałęzieniu, a na jego przebieg mogą mieć wpływ różne ośrodki mózgowia i rdzenia kręgowego

stres powoduje pobudzenie kory nadnerczy
Długość trwania stresu:
distres- stres długotrwały może powstać w wyniku niewłaściwie podjętych działań. Każda nieudana próba, czyli niemożność wyjścia z sytuacji stresowej wymaga oceny poziomu stresu.. jest reakcją organizmu na zagrożenie, utrudnienie lub niemożność realizacji ważnych celów i zadań człowieka, pojawia się w momencie zadziałania bodźca, czyli stresora.
Eustres- stres krótkotrwały, mobilizujący, jest nam jak najbardziej potrzebny to stres pozytywnie mobilizujący do działania
Gr. K
Glikoliza jest procesem chemicznym zachodzącym w organizmach żywych. Jest jednym z etapów oddychania zachodzącego w komórkach. Glikoliza polega na przemianie cukru (najczęściej glukozy) w kwas pirogronowy w warunkach beztlenowych otrzymujemy 2ATP,.
Rolą glikolizy jest:
dostarczanie energii - w wyniku glikolizy powstają 2 cząsteczki ATP oraz substraty do cyklu kwasu cytrynowego i fosforylacji oksydacyjnej, gdzie wytwarzana jest większa ilość ATP.
wytwarzanie intermediatów dla szlaków biosyntetycznych.
w warunkach tlenowych kwas pirogronowy przechodzi z cytoplazmy do mitochondriom gdzie ulega tzw. Dekarboksylacji oksydacyjnej. W jej wyniku tworzony jest acetyloCoA, AcetyloCoA wchodzi w cykl reakcji zwany cyklem Krebsa lub cyklem kwasu cytrynowego wyniku czego wydzielana jest energia w postaci ATP

Bilans azotowy określa różnicę między azotem białkowym pobranym w pożywieniu a azotem wydalonym z organizmu. Azot jest wydalany głównie w formie mocznika. Minimum białkowe dla człowieka wynosi 0,5 do0,6 g na kilogram masy ciała. Dodatni bilans wiąże się z większym przyswajaniem białka niż z jego katabolizmem . Występuje w młodych, rozwijających się organizmach , w okresie ciąży i rekonwalescencji.

Bilans azotowy ujemny jest niekorzystny dla organizmu. Przeważa wtedy katabolizm białek i wydalanie azotu nad jego przyswajaniem. Ma to miejsce w przypadku wyniszczających chorób oraz fizjologicznie u ludzi starych.

/pobieranie białka/wydalanie mocznika

/ BA+:pobieranie białka>wydalanie mocznika/

BA-: pobieranie białka<wydalanie mocznika

Erytrocyty – produkowane są tzw. Wyspy erytroblastyczne w szpiku, składające się 1-2 osiadłych komórek siateczki (makrofagów) otoczonych wieńcem erytroblastów. Hormon wpływający na ich produkcję to erytropoetyna i jest wydzielany przez nerki
 w żołądku panuje środowisko kwasowe, w dwunastnicy panuje środowisko zasadowe
enzymy proteolityczne rozkładają białka do pojedynczych aminokwasów
Łuk odruchowy - to droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora bodźca poprzez neuron czuciowy, kojarzeniowy oraz ruchowy do efektora
Łuk odruchowy, droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do efektora, stanowi strukturalny (anatomiczny) element reakcji odruchowej.

Składa się z 5 zasadniczych elementów:
1) receptora,
2) dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego,
3) ośrodka nerwowego (kora mózgowa, rdzeń kręgowy, móżdżek),
4) odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego,
5) efektora
5. ph osocza  8,4

Unerwienie serca można podzielić na:
    * współczulne, które zapewniają
          o nerw sercowy szyjny górny odchodzący od zwoju szyjnego górnego,
          o nerw sercowy szyjny środkowy od zwoju szyjnego środkowego,
          o nerw sercowy szyjny dolny od zwoju szyjnego dolnego,
          o nerwy sercowe piersiowe od części piersiowej pnia współczulnego.
    * przywspółczulne zapewniają
          o gałęzie sercowe górne od części szyjnej nerwu błędnego,
          o gałęzie sercowe piersiowe od części piersiowej nerwu błędnego,
          o gałęzie sercowe dolne od nerwu krtaniowego wstecznego.

