Program Komputerowy (Software): procesor – zbiór poleceń + danych zapisanych binarnie w adresowalnej pamięci operacyjnej. realizuje proces przetwarzania informacje użytkownik – człowiek, element , urządzenie (narzędzie do przet. informacji) programista – model, narzędzia do produkcji programu Software: -system operacyjny, -programy użytkowe: własne,CAD Pamięć Operacyjna: RAM (random acces memory) ROM (read only memory) Przetwarzanie programów w komputerze. Tryb tradycyjny ; program ( '40 '50) Tryb wsadowy ('50 ...); zaleta – ekonomiczny; wady – brak dialogu kilka programów, w postaci uporządkowanej. Wsad – zbiór programów (BATCH) Tryb wielodostępny ( wieloprogramowy) – IBM 360 (1965) – O.S. (operational system)UNIX możliwość obsługi z wielu terminali,dalekopis, monitor alfanumeryczny Przetwarzanie sieciowe lokalne( serwer), rozległe( internet ) Przetwarzanie wieloprocesorowe Koncepcja „podziału czasu” - „time sharing” W pamięci komputera von Neumanna zamieszczone są programy dla poszczególnych terminali. delta ( t ) – czas przetwarzania przez procesor programów tego użytkownika N – liczba terminali T = delta (t) * N T – takt wielodostępu delta (t) →0.01s N → 100 T = 1s Funkcje systemu operacyjnego: -‘organizacja „podziału czasu” obsługa urządzeń i terminali , obsługa użytkowników numer identyfikacyjny → hasło – PIN Systemy czasu rzeczywistego (Real Time System) Modele w teorii informacji -Abstrakcja>informacja>model (opis fragmentu rzeczywistego)>chemia,fizyka,infa>punkt materialny -rzeczywistość Modele: -numeryczne – NUMERYKA morfologiczne – MORFOLOGIA, semantyczne – SEMANTYKA NUMERYKA: obiekty – liczby ( na ogół liczby modelują inne obiekty) przetwarzanie informacji – operacje (matematyka) MORFOLOGIA: obiekty – dowolne (ale modeluje się jakiś fragment rzeczywistości) np. student, opłata, bilet, ...,przetwarzanie – zapis, odczyt, aktualizacja - zapytanie uwaga – w komputerach – modele morfologiczne, to bazy danych. SEMANTYKA: obiekty – to wiedza o innych obiektach lub procesach. Wiedza to też model. Nie wiemy jakie są modele wiedzy w przyrodzie. Ale mamy pewne modele - model wiedzy deklaratywnej (fakty, reguły) - model wiedzy proceduralnej przetwarzanie – zapis (pozyskiwanie – uczenie), odczyt, aktualizacja, wnioskowanie SEMANTYKA: analiza SEMANTYCZNA ( języki naturalne, sztuczny) rozpoznawanie POSTACI (obraz, dźwięk, smak, dotyk) HEURYSTYKA (podejmowanie decyzji warunkach niepełnej informacji) systemy doradcze (expert systems – systemy diagnostyczne) symptomy→obiekt→diagnoza Udział komputerów w projektowaniu: ~100% numeryka, ~100% morfologia ( bazy danych), ~0% semantyka (sztuczna inteligencja) Wprowadzenie do baz danych. Baza danych: to zbiór danych o pewnych obiektach, procesach (ENTITY – encja, obiekt) wzajemnie powiązanych , zamodelowanych (model – logiczna baza danych) zapisanych binarnie w pamięci zewnętrznej komputera (zapis – fizyczna baza danych) przygotowanych do różnych zastosowań (czasem nieznanych) udostępnianych różnym użytkownikom (model użytkowników i ich uprawnień) ochrona danych, synchronizacja procesów (mechanizm transakcji), bezpieczeństwo zależności Użytkownicy→programy (system zarządzania bazy danych Data Base Management System)→pliki (Fizyczna baza danych) Interfejs: programowy, GUI DBA – Data Base Administrator programiści , użytkownicy końcowi (terminal user) Architektura „klient – serwer” Serwer( fizyczna baza danych) → mają dostęp – użytkownicy (klient) Modele w bazach danych konceptualna baza dancyh→ logiczna baza danych → fizyczna baza danych schemat ER model relacyjny,hierarchiczny model obiektowy wektorowy Schemat E-R (Entity – Relationship ) Diagram związków encji Schemat E-R do zbiorów powiązanych ze sobą encji. Modele logicznych baz danych model relacyjny nodel hierarchiczny model obiektowy Relacyjna Baza Danych ?? to zbiór powiązanych ze sobą relacji RELACJA (tablica, tabela) to zbiór elementów ( encji ) opisywanych identycznymi atrybutami. Klucz relacji – atrybut (lub kilka) który jednoznacznie wyznacza daną krotkę ( wiersz ) w relacji. Klucz jednoatrybutowy – klucz główny. Klucz Obcy – klucz główny w innej relacji klucz obcy umożliwia łączenie relacji. Wprowadzenie do produkcji programów komputerowych. Cykl produkcji: założenia, analitycy, co jest , co ma być., Projekt wstępny, model. Schemat E-R, logiczna baza danych, model użytkowników. Projekt szczegółowy, interface. Polecenia, algorytm, menu – okna dialogowe, programowanie, narzędzia – języki programowania , budowa programu – wersje testowe, instalacje demo., Testowanie., Instalacja + pielęgnacja (maintenance) Narzędzia do produkcji programów CASE – computer aided software engineering Idea wiele programistów, wiele projektów, bezpieczeństwa, Baza narzędzi+baza programów Języki programowania, Podział: języki wewnętrzne (polecenia zrozumiałe dla procesora) języki zewnętrzne ( dla programistów ) Uwaga! Tylko program w języku wewnętrznym jest zrozumiały przez procesor Program w języku zewnętrznym musi być przetłumaczony na język wewnętzny Progtam w języku zewnętrznym →tłumaczenie (program tłumaczący)→program w języku wewnętrznym Translatory:translator z kompilacją KOMPILATOR (.exe), translator z interpretacją INTERPRETER język wewnętrzny 1GL: alfabet binarny, lista instrukcji zrozumiałych dla procka, adresy język zewnętrzny alfabet ASCII, adresy symboliczne, lista instrukcji zrozumiałych dla programisty assemblery 2GL, język proceduralne 3GL, język nieproceduralny 4GL UWAGA! Program w języku zewnętrznym musi być przetłumaczony na język wewnętrzny. Assemblery. (assembly → zespół) instrukcje 1GL → jedna instrukcja 2GL adres symboliczny 011001 | 1010101 adres zawartość fizyczny>adres symboliczny np. x←→011001 program w 2GL → program w 1GL program assemblera Języki proceduralne 3GL – 3 generation language instrukcje 1GL → jedna instrukcja 3GL pisanie programu: algorytm→program składający sie z wielu podprogramów w 3GL-procedura Kompilatory – pisanie programów Języki nieproceduralne (4GL) – bazy danych, sztuczna inteligencja Interpretery, 4GL ←→język zapytań (3gl -procedura; 4gl -zapytanie), 4GL dążą do języków naturalnych Wprowadzenie do języków proceduralnych 3GL program 3GL – moduły, procedury, funkcje instrukcje: bierne>deklaracje obiektów, definiowanie obiektów, czynne>instrukcje przypisania instrukcje warunkowe, instrukcje wejścia/wyjścia, instrukcje cyklu, komentarze (dopuszczalne zdania) Przykład i instrukcja przypisania(podstawienia) symbol → (znak przypisania) → wyrażenie np. x = x + 1 wyrażenie arytmetyczne 01110100 | 101010111001 symbol x | wartość 1^o – obliczenie wartości wyrażenia 0 + 1 → 1 2^o - przypisanie tej wartości do symbolu x	