Człowiek, pragnąc lepiej i wygodniej żyć, zrezygnował z szałasu i ziemianki - wybudował dom; przestał jeździć na ośle i koniu – skonstruował motor, samochód, samolot; przestał robić własnoręcznie masło i twaróg – wybudował w tym celu fabrykę. To tylko proste przykłady, pokazujące jak zmieniło się życie ludzi na przestrzeni wieków. Działalność człowieka, zmierzająca do zaspokojenia coraz większej liczby jego potrzeb, przyniosła duże zmiany w przyrodzie. W pewnym momencie ludzie zdali sobie sprawę, że na ich oczach bezpowrotnie giną zwierzęta, rośliny, a nawet całe krajobrazy. Aby temu zapobiec, zaczęli chronić nie zniszczone jeszcze fragmenty bogatej przyrody. W tym celu powstały właśnie parki narodowe. Pierwszy z nich utworzono w 1872 roku w Stanach Zjednoczonych. Był to „Yellowstone”. Pod koniec XIX w. powstały też parki narodowe w Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii. Cały świat wiedział już wtedy, że należy objąć prawną ochroną obszary cenne przyrodniczo i kulturowo. W 1921 roku także w Polsce powołano leśnictwo „Rezerwat” – zalążek dzisiejszego Białowieskiego Parku Narodowego. W roku 1930 było już na świecie ponad 100 parków narodowych.

Park narodowy to jedna z form ochrony przyrody. W świetle polskiego prawa jest on bezcennym i odpowiednio dużym (powyżej 1000 hektarów powierzchni) obiektem, chroniącym przyrodniczo i kulturowo cenny obszar. Jego głównym zadaniem jest zabezpieczenie bogactwa świata przyrody i elementów kultury przed przekształceniem lub zniszczeniem w wyniku ludzkiej działalności. Parki narodowe są często jedynymi miejscami, gdzie przyroda żyje swym naturalnym, nie zaburzonym rytmem.

Jeśli byliście w Obszarze Ochrony Ścisłej – najcenniejszym fragmencie Białowieskiego Parku Narodowego – zapewne zauważyliście, jak różni się ten obszar Puszczy od lasów spotykanych
w innych częściach naszego województwa. Tu właśnie, nie kontrolowane przez człowieka życie toczy się zgodnie z wewnętrznymi, odwiecznymi prawami natury. Nietknięte ręką człowieka puszczańskie ostępy pozwalają żyć ginącym gdzie indziej gatunkom roślin, zwierząt i grzybów. Właśnie tu - „jak w galerii” - możemy podziwiać ocalałe od zniszczenia piękne krajobrazy.

Parki narodowe stanowią dla nas, i dla każdego narodu, powód szczególnej dumy. W Polsce mamy ich obecnie 23. Wszystkie zostały włączone w ogólnoeuropejski system obszarów chronionych „Natura 2000”, obejmujący obiekty najcenniejsze z punktu widzenia ochrony różnorodności biologicznej kontynentu. Mamy nawet święto parków narodowych. Dzień 24 maja obchodzimy jako Europejski Dzień Parków Narodowych. Właśnie z tej okazji w końcu maja organizowana jest od pięciu lat Sztafeta Obszarów Chronionych Województwa Podlaskiego. Przez pięć kolejnych dni grupy dzieci i młodzieży, przekazując „pałeczkę sztafetową” w postaci bobrowego zgryzu, pokonują rowerami trasę o długości kilkaset kilometrów. Prowadzi ona przez najciekawsze przyrodniczo i kulturowo zakątki naszego województwa, w głównej mierze przez tereny parków narodowych i krajobrazowych. Po trasie organizowane są spotkania z pracownikami naszych parków, konkursy wiedzy z nagrodami, ogniska. Dlatego już dziś zachęcamy Wasze szkoły do włączenia się w tegoroczną, szóstą już edycję sztafety. Wigierskiemu Parkowi Narodowemu, który jest głównym organizatorem imprezy, gratulujemy pomysłu i życzymy wytrwałości w przygotowaniu jej kolejnych wydań. Do zobaczenia na trasie.

AG