Czynnościowo unerwienie współczulne przyspiesza akcję serca, przywspółczulne zwalnia

Neurotransmitery- sa produkowane w cytoplazmie komórki nerwowej i transportowane wzdłuż askonu do jego zakończeń. Jeden neuron produkuje zawsze ten sam neurotransmiter który znajduje się we wszystkich jego zakończeniach: acetylocholina- obecna w neuronach ruchowych i neuronach układu autonomicznego, przywspółczulnego i przedzwojowej części układu współczulnego. Noradrenalina- w niektórych neuronach jąder pnia mózgu oraz pozazwojowej części układu współczulnego, kwas glutaminowy uniwersalny przekaźnik, kwas GABA w kom. Purkinjego kory móżdżku, neuronach opuszki węchowej i siatkówki, w interneuronach hamujących rdzenia kręgowego i glicyna w interneuronach hamujących rdzenia kręgowego, dopamina w neuronach istoty czarnej śródmózgowia, serotonina – w niektórych neuronach pnia mózgu

Receptory jonotropowe- przyłączenie cząsteczki neurotransmitera powoduje otwarcie kanału i przepływ jonów przez błonę postsynaptyczną,

Na i Ca do wnętrza- depolaryzacja

K i Cl- hyperpolaryzacja

Receptory metabotropowe- działa na kanały jonowe pośrednio, poprzez kaskadę reakcji enzymatycznych za pośrednictwem m.in. białka G i przekaźników drugiego rzędu

Lipoliza- triacyloglicerole nie są transportowane z komórki tłuszczowej. w procesie tym odszczepiane są najpierw 2 reszty kwasów tłuszczowych. Reakcje te katlizuje lipaza triacyloglicerolowa, zwaną najczęściej lipazą hormonowrażliwą.

LIpoliza- rozpad triacylogliceroli, kwasy tłuszczowe trawienie w ścianach naczyń krwionośnych

Adipocyty- kom. Tk tłuszczowej, jelito cienkie, TRIACYLOGLIcerol=glicerol+3kw.tłuszczowe odkładane w wątrobie i tk. Tł.

Białka w obrębie sarkomeru

Miozyna i aktyna , tropomiozyna

i kompleks troponin: troponina T, troponina I i troponina C

Hemostaza- proces związany z naprawą uszkodzonych naczyń krwionośnych

Hematopoeza- proces tworzenia krwinek, w szpiku kostnym, wątroba i śledziona(w życiu płodowym) i układ limfatyczny,

1. Erytrocytopoeza- Proces dzielenia się i różnicowania prekursorów erytrocytów

2. Granulocytopoeza Proces dzielenia się i różnicowania prekursorów

3. Limfocytopoeza Proces dzielenia się i różnicowania prekursorów limfocytów

4. Monocytopoeza - Proces dzielenia się i różnicowania prekursorów monocytów

5. Megakariocytopoeza Proces dzielenia się i różnicowania prekursorów megakariocytów

Erytropoetyna- hormon inicjuje, wzmaga produkcje erytrocytów w szpiku kostnym kom. Czerwonych, wytwarzana w nerkach, głownym miejscem wytwarzania erytrocytów są tzw. Wyspy erytroblastyczne w szpiku

Przenoszenie tlenu do tkanek- oksyhemoglobina(utlnowana HB), utleniona hb- przejście żelaza w hemie na wyższy stopień wartosćiowści- traci przenoszenie tlenu,

karbHb – przenoszenie dw. Węgla do płuc- buforowanie jonów H+ w erytrocytach- euhydraza węglanowa- enzym który powoduje te reakcje znajduje się w krwince czerwonej

co2+h20->h2co3->hco3- +H+

JONY WODOROWE OBNIŻAJĄ pH(kwasica)bardziej zakwaszona krew-

Buforowanie jonów wodorowych- wychwytanie przez Hb zakwaszenia- czyli unikanie zakwaszania krwi

Hemoliza- rozpad krwinek czerwonych

Transport tlenu- o2, pech płucne-HbO2-krwinka czerwona

Efekt Bohra- niewielkie zakwaszenie krwi spowodowane przemieszczaniem CO2 z tk, ułatwia dysocjacje HB

Czynnik decydujący przyłączaniu białka- ważne jest środowisko w którym przebywa

W płucach stężenie tlenu jest wysokie

W tkankach niskie

Duża zdolność przyciągania tlenu gdy w tk. Jest niskie Hb może nie mieć zdolności wiązania tlenu Tl. Węgla ->Hbtlenkowowęglowa(HbCo),

Związki utleniające-> metHb(Fe3+)

SulfHb(siarczki i siarkowodór) SHb

Śledziona- usuwanie krwinek, które zostały uszkodzone- naczynia doprowadzające krew- rozpoznają krwinki potencjalnie stare->zmienia kształt staje się nieregularna ->wychwytywane przez zatoki śledzionowe-> usuwane przez komórki żerne