Program Komputerowy (Software): procesor – zbiór poleceń + danych zapisanych binarnie w adresowalnej pamięci operacyjnej. realizuje proces przetwarzania informacje użytkownik – człowiek, element , urządzenie (narzędzie do przet. informacji) programista – model, narzędzia do produkcji programu Software: -system operacyjny, -programy użytkowe: własne,CAD Pamięć Operacyjna: RAM (random acces memory) ROM (read only memory) Przetwarzanie programów w komputerze. Tryb tradycyjny ; program ( '40 '50) Tryb wsadowy ('50 ...); zaleta – ekonomiczny; wady – brak dialogu kilka programów, w postaci uporządkowanej. Wsad – zbiór programów (BATCH) Tryb wielodostępny ( wieloprogramowy) – IBM 360 (1965) – O.S. (operational system)UNIX możliwość obsługi z wielu terminali,dalekopis, monitor alfanumeryczny Przetwarzanie sieciowe lokalne( serwer), rozległe( internet ) Przetwarzanie wieloprocesorowe Koncepcja „podziału czasu” - „time sharing” W pamięci komputera von Neumanna zamieszczone są programy dla poszczególnych terminali. delta ( t ) – czas przetwarzania przez procesor programów tego użytkownika N – liczba terminali T = delta (t) * N T – takt wielodostępu delta (t) →0.01s N → 100 T = 1s Funkcje systemu operacyjnego: -‘organizacja „podziału czasu” obsługa urządzeń i terminali , obsługa użytkowników numer identyfikacyjny → hasło – PIN Systemy czasu rzeczywistego (Real Time System) Modele w teorii informacji -Abstrakcja>informacja>model (opis fragmentu rzeczywistego)>chemia,fizyka,infa>punkt materialny -rzeczywistość Modele: -numeryczne – NUMERYKA morfologiczne – MORFOLOGIA, semantyczne – SEMANTYKA NUMERYKA: obiekty – liczby ( na ogół liczby modelują inne obiekty) przetwarzanie informacji – operacje (matematyka) MORFOLOGIA: obiekty – dowolne (ale modeluje się jakiś fragment rzeczywistości) np. student, opłata, bilet, ...,przetwarzanie – zapis, odczyt, aktualizacja - zapytanie uwaga – w komputerach – modele morfologiczne, to bazy danych. SEMANTYKA: obiekty – to wiedza o innych obiektach lub procesach. Wiedza to też model. Nie wiemy jakie są modele wiedzy w przyrodzie. Ale mamy pewne modele - model wiedzy deklaratywnej (fakty, reguły) - model wiedzy proceduralnej przetwarzanie – zapis (pozyskiwanie – uczenie), odczyt, aktualizacja, wnioskowanie SEMANTYKA: analiza SEMANTYCZNA ( języki naturalne, sztuczny) rozpoznawanie POSTACI (obraz, dźwięk, smak, dotyk) HEURYSTYKA (podejmowanie decyzji warunkach niepełnej informacji) systemy doradcze (expert systems – systemy diagnostyczne) symptomy→obiekt→diagnoza Udział komputerów w projektowaniu: ~100% numeryka, ~100% morfologia ( bazy danych), ~0% semantyka (sztuczna inteligencja) Wprowadzenie do baz danych. Baza danych: to zbiór danych o pewnych obiektach, procesach (ENTITY – encja, obiekt) wzajemnie powiązanych , zamodelowanych (model – logiczna baza danych) zapisanych binarnie w pamięci zewnętrznej komputera (zapis – fizyczna baza danych) przygotowanych do różnych zastosowań (czasem nieznanych) udostępnianych różnym użytkownikom (model użytkowników i ich uprawnień) ochrona danych, synchronizacja procesów (mechanizm transakcji), bezpieczeństwo zależności Użytkownicy→programy (system zarządzania bazy danych Data Base Management System)→pliki (Fizyczna baza danych) Interfejs: programowy, GUI DBA – Data Base Administrator programiści , użytkownicy końcowi (terminal user) Architektura „klient – serwer” Serwer( fizyczna baza danych) → mają dostęp – użytkownicy (klient) Modele w bazach danych konceptualna baza dancyh→ logiczna baza danych → fizyczna baza danych schemat ER model relacyjny,hierarchiczny model obiektowy wektorowy Schemat E-R (Entity – Relationship ) Diagram związków encji Schemat E-R do zbiorów powiązanych ze sobą encji. Modele logicznych baz danych model relacyjny nodel hierarchiczny model obiektowy Relacyjna Baza Danych ?? to zbiór powiązanych ze sobą relacji RELACJA (tablica, tabela) to zbiór elementów ( encji ) opisywanych identycznymi atrybutami. Klucz relacji – atrybut (lub kilka) który jednoznacznie wyznacza daną krotkę ( wiersz ) w relacji. Klucz jednoatrybutowy – klucz główny. Klucz Obcy – klucz główny w innej relacji klucz obcy umożliwia łączenie relacji. Wprowadzenie do produkcji programów komputerowych. Cykl produkcji: założenia, analitycy, co jest , co ma być., Projekt wstępny, model. Schemat E-R, logiczna baza danych, model użytkowników. Projekt szczegółowy, interface. Polecenia, algorytm, menu – okna dialogowe, programowanie, narzędzia – języki programowania , budowa programu – wersje testowe, instalacje demo., Testowanie., Instalacja + pielęgnacja (maintenance) Narzędzia do produkcji programów CASE – computer aided software engineering Idea wiele programistów, wiele projektów, bezpieczeństwa, Baza narzędzi+baza programów Języki programowania, Podział: języki wewnętrzne (polecenia zrozumiałe dla procesora) języki zewnętrzne ( dla programistów ) Uwaga! Tylko program w języku wewnętrznym jest zrozumiały przez procesor Program w języku zewnętrznym musi być przetłumaczony na język wewnętzny Progtam w języku zewnętrznym →tłumaczenie (program tłumaczący)→program w języku wewnętrznym Translatory:translator z kompilacją KOMPILATOR (.exe), translator z interpretacją INTERPRETER język wewnętrzny 1GL: alfabet binarny, lista instrukcji zrozumiałych dla procka, adresy język zewnętrzny alfabet ASCII, adresy symboliczne, lista instrukcji zrozumiałych dla programisty assemblery 2GL, język proceduralne 3GL, język nieproceduralny 4GL UWAGA! Program w języku zewnętrznym musi być przetłumaczony na język wewnętrzny. Assemblery. (assembly → zespół) instrukcje 1GL → jedna instrukcja 2GL adres symboliczny 011001 | 1010101 adres zawartość fizyczny>adres symboliczny np. x←→011001 program w 2GL → program w 1GL program assemblera Języki proceduralne 3GL – 3 generation language instrukcje 1GL → jedna instrukcja 3GL pisanie programu: algorytm→program składający sie z wielu podprogramów w 3GL-procedura Kompilatory – pisanie programów Języki nieproceduralne (4GL) – bazy danych, sztuczna inteligencja Interpretery, 4GL ←→język zapytań (3gl -procedura; 4gl -zapytanie), 4GL dążą do języków naturalnych Wprowadzenie do języków proceduralnych 3GL program 3GL – moduły, procedury, funkcje instrukcje: bierne>deklaracje obiektów, definiowanie obiektów, czynne>instrukcje przypisania instrukcje warunkowe, instrukcje wejścia/wyjścia, instrukcje cyklu, komentarze (dopuszczalne zdania) Przykład i instrukcja przypisania(podstawienia) symbol → (znak przypisania) → wyrażenie np. x = x + 1 wyrażenie arytmetyczne 01110100 | 101010111001 symbol x | wartość 1^o – obliczenie wartości wyrażenia 0 + 1 → 1 2^o - przypisanie tej wartości do symbolu x	