TEMAT: STOPNIE ZAWODOWE

I ŚCIEŻKI AWANSU DORADCY

ZAWODOWEGO.

„Rozwój zawodowy (...) jest osią życia

człowieka, wokół której koncentrują się myśli,

przeżycia, działania”

K. Czarnecki

„ Doradztwo zawodowe jest dziedziną aktywności, której podstawowym zadaniem jest pomoc ludziom w znalezieniu właściwego miejsca na rynku pracy, a nieco szczegółowiej - pomoc w poznaniu wymagań i trendów rozwojowych tego rynku oraz w optymalnym wyborze zawodu i kierowaniu własną karierą zawodową. Ta swoista postać profesjonalnej praktyki opiera się na badaniach naukowych psychologii pracy i również na jej gruncie została powołana do życia.”¹

Doradca zawodowy to jeden z zawodów, który jest uregulowany prawnie, a ukończenie studiów podyplomowych daje możliwość ubiegania się o licencję osobom, które spełniają określone w ustawie pozostałe warunki.

Kwestie wymagań w stosunku do doradców zawodowych reguluje Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Osoby chcące uzyskać taką licencję muszą spełniać odpowiednie warunki w zależności od tego, o który stopień licencji się ubiegają.

W klasyfikacji zawodów i specjalności zawód doradcy zawodowego znajduje się pod kodem 242304.

Doradca zawodowy – wymagania kwalifikacyjne

Doradcy zawodowi zatrudnieni w publicznych służbach zatrudnienia.

Wymagania wobec nich określa w/w Ustawa z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z póź. zm. Poniżej - fragment ustawy, po nowelizacji z dn.19.12.2008r.:

Rozdział 17 - Pracownicy publicznych służb zatrudnienia
Art. 94. 
1. Zadania w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej realizują:

1. doradca zawodowy - stażysta;

2. doradca zawodowy;

3. doradca zawodowy I stopnia;

4. doradca zawodowy II stopnia.

2. Doradcą zawodowym może zostać osoba, która otrzymała licencję zawodową, jeżeli:

1. posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

2. nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie;

3. posiada wyższe wykształcenie;

4. wykonywała zadania na stanowisku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, w zakresie poradnictwa zawodowego przez okres co najmniej 12 miesięcy w publicznych służbach zatrudnienia; ( … )

3. (uchylony)

3a.  Doradca zawodowy - stażysta wykonuje zadania w zakresie poradnictwa zawodowego pod nadzorem doradcy zawodowego posiadającego licencję zawodową lub przełożonego.

4. Doradcą zawodowym I stopnia może zostać osoba spełniająca łącznie warunki, o których mowa w ust. 2, oraz:

1. posiada co najmniej 24-miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia i ukończone studia magisterskie lub co najmniej 12-miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia i ukończone studia magisterskie z zakresu psychologii lub poradnictwa zawodowego;

2. (uchylony).

5. Doradcą zawodowym II stopnia może zostać osoba spełniająca łącznie warunki, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 5, oraz:

1. ukończyła studia podyplomowe z zakresu poradnictwa zawodowego;

2. posiada co najmniej 36-miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego I stopnia.

6.  (uchylony).

Doradcy zawodowi zatrudnieni w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i szkołach.

Praca osób zatrudnionych w tych placówkach jest regulowana przez Ustawę z dn. 26.01.1982r. a na jej podstawie Minister Edukacji Narodowej wydał Rozporządzenie z dnia 12 marca 2009r w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli. Poniżej - fragment rozporządzenia:

§ 22. 

1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela - doradcy zawodowego w szkołach i placówkach, o których mowa w § 2 ( dotyczy nauczycieli zatrudnionych m.in. w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, liceach, technikach, szkołach policealnych ), posiada osoba, która ukończyła:

 1).studia magisterskie w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
 2).studia magisterskie na dowolnym kierunku i studia podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

2. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-doradcy zawodowego w szkołach i placówkach, o których mowa w § 3 i 4 (§ 3 dotyczy nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach, zasadniczych szkołach zawodowych, § 4 - nauczycieli w szkołach podstawowych ) , posiada osoba, która:

1. ma kwalifikacje określone w ust. 1 lub

2. ukończyła:
   a)  studia pierwszego stopnia w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
   b)  studia pierwszego stopnia na dowolnym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

3. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela - doradcy zawodowego w szkołach i placówkach, o których mowa w § 14, 15, 17 i 18,  (§ 14 dotyczy nauczycieli zatrudnionych w szkołach specjalnych, § 15 - wychowawców w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i  socjoterapeutycznych, § 17- nauczycieli w zakładach poprawczych, §  18 - nauczycieli w zakładach poprawczych dla nieletnich z upośledzeniem umysłowym) posiada osoba, która ma kwalifikacje określone w ust. 1 lub 2, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie pedagogiki specjalnej, odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów lub rodzaju placówki.

