Genetyka 14.12.2011

Mitogeny

Kolcemid- paralizuje włókna wrzeciona kariotycznego nie pozwalając rozejść się chromatydom.

Podawanie hipoosmotycznego chlorku potasu aby zniszczyć błonę komórkową.

Analiza chromosomów barwionych technikami nie pozwalającymi na uzyskanie wzoru prążkowego opiera się na klasyfikacji jednej z 7 grup na podstawie długości i położenia centromeru.

G A chromosom 1-3 duże meta centryczne

G B 4-5 duże submetacentryczne

G C 6-12 meta lub submeta pośredniej długości

G D 13- 15 pośredni Akro z satelitami

G E 16- 18 krótki meta lub submeta

G F 19- 20 bardzo krótki meta

G G 21- 22Y krótkie

Badanie cytogenu opiera się na analizie chromosomów w stadium METAFAZY PO ICH !

Metoda pur/pura/buru/bura?(nie mogę rozczytac)

Prążki Q- barwienie kwinakryną- barwnik fluorescencyjny

P G- barwnik Giemsy

P R- obraz ich jest odwrotny od tego z barwienia odczynem Giemsy

P C- uwidocznia heterochromatynę konstytutywną

P T- uwidacznia telomery

NOR- pozwala na analizę organizatorów jąderka ;)

Nazewnictwo

Regulowane

Określenie pozycji w obrębie prążka na chromosomie wymaga podania

• Numeru chromosomu

• Ramienia p- krótkie q- długie

• Numer regionu

• Numer prążka

Regiony leżące najbliżej prążka noszą numer 1, oddalające się kolejno

Aberracje chromosomowe- pojecie odnosi się do wszystkich nieprawidłowych chromosomów. Określa mutacje na tyle duże, że są widoczne w mikroskopie świetlnym.

Powstaja w komórkach somatycznych lub gametach, mogą być liczbowe lub dziedziczne.

Poliploidie

- triploidia

- tetraploidie

Aneuploidie

-monosomia

- trisomia

Poliploidia- liczba chromosomów stanowi wielokrotność liczby haploidalnej (n) większą niż 2. U człowieka jest najczęściej cechą letalną!

Najczęstsze triploidie- powstają na skutek zapłodnienia oocytu przez 2 plemniki lub połączenie 2 gamet z których jedna jest nieprawidłowa (2r)

Tetraploidia- brak pierwszego podziału zygoty.

Aneupoidia – nie stanowi wielokrotnej liczby n

Nullisomia 2n-2

Monosomia 2n-1

Trisomia

Przyczyną jest nierozdzielczość (NONDYSJUNKCJA) polegająca na niewłaściwym rozejściu się lub braku rozejścia się chromosomów podczas mejozy.

Główna przyczyna- nieprawidłowe wrzeciono podziałowe.

Zaspół patau’a 47; XX (lub XY) +13

Zespół Edwardsa 47; XX (lub XY) + 18

Zespół Downa ------------------ + 21

Zespół Workary’ego ------------------- + 8

Zespół Kinelfeltera 47, XYY

Zespół XXY 47, XXY

Monosomia- utrata jednego chromosomu z pary homologicznej- letalne w autosomach

Mutacja w chromosomie płci- zespół Turnera X0

Z. Downa

Aberracja chrom, obecność dodatkowego chrom 21 lub jego części na sklutek translokacji chromosomowej

88 %- skutek nondysjunkcji w oogenezie

8 % w spermatogenezie (oba w mejozie)

Mozaikowy zespół Downa

46,XX/47,XX+ 21 lub 46,XY/47,XY+ 21

Dochodzi na skutek nondysjunkcji na etapie wczesnych podziałów kom w zdrowym zarodku

Nondysjunkcji w aneuploidalnym zarodku prow. Do powstania

TRANSLOKACJA ROBERTSONOWSKA przyczyna z Downa

Długie ramię chrom 21 przyłączone do innego chrom akrocentrycznego

Chrom 14- 45, XX + (14;21q)

Chrom 21 45,XX + (21q;21q)

Translokacyjny z Downa określa się czasem jako rodzninny z Downa. Nie stwierdza się efektu wieku matki w tych przypadkach a transl może być zarówno pochodzenia matczynego jak i ojcowskiego

Puplikacja fragmentu chrom 21(i to jest przekreślone) XX

Trisomia czesci genu 21 chrom

46, XX dup (21q)- Pacjenci z taką aberracją mają Downa cechy w zależności od tego, które geny wyst epują w nieprawidłowej kopii

Cechy fenotypowe zespołu Downa

• Upośledzenie umysłowe

• Wady serca

• Pierwotny niedobór odporności

• Pojedyncza bruzda na dłoni

• Zmarszczka nakątna

Płodność w zespole Downa

Często niewydolność gonadotropowa, znane są przypadki ojcostwa z zespołem Downa, nawet jeśli dziecko się urodzi to jest obarczone wadami.