Program Komputerowy (Software): procesor – zbiór poleceń + danych zapisanych binarnie w adresowalnej pamięci operacyjnej. realizuje proces przetwarzania informacje użytkownik – człowiek, element , urządzenie (narzędzie do przet. informacji) programista – model, narzędzia do produkcji programu Software: -system operacyjny, -programy użytkowe: własne,CAD Pamięć Operacyjna: RAM (random acces memory) ROM (read only memory) Przetwarzanie programów w komputerze. Tryb tradycyjny ; program ( '40 '50) Tryb wsadowy ('50 ...); zaleta – ekonomiczny; wady – brak dialogu kilka programów, w postaci uporządkowanej. Wsad – zbiór programów (BATCH) Tryb wielodostępny ( wieloprogramowy) – IBM 360 (1965) – O.S. (operational system)UNIX możliwość obsługi z wielu terminali,dalekopis, monitor alfanumeryczny Przetwarzanie sieciowe lokalne( serwer), rozległe( internet ) Przetwarzanie wieloprocesorowe Koncepcja „podziału czasu” - „time sharing” W pamięci komputera von Neumanna zamieszczone są programy dla poszczególnych terminali. delta ( t ) – czas przetwarzania przez procesor programów tego użytkownika N – liczba terminali T = delta (t) * N T – takt wielodostępu delta (t) →0.01s N → 100 T = 1s Funkcje systemu operacyjnego: -‘organizacja „podziału czasu” obsługa urządzeń i terminali , obsługa użytkowników numer identyfikacyjny → hasło – PIN Systemy czasu rzeczywistego (Real Time System) Modele w teorii informacji -Abstrakcja>informacja>model (opis fragmentu rzeczywistego)>chemia,fizyka,infa>punkt materialny -rzeczywistość Modele: -numeryczne – NUMERYKA morfologiczne – MORFOLOGIA, semantyczne – SEMANTYKA NUMERYKA: obiekty – liczby ( na ogół liczby modelują inne obiekty) przetwarzanie informacji – operacje (matematyka) MORFOLOGIA: obiekty – dowolne (ale modeluje się jakiś fragment rzeczywistości) np. student, opłata, bilet, ...,przetwarzanie – zapis, odczyt, aktualizacja - zapytanie uwaga – w komputerach – modele morfologiczne, to bazy danych. SEMANTYKA: obiekty – to wiedza o innych obiektach lub procesach. Wiedza to też model. Nie wiemy jakie są modele wiedzy w przyrodzie. Ale mamy pewne modele - model wiedzy deklaratywnej (fakty, reguły) - model wiedzy proceduralnej przetwarzanie – zapis (pozyskiwanie – uczenie), odczyt, aktualizacja, wnioskowanie SEMANTYKA: analiza SEMANTYCZNA ( języki naturalne, sztuczny) rozpoznawanie POSTACI (obraz, dźwięk, smak, dotyk) HEURYSTYKA (podejmowanie decyzji warunkach niepełnej informacji) systemy doradcze (expert systems – systemy diagnostyczne) symptomy→obiekt→diagnoza Udział komputerów w projektowaniu: ~100% numeryka, ~100% morfologia ( bazy danych), ~0% semantyka (sztuczna inteligencja) Wprowadzenie do baz danych. Baza danych: to zbiór danych o pewnych obiektach, procesach (ENTITY – encja, obiekt) wzajemnie powiązanych , zamodelowanych (model – logiczna baza danych) zapisanych binarnie w pamięci zewnętrznej komputera (zapis – fizyczna baza danych) przygotowanych do różnych zastosowań (czasem nieznanych) udostępnianych różnym użytkownikom (model użytkowników i ich uprawnień) ochrona danych, synchronizacja procesów (mechanizm transakcji), bezpieczeństwo zależności Użytkownicy→programy (system zarządzania bazy danych Data Base Management System)→pliki (Fizyczna baza danych) Interfejs: programowy, GUI DBA – Data Base Administrator programiści , użytkownicy końcowi (terminal user) Architektura „klient – serwer” Serwer( fizyczna baza danych) → mają dostęp – użytkownicy (klient) Modele w bazach danych konceptualna baza dancyh→ logiczna baza danych → fizyczna baza danych schemat ER model relacyjny,hierarchiczny model obiektowy wektorowy Schemat E-R (Entity – Relationship ) Diagram związków encji Schemat E-R do zbiorów powiązanych ze sobą encji. Modele logicznych baz danych model relacyjny nodel hierarchiczny model obiektowy Relacyjna Baza Danych ?? to zbiór powiązanych ze sobą relacji RELACJA (tablica, tabela) to zbiór elementów ( encji ) opisywanych identycznymi atrybutami. Klucz relacji – atrybut (lub kilka) który jednoznacznie wyznacza daną krotkę ( wiersz ) w relacji. Klucz jednoatrybutowy – klucz główny. Klucz Obcy – klucz główny w innej relacji klucz obcy umożliwia łączenie relacji. Wprowadzenie do produkcji programów komputerowych. Cykl produkcji: założenia, analitycy, co jest , co ma być., Projekt wstępny, model. Schemat E-R, logiczna baza danych, model użytkowników. Projekt szczegółowy, interface. Polecenia, algorytm, menu – okna dialogowe, programowanie, narzędzia – języki programowania , budowa programu – wersje testowe, instalacje demo., Testowanie., Instalacja + pielęgnacja (maintenance) Narzędzia do produkcji programów CASE – computer aided software engineering Idea wiele programistów, wiele projektów, bezpieczeństwa, Baza narzędzi+baza programów Języki programowania, Podział: języki wewnętrzne (polecenia zrozumiałe dla procesora) języki zewnętrzne ( dla programistów ) Uwaga! Tylko program w języku wewnętrznym jest zrozumiały przez procesor Program w języku zewnętrznym musi być przetłumaczony na język wewnętzny Progtam w języku zewnętrznym →tłumaczenie (program tłumaczący)→program w języku wewnętrznym Translatory:translator z kompilacją KOMPILATOR (.exe), translator z interpretacją INTERPRETER język wewnętrzny 1GL: alfabet binarny, lista instrukcji zrozumiałych dla procka, adresy język zewnętrzny alfabet ASCII, adresy symboliczne, lista instrukcji zrozumiałych dla programisty assemblery 2GL, język proceduralne 3GL, język nieproceduralny 4GL UWAGA! Program w języku zewnętrznym musi być przetłumaczony na język wewnętrzny. Assemblery. (assembly → zespół) instrukcje 1GL → jedna instrukcja 2GL adres symboliczny 011001 | 1010101 adres zawartość fizyczny>adres symboliczny np. x←→011001 program w 2GL → program w 1GL program assemblera Języki proceduralne 3GL – 3 generation language instrukcje 1GL → jedna instrukcja 3GL pisanie programu: algorytm→program składający sie z wielu podprogramów w 3GL-procedura Kompilatory – pisanie programów Języki nieproceduralne (4GL) – bazy danych, sztuczna inteligencja Interpretery, 4GL ←→język zapytań (3gl -procedura; 4gl -zapytanie), 4GL dążą do języków naturalnych Wprowadzenie do języków proceduralnych 3GL program 3GL – moduły, procedury, funkcje instrukcje: bierne>deklaracje obiektów, definiowanie obiektów, czynne>instrukcje przypisania instrukcje warunkowe, instrukcje wejścia/wyjścia, instrukcje cyklu, komentarze (dopuszczalne zdania) Przykład i instrukcja przypisania(podstawienia) symbol → (znak przypisania) → wyrażenie np. x = x + 1 wyrażenie arytmetyczne 01110100 | 101010111001 symbol x | wartość 1^o – obliczenie wartości wyrażenia 0 + 1 → 1 2^o - przypisanie tej wartości do symbolu x