Kluczem do wykonywania zawodu doradcy zawodowego w szkołach lub poradniach psychologicznych jest zatem kierunkowe wykształcenie i posiadanie przygotowania pedagogicznego. Wiele uczelni wyższych oferuje naukę w zakresie poradnictwa zawodowego na poziomie studiów licencjackich (tzw. studia I stopnia), uzupełniających magisterskich (studia II stopnia) lub podyplomowych.

Doradcy zawodowi zatrudnieni w stowarzyszeniach, instytucjach szkoleniowych i innych organizacjach związanych z rynkiem pracy.

W ramach projektów współfinansowanych przez EFS (Europejski Fundusz Społeczny) realizowane są działania ukierunkowane na wzrost zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych, podnoszenie kompetencji pracowników czy wspieranie przedsiębiorczości. Elementem większości z nich jest poradnictwo zawodowe.

Zatem instytucje, które napisały projekt, otrzymały wysoką ocenę i w związku z tym dofinansowanie, muszą nawiązać współpracę z doradcą zawodowym. Jakie wymagania powinien on spełniać? Od strony formalnej to powrót do Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nie precyzuje ona dokładnie kwalifikacji dotyczących pracy doradcy zawodowego w poszczególnych instytucjach rynku pracy. Jedynie jest zapis  dotyczący agencji zatrudnienia. Poniżej - fragment w/w ustawy, który dotyczy kwalifikacji doradców zawodowych :

Art. 19 a. Agencja zatrudnienia powinna:
( … )
3)dla obsługi osób korzystających z usług w zakresie:
a) doradztwa personalnego i poradnictwa zawodowego - zapewnić osoby z wykształceniem wyższym, których program studiów obejmował przygotowanie w zakresie doradztwa personalnego lub poradnictwa zawodowego albo osoby z wykształceniem wyższym, które posiadają co najmniej roczne doświadczenie zawodowe w pracy na stanowisku doradcy personalnego lub zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia.

Jeżeli zatem ustawa nie mówi bezpośrednio o kwalifikacjach doradców zawodowych zatrudnionych np. przez instytucję szkoleniową, należy uznać, iż wykształcenie związane z poradnictwem zawodowym jest zupełnie wystarczające. Realizacja projektów współfinansowanych przez EFS jest bardzo dokładnie kontrolowana pod kątem kwalifikacji personelu. I tu - pracodawca / zleceniodawca musi udowodnić, iż doradca zawodowy posiada odpowiednie przygotowanie do wykonywania tej pracy. Należy też mieć świadomość, iż realizowanie doradztwa zawodowego w ramach projektu wiąże się z ogromną samodzielnością.

„Aby więc zostać doradcą zawodowym należy mieć ukończone studia wyższe. Aby uzyskać zatrudnienie w poradni trzeba posiadać wykształcenie psychologiczne lub pedagogiczne. Przy zatrudnieniu w urzędach lub agencjach doradztwa personalnego trzeba posiadać wykształcenie wyższe, choć nie jest wymagany konkretny kierunek. Oczywiście najchętniej zatrudniani są psychologowie i pedagodzy, ale również: socjologowie, ekonomiści oraz osoby posiadające inne wyższe wykształcenie. Coraz częściej pojawiają się doradcy, którzy posiadają konkretne kierunkowe wykształcenie wyższe.”²

„Przygotowanie zawodowe studentów w dziedzinie poradnictwa obejmuje kształcenie teoretyczne i zajęcia praktyczne, których celem jest przygotowanie do bezpośredniego udziału w określonych czynnościach w rozwiązywaniu problemów osób poszukujących pracy lub zmieniających zawód”³.