Zespół Patau’a- Trisomia 13 spowodowana nie rozejściem się w anafazie chrom podczas I lub II mejozy

Kariotyp 47,XX + 13

Mozaika 46XX/47XX + 13 (mitotyczna nierozdzielczość)

Trisomia 13 pary spowodowana translokacją, duże ryzyko poronienia lub urodzenia martwego dziecka.

Zespół Edwarda

Trisomia 18 chrom 47,XX+ 18

Mozaika 46/47,XX + 18

Ok. 95% poronienia, 30% żywo urodzonych umiera w 1 miesiącu życia, 10% przeżywa rok, częstość występowania wzrasta z wiekiem matki i 4x częściej u dziewczynek.

Zespół Klinelfertera

47, XXY

Grupa spowodowana aberracją chromosomalną, polega na obecności przynajmniej jednego dodatkowego chromosomu X. Klasycznie występuje u mężczyzn o kariotypie 47XXY

Najczęstsza aneuploidia u człowieka

Częstość 1:500 noworodków płci męskiej

47XXY

48XXXY

48XXYY

49XXXY

Cechy:

*wysoki wzrost

* ginekomastia- powiekszenie sutków

*azoospermia- brak plemników

* sylwetka kobieca

* słabiej rozwinięte mięśnie

* eunochoidalny wygląd

*dłuższe kończyny

Zespół Turnera

Zespół wad wrodzonych spowodowanych całkowitym lub częściowym brakiem chrom X

- niski wzrost

- słabo zaznaczone cechy żeńskie

-wrodzona dysgenezja gonad- bezpłodność

1:2500 dziewczynek 45,X, spowodowany monosomią, aberracja struktur chromosomu X

Częściowa lub całkowita delecja krótkiego ramienia chrom X (del Xp)

Całkowita delecja długiego ramienia chrom X (del Xq)

Izochromosom dł ram chrom X (i(Xq))

Chromosom pierścieniowy (kolisty) (r(X))

Chromosom markerowy (46, X+m)

Mozaicyzm 45,X/64XX..(nie wiem o co chodzi z tym 64 ale tak masz w notatkach ;p)

Zespół Warkan’ego

-trisomia chromosomu 8

- całkowita trisomia chromosomu 8 jest letalna

-mozaicyzm 46XY/ 47XY + 8

- opóźnienia psychoruchowe i liczne wady wrodzone, ciężkość zależy od ilości komórek z trisomią.

ABERRACJE STRUKTURALNE

Zrównoważone (prawidłowa ilość materiału genetycznego)

46,XX,t(2;10)(p21;q24)

Kobieta z translokacją zrównow

Niezrównoważóna ( nadmierna i/lub niedobór materiału genetycznego)

Translokacja (t) niezrównoważona insercje, delecje, translokacja, inwersja

p- ramie krótkie

q- ramie długie

pter- koniec krótki ramienia

qter- koniec długi

cen- centromer

h

del

der

dic

dup

i

ins

inv

mat

pat

r

t

• - -

• - -

/

+

-

Ring- kolisty- jak telomery obu ulegną delecji to się zlepiają w koło (ring- rilm taki był co nie?)

izochromosom

- zamiast wzdłuż chromosomu to w poprzek

ZESPOŁY ABERRACJI STRUKTURALNE

rzadkie- nie mają nazw

zaspół krzyku kota- delecja krótkiego ramienia 5 (p5) i zespół Wolffa- Hirschorma del 4p

Specyficzne fenotypy zespołów mikrodelecyjnych

rodzic piętnowanie genomowe ( zesp Pradera-Willi’ego i Angelmona del15q 11-12)

Zespół Cr idu chat- delecja krótkiego ramienia chromosomu 5, objawy zależą od ilości delecji 1:15000 d0 1:50000 urodzeń

46,XX,del(5p)

Przypuszcza się, ze do genow, których delecja wpływa na fenotyp zespół kociego krzyku należą położone na krótkim ramieniu chrom 5 geny kodujące białko biorące udział w rozwoju mózgu a także genów kodujących telomerazę

Większość mutacji to delecja de Novo ale ok. 12% przypadków spowodowana nierównomiernym rozejściem chromosomów rodzicielskich z translokacją

10% przypadków aberracje dodatkowe (np. chromosom pierścieniowy)

ZESPÓŁ WOLFA- HIRSCHORNA

Zespół wad wrodzonych spowodowanych mikrodelecją na krótkim ramieniu chrom 4

ok. 20% dzieci chorych nie dożywa 2 roku życia

częstośc 1:50000 częściej u dziewczynek

- pełnoobjawowy zespół delecja terminalna prążka 4p16:3

kariotyp- 46,XX,del(4)(p16.3)

obecność:translokacji

delecji interstycjycjalnej ram krótki

chromosom pierścieniowy

Białaczka szpikowa przewlekła- translokacja wzajemna, jedyna choroba nowotworowa z markerem genetycznym, nie ma unytku materiału genetycznego ale dochodzi ido utworzenia jedn transkrypcyjnych bcr- abl- białka funkcyjne nie pełniące swoich funkcji.

WERNCIU WYBACZ ;****