Śledziona- usuwa erytrocyty sferyczne i nieprawidłowe (zatoki śledzionowe), zawiera trombocyty, uczestniczy w reakcjach odpornościowych(powstawanie limfocytów, wytwarzanie przeciwciał)

Krwinek białe-> śledzionie dojrzewają ale nie są wytwarzane(odpowiedzialne za wytwarzanie p/ciał)zapoczątkowany proces w szpiku kostnym ale dalszy stopień rozwoju w ukł. Limfatycznym ‘

Leukocyty norma 6000- 8000/ul

Leukocytoza-11000/ul ->zakażenia przewlekłe, choroby zakaźne, podwyższona ilość krwinek białych(naprawa uszkodzeń)

Leukopenia- <4000/ul -> brakuje krwinek białych, są problemy z odpornością, zwalczaniem wirusów

Czas życia kilka godz., kilka lat, zawierają jądro kom, mają zdolność diapedezy

Diapedeza- zdolność poruszania się swobodnego po ścianach naczyń krw, za pomocą wypustek

Leukocyty – dzielą się na

1. Wielojądrowe- granulocyty (neutrofile, eozyno file, bazofile)

2. Jednojądrowe- limfocyty (limfocyty T, limfocyty B)

3. Jednojądrowe monocyty

Granulocyty obojętnochłonne- mają zdolność diapedezy i fagocytozy

Granulocyty kwasochłonne- mają zdolność diapedezy i fagocytozy oraz do wydzielania substancji przeciwbakteryjnych

Granulocyty zasadochłonne- wydzielają heparynę i inne subs. Biologicznie czynne przeciwdziałają krzepnięciu krwi, mogą zwiększać przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz je rozszerzać

Chemotaksja- zdolność przemieszczania się według wskaźnika chem za sygnałem chemicznym, istnieje czynnik chem. Którego stężenie rośnie w odpowiednim kierunku to daje sygnał chemiczny do przyciągania

Limfocyty- brak ziarnistości w cytoplazmie, rola odpornościowa(likwidacja szkód, rozpoznają substancje które są obce)

Narządy limfoidalne(grasica, śledziona, węzły chłonne)

Limfocyty T- dojrzewają w grasicy, odporność komórkowa wyróżniamy Tpomocnicze (Th),supresorowe(Ts), cytotoksyczne(Tc)

Limfocyty B- powstają w szpiku kostnym i krwi obwodowej – są najważniejszymi komórkami odpowiedzi humoralnej tzn, takiej w której następuje intensywna synteza i wydzielanie przeciwciał krążących we krwi, ulega różnicowaniu do kom. Plazmatycznej- produkcja przeciwciał(immunoglobulin)

Monocyty – przechodzą do tkanek, gdzie różnicują się do makrofagów

W wątrobie są to kom. Browicza-Kupffera,

Kom M w torebce stawowej,

Histiocyty w tk. Łącznej właściwej

Monocyty mają zdolność do fagocytozy i uwalniania związków regulujących proces zapalny

Trombocyty płytki krwi- bezjądrowe fragmenty megakariocytów czas życia 10 dni, ziarnistości płytkowe(α β γ ), α -czynnik krzepnięcia, czynniki chemotaktyczne, przeciwbakteryjne, zwiększające przepuszczalność naczyń, β- magazynują ATP, ADP, serotoninę, jony wapnia i magnezu, γ- niektóre enzymy lizosomalne,

Podstawowa funkcja płytek krwi- uszczelnianie i utrzymywanie integralności ściany naczynia, transport subst biologicznie czynnych

Fibrynoliza-gdy rozpoczyna się proces krzepnięcia krwi, rozpoczyna się proces odwrotny

Aktywatory plazminogenu – trombina, TPA

Plazminogen-plazmina-fibryna

Plazmina umożliwia rozpuszczenie fibryny

Ślina – 3 ślinianki, pH=7- wydz. Odruchowe

Białko o nazwie mucyna, lizozym- białko działające przeciwko substancją obcym, immunoglobuliny, opsoniny, prostaglandyny- czynn. p/zapalny, EGF czynnik wzrostu nabłonka, czynn. p/zapalny

Początkowe trawienie skrobi i triacylogliceroli, alfa-amylaza, lipaza

Gruczoły przełykowe- mucyna, wodorowęglany, prostaglandyny, EGF

Nerki- hormony- renina, prostaglandyny, erytropoetyna, 1,25 dihydroksycholekalcyferol