Formalności

Składanie wniosku o nadanie licencji zawodowej doradcy zawodowego

Wniosek o nadanie licencji zawodowej dla doradcy zawodowego określonego stopnia należy składać do wojewody właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy lub w przypadku niewykonywania pracy do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Nadawanie licencji zawodowej doradcy zawodowego

Wojewoda właściwy na wniosek zainteresowanej osoby, po przedłożeniu przez nią niezbędnych dokumentów w drodze decyzji administracyjnej nadaje licencje zawodowe doradcy zawodowego określonego stopnia: doradców zawodowych, doradców zawodowych I i II stopnia.

Zwrot wniosku

Zgodnie z Art. 3 Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 października 2004 r. w sprawie trybu nadawania licencji zawodowych pośrednika pracy i doradcy zawodowego, wniosek nie odpowiadający wymogom określonym w Art. 1 i 2 w/w. rozporządzenia (tj. nie zawierający wszystkich wymaganych informacji oraz nie dołączenie kserokopii dokumentów) zostanie zwrócony wnioskodawcy bez rozpatrzenia.

Termin rozpatrzenia wniosku

Zgodnie z Art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego - wnioski zostają rozpatrzone w ciągu miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych w ciągu dwóch miesięcy.

Doradca zawodowy w świetle wymagań kwalifikacyjnych powinien posiadać z jednej strony szerokoprofilową wiedzę z zakresu poradnictwa zawodowego, a z drugiej strony być przygotowanym do pracy z odbiorcą o specyficznych potrzebach. Dlatego obranie drogi rozwoju zawodowego wiąże się z analizą wielu czynników, by podążając nią, mógł nie tylko spełnić pokładane oczekiwania pracodawców, lecz przede wszystkim zobaczyć na niej człowieka stojącego przed dylematami zawodowymi oczekującego profesjonalnego wsparcia.

Pytanie do tematu

Czy osoba, która nie pracowała w publicznych służbach zatrudnienia, a ukończyła szkolenia przygotowujące do świadczenia poradnictwa zawodowego może ubiegać się o nadanie licencji zawodowej lub doradcy zawodowego?

Tryb nadawania licencji zawodowej pośrednika pracy lub doradcy zawodowego reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 października 2004r. Rozporządzenie adresowane jest do pośredników pracy zatrudnionych w publicznych służbach zatrudnienia i Ochotniczych Hufcach Pracy oraz doradców zawodowych zatrudnionych w publicznych służbach zatrudnienia, Ochotniczych Hufcach Pracy i placówkach kształcenia ustawicznego, w rozumieniu art. 2 ust.3a ustawy o systemie oświaty z dnia 27 września 1991r.

Oznacza to, że tylko osoby zatrudnione w wymienionych powyżej instytucjach mogą ubiegać się o nadanie licencji zawodowej. Dodatkowo, zgodnie z treścią § 1 pkt 7 rozporządzenia, wnioskodawca ubiegający się o nadanie licencji zobowiązany jest dołączyć do wniosku informację o wymaganym do uzyskania licencji stażu pracy na stanowisku, na którym wykonywał zadania odpowiednio: w zakresie pośrednictwa pracy lub poradnictwa zawodowego.

BIBLIOGRAFIA

1. Sopińska – Pająk A., Edukacja dorosłych. Doradca zawodowy. Rynek pracy, WSP TWP, Warszawa 2006;

2. Bańka A., Zawodoznawstwo - doradztwo zawodowe - pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym, Wyd.PRINT-B, Poznań 1995;

3. Brzozowska W., Rachalska W., Doradca zawodowy w warunkach przemian gospodarczych, WSP, Częstochowa 1994/1995;

4. http://pu.wsptwp.eu/wp-content/uploads/2011/03/Rola-doradcy-zawodowego-w-kszta%C5%82towaniu-%C5%9Bcie%C5%BCki-kariery.pdf, dostęp 15.03.2015r.;

5. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20040991001, dostęp 15.03.2015r.

---

1. A. Sopińska – Pająk, Edukacja dorosłych. Doradca zawodowy. Rynek pracy, WSP TWP, Warszawa 2006, s.40.↩

2. A. Bańka, Zawodoznawstwo - doradztwo zawodowe - pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym,Wyd.PRINT-B, Poznań 1995.↩

3. A. Sopińska – Pająk, Edukacja dorosłych. Doradca zawodowy. Rynek pracy, WSP TWP, Warszawa 2006, s.40.↩